Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Nowa Stomatologia 1/2001, s. 37-45
Marek Bladowski, Mariola Iwanowska-Sosnowska, Mirosław Nischk
Stomatologia zachowawcza w znieczuleniu ogólnym.
Tryb ambulatoryjny. Interpretacja i propozycja nowych przepisów dotyczących przeprowadzania zabiegów z zakresu stomatologii klinicznej w znieczuleniu ogólnym
Conservative dentistry in general anaesthesia. One day surgery. Interpretation of the presents directives and new proposed regulations related with procedures of clinical stomatology in general anaesthesia
z Centrum Stomatologii SC
Research Centre for Laser Dentistry, Olsztyn
Kierownik Centrum: dr n. med. Marek Bladowski



WSTĘP
Znieczulenie ogólne w stomatologii klinicznej było i jest nadal obiektem wielu kontrowersji, niechęci i negatywnej postawy szeregu lekarzy stomatologów. Wgłębiając się w etiologię powyższych postaw, należy przypuszczać, że związana jest z brakiem gruntownego przeszkolenia i doświadczenia w przeprowadzaniu tego typu zabiegów, szczególnie w zakresie stomatologii zachowawczej. Nie jest to oczywiście wina samych lekarzy, ale całego systemu szkolenia przed- i podyplomowego. Problem staje się bardzo drastyczny w przypadku stomatologii psychiatrycznej, z którą coraz częściej mamy do czynienia w codziennej praktyce lekarskiej. Jest bardzo niewielu lekarzy stomatologów w Polsce, którzy są dedykowani i zajmują się pacjentami psychicznie chorymi lub z upośledzeniami umysłowymi. Zwykle bywa jednak tak, że pacjenci ci są mało lub w ogóle nie tolerowani przez środowisko stomatologiczne. Pacjentów tych jest coraz więcej i wymagają takiej samej opieki stomatologicznej jak wszyscy inni. Ponieważ jednak akceptacja przez tych pacjentów konwencjonalnych metod leczenia stomatologicznego jest mało możliwa, a zwykle niemożliwa, problem przeprowadzenia kompleksowych zabiegów sanacyjnych jamy ustnej w znieczuleniu ogólnym staje się coraz bardziej naglący.
Podejście wielu lekarzy stomatologów do zabiegów przeprowadzanych w znieczuleniu ogólnym jest negatywne, a często wyrażane opinie, że w tej formie znieczulenia przeprowadzanie leczenia, szczególnie zachowawczego, jest niemożliwe lege artis, jest z gruntu fałszywe i krzywdzące dla i tak niewielu lekarzy, którzy takie zabiegi wykonują rutynowo.
Autorzy przeprowadzili wspólnie kilkaset kompleksowych zabiegów z zakresu stomatologii klinicznej w znieczuleniu ogólnym w trybie ambulatoryjnym u pacjentów z różnych grup wiekowych i różnych wskazań. Na podstawie własnych doświadczeń klinicznych opracowano nowe techniki i skalę trudności oraz przeprowadzono analizy chronometrażowe, pozwalające na wykonywanie zabiegów w jak najkrótszym czasie, a więc z korzyścią dla pacjenta i zespołów stomatologicznego i anestezjologicznego. Ponieważ wszystkie czynności lekarskie i pielęgniarskie muszą posiadać odpowiednie uwarunkowania prawne, postanowiono opracować interpretację istniejących wytycznych w nawiązaniu do własnych wieloletnich doświadczeń klinicznych.
Obecnie istniejące wytyczne Krajowego Zespołu Specjalistycznego w Dziedzinie Chirurgii Szczękowej i Stomatologicznej oraz Krajowego Zespołu Specjalistycznego d.s. Anestezjologii (7), pomijając, że nie mają żadnej mocy prawnej, gdyż nie są ustawą, ani rozporządzeniem, posiadają kilka nieścisłości, pomijają istotne aspekty dotyczące chociażby technik anestezjologicznych i stomatologicznych przeprowadzania zabiegów w znieczuleniu ogólnym i koncentrują się na sprawach z punktu widzenia prawa nie zawsze znaczących.
