© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2003, s. 180-184
Elżbieta Łuczaj-Cepowicz, Renata Milewska
Struktura potrzeb w zakresie leczenia próchnicy zębów i jej powikłań u dzieci, młodzieży i młodych dorosłych z cukrzycą 1 typu
The structure of caries and caries complications treatment needs in children, adolescents and young adults with type 1 diabetes mellitus
z Zakładu Stomatologii Dziecięcej Akademii Medycznej w Białymstoku
Kierownik Zakładu: dr hab. n. med. Danuta Waszkiel
Cukrzyca insulinozależna, jak wskazują wyniki badań epidemiologicznych, jest zespołem chorobowym występującym coraz częściej w populacji osób młodych (1). Ta grupa pacjentów wymaga systematycznego leczenia choroby podstawowej, a także ciągłego monitorowania ogólnego stanu zdrowia, nie wyłączając stanu zdrowia jamy ustnej i zębów (1, 2, 3). Dzieci i młodzież z diabetes mellitus 1 typu należy otoczyć szczególną opieką stomatologiczną z uwzględnieniem zabiegów profilaktycznych. Wymogi profilaktyczne obejmują zasady racjonalnego odżywiania i zdrowego trybu życia, a także higieny jamy ustnej oraz profilaktyki fluorkowej (4). Opieka nad pacjentami z cukrzycą nie może więc ograniczać się do leczenia interwencyjnego bowiem w tej chorobie, zwłaszcza w cukrzycy wyrównanej, nie ma przeciwwskazań do leczenia stomatologicznego. Wymagana jest jedynie modyfikacja postępowania z pacjentem związana z utrudnieniem gojenia, dotycząca głównie zabiegów z zakresu endodoncji i chirurgii stomatologicznej (1, 2, 4).
Celem przeprowadzonych badań było dokonanie analizy potrzeb w zakresie leczenia próchnicy zębów i jej następstw u dzieci, młodzieży i młodych dorosłych z diabetes mellitus 1 typu.
MATERIAŁ I METODY
Zbadano 50 młodych pacjentów z uregulowaną cukrzycą 1 typu (25 dziewcząt i 25 chłopców) objętych opieką diabetologa w Poradni Cukrzycowej Samodzielnego Dziecięcego Szpitala Klinicznego AM w Białymstoku. Grupę kontrolną stanowiło 50 osób zdrowych (25 dziewcząt i 25 chłopców) zgłaszających się w celu leczenia stomatologicznego do Zakładu Stomatologii Dziecięcej AMB. Średni wiek badanych w obu grupach był zbliżony: pacjenci z cukrzycą – 14 lat 1 miesiąc, zdrowi – 14 lat.
Badanie przeprowadzono zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (5). Dane wpisywano w kartach badania przygotowanych według wzoru ŚOZ (5).
Określono liczbę, średnią liczbę oraz liczbę minimalną i maksymalną:
– zębów wymagających opracowania i wypełnienia ubytku próchnicowego na jednej powierzchni (PW1), na dwóch lub więcej powierzchniach zęba (PW2) i łącznie (PW1,2),
– zębów wymagających leczenia endodontycznego (PE),
– zębów kwalifikujących się do usunięcia (PU),
– zębów wymagających leczenia protetycznego: PK – potrzeba wykonania korony protetycznej i PPM – potrzeba zastąpienia brakującego zęba przęsłem mostu protetycznego.
Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej z zastosowaniem testów: c2, Manna-Whitneya i t-Studenta.
WYNIKI
Potrzeby w zakresie opracowania i wypełnienia ubytków próchnicowych w badanych grupach przedstawia tabela 1. Wynika z niej, że na jedną osobę przypada średnio 2,47 (247 zębów w całej populacji) wymagających opracowania ubytku i założenia wypełnienia (PW1,2). Na tę liczbę składa się średnio 1,32 zęba z ubytkiem na jednej powierzchni (PW1) i 1,15 zęba ze zmianą próchnicową obejmującą dwie lub więcej powierzchnie (PW2). W populacji osób z cukrzycą stwierdzono istotnie wyższą średnią liczbę PW1,2 tj. 3,12 niż w grupie kontrolnej tj. 1,82 (p <0,02) i taka zależność dotyczyła zarówno dziewcząt jak i chłopców. Biorąc pod uwagę rozległość wypełnienia zauważono, że u badanych cukrzyków średnie liczby PW1 – 1,72 i PW2 – 1,40 były znacząco wyższe niż w populacji zdrowej (PW1 – 0,92, PW2 – 0,90) (p <0,05). Analizując parametr PW1 w zależności od płci odnotowano wyższe jego średnie wartości zarówno u dziewcząt (1,56) jak i u chłopców (1,88) z cukrzycą w porównaniu z dziewczętami (1,08) i chłopcami (0,76) z grupy kontrolnej, ale jedynie między grupami chłopców różnice te były statystycznie znamienne (p <0,02). W odniesieniu do średniej liczby PW2 istotnie wyższe jej wartości zauważono u dziewcząt z cukrzycą – 1,72 w porównaniu ze zdrowymi – 0,88 (p <0,02). Nie stwierdzono znaczących różnic w minimalnych i maksymalnych wartościach PW1 i PW2 ale odnotowano istotnie wyższą maksymalną wartość PW1,2 u osób z cukrzycą tj. 13, w porównaniu z grupą zdrową tj. 8.
