Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Fitoterapii 4/2007, s. 212-215
*Krzysztof Spałek, Izabela Trzewikowska
Kuracja ziołowa w ramach metody Sebastiana Kneippa stosowana w uzdrowiskach w Niemczech
HERBAL TREATMENT WITHIN THE FRAMEWORK OF SEBASTIAN KNEIPP´S METHOD USED IN HEALTH RESORTS IN GERMANY
Katedra Biosystematyki, Uniwersytet Opolski
Kierownik Katedry: prof. dr hab. Jerzy Lis
Summary
Using herbal drugs in health resort´s treatment, by Sebastian Kneipp (1821-1897), is one of the most important element of the treatment process in health centers in Western Europe. The aim of this process is to familiarize German health resorts with the essence and aims of the Kneipp´s phytotherapy. In Kneipp´s therapy, herbs are used additionally to the hydrotherapeutic procedures, as a supplement to the diets and in a form of teas. Herbal supplements and tea are prescribed by doctors to every patient at the beginning of the cure, what is more, they are inscribed in a treatment book and they are treated equally to other forms of treatment. The original Kneipp´s recipes for tea, so-called "tea formulas”, which contained mixtures of varied herbs, were based on his own experience. Kneipp used 31 herbal mixtures which were prepared of 46 herbal healing species.



Sebastian Kneipp (1821-1897), bawarski ksiądz działający w miejscowości Bad Wörishofen w Niemczech, dał podwaliny systemowi terapeutycznemu wykorzystywanemu obecnie w lecznictwie uzdrowiskowym. Jego system leczniczy rozwinięty przez lekarzy i naukowców w unowocześnionej formie opiera się na pięciu filarach: hydroterapii, kinezyterapii, dietetyce, fitoterapii i terapii porządkującej życie (1). Koncepcja terapii Kneippa ma charakter kompleksowy i w założeniach swych proponuje zdrowy styl życia, eliminację niezdrowych nawyków na rzecz kształtowania oraz utrwalania nowych, służących organizmowi zachowań. Jako system holistyczny przeciwdziała chorobotwórczemu oddziaływaniu cywilizacji na organizm, przywraca równowagę psychofizyczną organizmu, poprzez uaktywnienie potencjalnych rezerw wydolności organizmu, trening jego mechanizmów regulacyjnych i obronnych, usprawnienie zasadniczych funkcji wegetatywnych, normalizację funkcjonowania narządów wewnętrznych. Pobudzenie odbywa się przez uporządkowanie podstawowych czynności organizmu, takich jak sen, przemiana materii, proces oddychania, krążenia (2).
Kneipp nie rozumiejąc wprawdzie do końca mechanizmów wspomagania procesu leczenia środkami roślinnymi, stosował je z dobrym rezultatem przez ponad trzydzieści lat wiedziony przekazem ustnym właściwym tradycji i własnym doświadczeniem. W swej terapii stosował znane mu, używane od stuleci rośliny, występujące na rodzimych, podalpejskich łąkach, na skrajach lasów i te, które sam uprawiał w przyklasztornym ogrodzie (3). Przyrządzał z nich herbaty, soki, wina ziołowe, nalewki, oleje i proszki. Zachęcał do spożywania miodu i jego przetworów, syropu z żywicy, cebuli lub czosnku, tranu, napoju z owsa, kiszonej kapusty, soku z rzodkwi, malin i igieł sosnowych. Nakazywał spacery wśród ziół, obserwując pozytywny wpływ olejków eterycznych i aerozoli na układ oddechowy i odnotowując ogólną poprawę samopoczucia, po tak zwanej przez niego „przechadzce” (4).