W obecnej chwili istnieje drastyczna potrzeba ustalenia konkretnych przepisów dotyczących przeprowadzania zabiegów stomatologicznych w znieczuleniu ogólnym w trybie ambulatoryjnym, z uwzględnieniem istotnych aspektów, dotyczących wszystkich specjalności stomatologicznych, a także uwarunkowań anestezjologicznych, nadania im rangi ustawy lub rozporządzenia i nakazu bezwzględnego ich przestrzegania z nadrzędnym celem, jakim jest dobro pacjenta.
Po wprowadzeniu ostatnio przepisów, dotyczących rejestracji prywatnych gabinetów stomatologicznych większość, a ściślej mówiąc wszystkie komisje ds. Prywatnych Praktyk Stomatologicznych w Izbach Lekarskich jako kryterium oceny przyjmują ww. Wytyczne. Jest to wielokrotnie krzywdzące dla lekarzy stomatologów i anestezjologów, szczególnie tych doświadczonych w przeprowadzaniu zabiegów w znieczuleniu ogólnym, a przede wszystkim bezprawne. Każdy, nawet początkujący adept palestry, może taką decyzję łatwo obalić na drodze postępowania sądowego. Takie postępowania nie są na razie wdrażane, a powinny, tym bardziej, że większość decydentów w ww. komisjach Izb Lekarskich to osoby, które być może nigdy nie przeprowadziły żadnego zabiegu stomatologicznego w znieczuleniu ogólnym i wypowiadają się w kwestiach znieczuleń ogólnych, wykazując czasami kuriozalną wręcz niekompetencję.
Przedstawiona poniżej interpretacja dotyczy uaktualnionej i zmodyfikowanej formy istniejących obecnie wytycznych, opracowanych w 1994 roku przez krajowy nadzór specjalistyczny (7).
INTERPRETACJA ISTNIEJĄCYCH WYTYCZNYCH
Wytyczne Nr 1
Należy kierować się naczelną zasadą, że znieczulenie stosowane do zabiegów z zakresu chirurgii stomatologicznej i innych zabiegów stomatologicznych nie powinno stwarzać większego obciążenia (niebezpieczeństwa) dla pacjenta niż zasadniczy zabieg.
Interpretacja
Jeżeli brana jest pod uwagę I grupa wg ASA (1, 7, 8), to takie obciążenie nigdy nie istnieje. Zabiegi zwłaszcza z zakresu stomatologii zachowawczej, czy nawet chirurgii stomatologicznej, nie są zabiegami ratującymi życie, są zwykle planowane, poprzedzone konsultacjami i badaniami stomatologicznymi i anestezjologicznymi, tak że znieczulenie ogólne nie jest na pewno większym obciążeniem niż sam zabieg, szczególnie ten dotyczący sanacji jamy ustnej, czyli zachowawczo-chirurgiczno-periodontologicznej, będący w warunkach konwencjonalnych wielokrotnie bardziej obciążający pacjenta, szczególnie tego z dentofobią lub poprzednio stwierdzonymi złymi doświadczeniami, dotyczącymi postępowania stomatologicznego.
Wytyczne Nr 1 powinno się bardziej uogólnić, gdyż nie należy rozdzielać zabiegów z zakresu chirurgii stomatologicznej z innymi zabiegami w stomatologii, szczególnie w aspekcie sanacji jamy ustnej przeprowadzanej w znieczuleniu ogólnym, która prawie zawsze jest zabiegiem łączonym-zachowawczym, periodontologicznym i chirurgicznym. Proponuje się, aby wytyczne Nr 1 brzmiały:
Należy kierować się naczelną zasadą, że znieczulenie stosowane do jakichkolwiek zabiegów w zakresie stomatologii klinicznej nie powinno stwarzać większego obciążenia (niebezpieczeństwa) dla pacjenta niż zasadniczy zabieg.
