Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Balneologia Polska 2/2006, s. 91-94
*Jacek Chojnowski1, Irena Ponikowska1, Iwona Szczawińska1, Joanna Jarkiewicz-Tretyn2
Obciążenie dziedziczne występowaniem otyłości i cukrzycy u chorych z otyłością ogromną
Evaluation of family history of obesity and diabetes mellitus in patients with severe obesity
1z Katedry i Zakładu Balneologii i Medycyny Fizykalnej Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Uzdrowiskowy Szpital Kliniczny w Ciechocinku
Kierownik Katedry: prof. dr hab. Irena Ponikowska 2z Poradni Genetyki Nowotworów w Toruniu
Kierownik Poradni: dr n. med. Joanna Jarkiewicz-Tretyn
Streszczenie
Celem badania była ocena występowania rodzinnego cukrzycy i otyłości u chorych z otyłością ogromną. Przebadano grupę 100 osób: 61 kobiet i 39 mężczyzn z BMI przekraczającym 40 kg/m2. Średni wiek badanych wynosił 50,9 lat ± 10,5, średnie BMI 46,3 kg/m2 Wśród badanych 58 (58%) osób miało cukrzycę typu 2. Dla każdego badanego wypełniono kwestionariusz określający występowanie otyłości i cukrzycy w czterech pokoleniach rodziny: dziadków, rodziców, rodzeństwa i dzieci. Wśród badanych u 94% występowała otyłość w rodzinie, otyłość we wszystkich pokoleniach występowała u 6% badanych, w trzech, dwóch i jednym pokoleniu odpowiednio u 64/22/2% badanych. Dodatni cukrzycowy wywiad rodzinny miało 60% badanych, nie było osób, u których stwierdzono by występowanie cukrzycy we wszystkich czterech pokoleniach. W trzech, dwóch, jednym pokoleniu odpowiednio cecha występowała u 6/26/28% badanych. Tak duże rodzinne obciążenie otyłością (u 70% w trzech lub więcej pokoleniach) wśród chorych z otyłością ogromną sugeruje, że w tej grupie chorych nie tylko wysokokaloryczna dieta, ale również czynniki genetyczne mają duży wpływ na rozwój otyłości. Również dodatni wywiad rodzinny 60% badanych w kierunku cukrzycy świadczy o dużym znaczeniu czynników genetycznych w występowaniu cukrzycy.