Fitoterapia Kneippa znalazła swe miejsce w dzisiejszym lecznictwie uzdrowiskowym, stała się również elementem profilaktyki w nowoczesnych europejskich uzdrowiskach. Zaletą kuracji roślinami leczniczymi wg Kneippa jest to, że jest ona częścią całościowej koncepcji, na którą składają się także inne czynniki sprzyjające procesom zdrowienia, dzięki czemu jest szczególnie skuteczna. Najkorzystniejsza i najbardziej polecana przez specjalistów kuracja ziołowa w systemie Kneippa tworzy całość wraz z leczeniem wodą, ruchem, dietą i harmonią psychofizyczną. Zioła, w skorygowanej i zmodernizowanej przez lekarzy i farmaceutów metodzie Knieppa, stosowane są w formie podobnej do oryginału. Rośliny lecznicze stosuje się jako okłady sienne, dodatki w zabiegach hydroterapeutycznych, np. w zmywaniach i zawijaniach, okładach, jako dodatki do kąpieli wodnych, parowych, inhalacji, a także w formie herbat do picia i jako uzupełnienie diety (1). Stosowanie ziół w kuracji Kneippa zawsze przebiega pod kontrolą lekarza.
Najczęściej stosowanymi dodatkami roślinnymi w hydroterapii metodą Kneippa w niemieckich klinikach rehabilitacyjnych, są między innymi: arnika górska ( Arnica montana), kora dębu ( Cortex Quercus), młode pędy sosnowe ( Turiones Pini), siano, nasiona traw ( Semina graminis), rumianek pospolity (Chamomilla recutita), rozmaryn lekarski ( Rosmarinus officinalis), szałwia lekarska ( Salvia officinalis), skrzyp polny ( Equisetum arvense), tymianek (macierzanka) pospolity ( Thymus vulgaris) (tab. 1).
Tabela 1. Najczęściej stosowane dodatki roślinne w hydroterapii metodą Kneippa.
Dodatek ziołowyRodzaj zabieguSkład i właściwości farmakologiczneWskazania
Arnika górska (Arnica montana)Kąpiel całkowita, częściowa, zawijania, nacierania, okładyZawiera między innymi: laktony seskwiterpenowe, kwasy tłuszczowe, tymol, flawonoidy, fenolokwasy wolneDziałanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, odkażające, w bólach kończyn po ich przemęczeniu, obniża ciśnienie krwi, przyśpiesza wchłanianie wysięków, krwiaków, wyciągi alkoholowe stosowane zewnętrznie, w stłuczeniach
Kora dębu (Cortex Quercus)Kąpiel całkowita, częściowa, kąpiele kończyn, okłady, zmywaniaZawiera między innymi: taninę - kwas garbnikowy o działaniu ściągającym, bakteriobójczym, przeciwzapalnym, żywicę, tłuszczeOwrzodzenia i ropiejące rany kończyn i odbytu, zapalenia sromu, wysypki, grzybica skóry, płukanie jamy ustnej i gardła, w odmrożeniach
Igły sosnowe (Turiones Pini)Kąpiel całkowita, półkąpiel, kąpiel 3/4, inhalacje, parówkiZawiera terpentynę o działaniu kojącym, dezynfekującym, kwasy żywiczne, substancje woskowe, związki gorzkie; działa rozkurczająco i rozgrzewająco miejscowoNieżyty górnych dróg oddechowych, regeneracja tego układu, przeziębienie, katar, bóle reumatyczne i neuralgie, klimakterium, nadczynność tarczycy
Siano, nasiona traw (Semina graminis)Kąpiel całkowita, półkąpiel, kąpiel 3/4, inhalacje, parówki, zawijania, okłady (woreczek z sianem)Zawiera szereg składników, między innymi: kwasy organiczne, olejki eteryczne, glikozydy, alkaloidy, enzymy; działa uspokajająco, relaksująco, przekrwiennie, spazmolitycznieReumatyzm tkanek miękkich, zapalenie stawów, zapalenie oskrzeli, bóle kręgosłupa, choroby górnych dróg oddechowych, nerwobóle, nerwica wegetatywna, depresja i przemęczenie