Wytyczne Nr 2
Podstawowym znieczuleniem do ww. zabiegów stomatologicznych wykonywanych w warunkach ambulatoryjnych jest znieczulenie miejscowe (nasiękowe, przewodowe, powierzchniowe, śródwięzadłowe). Znieczulenie to powinno być poprzedzone tzw. premedykacją psychiczną, która ma istotne znaczenie. W uzasadnionych przypadkach znieczulenie miejscowe może być wspomagane lekami uspokajającymi, przeciwbólowymi, czyli tzw. premedykacją farmakologiczną. Stosowanie tych procedur pozwala na bezbolesne wykonywanie prawie wszystkich zabiegów chirurgicznych z zakresu stomatologii. Stosowanie premedykacji farmakologicznej wymaga znajomości farmakologii i mechanizmów działania podawanych leków.
Interpretacja
Premedykacja psychiczna
Pod hasłem tzw. premedykacji psychicznej rozumie się rozmowy z pacjentem informujące o rodzaju zabiegu i jego przebiegu, zapewnienia jego bezbolesności, sugestię relaksu i sugestię ze strony badającego lekarza, a nawet zapewnienie, że danemu pacjentowi nic się stać nie może. Najważniejszym czynnikiem premedykacji psychicznej według autorów jest utwierdzenie pacjenta w przekonaniu, że jakikolwiek ból, który jest naturalną konsekwencją praktycznie wszystkich zabiegów stomatologicznych zostanie całkowicie, dzięki znieczuleniu miejscowemu, wyeliminowany. Należy również poinformować pacjenta na temat znieczuleń powierzchniowych sprayem, który radykalnie zmniejszy ból podczas wkłucia igły i aplikacji środka znieczulającego miejscowo. Wiadomym jest, że premedykacja psychiczna w gabinecie stomatologicznym ma olbrzymie znaczenie, szczególnie w przypadku pacjentów dentofobicznych, tak więc zaznaczanie tego dodatkowo w wytycznych lub ewentualnych przepisach mija się z celem. Tak więc zdanie „która ma istotne znaczenie” powinno być wykreślone.
Hipnoza
Autorzy nie mają doświadczenia z hipnozą, niemniej jednak z przekazów literatury (6) wiadomym jest, że w wielu praktykach stomatologicznych stosuje się hipnozę, jako inny stan świadomości pacjenta i przeprowadza się zabiegi w tym stanie. Hipnoza jest przejściowym stanem zmienionej świadomości u podmiotu, czy też inaczej interpretując zespołem szczególnych zjawisk psychicznych, wywołanym przez inną osobę, odmiennym od stanu czuwania i snu. W stanie hipnotycznym mogą zostać wywołane lub zniesione takie zjawiska jak znieczulenie, porażenie, sztywność mięśniowa czy zmiany naczyniowe (9).
Nie należy lekceważyć hipnozy, jako jeszcze jednej z form wyłączania bólowego pacjenta. W związku z coraz większą akceptacją hipnozy przez międzynarodowe środowiska lekarskie powinna być ona ujęta w przepisach jako jeden ze środków, będący alternatywą dla znieczulenia ogólnego.
Premedykacja farmakologiczna
Jest ona dość często wskazana, szczególnie u osobników psychiatrycznych, dentofobicznych lub znerwicowanych. Dotyczyć powinna przyjęcia doustnego preparatów uspokajających, takich jak np. Dornicum, Valium itd., przepisanych wcześniej przez lekarza stomatologa. Tak więc stosowanie premedykacji farmakologicznej wymaga znajomości farmakologii i mechanizmów działania podawanych leków, ale przez lekarza stomatologa, i to powinno być zaznaczone w wytycznych. Lekarz anestezjolog z racji swojej specjalizacji taką wiedzę posiada.
