Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 12/2010, s. 953-955
*Dariusz Winek
Nefropatia pokontrastowa
Contrast-induced nephropathy (CIN)
Klinika Kardiologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Szpital Grochowski, Warszawa
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Andrzej Budaj
Streszczenie
Lawinowo narastająca w ostatnich latach ilość koronarografii i zabiegów na naczyniach tętniczych z użyciem środków kontrastowych, szczególnie u osób w starszym wieku z licznymi chorobami przewlekłymi prowadzi do dramatycznego wzrostu liczby pacjentów z jatrogennym uszkodzeniem nerek. Nefropatia pokontrastowa jest częstą, trzecią co do częstości, przyczyną ostrego uszkodzenia nerek u pacjentów hospitalizowanych. Wystąpienie nefropatii pokontrastowej wiąże się ze wzrostem ryzyka zgonu, wydłuża czas hospitalizacji oraz zwiększa koszty leczenia. Czynniki dużego ryzyka nefropatii pokontrastowej to: wiek > 75 lat, przewlekła choroba nerek, cukrzyca, przewlekła niewydolność serca (NYHA III/IV), anemia i hipotonia. Toksyczność środków kontrastowych zależy od ich właściwości fizykochemicznych (obecność jodu, osmolalność, poziom jonizacji, stopień polimeryzacji). Wyróżnia się dwa główne mechanizmy nefropatii pokontrastowej: bezpośredni toksyczny wpływ środka kontrastowego na cewki nerkowe oraz ostre niedokrwienie rdzenia nerki, wtórne do zaburzeń mikrokrążenia (przewaga czynników naczyniokurczących nad naczyniorozszerzającymi). U pacjentów poddanych rewaskularyzacji ocena funkcji nerek powinna być oparta na podstawie przesączania kłębuszkowego (GRF), a nie na podstawie stężenia kreatyniny w surowicy krwi. Cystatyna C jest alternatywnym wczesnym markerem funkcji nerek o znaczeniu diagnostycznym i prognostycznym. Podstawową metodą redukującą ryzyko nefropatii pokontrastowej u chorych z przewlekłą chorobą nerek jest prawidłowe nawodnienie płynami izotonicznymi (0,9% NaCl) z ewentualnym zastosowaniem N-acetylocysteiny lub 8,4% wodorowęglanu sodowego oraz zastosowanie małej dawki środka kontrastowego niejonowego, niskoosmolalnego.
Summary
The rapid development of percutaneuos coronarography and vascular interventional technologies has led to a dramatic increase in the number of patients receiving contrast media with which might lead to acute kidney injury (AKI). Contrast-induced nephropathy (CIN) is the third leading cause of acute kidney injury (AKI) in hospitalized patients. CIN is defined as an increase in serum creatinine by either > 0,5 mg/dl (>44 umol/l) or by 25% from baseline within 48 hours where contrast administration, after other causes of renal impairment had been excluded. Contrast-induced nephropathy is associated with significantly increased morbidity and moratlity , extentended length of hospital stay and increased costs. A risk score for prediction of CIN includes: hypotension, congestive heart failure, older age, diabetes mellitus, contrast media volume, chronic kidney disease, anemia. Contrast media can be differentiated according to their physicochemical characteristic as follows: iodine content, osmolatlity (hyper-, low- and iso-osmolal), level of ionization (ionic, non-ionic), degree of polymerization (monomeric, dimeric). There are two main causes of CIN: the direct toxic effect of contrast media on the kidney tubules and the tissue hypoxia of the renal medulla, secondary to the hemodynamic effects (vasoconstrictor effects are not balanced by effective vasodilatatory reserve). Estimation of glomerular renal function requires calculation of the glomerular filtration rate (GFR) and cannot be based on serum creatinine levels. Cystatin C is an alternative marker for the early diagnosis and prognosis of contrast-inducted nephropathy. According to the current guidelines the hydratation with isotonic saline and N-acetylcysteine (NAC) or 8.4% sodium bicarbonate is an effective and low-cost tool in preventing CIN in all high-risk patients. Use of low-osmolar contrast media (LOCM) or iso-osmolar contrast media is recommended in patients with mild, moderate or severe chronic kidney disease.



Lawinowo narastająca w ostatnich latach ilość koronarografii i zabiegów na naczyniach tętniczych z użyciem środków kontrastowych, szczególnie u osób w starszym wieku z licznymi chorobami przewlekłymi, prowadzi do dramatycznego wzrostu liczby pacjentów z jatrogennym uszkodzeniem nerek. Stanowi to duży problem kliniczny.
