© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2003, s. 185-189
Patrycja Proc, Renata Filipińska-Skąpska
Ocena stanu uzębienia oraz stomatologicznych potrzeb leczniczych dzieci łódzkich do lat 5
Appraisal of the state of dentition and the needs of dental care of children up to the age of 5 in the city of Lodz
z Katedry i Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi
Kierownik Katedry: prof. dr hab. Magdalena Wochna-Sobańska
Próchnica zębów jest chorobą wieloprzyczynową wywoływaną przez różnorodne czynniki pozostające we wzajemnych zależnościach, opisywanych w wielu pracach badawczych (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9). Wskaźniki określające stan zdrowia zębów u dzieci w Polsce od lat utrzymują się na niepokojąco niskim poziomie, co nie pozwoliło w większości na realizację zapisanych przez WHO celów zdrowia na rok 2000 i nie rokuje osiągnięcia celów na rok 2015. Problem ten dotyczy szczególnie uzębienia dzieci najmłodszych, gdyż choroba próchnicowa uzębienia mlecznego jest przez większość rodziców całkowicie ignorowana, a świadomość konsekwencji próchnicy „mleczaków” jest znikoma. Aby stan zdrowia jamy ustnej najmłodszych uległ poprawie konieczne jest stosowanie odpowiednich dla danego wieku programów profilaktycznych i leczniczych. W tym celu niezbędna jest znajomość stanu uzębienia oraz stomatologicznych potrzeb, szczególnie dzieci najmłodszych mieszkających w Łodzi, gdzie brakuje aktualnych badań i publikacji dotyczących tego problemu.
Celem pracy jest ocena frekwencji i intensywności próchnicy zębów mlecznych oraz stomatologicznych potrzeb leczniczych dzieci łódzkich do lat pięciu.
MATERIAŁ I METODA
Badanie przeprowadzono na terenie wszystkich aktualnie działających żłobków łódzkich. Badaniem objęto 927 dzieci, w tym 416 dziewczynek i 511 chłopców w wieku od 8 do 62 miesięcy (tab. 1).
Tabela 1. Struktura badanej populacji.
| Wiek | Dziewczynki | Chłopcy | Razem |
| n | (%) | n | (%) | n | (%) |
| 1 rż. | 8 | 0,8% | 8 | 0,8% | 16 | 1,6% |
| 2 rż. | 86 | 9,2% | 106 | 11,4% | 192 | 20,6% |
| 3 rż. | 166 | 17,9% | 215 | 23,2% | 381 | 41,1% |
| 4 rż. | 124 | 13,3% | 153 | 16,5% | 277 | 29,8% |
| 5 rż. | 32 | 3,5% | 29 | 3,1% | 61 | 6,6% |
| Ogółem | 416 | 44,8% | 511 | 55,2% | 927 | 100% |
Badania kliniczne uzębienia przeprowadzono w świetle lampy czołowej, przy użyciu podstawowych narzędzi stomatologicznych: lusterka i zgłębnika. Uzyskane w ten sposób dane nanoszono bezpośrednio na specjalnie przygotowaną dla tych badań kartę, skonstruowaną zgodnie z zaleceniami WHO. W badaniu przyjęto następujące kryteria wiekowe:
– dzieci w 1 roku życia to dzieci, które w chwili badania miały nie więcej niż 12 miesięcy,
– w 2 roku życia: od 12 miesiąca i 1 dnia do 24 miesiąca życia,
– w 3 roku życia: od 24 miesiąca i 1 dnia do 36 miesiąca życia,
– w 4 roku życia: od 36 miesiąca i 1 dnia do 48 miesiąca życia,
– w 5 roku życia: od 48 miesiąca i 1 dnia do 62 miesiąca życia.
W badniu określono:
1. Frekwencje występowania próchnicy zębów mlecznych z uwzględnieniem płci i wieku badanych.
2. Wskaźniki intensywności próchnicy puw powierzchniowy i zębowy w poszczególnych grupach wiekowych z uwzględnieniem płci badanych.
3. Wskaźnik leczniczy oraz stomatologiczne potrzeby leczenia dzieci.
Istotność statystyczną badanych zależności określano przy pomocy testu Manna-Whitney´a. Za istotną statystycznie przyjęto zależność przy poziomie istotności p <0,05. Do gromadzenia danych jak i opracowania statystycznego zebranego materiału posłużono się programem komputerowym STATGRAPHIC V 5.
WYNIKI
Częstość występowania próchnicy dla całej badanej populacji dzieci łódzkich w wieku do lat 5 wyniosła 46,6%. Frekwencja próchnicy wczesnej u wszystkich dzieci do 3 roku życia, wyniosła 34,3%.