Sedacja wziewna
Wytyczne Nr 2 nic nie wspominają o trzecim etapie po premedykacji psychicznej i farmakologicznej, a przed znieczuleniem ogólnym, a mianowicie o sedacji wziewnej. Nieprawdą jest, że współcześnie pozostała ona w formie zejściowej (7). Jest coraz bardziej popularna, głównie w USA i Wielkiej Brytanii, a ostatnio także w Polsce. Dotyczy zastosowania mieszanek podtlenku azotu i tlenu, które potrafią doprowadzić pacjenta do stanu analgezji bez utraty przytomności. Wprowadzenie pacjenta w II°, a nawet III° sedacji wg skali White´a-Negusa może wykonać lekarz stomatolog, bez koniecznej obecności lekarza anestezjologa. Oczywiście wymagana jest do tego stosowna aparatura i oczywiście umiejętności poparte gruntowną wiedzą i przebytymi szkoleniami. Obecnie już kilkanaście gabinetów w Polsce stosuje rutynowo sedację wziewną mieszanką N2O i O2.
Sedacja dożylna
Jej również nie uwzględniono w Wytycznych Nr 2. Powinna być przeprowadzana przez lekarza anestezjologa i wprowadza pacjenta w II° lub III° w skali sedacji wg White´a-Negusa. Nazywana często „analgezją angielską” jest opcją do znieczulenia ogólnego i jest stosowana przez autorów w przypadku pacjentów, którzy ze względu na różne choroby, np. astmę, nie rekrutują się do przeprowadzenia zabiegów w znieczuleniu ogólnym w trybie ambulatoryjnym. Z punktu widzenia techniki zabiegowej i wysiłku fizjologicznego zespołu stomatologicznego, przeprowadzanie zabiegów kompleksowych w sedacji dożylnej jest nieporównywalnie trudniejsze i bardziej czasochłonne niż w znieczuleniu ogólnym.
Należy zaznaczyć, że zarówno sedacja wziewna, czy też dożylna nie wyłącza całkowicie bólowo pacjenta i znieczulenie miejscowe jest wskazane, szczególnie w zabiegach z zakresu chirurgii stomatologicznej. Sedacje zatem są przeciwwskazane u pacjentów z historią odporności i reakcjami alergicznymi na środki znieczulające miejscowo.
Ujmując w schemacie blokowym kolejność postępowania, odnosząca się do Wytycznych Nr 2, powinna być następująca:
Sugeruje się następujące brzmienie Wytycznych Nr 2:
Podstawowym znieczuleniem stosowanym do zabiegów w stomatologii, wykonywanych w trybie ambulatoryjnym jest znieczulenie miejscowe.
– Jeżeli wymaga tego sytuacja kliniczna znieczulenie miejscowe powinno być poparte premedykacją psychiczną;
– Należy rozważyć zastosowanie hipnozy, jeżeli zespół stomatologiczny jest do tego odpowiednio przygotowany i przeszkolony;
– W uzasadnionych przypadkach powinno się stosować premedykację farmakologiczną. Stosowanie premedykacji farmakologicznej wymaga ze strony lekarza stomatologa znajomości mechanizmów działania podawanych leków;
– Sedacja wziewna lub dożylna powinna być priorytetowo brana pod uwagę i stosowana jako alternatywa do zabiegów w znieczuleniu ogólnym, przeprowadzanych w trybie ambulatoryjnym. Wskazanym jest, aby sedacja dożylna była przeprowadzana przez lekarza anestezjologa.
Wytyczne Nr 3
Istnieją jednak warunki, w których z punktu widzenia lekarskiego należy zastosować znieczulenie ogólne, jeżeli znieczulenie miejscowe okaże się nieskuteczne, szkodliwe lub niemożliwe do przeprowadzenia.