Nefropatia pokontrastowa (ang. contrast-induced nephropathy, CIN) jest częstą, trzecią co do częstości, przyczyną ostrego uszkodzenia nerek (AKI, acute kidney injury) u pacjentów hospitalizowanych. W populacji osób z prawidłową funkcją nerek, częstość CIN wynosi poniżej 2%. Śmiertelność szpitalna w CIN wynosi 7,1%, u dializowanych – 35,7%, zaś 2-letnia u dializowanych – 81,2% (1). Wystąpienie CIN wiąże się z 5,5-krotnym wzrostem ryzyka zgonu, wydłuża czas hospitalizacji oraz zwiększa koszty leczenia. U pacjentów z zawałem serca leczonego przezskórną angioplastyką wieńcową, ostre uszkodzenie nerek jest niezależnym czynnikiem zgonu.
Nefropatia pokontrastowa jest to stan, w którym dochodzi do wzrostu stężenia kreatyniny > 0,5 mg/dl (> 44 umol/l) lub 25% powyżej wartości wyjściowych w ciągu 48 godzin po podaniu kontrastu, po wykluczeniu innych przyczyn (2, 3).
Grupa szczególnego ryzyka CIN to pacjenci w starszym wieku, z przewlekłą chorobą nerek (GFR < 60 ml/min/1,73 m2), cukrzycą, przewlekłą niewydolnością serca (NYHA III/IV), anemią i hipotonią (ciśnienie skurczowe poniżej 80 mmHg wymagające leczenia katecholaminami i/lub zastosowania kontrapulsacji wewnątrzaortalnej). Do innych czynników ryzyka należą:duża ilość środka kontrastowego (powyżej 100 ml szczególnie wysokoosmolalnego), odwodnienie, nadciśnienie tętnicze, leki nefrotoksyczne (niesterydowe leki przeciwzapalne, aminoglikozydy), dna moczanowa i hiperurykemia, hipercholesterolemia, szpiczak mnogi, hipoalbuminemia, hipoperfuzja związana z upośledzeniem funkcji lewej komory (frakcja wyrzutowa < 30%), uprzednie badania z użyciem środków kontrastowych, hipoglikemia niezależnie od zdiagnozowanej uprzednio cukrzycy (1, 3).
Środki kontrastowe dzielimy na 3 grupy:
I generacja – wysokoosmolalne (1400-1800 mosmol/kg) w stosunku do osmolalności osocza, jonowe, monomery (pojedyńczy pierścień benzenu z 3 atomami jodu),
II generacja – niskoosmolalne (500-850 mosmol/kg) w stosunku do osmolalności osocza, niejonowe, monomery,
III generacja – izoosmolalne (ok. 290 mosmol/kg) w stosunku do osmolalności osocza, niejonowe, dimery (2 pierścienie benzenowe połączone w jedną cząsteczkę).
Do środków niskoosmolalnych, niejonowych należą: iohexol, iopamidol, ioversol (4). Ioxaglate jest środkiem niskoosmolalnym, jonowym. Iodixanol jest środkiem niejonowym, izoosmolalnym. W badaniu NEPHRIC (Nephrotoxicity In High-Risk Patients Study of Iso-Osmolar and Low-Osmolar Non-Ionic Contast Media) iodixanol spowodował znacznie mniejszy wzrost stężenia kreatyniny w porównaniu z iohexolem (środek kontrastowy o niskiej osmolalności) u pacjentów z cukrzycą oraz przewlekłą chorobą nerek (5). Toksyczność środków kontrastowych zależy od ich właściwości fizykochemicznych (obecność jodu, osmolalność, poziom jonizacji, stopień polimeryzacji). Wg zaleceń ESC/EACTS u pacjentów z łagodną, umiarkowaną lub ciężką przewlekłą chorobą nerek, zaleca się stosowanie środków kontrastowych izoosmolalnych lub niskoosmolalnych w ilości poniżej 350 ml lub < 4 ml/kg. Ryzyko CIN wzrasta znacznie, gdy stosunek objętości podanego kontrastu do GFR przekroczy 3,7.
Patogeneza CIN
Patomechanizm CIN nie jest do końca poznany. Środki kontrastowe powodują bezpośredni toksyczny wpływ na cewki nerkowe oraz zmieniają właściwości reologiczne krwi. Wtórna do zaburzeń hemodynamicznych ostra hipoksja rdzenia nerki i cewek nerkowych wpływa na czynniki auto- i parakrynne, doprowadzając do wakuolizacji, zmiany funkcji mitochondriów, co prowadzi do apoptozy komórki (3, 6). Dochodzi do zaburzeń w mikrokrążeniu polegających na dominacji czynników wazokonstykcyjnych (adenozyna, endotelina) nad wazodylatacyjnymi (tlenek azotu, prostaglandyny). Innym mechanizmem patogenetycznym jest stres oxydacyjny.