W pierwszym roku życia nie stwierdzono występowania ubytków próchnicowych u żadnego dziecka. W 2 roku życia już 15,1% dzieci było dotkniętych próchnicą, w trzecim roku życia było ich 45,4%, w czwartym roku życia 66,0%, a w piątym aż 75,4% dzieci miało ubytki próchnicowe (tab. 2). Również intensywność próchnicy szybko wzrastała wraz z wiekiem badanych i dla całej populacji dzieci ze żłobków łódzkich, wartość jej wyrażona wskaźnikiem puw zębowym wyniosła 2,4 ± 3,5 a puw powierzchniowym 4,0 ± 7,9. Wzrost wartości wskaźnika w poszczególnych grupach wiekowych przedstawia tabela 3.
Tabela 2. Frekwencja próchnicy w zależności od płci w poszczególnych grupach wiekowych.
| Wiek | Frekwencja próchnicy |
| Dziewczynki | Chłopcy | Razem |
| n | (%) | n | (%) | n | (%) |
| 1 rż. | 0 | 0% | 0 | 0% | 0 | 0% |
| 2 rż. | 11 | 12,7% | 18 | 16,9% | 29 | 15,1% |
| 3 rż. | 76 | 45,8% | 97 | 45,1% | 173 | 45,4% |
| 4 rż. | 73 | 58,8% | 110 | 71,9% | 183 | 66,0% |
| 5 rż. | 23 | 71,8% | 23 | 79,3% | 46 | 75,4% |
| Ogółem | 183 | 44% | 248 | 48,5% | 431 | 46,5% |
Tabela 3. Wartość wskaźnika intensywności próchnicy puw zębowego i puw powierzchniowego w zależności od płci i wieku badanych ± odchylenie standardowe.
| Wiek | puw z | puw p |
| Dziewczynki | Chłopcy | Razem | Dziewczynki | Chłopcy | Razem |
| 1 rż. | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
| 2 rż. | 0,3 ? 1,0 | 0,6 ? 1,8 | 0,5 ? 1,5 | 0,6 ? 2,4 | 0,9 ? 2,6 | 0,8 ? 2,5 |
| 3 rż. | 1,9 ? 2,8 | 2,2 ? 3,4 | 2,1 ? 3,2 | 3,2 ? 6,0 | 3,9 ? 8,5 | 3,6 ? 7,5 |
| 4 rż. | 2,8 ? 3,6 | 4,5 ? 4,2 | 3,8 ? 4,1 | 4,5 ? 7,7 | 7,9 ? 10,9 | 6,4 ? 9,8 |
| 5 rż. | 4,2 ? 4,0 | 5,1 ? 4,1 | 4,6 ? 4,1 | 6,6 ? 8,2 | 7,6 ? 8,1 | 7,1 ? 8,1 |
| Ogółem | 2,0 ? 3,1 | 2,7 ? 3,7 | 2,4 ? 3,5 | 3,2 ? 6,4 | 4,6 ? 8,8 | 4,0 ? 7,9 |
Zaobserwowano większą intensywność próchnicy uzębienia chłopców (puwz: 2,7 ± 3,7) niż dziewcząt (puwz: 2,0 ± 3,1), przy p <0,05. Zależność ta dotyczyła zarówno uzębienia szczęki (odpowiednio puwz: 1,7 ± 2,5 i 1,2 ± 2,1 przy p <0,01), jak i żuchwy (odpowiednio puwz: 1,0 ± 1,5 i 0,8 ± 1,4 przy p <0,01) (tab. 4).
Tabela 4. Intensywność próchnicy w szczęce i żuchwie, w zależności od płci ± odchylenie standardowe.
| Wiek | Szczęka | Żuchwa |
| Dziewczynki | Chłopcy | Razem | Dziewczynki | Chłopcy | Razem |
| 1 rż. | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
| 2 rż. | 0,5 ? 2,3 | 0,8 ? 2,3 | 0,7 ? 2,3 | 0,05 ? 0,2 | 0,1 ? 0,5 | 0,08 ? 0,4 |
| 3 rż. | 2,3 ? 5,0 | 2,9 ? 6,4 | 2,6 ? 5,8 | 0,8 ? 1,8 | 1,0 ? 2,9 | 0,9 ? 2,5 |
| 4 rż. | 2,7 ? 5,6 | 5,2 ? 8,3 | 4,1 ? 7,3 | 1,7 ? 2,8 | 2,7 ? 3,7 | 2,3 ? 3,4 |
| 5 rż. | 3,7 ? 6,0 | 4,6 ? 6,1 | 4,2 ? 6,0 | 2,8 ? 3,2 | 3,0 ? 3,1 | 2,9 ? 3,1 |
| Ogółem | 2,1 ? 4,9 | 3,2 ? 6,6 | 2,7 ? 5,9 | 1,0 ? 2,2 | 1,4 ? 3,1 | 1,2 ? 2,7 |
W szczęce wszystkie grupy zębów u chłopców były częściej atakowane próchnicą niż u dziewcząt (ryc. 1). Jedyną grupą zębów, które częściej ulegały próchnicy wśród dziewcząt okazały się być siekacze przyśrodkowe i boczne żuchwy (ryc. 2)