Interpretacja
Wytyczne Nr 3, jeżeli mają mieć w przyszłości rangę przepisu powinny mieć inną, bardziej doraźną formę. Proponuje się następującą treść powyższych wytycznych:
W przypadku nieskuteczności, szkodliwości lub niemożności przeprowadzenia zabiegu stomatologicznego w każdym z rodzajów znieczulenia miejscowego należy przeprowadzić zabieg w znieczuleniu ogólnym.
Wytyczne Nr 4
Wskazaniami do wykonywania zabiegów stomatologicznych w znieczuleniu ogólnym w warunkach ambulatoryjnych są:
a) uczulenia na środki znieczulenia miejscowego,
b) utrudniony kontakt lub brak współpracy z pacjentem (np. niedorozwój umysłowy, zaburzenia psychiczne),
c) ostre, rozlane stany zapalne w okolicy szczękowo-twarzowej (np. zapalenie okostnej, ropnie), w którym miejscowe lub przewodowe znieczulenie nasiękowe nie wywoła efektu zniesienia bólu, a może przyczynić się do rozszerzenia procesu zapalnego,
d) stres związany z zabiegiem stomatologicznym, który może spowodować poważne powikłania w stanie ogólnym chorego (głównie ze strony układu krążenia). Należy kierować się skalą oceny wydolności krążenia ASA. Przypadki zakwalifikowane do I i II grupy tej skali mogą być leczone ambulatoryjnie, pozostałe muszą być hospitalizowane),
e) lęk przed zabiegiem stomatologicznym uniemożliwiającym wykonanie go w znieczuleniu miejscowym, np. u dzieci trudnych.
Interpretacja
Zdaniem autorów w tych wytycznych należy precyzyjnie wykazać wszystkie grupy pacjentów ze wskazaniami do przeprowadzenia zabiegów w znieczuleniu ogólnym.
Odnośnie potwierdzeń pisemnych przez pacjentów lub rodziców, czy też opiekunów powinien być oddzielny przepis i dotyczyć wszystkich etapów informacji i badań przeprowadzonych zarówno przez lekarza stomatologa, jak i anestezjologa.
Przepis, który w przyszłości będzie obejmował Wytyczne Nr 4 proponuje się w następującej formie:
Wskazania w zakresie stomatologii do przeprowadzenia zabiegów w znieczuleniu ogólnym w trybie ambulatoryjnym powinny ograniczać się do następujących grup pacjentów:
chorzy psychicznie,
upośledzeni umysłowo,
pobudliwi, nerwowo chorzy, dentofobicy,
dzieci, szczególnie nerwowe lub tzw. specjalnej troski,
z historią reakcji alergicznych po aplikacji środków znieczulających miejscowo,
ze stwierdzoną odpornością na środki znieczulające miejscowo,
z rozlanymi stanami ropnymi okolicy szczękowo-twarzowej,
zakwalifikowani do ekstrakcji mnogich w różnych sektorach jamy ustnej.
Przepisy dodatkowe
Pierwszą istotną problematyką nie ujętą w wytycznych, należy ze względów czysto prawnych i ewentualnych późniejszych roszczeń sądowych ująć i wyizolować w oddzielnych przepisach. Dotyczy ona rekrutacji pacjentów według grup ASA i przekazania informacji pacjentowi przez lekarza stomatologa i anestezjologa. Proponuje się wyodrębnić następujący przepis:
Do zabiegów stomatologicznych w znieczuleniu ogólnym przeprowadzanych w trybie ambulatoryjnym rekrutują się wyłącznie pacjenci zaklasyfikowani do I i II grupy według ASA.
Wszystkie informacje dotyczące zabiegów stomatologicznych przeprowadzanych w znieczuleniu ogólnym w trybie ambulatoryjnym muszą być przekazane pacjentowi (rodzicom, prawnym opiekunom) na piśmie i potwierdzone podpisem.
