Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19
Czytelnia Medyczna » Anestezjologia Intensywna Terapia » 1/2002 » Monitorowanie środków stosowanych w premedykacji i analgezji pooperacyjnej u pacjentów chirurgicznych – luksus czy potrzeba?

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
Zamów prenumeratę czasopisma!
Księgarnia Borgis / dział medyczny
© Borgis - Anestezjologia Intensywna Terapia 1/2002, s. 9-13
Krzysztof Borowiak, Barbara Potocka, Renata Sajdak
Monitorowanie środków stosowanych w premedykacji i analgezji pooperacyjnej u pacjentów chirurgicznych – luksus czy potrzeba?
Serum concentration of drugs used in premedication and postoperative analgesia monitoring: luxury or urgent need?
z Pracowni Toksykologii Klinicznej;
kierownik: dr hab. n. med. K. Borowiak – Zakładu Medycyny Sądowej PAM w Szczecinie;
i z Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii z Pododdziałem Ostrych Zatruć;
ordynator: dr n. med. G. Michalska-Krzanowska – SPSK nr 2 w Szczecinie
Streszczenie
Celem pracy jest ocena skuteczności stosowanego modelu terapii przez porównanie wartości stężeń leków w surowicy i moczu z teoretycznymi stężeniami opartymi na danych z piśmiennictwa. Do badań pobierano krew i mocz od 31 pacjentów w wieku od 29 do 78 lat, którym przed planowanym zabiegiem chirurgicznym podawano w premedykacji morfinę i diazepam lub petydynę i prometazynę a w analgezji pooperacyjnej morfinę lub tramadol. Stężenie leków oznaczano metodą chromatografii cieczowej oraz immunoenzymatyczną. Wyniki badań stężenia leków porównywano do wyliczonych teoretycznie.
Stwierdzone w większości pacjentów stężenia leków mieściły się w granicach stężeń teoretycznych, natomiast u osób, którym podano morfinę w premedykacji a następnie w analgezji pooperacyjnej, średnie stężenia leku wyraźnie przekraczały górną granicę stężeń terapeutycznych.
Uzyskane wyniki sugerują potrzebę indywidualnego monitorowania przynajmniej głównych leków stosowanych w premedykacji i analgezji.
Summary
We have checked if serum levels of morphine, pethidine, tramadol and diazepam administered in premedication and postoperative analgesia remain within therapeutic range. Thirty-one adult patients, aged 29-78 yrs, premedicated with morphine and diazepam or pethidine and promethazine received after surgery morphine or tramadol. Patients who received morphine before and after surgery demonstrated its serum concentrations that have exceeded markedly therapeutic level. Drug concentration in other groups remained within acceptable therapeutic levels. We conclude that potent analgesic drugs should be administered carefully within perioperative period and monitored in selected cases.
Słowa kluczowe: premedykacja, analgezja pooperacyjna, morfina, petydyna, diazepam, tramadol.
Key words: premedication, postoperative analgesia, morphine, pethidine, diazepam, tramadol.



