© Borgis - Nowa Stomatologia 3/2008, s. 92-96
*Konrad Małkiewicz, Elżbieta Jodkowska
Kolorymetryczna ocena skuteczności wybielania zębów preparatem Ena White Power
Colorimetric assessment of professional Ena White Power bleaching system
Zakład Stomatologii Zachowawczej Instytutu Stomatologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Elżbieta Jodkowska
Wstęp
W świadomości społecznej zdrowe uzębienie staje się obok dóbr materialnych czy wykształcenia jednym z elementów podkreślających wysoki status społeczny. W odróżnieniu od dentystów wykonujących zabiegi lecznicze, pacjenci zwracają uwagę przede wszystkim na wyniki estetyczne prowadzonego leczenia. Leczenie ortodontyczne czy protetyczne nie wynika w powszechnej świadomości z potrzeby rehabilitacji funkcji żucia, utrzymaniu zdrowego przyzębia czy prawidłowego funkcjonowania stawów skroniowo-żuchwowych. Młodzi pacjenci wykazujący coraz częściej postawę „klienta” czy „nabywcy usług” oczekują przede wszystkim „równego i dopasowanego do ich oczekiwań uśmiechu”. Stomatologia estetyczna wyodrębnia się spośród nauk dentystycznych i ewoluuje jako odpowiedź na zapotrzebowania konsumenckie zamożnej części społeczeństwa, która oprócz zaspokojenia potrzeb leczniczych i profilaktycznych, oczekuje poprawy estetyki w obszarze jamy ustnej. Jako dentyści musimy zdawać sobie sprawę, że jest to dziedzina w wielu przypadkach wymagająca łączenia wielu specjalności a co z tego wynika współpracy zespołowej pomiędzy specjalistami z zakresu ortodoncji, protetyki, periodontologii, chirurgii stomatologicznej czy szczękowo-twarzowej oraz stomatologii zachowawczej. Ważnym elementem w tym aspekcie wydaje się koordynowanie i monitorowanie przebiegu terapii, która powinna być poprzedzona precyzyjnym planem leczenia zaakceptowanym przez pacjenta.
O właściwościach optycznych uzębienia ludzkiego decydują jego rozmiar, kształt oraz struktura powierzchni generująca refleksy świetlne (1, 2, 3). Budowa tkanek twardych, czyli szkliwa i zębiny oraz otoczonej przez nie miazgi odpowiada za zjawiska pochłaniania, emisji i odbicia wewnętrznego światła będącego nośnikiem informacji o kolorze.
Kolor zębów jest obok kształtu najważniejszą cechą decydującą o ich wyglądzie. W stomatologii zjawisko to omawiane jest zwykle w dwóch aspektach:
– doboru koloru uzupełnień protetycznych lub materiałów wypełniających do barwy pozostałych twardych tkanek zęba lub sąsiadującego uzębienia,
– zmiany koloru uzębienia naturalnego lub dotkniętego procesem chorobowym.
Zmiana kolorystyki uzębienia naturalnego lub przebarwionego na skutek działania czynników patogennych, poprzez chemiczne wybielanie jest coraz bardziej popularnym wśród pacjentów i chętnie wykonywanym przez lekarzy zabiegiem z zakresu stomatologii estetycznej.
Wyniki badań socjomedycznych (4, 5, 6) wskazują, iż około 20% dorosłych Brytyjczyków jest niezadowolonych z barwy własnego uzębienia. W Stanach Zjednoczonych odsetek ten wynosi 34%, a w populacji miejskiej Chin aż 52,6%. W świetle powyższych danych przestaje zdumiewać fakt, że coraz większa liczba pacjentów zgłaszających się do gabinetów stomatologicznych jest zainteresowana zabiegiem wybielania zębów. Jednocześnie w środowisku lekarzy dentystów zmniejsza się odsetek osób przekonanych o szkodliwości zabiegu, co powoduje, że jest on chętnie wykonywany oraz włączany w plan leczenia zachowawczego czy protetycznego.