Wytyczne Nr 5
Usuwanie zębów lub wykonywanie innych zabiegów stomatologicznych w znieczuleniu ogólnym na życzenie pacjenta może być wykonywane wyjątkowo na wyraźne pisemne żądanie pacjenta i to jedynie w przypadku braku przeciwwskazań, lekarskich. Przed zabiegiem lekarz musi poinformować pacjenta o możliwości powikłań, a pacjent potwierdzić pisemnie, że został poinformowany o możliwościach wystąpienia powikłań.
Interpretacja
Według obserwacji własnych autorów jest dosyć liczna grupa pacjentów rekrutujących się do całkowitej sanacji jamy ustnej, będących kombinacją wyżej wymienionych wskazań. Prawie zawsze osoby te są ze wskazaniami do leczenia zachowawczego, periodontologicznego oraz chirurgicznego i są sklasyfikowani w I lub II grupie ASA, więc nie ma przeciwwskazań ogólno-lekarskich, aby wykonać zabieg w znieczuleniu ogólnym. Oczywiście pacjent taki musi być dokładnie i na piśmie poinformowany o wszystkich aspektach zabiegu. Powinien również wystąpić z pisemnym wnioskiem o przeprowadzenie zabiegu. Cała dokumentacja dotycząca informacji przed- i pozabiegowych, a także samego zabiegu powinna być archiwizowana w danej placówce leczniczej na przypadek jakichkolwiek, ewentualnych roszczeń prawnych ze strony pacjenta.
Proponuje się następującą treść Wytycznych Nr 5:
Wykonywanie jakichkolwiek zabiegów z zakresu stomatologii klinicznej w znieczuleniu ogólnym w warunkach ambulatoryjnych na życzenie pacjenta może być wykonywane w drodze wyjątku, jeżeli spełnione są następujące warunki:
pacjent jest sklasyfikowany w I lub II grupie według ASA,
pacjent występuje z pisemnym wnioskiem o przeprowadzenie zabiegu,
pacjent zostanie dokładnie poinformowany o wszystkich uwarunkowaniach i ewentualnych powikłaniach jako konsekwencji leczenia stomatologicznego, jak i samego znieczulenia ogólnego i potwierdzi te informacje podpisem.
Wytyczne Nr 6
Wybór rodzaju znieczulenia ogólnego do zabiegów stomatologicznych ustala lekarz anestezjolog w oparciu o przeprowadzone badania lekarskie – na wniosek kierującego lekarza stomatologa.
Interpretacja
W formie podanej jest w pełni akceptowane i w takiej treści może stanowić przepis.
Wytyczne Nr 7
Pacjent opuszczający gabinet po zabiegu stomatologicznym wykonywanym w znieczuleniu ogólnym musi być sprawny psychomotorycznie i znajdować się pod opieką osoby towarzyszącej.
Interpretacja
Autorzy uważają, że należałoby dodać odnośnie osoby towarzyszącej, iż powinien to być, jeżeli to możliwe, członek najbliższej rodziny (żona, mąż, ojciec, matka, brat itd.). Jest to dość istotne, gdyż z doświadczeń własnych, na podstawie kilkunastu przypadków, wynikło, że zaistniały duże nieporozumienia. Pacjent nie informując rodziny przechodzi leczenie stomatologiczne w znieczuleniu ogólnym. Tzw. osobą towarzyszącą odbierającą go z jednostki leczniczej jest kolega, sąsiad lub znajomy. Pacjent zostaje odtransportowany do rodzinnego domu i tam konfrontacja z nieświadomymi stanu rzeczy członkami rodziny ma różny charakter. Wielokrotnie kończy się nawet awanturą z obwinianiem danego pacjenta o pijaństwo czy zażywanie narkotyków włącznie. Pacjent zatem powinien zawsze poinformować o planowanym zabiegu domowników. Taką informację powinien z kolei otrzymać podczas badań przedzabiegowych od lekarza stomatologa i powinna być ona ujęta w ulotce informacyjnej.