Diagnostyka CIN
U pacjentów poddanych rewaskularyzacji ocena funkcji nerek powinna być oparta na podstawie wartości przesączania kłębuszkowego (GFR), a nie na podstawie stężenia kreatyniny w surowicy krwi. Prawidłowy GRF u młodych mężczyzn wynosi 100-130 ml/min/1,73m2, u młodych kobiet 90-120 ml/min/1,73m2. GFR zależy od wieku, płci i BMI. GFR poniżej 60 ml/min/1,73m2 koreluje z dużym ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych. U pacjentów z cukrzycą, proteinuria, niezależnie od GFR, oznacza przewlekłą chorobę nerek z dużym ryzykiem powikłań o typie makroangiopatii (7).
Trwają poszukiwania nowych biomarkerów o wysokiej czułości i specyficzności dla rozpoznawania CIN, analogicznych do troponin w zawale serca. Markerem bardziej czułym i szybszym od kreatyniny w rozpoznawaniu CIN jest cystatyna C (8). Osiąga ona maksymalne stężenie 24 godziny po ekspozycji na kontrast. Jest białkiem nieglikozylowanym, nie ulega sekrecji w cewkach nerkowych. Jej stężenie w surowicy nie zależy od wieku, płci, masy mięśniowej i diurezy, natomiast ściśle koreluje z GFR. Cystatyna C jest alternatywnym wczesnym markerem funkcji nerek,lepszym od kreatyniny, szczególnie u pacjentów powyżej 75. roku życia. Innym markerem jest NGAL ( neutrophil gelatinase-associated lipocalcin) – wczesny i czuły biomarker ostrego uszkodzenia nerek. W kilka godzin po uszkodzeniu nerek jego stężenie rośnie we krwi, w moczu oraz w korowej części cewek i NGAL oraz Cystatyna C oraz mają znaczenie diagnostyczne oraz prognostyczne (1).
Zapobieganie CIN

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. McCullough P, MPH, FACC et al.: Contrast-Inducted Nephropathy. JACC 2008; 51, 15.
2. Pasierski T, Myśliwiec M, Imiela J: Kardionefrologia. Medical Tribune Polska wydanie pierwsze 2006; 365-370.
3. Tepel M, Aspelin P, Lameire N: Contrast-Inducted Nephropathy. A Clinical and Evidence-Based Approach. Circulation 2006; 113: 1799-1806.
4. Rudnick M, Tumlin J: Prevention of contrast-inducted nephropathy. UpTodate 2010.
5. Aspelin P, Aubry P, Fransson SG et al.: Nephrotoxic effects in high-risk patients undergoing angiography. NEJM 2003; 348: 491-499.
6. Mueller C: Prevention of contrast-inducted nephropathy with volume supplementation. Kidney International 2006; 69: 16-19.
7. Wijns W, Kolh P, Danchin N et al.: Guidelines on myocardial revascularization. The Task Force on Myocardial Revascularization of the European Society of Cardiology (ESC) and the European Association for Cardio-Thoracic Surgery (EACTS) Eurpean Heart Journal 2010; 21-24.
8. Briguori C, Visconti G, Rivera N et al.: CystatinC and Contrast-inducted Acute Kidney Injury. Circulation 2010; 121: 2117-2122.
9. Thiele H, Hildebrand L, Schirdewahn C et al.: The LIPSIA-N-ACC (Prospective, Single-Blind, Placebo-Controlled, Randomized Leipzg Immediate Percutaneous Coronary Intervention Acute Myocardial Infarction N-ACC) Trial. JACC 2010; 55, 20.
10. Briguori C, Airoldi F, Andrea D et al.: Renal Insufficiency Following Contrast Media AdministrationTrial (REMEDIAL) a Randomized comparision of 3 Preventive Strategies. Circulation 2007; 115: 1211-1217.
11. Naveneethan SD, Singh S, Appasamy S et al.: Sodium bicarbonate therapy for prevention of contrast-inducted nephropathy: a systematic review and meta-analysis. Am J Kidney Dis 2009; 53(4): 617-27.
12. Merenzi G, Lauri G, Campodonico J et al.: Camparison of two hemofiltration protocols for prevention of contrast-inducted nephropathy in high-risk patients. AmJ Med 2006; 119: 155-62.
13. Briguori C, Marenzi G: Contrast-inducted nephropathy: Pharmacological prophylaxis. Kidney International 2006; 69: 30-38.
otrzymano: 2010-10-15
zaakceptowano do druku: 2010-11-10

Adres do korespondencji:
*Dariusz Winek
Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski
ul. Grenadierów 51/59, 04-073 Warszawa
tel.: (22) 810-17-38
e-mail: winek@kkcmkp.pl

Postępy Nauk Medycznych 12/2010
Strona internetowa czasopisma Postępy Nauk Medycznych