Wstęp
Bezpośrednią przyczyną powstania otyłości zawsze musi być utrzymujący się w odpowiednio długim przedziale czasu dodatni bilans energetyczny, który prowadzi do nadmiernego gromadzenia tkanki tłuszczowej organizmu. Wiadomo jednak, że na bilans ten wpływa bardzo wiele czynników mogących modyfikować zarówno mechanizmy przyjmowania energii jak również jej wydatkowania. Na większość tych procesów ma wpływ czynnik genetyczny, który modyfikując ich sprawność wpływa na większą lub mniejszą skłonność do magazynowania energii w postaci tkanki tłuszczowej, a co za tym idzie do powstawania otyłości. Należy również zauważyć, że rozwój ewolucyjny człowieka jako gatunku przebiegał w sytuacji stałego braku pożywienia. Fakt ten tłumaczy, dlaczego organizm ludzki posiada wiele mechanizmów obronnych chroniących go przed brakiem pożywienia, natomiast słabo jest przygotowany na sytuację stałego jego nadmiaru jak ma to miejsce w populacjach krajów rozwiniętych. Badanie obciążenia rodzinnego występowaniem otyłości nie daje pełnej wiedzy na temat obciążenia dziedzicznego otyłością. Wspólna nisza środowiskowa, jaką zamieszkują zwykle osoby spokrewnione powoduje, że mają one podobne wyuczone z pokolenia na pokolenie zwyczaje żywieniowe, podobną preferencję, co do spontanicznej aktywności fizycznej czy wreszcie podobną psychologiczną akceptację dla pożądanej budowy ciała jako prawidłowej. Jednak badania zajmujące się oceną korelacji masy ciała dzieci adoptowanych z rodzicami prawnymi i biologicznymi wykazały, że masa ciała dzieci lepiej korelowała z masą ciała rodziców biologicznych niż prawnych (1). Tak samo w wielu badaniach wykazano podobną odpowiedź na dietę wysoko- i niskoenergetyczną u bliźniąt jednojajowych przy braku korelacji pomiędzy osobami niespokrewnionymi (2). Fakty te jak i wiele innych badań pozwalają na chwilę obecną ocenić, że w około 40% za powstanie otyłości odpowiedzialne są czynniki dziedziczne, a w około 60% czynniki środowiskowe. Specyficzną grupę pacjentów z otyłością stanowią chorzy z otyłością ogromną (wskaźnik masy ciała BMI>40 kgm2). Obok bardzo dużego zagrożenia dla zdrowia i życia, jakie występuje u tych pacjentów interesującym spostrzeżeniem było powtarzające się w badaniu podmiotowym duże obciążenie rodzinne otyłością oraz chorobami będącymi składowymi zespołu metabolicznego. Fakt ten rzadko jest opisywany w piśmiennictwie fachowym. To skłoniło nas do zbadania tego problemu. Celem pracy jest ocena rodzinnego występowania otyłości i cukrzycy u chorych z otyłością ogromną
Materiał i metody
Materiał chorych stanowiło 100 kolejnych osób z otyłością ogromną, które zgłosiły się na leczenie w Uzdrowiskowym Szpitalu Klinicznym w Ciechocinku i wyraziły zgodę na wzięcie udziału w badaniu. Ogólną charakterystykę badanej populacji przedstawiono w tabeli 1. Zwraca uwagę w niej większy odsetek kobiet niż mężczyzn w badaniu oraz wysoka wynikająca z kryteriów włączenia do programu wysoka średnia masa ciała chorych.
Tabela 1. Charakterystyka ogólna badanej populacji.
Cecha populacjiWynik
Liczba badanych (n)100
Płeć badanych K/M (n)61/39
Masa ciała (średnia ? SD)124,9?21,8
BMI średnia?SD (kg/m2)46,3?8,3
Wiek średnia?SD (lat)50,9?9,8
W tabeli 2 przedstawiono charakterystykę grupy badanej pod kątem występowania chorób wchodzących w skład zespołu metabolicznego. Duża częstość występowania w badanej populacji składowej zespołu metabolicznego jest kolejną cechą charakteryzującą badaną populację.
Tabela 2. Występowanie chorób metabolicznych w badanej populacji.
Element zespołu metabolicznegoCzęstość (N/%)
Cukrzyca58/58%
Upośledzona tolerancja glukozy22/22%
Nadciśnienie tętnicze69/69%
Hyperlipidemia72/72%
Choroba niedokrwienna serca29/29%
Od wszystkich pacjentów biorących udział w badaniu zebrano wywiad rodzinny na formularzu badań obciążenia genetycznego. Przedstawiono go na rycinie 1. Wywiad z pacjentem przeprowadzał przeszkolony pracownik medyczny, który wnikliwie analizował swobodne odpowiedzi pacjentów na temat jego rodziny, aby ustalić czy wśród bliskich pacjenta występowała otyłość i cukrzyca, czy otyłość ta mogła osiągać rozmiary otyłości ogromnej.
Ryc. 1. Kwestionariusz wywiadu rodzinnego.
Uzyskane dane były następnie zapisywane w formularzu badań genetycznych i poddawane analizie z odrębnym uwzględnieniem rodziny ze strony matki badanego i ze strony ojca badanego.
Wyniki
Na rycinie 2 przedstawiono wyniki wykonanych badań, dotyczące częstości występowania otyłości i cukrzycy w wywiadzie rodzinnym osób z otyłością ogromną. Zwraca uwagę, że prawie sto procent populacji miało dodatni wywiad rodzinny w kierunku otyłości, a blisko dwie trzecie dodatni wywiad rodzinny w kierunku cukrzycy.
Ryc. 2. Rodzinne występowanie otyłości i cukrzycy wśród osób z otyłością ogromną.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Stunkard A.J. et al.: An adoption study of human obesity. N. Engl. J. Med., 1986, 314, 193-198.
2. Bouchard C., Tremblay A.: Genetic influences on the response of body fat distribution to positive and negative energy balances in human identical twins. J. Nutr., 1997, 127,943S-947S.
3. Perusse L., et al.: The human Obesity Gene Map: The 2000 Update, Obesity Research 2001, 9, 135-169.
4. Comuzzie A.G., Allison D.B.: The serach for human obesity genes. Science 1998, 280, 1374-1377.
5. Vaisse C., et al.: A frameshift mutation in human MC4R is associated with dominant form of obesity. Nature Genet., 1998, 20, 113-114.
6. Hainer V.: Hereditary factors and weight loss, Endokrynologia Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2005, 1, 1, 1-7.
7. Ponikowska I.: Zwyczaje żywieniowe otyłych z cukrzycą typu 2, Polski Tygodnik Lekarski 1996, 51, 23, 21-25.
8. Chojnowski J., Włodarczyk K., Ponikowska I., Kwiatkowska B.: Wyniki leczenia otyłości ogromnego i średniego stopnia w warunkach leczenia uzdrowiskowego, Balneologia Polska 2002, 44, 69.
9. Colditz G.A., et al.: Weight as a risk factor for clinical diabetes in women. Am. J. Epidemiol., 1990, 132, 501-513.
otrzymano: 2006-03-14
zaakceptowano do druku: 2006-04-15

Adres do korespondencji:
Katedra i Zakład Balneologii i Medycyny Fizykalnej CM UMK,
ul. Leśna 3, 87-720 Ciechocinek,
tel. (0-54) 283 39 15

Balneologia Polska 2/2006