Najbardziej popularną i najlepiej udokumentowaną metodą wybielania zębów żywych jest tzw. nocne wybielanie nakładkowe (7-10). W trakcie kuracji trwającej zwykle 2-3 tygodnie pacjent przez dwie godziny dziennie nosi nakładki nazębne wypełnione preparatem w formie żelu, którego składnikiem aktywnym jest najczęściej 10 lub 15% nadtlenek mocznika. Metoda ta przynosi zwykle dobre efekty kliniczne w przypadku przebarwień zębów żywych pochodzenia zewnętrznego. Jej niewątpliwą wadą jest stosunkowo długi czas zabiegu odbiegający od oczekiwań pacjenta, przedłużony dodatkowo o etapy pobierania wycisków łuków zębowych i laboratoryjne wykonanie indywidualnych nakładek nazębnych. Chociaż nakładkowe wybielanie zębów jest bardzo popularną metodą zmiany ich koloru, coraz więcej zwolenników zdobywają metody wybielania profesjonalnego w gabinecie stomatologicznym (11,12,13). Preparat wybielający zawierający zwykle około 30-40% aktywnego nadtlenku wodoru jest aplikowany na powierzchnie wargowe zębów na czas 10-15 minut. Procedura taka jest powtarzana 3-4-krotnie podczas zabiegu, a jego efekt można właściwie ocenić po 1-2 tygodniach od zastosowania preparatu. Wskazania i przeciwwskazanie do zabiegu wybielania zębów żywych w gabinecie są podobne jak w przypadku wybielania nakładkowego. Metoda ta jest polecana szczególnie dla pacjentów, którzy z różnych powodów (np. odruch wymiotny, choroby SSŻ, nadwrażliwość zębów wywoływana przez bodźce mechaniczne) nie tolerują nakładek nazębnych lub chcą uzyskać efekt rozjaśnienia zębów w krótkim czasie. Profesjonalne wybielanie zębów bywa często łączone z wybielaniem nakładkowym i traktowane jest jako wstępny „katalizator” procesu.
Cel pracy
Celem pracy była ocena skuteczności preparatu do wybielania profesjonalnego Ena White Power zawierającego 35% nadtlenku wodoru.
Materiał i metody
Grupę 21 ogólnie zdrowych pacjentów w wieku od 20 do 38 lat poddano zabiegowi wybielania profesjonalnego z zastosowaniem preparatu Ena White Power (Micerium, Włochy). Warunkami kwalifikującymi do zabiegu były: brak przeciwwskazań ogólnomedycznych oraz widocznych wypełnień lub zębów po leczeniu endodontycznym w odcinku przednim szczęki.
Przed aplikacją preparatu usuwano kamień oraz złogi nazębne wg ogólnie przyjętych zasad. Zabieg wybielania przeprowadzano 5-7 dni po profesjonalnym oczyszczaniu zębów, aby wyeliminować wpływ past profilaktycznych na powierzchnię szkliwa i absorpcję nadtlenku podczas zabiegu. Podczas wybielania wykorzystano refraktory z zaporą dla języka FlexiBlue (Beyond, USA). Tkanki miękkie na granicy dziąsła brzeżnego zabezpieczono żywicą Enadam (Micerium, Włochy) polimeryzowaną światłem lampy halogenowej. Preparat Ena White Power aktywowany w czasie aplikacji poprzez zmieszanie dwóch żeli w końcówce mieszającej nakładano na powierzchnie wargowe siekaczy, kłów i zębów przedtrzonowych szczęki i żuchwy. Po 5 minutach aktywowano preparat na powierzchni zęba poprzez mieszanie za pomocą aplikatora do żywicy łączącej i pozostawiano na dalsze 5 minut. Po 10 minutach żel wybielający usuwano za pomocą ssaka, powierzchnie zębów i tkanki miękkie płukano wodą, a następnie osuszano strumieniem powietrza. Procedurę powtarzano 3-krotnie, a następnie usuwano „płynny koferdam”.
W celu oceny efektywności przeprowadzonego zabiegu przed jego wykonaniem oraz 7 dni po, dokonywano oceny kolorymetrycznej siekaczy i kłów szczęki wykorzystano spektrofotometr dentystyczny Spectroshade (MHT, Włochy). Kolor zębów oceniano posługując się numeryczną skalą CIE L*a*b*, gdzie parametr L* (0-100) wyraża jasność, a* (-100 – +100) nasycenie barwy zielonej/czerwonej) a wartość b* (-100 – +100) nasycenie barwy niebieskiej/żółtej). Pomiary kolorymetryczne wykonano bezpośrednio przed zabiegiem oraz 7 dni po jego zakończeniu w celu wyeliminowania wpływu zjawiska dehydratacji na ocenę barwy oraz umożliwienie stabilizacji koloru zębów poddanych działaniu nadtlenku.