Tabela 1. Potrzeby w zakresie wypełnienia ubytków próchnicowych: PW1, PW2, PW1,2 w populacji z cukrzycą i w grupie kontrolnej.
| | | PW1 | PW2 | PW1, 2 |
| n | x | min | max | n | x | min | max | n | x | min | max |
|
Cukrzyca | Dziewczęta 25 osób (A) | 39 | 1,56 | 0 | 6 | 43 | 1,72 | 0 | 8 | 82 | 3,28 | 0 | 13 |
| Chłopcy 25 osób (B) | 47 | 1,88 | 0 | 6 | 27 | 1,08 | 0 | 7 | 74 | 2,96 | 0 | 12 |
| Ogółem 50 osób (C) | 86 | 1,72 | 0 | 6 | 70 | 1,40 | 0 | 8 | 156 | 3,12 | 0 | 13 |
|
Zdrowi | Dziewczęta 25 osób(D) | 27 | 1,08 | 0 | 5 | 22 | 0,88 | 0 | 7 | 49 | 1,96 | 0 | 8 |
| Chłopcy 25 osób (E) | 19 | 0,76 | 0 | 4 | 23 | 0,92 | 0 | 6 | 42 | 1,68 | 0 | 8 |
| Ogółem 50 osób (F) | 46 | 0,92 | 0 | 5 | 45 | 0,90 | 0 | 7 | 91 | 1,82 | 0 | 8 |
|
Razem 100 osób | 132 | 1,32 | 0 | 6 | 115 | 1,15 | 0 | 8 | 247 | 2,47 | 0 | 13 |
| Analiza statystyczna | B i E p < 0,02
C i F p < 0,05 | A i B p < 0,02
A i D p < 0,02
C i F p < 0,05 | A i D p < 0,05
B i E p < 0,05
C i F p < 0,02 |
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Symonides-Ławecka A.: Cukrzyca u dzieci. Warszawa: PZWL; 1987. 2. Czyżyk A.: Patofizjologia i klinika cukrzycy. In: Czyżyk A. Stomatologiczne powikłania cukrzycy. Warszawa: PZWL; 1987, p: 428-430. 3. Szpringer-Nodzak M.: Stomatologia wieku rozwojowego. In: Rump Z. Parodontopatie w przebiegu chorób układowych. Warszawa: PZWL; 1987, p. 372-373. 4. Fetkowska-Mielnik K., Szamańska J.: W sprawie leczenia stomatologicznego dzieci chorych na cukrzycę. Czas. Stom. 1988, 41, 2: 92-96. 5. World Health Organisation. Oral health surveys. Basic methods. 3rd ed. Geneva; 1989. 6. Faulconbridge A.R. et al.: The dental status of a group of diabetic children. Br. Dent. J. 1981, 151: 253-255. 7. Gale A.H. et a.: The dental caries and periodontal disease experience of patients with early onset insulin dependent diabetics. Int. Dent. J. 1986, 84: 219-224. 8. Pohjamo L. et al.: Caries prevalence related to the control of diabetics. Proc. Fin. Dent. 1988, 84: 247-252. 9. Sarnat H. et al.: Dental status of diabetic children in relation to diet and degree of diabetic control. Pediatr. Adolesc. Endocrin. 1979, 7: 347-351. 10. Swanljung O. et al.: Caries and saliva in 12-18-year-old diabetics and controls. Scand. Dent. Res. 1992, 100: 310-313. 11. Łuczaj-Cepowicz E.: Występowanie próchnicy zębów oraz potrzeby lecznicze u 18-letnich mieszkańców województwa białostockiego. Praca doktorska. Akademia Medyczna. Białystok; 1999. 12. Chomicki P. i wsp.: Ocena stanu uzębienia pacjentów z cukrzycą typu 2. Nowa Stoma. 2002, 1: 18-20.