Współczesna terapia farmakologiczna w oddziałach chirurgicznych i intensywnej opieki medycznej opiera się na zasadzie wyliczenia dawki leku, w którym głównie uwzględnia się masę ciała pacjenta i empiryczną wiedzę oraz doświadczenie lekarza prowadzącego. Odmienną metodą jest coraz powszechniej stosowane ścisłe monitorowanie parametrów farmakologicznych [1,2,3,4]. W czołowych szpitalach uniwersyteckich Holandii, monitoruje się dawkowanie ponad sześćdziesięciu preparatów. Coraz częściej również zwraca się uwagę na kontrolę stężenia czynnych farmakologicznie metabolitów [5]. Taka praktyka pozwala nie tylko na optymalizację leczenia indywidualnego pacjenta, ale również na obniżenie kosztów.
Te przesłanki stworzyły pretekst do oceny skuteczności stosowanego modelu terapii poprzez porównanie uzyskanych wartości stężeń leków w surowicy do teoretycznych stężeń opartych na danych z piśmiennictwa [6].
Metodyka
Do badań pobrano materiał biologiczny (krew i mocz) od 31 pacjentów w wieku od 29-78 lat, poddawanych planowanym zabiegom chirurgicznym. Izolację poszczególnych leków z materiału biologicznego dokonano metodą ciecz-ciało stałe, do określenia stężenia leków w materiale biologicznym zastosowano wysokosprawną chromatografię cieczową (HPLC) oraz metodę immunoenzymatyczną (EMITII).
Pobierano 10 ml krwi:
– 30 min po premedykacji (S1)
– w momencie przystąpienia do operacji (S2)
– 60 min po drugim pobraniu (S3)
– w okresie pooperacyjnym 30 min – (S4), 60 min – (S5), 90 min – (S6) po podaniu środka przeciwbólowego.
Do badań pobierano również próbki moczu: po zakończeniu operacji (M1) i w 90 min po podaniu środka przeciwbólowego (M2).
Wyniki
Zestaw leków podanych podczas premedykacji i po operacji oraz średnie stężenie poszczególnych leków w materiale biologicznym przedstawiono w tabelach I – VI.
Tab I. Zestaw leków podanych podczas premedykacji i po operacji.
NrPłećWiek (lata)Wzrost [cm]Masa ciała [kg]Podane leki [mg]
w premedykacjipo operacji
1M57190130Petydyna 50Prometazyna 50Tramadol 100
2K6515683Petydyna 50Prometazyna 50Morfina 10
3K5216492Petydyna 50Prometazyna 50Tramadol 100
4K2917476Petydyna 50Prometazyna 50Morfina 10
5K5916472Morfina 5 Diazepam 5Morfina 5
6M6316569Morfina 5 Diazepam 5Morfina 5
7M5317568Morfina 10Diazepam 5Morfina 5
8K4915982Morfina 10 Diazepam 5Morfina 10
9M3517369Morfina 10 Diazepam 5Morfina 10
10M62175110Petydyna 50Prometazyna 50Morfina 5
11M53176112Petydyna 50Prometazyna 50Morfina 10
12K7216871Morfina 10 Diazepam 5Tramadol 100
13K5216880Petydyna 50Prometazyna 50Tramadol 50
14K3917167Morfina 10 Diazepam 5Tramadol 100
15K4716297Petydyna 50Prometazyna 50Tramadol 100
16M5217069Petydyna 50Prometazyna 50Tramadol 50
17M7617589Morfina 5 Diazepam 5Morfina 5
18M5517567Morfina 10 Diazepam 5Morfina 10
19M4018275Morfina 10Diazepam 5Morfina 10
20M7717085Morfina 10Nie PodanoMorfina 10
21M6417256Morfina 10 Diazepam 5Tramadol 100
22M6817185Morfina 5 Diazepam 5Tramadol 100
23K4316456Morfina 10 Diazepam 5Morfina 10
24K5916462Morfina 10Diazepam 5Morfina 10
25M4217267Morfina 10 Diazepam 5Morfina 10
26M6317670Morfina 10 Diazepam 5Morfina 10
27M7617976Morfina 5 Diazepam 5Morfina 10
28M6317689Morfina 10Diazepam 5Tramadol 100
29M6217370Petydyna 50Prometazyna 50Tramadol 100
30K7816565Petydyna 50Prometazyna 50Tramadol 50
31M4917089Morfina 10 Diazepam 5Tramadol 100
Tab. II. Średnie stężenia [mcg ml-1] morfiny oznaczone metodą EMIT i diazepamu oznaczone metodą HPLC w próbach surowicy i moczu po podaniu 5 mg morfiny i 5 mg diazepamu w premedykacji
PobranieNMorfinaDiazepam
średniaSDśredniaSD
S150,0390,0130,10,06
S250,0600,0140,140,08
S350,0500,0180,110,08
S450,1100,040--
S550,1200,070--
S650,1000,020--
M151,4001,9202,22,85
M252,4301,3001,60,4
Oznaczenia w tab. II-VI:
N – liczba pacjentów
średnia – średnia arytmetyczna z pięciu pomiarów
SD – odchylenie standardowe
Tab. III. Średnie stężenia [mcg ml-1] morfiny oznaczone metodą EMIT i diazepamu oznaczone metodą HPLC w próbach surowicy i moczu po podaniu 10 mg morfiny i 5 mg diazepamu podczas premedykacji
PobranieNMorfinaDiazepam
średniaSDśredniaSD
S1150,0500,0350,170,05
S2150,0700,0430,220,06
S3150,0600,0360,140,05
S4150,0900,054--
S5150,1000,070--
S6150,0800,050--
M1151,6001,2561,571,04
M2153,6002,7882,442,0
Tab. IV. Średnie stężenia [mcg ml-1] petydyny oznaczone metodą HPLC w próbach surowicy i moczu po podaniu 50 mg petydyny
PobranieNPetydyna
średniaSD
S1110,410,33
S2110,720,59
S3110,580,50
M1115,413,02
M2117,892,86
Tab. V. Średnie stężenia [mcg ml-1] morfiny oznaczone metodą EMIT w próbach surowicy i moczu po podaniu 5 mg i 10 mg morfiny po operacji
PobranieNMorfina 5 mgNMorfina 10 mg
średniaSDśredniaSD
S460,0910,043110,1160,043
S560,1110,062110,1330,062
S660,0760,024110,1120,047
M262,0151,259114,23,193
Tab. VI. Średnie stężenia [mcg ml-1] tramadolu oznaczone metodą HPLC w próbach surowicy i moczu po podaniu 50 mg i 100 mg tramadolu po operacji
PobranieNTramadol 50 mgNTramadol 100 mg
średniaSDśredniaSD
S430,8170,817100,5850,467
S530,7330,733100,7570,632
S630,5870,587100,5420,576
M232,6002,6105,0102,640
Uzyskane analitycznie wyniki badań stężenia leków w surowicy krwi ludzkiej porównywano do oczekiwanych, teoretycznych stężeń, opartych na danych z piśmiennictwa. Stężenia terapeutyczne w surowicy krwi powinny zawierać się w granicach: dla morfiny od 0,01 do 0,07 mcg/ml, dla diazepamu od 0,1 do 2,5 mcg ml-1, dla petydyny od 0,2 do 0,8 mcg ml-1, dla tramadolu od 0,3 do 1,0 mcg ml-1 [6].
W pięciu przypadkach u pacjentów, którym podano podczas premedykacji 5 mg morfiny i 5 mg diazepamu stwierdzono, że średnie stężenie morfiny we wszystkich pobraniach wahało się od 0,039 do 0,06 mcg ml-1 i mieściło się w zakresie stężeń terapeutycznych. Średnie stężenie morfiny w moczu u tych samych pacjentów po operacji wynosiło 1,4 mcg/ml. Natomiast średnie stężenie diazepamu we wszystkich pobraniach wahało się w granicach od 0,10 do 0,14 mcg ml-1 i znajdowało się w blisko dolnej granicy zalecanych stężeń terapeutycznych. Średnie stężenie diazepamu we wszystkich pobranych próbach moczu po operacji wynosiło 2,2 mcg ml-1. Średnie stężenie diazepamu w moczu w 90 min od podania środka przeciwbólowego wynosiło 1,6 mcg ml-1.
Kolejną grupę analizowanych piętnastu przypadków stanowili pacjenci, którym podano podczas premedykacji 10 mg morfiny i dodatkowo w czternastu przypadkach 5 mg diazepamu. Przeprowadzona analiza ilościowa wykazała, że średnie stężenie morfiny we wszystkich pobraniach wahało się od 0,05 do 0,07 mcg ml-1. Tak więc również w tej grupie chorych stężenia morfiny mieściły się w zakresie stężeń terapeutycznych. Średnie stężenie morfiny w moczu po zakończeniu operacji wynosiło 1,6 mcg ml-1. Średnie stężenie diazepamu we wszystkich pobraniach wahało się od 0,14 do 0,22 mcg ml-1 i również znajdowało się w dolnej granicy stężeń terapeutycznych. Średnie stężenie diazepamu w moczu po zakończeniu operacji wynosiło 1,57 mcg ml-1, a w 90 min od podania środka przeciwbólowego wynosiło 2,44 mcg ml-1.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24 zł