Rumianek pospolity (Chamomilla recutita)Kąpiel całkowita, półkąpiel, kąpiel 3/4, kąpiel nasiadowa, inhalacje, parówki, zawijania, okłady, zmywaniaZawiera między innymi: olejki eteryczne i glukozydy, flawonoidy, kumaryny i związki śluzowe o działaniu odkażającym, rozkurczającym, przeciwzapalnym Problemy dermatologiczne i choroby skóry, płukanie jam ciała (jelita, błony śluzowe), w oparzeniach, odleżynach, żylakach odbytu
Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis)Kąpiel całkowita, półkąpiel, kąpiel 3/4Zawiera między innymi: olejki eteryczne, flawonoidy, garbniki, kwas rozmarynowy; działa antyseptycznie, przeciwskurczowo, przekrwiennie i pobudzająco, poprawia przekrwienie skóryChoroby i zaburzenia układu krążenia, klimakterium, reumatyzm tkanek miękkich, w schorzeniach reumatycznych
Szałwia lekarska (Salvia officinalis)Kąpiel całkowita, półkąpiel, kąpiel 3/4Zawiera między innymi: flawonoidy, żywicę, goryczkę, garbniki, olejki eteryczne o działaniu antyseptycznym, przeciwzapalnym, przeciwgrzybiczymEgzemy, płukanie jam ciała i błon śluzowych, trudno gojące się rany, przeziębienie, przy nadmiernym poceniu się, zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego
Skrzyp polny (Equisetum arvense)Kąpiel całkowita, półkąpiel, kąpiel 3/4, okłady, zawijaniaZawiera między innymi: kwas szczawiowy, krzemowy, substancje gorzkie, flawonoidy, substancje mineralne, kwasy organiczne o działaniu łagodzącym, bakteriobójczym, przeciwzapalnymOwrzodzenia podudzi, trudno gojące się rany, egzemy, stłuczenia, oparzenia
Tymianek pospolity (Thymus vulgaris)Okłady, zawijania, inhalacje, parówki, zmywaniaZawiera między innymi: flawonoidy, garbniki, fenolokwasy, olejki lotne o działaniu wykrztuśnym, odkażającym i rozkurczającymW zakażeniach i chorobach dróg oddechowych, w chronicznym zapaleniu oskrzeli, w trudno gojących się ranach i wrzodach kończyn

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Trzewikowska I.: Miejsce metody Sebastiana Kneippa we współczesnej fizjoterapii. Fizjoterapia 2003, 11, 65. 2. Straburzyński G.: Księga przyrodolecznictwa. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 1997. 3. Kalendarz księdza Kneippa na rok 1891.: Księgarnia Katolicka, Poznań 1891. 4. Kaiser J.H.: Viewpoints in the clinical and practical application of the Kneipp therapy. Hydrother. Physiother. 1955, 30, 2. 5. Frochlich H.H, Muller-Limmroth W.: Kneipp therapy effect of the Kneipp hay sack and balneological preparations of hay. Münch. Med. Wschr.1976, 118, 317. 6. Kneipp S.: Mein Testament für Gesunde und Kranke. Kösel Verlag, Kempten 1894. 7. Eckstein F, Flamm S.: Die Kneipp-Kräuterkur. Gesundheits Verlag GmbH, Bad Wörishofen 1933.
otrzymano: 2007-11-28
zaakceptowano do druku: 2007-12-20

Adres do korespondencji:
*Krzysztof Spałek
Pracownia Geobotaniki i Ochrony Szaty Roślinnej, Zakład Biologii Roślin, Katedra Biosystematyki Uniwersytetu Opolskiego
ul. Oleska 22, 45-052 Opole
tel.: (0-77) 454-58-77
e-mail: kspalek@uni.opole.pl

Postępy Fitoterapii 4/2007
Strona internetowa czasopisma Postępy Fitoterapii