Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Nowa Medycyna 8/2000
Barbara Grzechocińska
Znaczenie dawki etynyloestradiolu w doustnej antykoncepcji
Significance of ethinylestradiol dose in oral contraception
z I Katedry i I Kliniki Położnictwa i Ginekologii Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. n. med. Longin Marianowski
Streszczenie
The advantages and disadvantages of a steady reduction in ethinlestradiol content of oral contraceptives are presented.



Doustna antykoncepcja hormonalna jest jedną z najczęściej stosowanych metod planowania rodziny. Ocenia się, że ogółem na świecie tabletki przyjmuje kilkadziesiąt milionów kobiet. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat miały miejsce ogromne zmiany dotyczące zarówno dawek etynyloestradiolu jak również rodzaju stosowanych progestagenów. W 1969 roku Commitee on Safety of Medicines zalecił, aby dobowa dawka etynyloestradiolu w preparacie antykoncepcyjnym nie przekraczała 50 µg. Na początku lat siedemdziesiątych zawartość etynyloestra- diolu w jednej tabletce nie była wyższa niż 50 µg, obecnie dostępne są preparaty zawierające 20-35 µg. Zmniejszenie dawek etynyloestradiolu miało na celu poprawę tolerancji preparatów doustnych, tj. zmniejszenie częstości występowania subiektywnych objawów estrogenozależnych (nudności, bóle sutków, bóle głowy, przyrost masy ciała), z powodu których 27% kobiet przerywa stosowanie antykoncepcji hormonalnej oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań naczyniowych. Obniżenie dawek stało się możliwe, ponieważ stwierdzono, że pozostaje bez wpływu na skuteczność, natomiast wiąże się z rzadszym występowaniem działań niekorzystnych, lepszą tolerancją oraz zachowaniem wszystkich, nie antykoncepcyjnych działań korzystnych wynikających z przyjmowania tabletek (zmniejszenie częstości występowania łagodnych torbieli jajników, sutka, ciąży ektopowej, zakażeń narządów miednicy mniejszej). Nie bez znaczenia dla produkcji tabletek o małej zawartości etynyloestradiolu było wprowadzenie, jako składnika tabletki, nowych rodzajów progestagenów, wykazujących silne działanie antygonadotropowe i minimalny wpływ na przemiany metaboliczne.
Jednym z najpoważniejszych powikłań antykoncepcji hormonalnej jest ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych. Dążenie do zmniejszenia częstości występowania tych powikłań było jedną z podstawowych przyczyn, z powodu której obniżano ilość etynyloestradiolu w jednej tabletce (9). Jak wykazano etynyloestradiol zwiększa syntezę białek w tym osoczowych czynników krzepnięcia w wątrobie i na tej drodze zwiększa ryzyko zakrzepicy w układzie żylnym. Na przełomie 1995/1996 roku ukazały się doniesienia sugerujące, że powikłania zakrzepowo-zatorowe związane mogą być również z rodzajem stosowanego progestagenu. Prace te spowodowały wzrost szczególnego zainteresowania problemem zakrzepicy u kobiet. Nadal trwają badania dotyczące znaczenia progestagenu w tym procesie. Różnice dotyczące częstości występowania zakrzepicy żylnej w zależności od rodzaju progestagenu mogły być związane ze złym doborem porównywanych grup; stwierdzono, że preparaty zawierające mniejsze dawki hormonów częściej były zalecane kobietom, u których obecne były czynniki ryzyka zakrzepicy.
Wyniki badań epidemiologicznych ostatnich trzech lat nie wykazały różnic dotyczących wartości wskaźnika ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych zależnych od zawartości etynyloestradiolu w jednej tabletce (dla tabletek zawierających<=50 µg etynyloestradiolu). Ogólnie ryzyko to jest podwyższone u wszystkich kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną (tab. 1).
Tabela 1. Występowanie powikłań zakrzepowo-zatorowych u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną, kobiet ciężarnych oraz kobiet nie stosujących antykoncepcji i nie będących w ciąży (wg Farmer R) (2).