Proponuje się następującą treść Wytycznych Nr 7:
Pacjent opuszczający placówkę lecznictwa stomatologicznego po zabiegu przeprowadzanym w znieczuleniu ogólnym w trybie ambulatoryjnym musi być w pełni sprawny psychomotorycznie i znajdować się pod stałą opieką osoby towarzyszącej. Wskazane jest aby osobą towarzyszącą był członek najbliższej rodziny.
Wytyczne Nr 8
Odpowiedzialność za zabieg stomatologiczny przeprowadzony w znieczuleniu ogólnym ponosi każdy członek zespołu anestezjologiczno-stomatologicznego w zakresie wykonywanych czynności (lekarskich lub pielęgniarskich).
Interpretacja
Jest niezwykle istotnym podkreślenie znaczenia tych wytycznych. Odpowiedzialność zawodowa i prawna w zakresie wykonywanych czynności, zarówno lekarskich, jak i pielęgniarskich członków poszczególnych zespołów: stomatologicznego i anestezjologicznego musi być doraźnie określona. W żadnym wypadku zespół stomatologiczny nie może odpowiadać za ewentualne błędy zespołu anestezjologicznego i odwrotnie.
Zdaniem autorów Wytyczne Nr 8 powinny mieć następującą treść:
Odpowiedzialność zawodową i prawną za przeprowadzenie zabiegu stomatologicznego w znieczuleniu ogólnym w warunkach ambulatoryjnych ponosi:
zespół stomatologiczny w zakresie wszystkich wykonywanych czynności, dotyczących postępowania stomatologicznego,
zespół anestezjologiczny w zakresie wszystkich wykonywanych czynności, dotyczących postępowania anestezjologicznego.
Odpowiedzialność zawodowa i prawna obu zespołów dotyczy wykonywanych czynności, zarówno lekarskich, jak i pielęgniarskich.
Wytyczne Nr 9
Wykonywanie zabiegów stomatologicznych w znieczuleniu ogólnym w warunkach ambulatoryjnych musi być uwzględnione w statucie przy wpisie do rejestru danego zakładu opieki zdrowotnej, prowadzonego przez wojewodę zgodnie z ustawą o zakładach opieki zdrowotnej z dnia 30 sierpnia 1991 roku (Dz. U. nr 91, poz. 408 z późn. zm.). Wpis taki powinien być poprzedzony opinią specjalisty wojewódzkiego w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii oraz specjalisty wojewódzkiego w dziedzinie stomatologii. Prywatnie praktykujący lekarze stomatolodzy i lekarze anestezjolodzy potwierdzenie spełnienia wszystkich wymogów określonych w niniejszych wytycznych winni uzyskać z właściwej z Okręgowej Izby Lekarskiej.
Interpretacja
Nadal nie ma pełnych uwarunkowań prawnych dotyczących wymogów określanych wyżej wymienionym wytycznym. Kryteria oceny przez poszczególne Izby Lekarskie i Specjalistów Wojewódzkich też są na terenie kraju różne. Tak więc na dzień dzisiejszy, przy braku stosownych przepisów Wytyczne Nr 9 należy pozostawić w niezmienionej formie, ale jako wymóg, a nie przepis do czasu ukazania się stosownych uregulowań prawnych.
Wytyczne Nr 10
Powyższą opinię powinny warunkować:
a) odpowiednie kwalifikacje zawodowe zespołu wykonującego zabieg,
b) odpowiednie wyposażenie placówki w sprzęt, narzędzia i leki specjalistyczne,
c) odpowiednie warunki lokalowe,
d) prowadzenie odpowiedniej dokumentacji lekarskiej.
Całość zagadnień anestezjologicznych powinna być oparta o uregulowania dotyczące tej specjalności medycznej.