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59 zł

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119 zł

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Foley K.: The treatment of cancer pain. New England Journal of Medicine 1995, 313, 84-95.
2. Hill R.: Methods of therapeutic drug analysis. Clinical Biochemistry 1986, 19, 113-121.
3. Metha A.: Therapeutic monitoring of free (unbound) drug levels: analytical aspects. Trends Analytical Chemistry 1989, 8, 107-115.
4. Wright E., Watt J., Chair G.[ed.]: Quantitation of morphine, morphine-3-glucuronide, and morphine-6-glucuronide in plasma and cerebrospinal fluid using solid phase extraction and high performance liquid chromatography with electrochemical detection in therapeutic drug monitoring. Raven Press Ltd., New York 1994, 200-208.
5. Steenhoek A.: Blood level determinations to prevent adverse drug reactions: past, present and future. Science 2000, 6, 88-91.
6. Uges D.R.A.: Therapeutic and toxic drug concentrations. The Bulletin of International Association of Forensic Toxicologists 1996, 26, Suppl. 1, 5-34.
7. Dyderski S.: Monitorowanie leczenia farmakologicznego; w: Problemy w anestezjologii i intensywnej terapii (red. Drobnik L., Jurczyk W.) PZWL, Warszawa 1998, 253-258.
8. Torlińska T.: Metabolizm w hipotermii indukowanej; w: Problemy w anestezjologii i intensywnej terapii (red. Drobnik L., Jurczyk W.) PZWL, Warszawa 1998, 56-61.
9. Gawrońska-Szklarz B.: Polimorfizm genów enzymów biorących udział w metabolizmie leków. Problemy Terapii Monitorowanej 2000, 11, 14-25.
10. Alvan G.: Clinical consequences of polymorphic drug oxidation. Fundamental and Clinical Pharmacology 1991, 5, 209-228.
11. Guttendorf R.J.: Genetic aspects of drug disposition and therapeutics. Journal Clinical Pharmacy 1992, 32, 107-117.
Adres do korespondencji:
Pracownia Toksykologii Klinicznej
Przy Zakładzie Medycyny Sądowej PAM
Al. Powstańców Wielkopolskich 72
70-111 Szczecin
e-mail: boroks@ sci.pam.szczecin.pl

Anestezjologia Intensywna Terapia 1/2002
Powrót na górę strony

Pozostałe artykuły z numeru 1/2002: