© Borgis - Nowa Medycyna 7/1999, s. 14-16
Marian Pytasz, Agata Pytasz, Dariusz Giet
Rozwój i wydolność fizyczna dzieci 12-14-letnich z różnych środowisk
z Katedry Fizjologii Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Szczecińskiego
Kierownik Zakładu: dr Alicja Urbańska
Streszczenie
The aime of this study was the comparaism of the level of somatic development and physical efficiency of the children from the different environments.
The children from the urban agglomerations to be charakteristics by better somatic development in comparaison with the children from little towns, and particulary from the villages. These differences have no reflexion in the parameters of the physical efficiency. These parameters were different in the examinated group, both in the rest, as well in the physical effort.
Wstęp
Badania rozwoju fizycznego dzieci prowadzone są w Polsce od wielu lat, ich celem jest nie tylko ustalenie trendów rozwojowych dziecka, ale także zbadanie wpływu czynników pozagenetycznych na rozwój, a zwłaszcza wpływu środowiska, z którego dzieci się wywodzą. W wielu badaniach prowadzonych w latach siedemdziesiątych (1, 2, 3, 4, 5, 8) ustalono, że dzieci ze środowisk wiejskich są fizycznie słabiej rozwinięte niż dzieci ze środowisk wielkomiejskich, a także z regionów wielkoprzemysłowych. Górowały nad nimi natomiast wydolnością fizyczną. To stwierdzenie wskazywało, że poziom życia i warunki bytowe silniej oddziaływują, zwłaszcza na rozwój fizyczny, niż inne niekorzystne warunki środowiska wielkomiejskiego lub wielkoprzemysłowego.
Interesujące było dla nas zatem pytanie, jak kształtuje się rozwój fizyczny dzieci i ich wydolność w końcu lat dziewięćdziesiątych w Polsce u dzieci z różnych środowisk w zachodniej Polsce.
Materiał i metody badań
Badania przeprowadzono łącznie na 220 chłopcach i dziewczętach w wieku 12-14 lat, podzielonych na 3 grupy, zależnie od środowiska: wielkomiejskiego, małomiasteczkowego lub wiejskiego. Liczebność badanych grup podano w tabelach. Uzyskane dane porównano z danymi dotyczącymi dzieci algierskich, badanych w połowie lat osiemdziesiątych. Badano wzrost i masę ciała dzieci, a spośród parametrów fizjologicznych, określających wydolność fizyczną, badano częstość skurczów serca oraz ciśnienie krwi skurczowe i rozkurczowe. Parametry te badano w warunkach spoczynkowych oraz po wysiłku fizycznym, którym było 30 głębokich przysiadów wykonanych w ciągu 1 minuty. Wysiłek ten odpowiadał 30-40% wysiłkowi maksymalnemu. Badano również inne parametry fizjologiczne (oddechowe, czas restytucji, reakcje ortostatyczne) ale nie stanowią one tematu niniejszego doniesienia. Uzyskane wyniki opracowano statystycznie testem t-Studenta.
Wyniki badań i omówienie
Stwierdzono wyraźne różnice parametrów morfologicznych między dziećmi z różnych środowisk, zwłaszcza między dziećmi miejskimi i ze wsi. Dotyczyło to przede wszystkim wysokości ciała, szczególnie u chłopców. Byli oni bowiem o 7 do 8 cm wyżsi, niż ich rówieśnicy ze wsi. U dziewcząt różnice były mniejsze, sięgające 3 cm (tab. 1). Różnice między chłopcami z miast i wiejskimi okazały się statystycznie istotne. W przypadku dziewcząt istotne były różnice tylko między dziewczętami z dużego miasta a wiejskimi (tab. 2). Opisane różnice dotyczyły również masy ciała, choć były one znacznie mniejsze, w zakresie 2-4 kg. Interesujące jest to, że dziewczęta wiejskie były o 2 kg cięższe niż ich rówieśniczki z małych miast (tab. 1). Wyraźnie, w porównaniu z polskimi, były mniejsze i lżejsze dzieci algierskie. Różnice w wysokości ciała sięgały 12 cm u chłopców i 6 cm u dziewcząt oraz prawie 10 kg w masie ciała u chłopców i 5 kg u dziewcząt.
Tabela 1. Wysokość i masa ciała dzieci z różnych środowisk.
| Płeć | Środowisko | n | Wysokość ciała (cm) | Masa ciała (kg) |
| x | δ ? | min-max | x | δ ? | min-max |
| Chłopcy | Duże miasto | 50 | 159 | ? 8,80 | 147-170 | 47,9 | ? 7,05 | 35-61 |
| Małe miasto | 40 | 158 | ? 8,09 | 142-174 | 46,0 | ? 6,48 | 34-56 |
| Wieś | 20 | 151 | ? 8,01 | 134-164 | 44,0 | ? 10,30 | 30-69 |
| Algieria | 20 | 147 | ? 6,83 | 136-158 | 38,0 | ? 9,95 | 27-57 |
| Dziewczęta | Duże miasto | 60 | 156 | ? 5,20 | 145-167 | 47,0 | ? 5,89 | 34-58 |
| Małe miasto | 40 | 154 | ? 5,59 | 144-165 | 43,0 | ? 5,47 | 33-52 |
| Wieś | 20 | 151 | ? 8,23 | 142-162 | 45,0 | ? 7,87 | 31-60 |
| Algieria | 20 | 150 | ? 7,88 | 133-162 | 42,5 | ? 7,52 | 30-57 |
Tabela 2. Statystyczna istotność różnic między parametrami anatomicznymi i tętnem u młodzieży z różnych środowisk.
| Płeć | Środowisko | Wysokość ciała | Masa ciała | Tętno |
| spoczynkowe | wysiłkowe |
| Chłopcy | Duże miasto (A1) | A1:C1** | | | A1:B1** |
| Małe miasto (B1) | B1:C1** | | A1:B1** | A1:C1** |
| Wieś (C1) | | | | |
| Dziewczęta | Duże miasto (A2) | | | A2:B2* | A2:B2** |
| Małe miasto (B2) | A2:C2* | A2:B2* | A2:C2* | A2:C2** |
| Wieś (C2) | | | | |
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Berdychowski W., Szymańska M.: Normy rozwoju fizycznego dzieci gdańskich w wieku od 7 do 14 lat, Ped. Pol., 1977, 52:307-310. 2. Brózik H. i wsp.: Rozwój fizyczny wiejskich dzieci szkolnych gminy Żelechlinek, Przegl. Ped., 1976, 6:89-99. 3. Chrząstek-Spruch H., Szajner -Milart I.: Rozwój fizyczny dzieci lubelskich od 0 do 17 lat, Przegl. Antropol., 1974, 40: 251-263. 4. Chrząstek-Spruch H., Szajner-Milart I.: Wskaźniki rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży miasta Lublina od 0 do 17 lat, Ped. Pol., 1973, 48:14950-1500. 5. Cieślik J.J., Kaliszewska-Drozdowska M.D.: Wskaźniki rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży miasta Poznania w wieku od 3 do 18 lat, Ped. Pol., 1975, 50: 899-904. 6. Giet D.: Adaptacja układu krążenia i oddychania do wysiłku fizycznego u dzieci miejskich i wiejskich w wieku 12 lat, Praca magisterska, IKF, Uniwersytet Szczeciński, 1995. 7. Mahdjoub Y.: Les Reactions Physiologiques des systemes circulatoires et respiratoires aux efforts physiques chez les garcons et les filles de 9 a 18 ans, Memoire, Centre Uniwersitaire, Batna, 1985, Algieria. 8. Nowicki G.: Rozwój fizyczny dzieci bydgoskich, Przegl. Antropol., 1975, 41: 273-280.