Ad a) zabiegi stomatologiczne w znieczuleniu ogólnym mogą być wykonywane jedynie przez lekarzy stomatologów posiadających co najmniej I° specjalizacji i odpowiednie przeszkolenie w zakresie tego typu zabiegów.
Lekarz stomatolog musi w razie potrzeby wykonać czynności wchodzące w zakres pierwszej pomocy (aż do resuscytacji krążeniowo-oddechowej włącznie) w zakresie podstawowych zabiegów resuscytacyjnych.
Lekarz anestezjolog powinien posiadać doświadczenie w zakresie specyfiki znieczulenia ogólnego do zabiegów wykonywanych w obrębie jamy ustnej.
Pielęgniarka anestezjologiczna (dyplomowana) musi umieć także instrumentować, a w razie potrzeby asystować do zabiegu stomatologicznego lub resuscytacyjnego. Stawia to przed pielęgniarką wymóg odbycia szkolenia w tym zakresie potwierdzonego zaświadczeniem.
Ad b) wyposażenie poradni (gabinetu), w której wykonuje się znieczulenie, ogólnie powinno być zgodne ze standardami obowiązującymi w anestezjologii i w stomatologii. Wszystkie gabinety powinny być wyposażone w najprostszy, ale wystarczający zestaw sprzętu sprawnego i przygotowanego do natychmiastowego użycia oraz leków umożliwiających wykonanie resuscytacji krążeniowo-oddechowo-mózgowej (CCPR).
Wyposażenie gabinetu stomatologicznego, w którym wykonuje się zabiegi w znieczuleniu ogólnym, musi zapewniać:
1. Możliwość prawidłowego ułożenia pacjenta w czasie zabiegu i znieczulenia.
2. Źródło tlenu z możliwością jego wykorzystania.
3. Zapewnienie sprawnego odessania jamy ustno-gardłowej (ssak).
4. Wymóg posiadania sprawnego sprzętu dla zapewnienia drożności dróg oddechowych i prowadzenia oddechu zastępczego, np. maska Laerdala, rurka ustno-gardłowa, sprzęt do intubacji dotchawiczej, worek samorozprężalny i sprzęt niezbędny do kaniulacji żył (różne rozmiary kaniul dożylnych).
5. Gabinet musi posiadać sprawną łączność z pogotowiem ratunkowym – telefon lub CB-radio.
Ad c) dokumentacja lekarska pacjentów, u których wykonuje się zabieg stomatologiczny w znieczuleniu ogólnym, musi zawierać:

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. ADA – Guidelines for the use of conscious Sedation, deep. Sedation and general anaesthesia. htlp://www.ada.org/prac/careers/cs-quide.htint. 2. Bladowski M.: Atlas techniki pracy na 4 ręce w stomatologii ogólnej, Euro-Direct-Media, Gliwice, 1999. 3. Bladowski M.: Technika pracy na 4 ręce w stomatologii ogólnej – film naukowo-szkoleniowy. Sanmedica, Warszawa, 1995. 4. Bladowski M.: Technika pracy na 6 rąk w stomatologii ogólnej – film naukowo-szkoleniowy. Centrum Stomatologii, Olsztyn, 1998. 5. Czasopismo stomatologiczne – Zestawy pytań egzaminacyjnych do I stopnia specjalizacji. 6. Hill C. M., Morris P. J.: General Anaesthesia and Sedation in Dentistry. Butterworth – Heinemann Ltd, London, 1992. 7. Kryst L., Mayzner-Zawadzka E.: Znieczulenia w praktyce stomatologicznej. Wyd. PZWL, 1997. 8. Larsen M.: Anestezjologia. Wyd. Med. Urban & Partner, Wrocław, 1996. 9. Paterson Z.: Hipnoza – między jawą i snem. Wyd. Res Polonia, 1992.
Nowa Stomatologia 1/2001
Strona internetowa czasopisma Nowa Stomatologia