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Badzian-Kobos K. i wsp.: W sprawie próchnicy butelkowej. Czas. Stomat.,1985, XXXVIII, 6, 412-417. 2. Borysewicz-Lewicka M. i wsp.: Ocena wiadomości młodych matek o rozwoju uzębienia i profilaktyce próchnicy u małych dzieci. Stomat. Współczesna 1996, 3, 1, 27-31. 3. Gmyrek-Marciniak A, Wilk-Sieczak B.: Zapobieganie próchnicy u dzieci w wieku do lat trzech. Magazyn Stomatologiczny, 2001, 7-8, 48-52. 4. Stańczak-Sionek D.: Określanie ryzyka występowania próchnicy wczesnej u dzieci. Magazyn Stomatologiczny, 1997, 3, 31-33. 5. Szczepańska J.: Prognozowanie występowania próchnicy u dzieci w oparciu o wieloaspektową analizę czynników ryzyka – część I. Nowa Stomatologia 2001, 4(18), 3-11. 6. Szczepańska J.: Prognozowanie występowania próchnicy u dzieci w oparciu o wieloaspektową analizę czynników ryzyka – część II Nowa Stomatologia 2002, 1(19), 3-7. 7. Szpringer-Nodzak M. i wsp.: Badania niektórych czynników etiologicznych próchnicy wczesnej u dzieci. Czas. Stomat.,1994, XLVII, 12, 831-835. 8. Szpringer-Nodzak M.: Występowanie próchnicy w zębach mlecznych u dzieci zależnie od terminu początku ząbkowania. Czas. Stomat., 1981, XXXIV, 8, 757-763. 9. Wal-Moteka A. i wsp.: Problem prognozowania próchnicy wczesnej u dzieci – doniesienie wstępne. Nowa Stomat. 1999, 1-2, 7-10. 10. Szpringer-Nodzak M. i wsp.: Porównanie stanu zdrowotnego uzębienia dzieci do trzeciego roku życia z regionu warszawskiego badanych w latach 1972/1973 i 1992/1993. Mag. Stomat.,1993, II, 24. 11. Remiszewski A.: Ocena higieny jamy ustnej u dzieci z próchnicą wczesną uzębienia. Czas. Stomat., 1991, XLIV, 10, 668-671. 12. Remiszewski A.: Próchnica wczesna uzębienia mlecznego dzieci do trzeciego roku życia w świetle rocznej obserwacji. Czas. Stomat., 1992, XLV, 5, 278-281. 13. Olczak-Kowalczyk D.: Ocena stanu higieny jamy ustnej i uzębienia u dzieci warszawskich od 3 do 7 roku życia. Nowa Stomat. 2001, 4(18), 13-21. 14. Anholcer H.: Zapadalność na próchnicę zębów dzieci w wieku przedszkolnym m. Poznania.: Czas. Stomat.,1973, XXVI, 3, 249-256. 15. Kruszyńska-Rosada M, Borysewicz-Lewicka M.: Kliniczna ocena zaawansowania próchnicy zębów mlecznych u dzieci w wieku przedszkolnym. Czas. Stomat., 2000, LIII, 6, 345-351. 16. Fetkowska-Mielnik K. i wsp.: Ocena porównawcza stanu uzębienia mlecznego dzieci z Lublina na przełomie 16 lat. Czas. Stomat., 2002, LV, 3, 165-169. 17. Fetkowska-Mielnik K. i wsp.: Problem próchnicy zębów mlecznych u dzieci w żłobkach lubelskich. Czas. Stomat., 1984, XXXVII, 7, 491-496. 18. Boguszewska-Gutenbaum H. i wsp.: Występowanie próchnicy w poszczególnych grupach zębów mlecznych u dzieci do trzeciego roku życia w regionie warszawskim. Przegl. Stom. Wieku Rozw. 1996, 2/3(14/15), 76-81. 19. Badzian-Kobos K, Pankiewiczowa H.: Występowanie próchnicy zębów mlecznych u dzieci w żłobkach z terenu Łodzi. Czas. Stomat., 1961, XIV, 517-522. 20. Gromadzińska-Zapłata E. i wsp.: Stan uzębienia dzieci przedszkolnych i młodzieży zamieszkujących środowisko miejskie. Przegl. Stom. Wieku Rozw. 1996, 2/3(14/15), 64-68. 21. Fetkowska-Mielnik K. i wsp.:Ocena stanu uzębienia mlecznego u dzieci w wieku przedszkolnym z Lublina. Czas. Stomat.,1991, XLIV, 5, 349-352. 22. Gromadzińska-Zapłata E, Rydzewska A.: Stan uzębienia mlecznego a poziom fluorków w moczu dzieci przedszkolnych miasta Poznania. Przegl. Stomat. Wieku Rozw. 1994, 6-7, 40-41.