Analizę statystyczną wykonano przy pomocy pakietu statystycznego STATISTICA 6.0. W procesie testowania hipotez statystycznych przyjęto poziom istotności p=0,05.
Materiałem do badań statystycznych był zbiór pomiarów parametrów L*, a* i b* dokonanych na próbie 21 pacjentów. U każdego pacjenta przeprowadzono pomiar spektralny na 4 zębach szczęki (dwóch siekaczach 11, 21 i dwóch kłach 13, 23) przed i po wybielaniu, następnie określono różnicę badanych parametrów. Dokładność pomiarów określono do jednego miejsca po przecinku.
Dla zmiennych ciągłych obliczono statystyki podstawowe: liczebność, średnią arytmetyczną, medianę, odchylenie standardowe, wartości min-max.
Analizę średnich wartości uzyskanych w badaniu oparto na trzech metodach: stosowano test t-Studenta, test Cochrana-Coxa i testy jednoczynnikowej analizy wariancji.
Wyniki
Przed rozpoczęciem zabiegu wybielania zębów średnia jasność/L* badanych siekaczy i kłów szczęki wynosiła sumarycznie 72,41 punktu, w tym 74,43 dla siekaczy i 70,39 dla kłów. 7 dni po zabiegu wartości te wynosiły odpowiednio: 73,42; 74,66 i 72,18. Wyniki te oznaczają, że po zastosowaniu preparatu Ena White Power średnia jasność L* w obu badanych grupach zębów wzrosła o 1,02 punktu, w tym w przypadku siekaczy o 0,24 punktu, a kłów o 1,80 punktu.
Średnie wartości nasycenia barwy czerwonej/ a* odnotowane przed zabiegiem wynosiły 4,18 punktu dla obu grup, w tym 2,92 w przypadku siekaczy i 5,44 w przypadku kłów. Po wybielaniu przyjmowały one wartości odpowiednio 3,36; 2,43 i 4,28 punktu co oznacza spadek wartości a* o 0,82 (siekacze i kły), 0,49 (siekacze) i 1,16 (kły) punktu w porównaniu z wartościami uzyskanymi na podstawie pomiarów kolorymetrycznych wykonanych przed zabiegiem.
Średnie nasyceni barwy żółtej/ b* odnotowane przed zabiegiem wybielania wynosiło 19,03 punktu, w tym 16,38 w przypadku siekaczy i 21,67 w przypadku kłów. Po zabiegu wartości b* wynosiły odpowiednio 19,29, 15,19 i 19,39 punktu, co oznacza spadek nasycenia barwy żółtej dla obu badanych grup zębów o 1,74 punktu, w tym dla siekaczy o 1,20 a dla kłów o 2,28 punktu.
Obliczono również średnią wartość przesunięcia kolorystycznego ΔE oznaczającego sumaryczną zmianę koloru opisaną poprzez przesunięcie punktu w trójwymiarowym układzie współrzędnych opisanym przez wartości L*, a* i b*.
Dla obu badanych grup zębów średnia zmiana koloru po zastosowaniu materiału wybielającego wynosiła 2,74 punktu, w tym dla siekaczy 2,05 punktu i dla kłów 3,44 punktu.
Średnie wartości parametrów L*, a* i b* odnotowane dla siekaczy centralnych i kłów szczęki przed i po wykonaniu zabiegu wybielania zębów przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Średnie wartości parametrów L*, a* i b* odnotowane dla siekaczy centralnych i kłów szczęki przed i po wykonaniu zabiegu wybielania zębów.
| | siekacze centralne | kły |
| L* | a* | b* | L* | a* | b* |
| przed zabiegiem | 72,41 | 4,18 | 19,03 | 70,39 | 5,44 | 21,67 |
| po zabiegu | 73,42 | 3,36 | 17,29 | 72,18 | 4,28 | 19,39 |
W celu oceny istotności zmiany parametrów opisujących kolor wybielanych zębów przed i po wykonaniu zabiegu obliczono odchylenia standardowe dla różnic ΔL*, Δa*, Δb* i ΔE* opisanych powyżej.
W przypadku siekaczy średnie odchylenie standardowe dla wartości L* wynosiło 1,58, dla wartości a* 0,47, dla wartości b* 0,78 a dla wartości E* 0,89.
Dla kłów średnie wartości odchylenia standardowego w odniesieniu do parametrów opisujących kolor wynosiły odpowiednio 1,47; 0,82; 1,36 i 1,61.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Joiner A.: Tooth colour: a review of the literature. J Dent, 2004, 32, 3-12. 2. Chu S., Devigus A., Mieleszko A.: Fundamentals of color. Shade matching and communication in esthetic dentistry. Wyd. Quintessence 2004, Carol Stream, USA. 3. Parker R.M.: Shade matching for indirect restorations in the esthetic zone. J Cosmetic Dent, 2008, 23, 99-104. 4. Alkhatib M.N., Holt R., Bedi R.: Age and perceptoin of dental aperance and tooth color. Gerontology, 2005, 22, 32-6. 5. Odioso L., Gibb R.D., Gerlach R.W.: impact of demographic behavioral and dental care utilization parameters on tooth color and personal satisfaction. Compendium Cont Education Dent, 2000, 21, S 35-41. 6. Xiao J., Zhou X.D., Zhu W.C., Zhang B., Li J.Y., Xu X.: The prevalence of tooth discolouration and self-satisfaction with tooth colour in a Chinese urban population. J Oral Rehab, 2007, 34, 351-60. 7. Goldstein R.E., Garber D.A.: Complete dental bleaching. Wyd. Quintessence 1995, Chicago, USA. 8. Haywood V.B.: Nightguard vital bleaching: current concepts and research. J Am Dent Assoc, 1997, 128, S 19-25. 9. Sulieman M.: An overview of bleaching techniques. 1. history, chemistry, safety and legal aspects. Dent Update, 2004, 31, 608-16. 10. Braun A., Soren J., Krause F.: Spectrophotometric and visual evaluation of vital tooth bleaching employing different carbamide peroxide comcentrations. Dent Mater, 2007, 23, 165-9. 11. Buchalla W., Attin T.: External bleaching with activation by heat, light or laser - A systematic review. Dent Mater, 2007, 23, 586-96. 12. Al Shethri S., Matis B.A., Cochran M.A., Zekonis R., Stropes M.: A clinical evaluation of two in-office bleaching products. Operative Dent, 2003, 28, 488-95. 13. Deliperi S., Bardwell D.N., Papathanasiou A.: clinical evaluation of a combined in-office and take-home bleaching system. J Am Dent Assoc, 2004, 135, 628-34. 14. Karamousos A., Papadopoulos M.A., Kolokithas G., Athanasiou A.E.: Precision of in vivo spectrophotometric colour evaluation of natural teeth. J Oral Rehab, 2007, 34, 613-21. 15. Paul S., Pter A., ietrobon N., Hammerle C.H.F.: Visual and spectrophotometric shade analysis of human teeth. J Dent Res, 2002, 81, 578-582. 16. Gerlach R., Baker M., Sagel P.: Objective and subjective whitening response of two self-directed bleaching systems. Am J Dent, 2002, 15, 7-14. 17. Nakamura T., Saito O., Ko T., Maruyama T.: The effects of polishing and bleaching on the colour of discolored teeth in vivo. J Oral Rehab, 2002, 29, 473-7. 18. Gerlach R., Gibb R., Sagel P.: A randomized clinical trial comparing a novel 5,3% hydrogen peroxide whitening strip to 10%, 15% and 20% carbamide peroxide tray based bleaching systems, Compend Contin Educ Dent, 2000, 21 suppl. 29, 22-28. 19. Gerlach R., Baker M., Sagel P.: Comparative efficiancy and tolerability of two direct-to-consumer tooth whitening systems, Am J Dent, 2001, 14, 5, 267-72. 20. Zhao Y., Zhu J.: In vivo color measurement of 410 maxillary anterior teeth. Chin J Dent Res, 1998, 3, 49-51. 21. Morley J., Eubank J.: Macroesthetic elements of smile design. J Am Dent Assoc, 2001, 132, 39-45. 22. Dozic A., Kleverlaan C.J., Aartman I., Feilzer A.J.: Relation in color among maxillary incisors and canines. Dent Mater, 2005, 21, 187-91.