 Wskaźnik na 10 000 kobieto-lat
Antykoncepcja hormonalna3,0
Ciąża5,9
Nie stosujące antykoncepcji i nie będące w ciąży1,1
Zakrzepica żylna jest dość rzadkim powikłaniem antykoncepcji i jak stwierdzono muszą zaistnieć dodatkowe czynniki, takie jak na przykład trombofilia czy otyłość (BMI powyżej 30 kg/m²), aby wystąpiły objawy kliniczne. Z tego też powodu podstawowe znaczenie ma dawka etynyloestradiolu (nie powinna być większa niż 50 µg).
W drugiej połowie lat 70-tych stwierdzono związek pomiędzy ryzykiem występowania chorób układu sercowo-naczyniowego: ostry zawał serca, udar mózgu i rodzajem stosowanego progestagenu. Dalsze badania wykazały, że ryzyko to jest zależne od równoczesnej obecności innych czynników, takich jak: zaburzenia gospodarki lipidowej, palenie papierosów, wiek (powyżej 35 lat) oraz od siły działania androgennego progestagenu. Obecnie najczęściej stosowane progestageny: norgestimat (nie łączy się z receptorem androgenowym), desogestrel i gestoden (wykazują słabe powinowactwo do receptora androgenowego) mogą być stosowane u kobiet nie palących, powyżej 35 roku życia (6, 8).
W pracy z 1993 roku Lidegaard (4) wykazał zależność pomiędzy dobową dawką etynyloestradiolu a ryzykiem występowania udaru niedokrwiennego mózgu. Ryzyko przy dawce 50 µg wynosiło 2,9 (przedział ufności 1,6-5,4), przy dawce 30-40 µg 1,8 (przedział ufności 1,1-2,9), dla tabletek zawierających same progestageny 0,9 (przedział ufności 0,4-2,4). Wyniki jego badań wskazują na znaczenie dawki etynyloestradiolu. Brak jest jednak danych epidemiologicznych dotyczących tabletek zawierających mniejsze dawki etnyloestradiolu. Obecnie uważa się, że przy braku czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca i udaru mózgu antykoncepcja hormonalna nie prowadzi do częstszego występowania tych powikłań.
Stałym problemem związanym z antykoncepcją hormonalną jest występowanie krwawień i plamień "międzymiesiączkowych". 3-5% kobiet rezygnuje z przyjmowania tabletek z tego właśnie powodu (częstsze przyczyny to przyrost masy ciała - 7% kobiet, nudności - 6% kobiet) (7). Objawy te niepokoją zarówno kobiety jak również lekarzy, zwłaszcza gdy pojawiają się u kobiet bardzo młodych lub w premenopauzie.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Dűsterberg B. et al.: Three years´ clinical experience with a new low-dose oral contraceptive containing 20 µg ethinylestradiol and 75 µg gestodene: efficacy, cycle control and tolerability. In: The new opinion in low-dose oral contraception. Ed. P Lopes and SR Killick. The Parthenon Publishing Group Inc. New York. 1995:21. 2. Farmer R.D.T., Preston T.D.: The risk of venous thromboembolism associated with low oestrogen oral contraceptives. J. Obstet. Gynaecol. 1995, 15:195. 3. Hammerstein J.: Prodrugs: advantage or disadvantage? Am. J. Obstet. Gynecol. 1990, 163 (suppl 2):2198. 4. Lidegaard Ř.: Oral contraception and risk of cerebral thromboembolic attack: Results of case control study. Br. Med. J. 1993, 306:956. 5. Rabe T. et al.: Clinical and metabolic effects of gestodene and levonorgestrel. Int. J. Fertil. 1987, 32:24. 6. Rosenberg L. et al.: Oral contraceptive use and the risk of myocardial infarction. Am. J. Epidemiol. 1990, 131:1009. 7. Short M., Endrikat J.: A 12-month comparative investigation of reliability, cycle control and tolerance with low-dose oral contraceptives containing 20 µg ethinylestradiol and either 75 µg gestodene or 150 µg desogestrel. In: The new option in low-dose oral contraception. Ed. P Lopes and SR Killick. The Parthenon Publishing Group Inc. New York. 1995:37. 8. Thorogood M. et al.: Is oral contraceptive use still associated with an increased risk of fatal myocardial infarction?. Raport of case control study. Br. J. Obstet. Gynaecol. 1991, 98:1245. 9. Vessey M.P., Doll R.: Investigation of relation between use of oral contraceptives and thromboembolic disease. Br. Med. J. 1968, 2:199.
Nowa Medycyna 8/2000
Strona internetowa czasopisma Nowa Medycyna