© Borgis - Medycyna Rodzinna 3/2013, s. 79-82
*Grzegorz Opielak1, Anna Nadulska1, Jakub Piotrkowicz2, Łukasz Szeszko2
Palenie tytoniu wśród młodzieży szkół średnich w świetle aktualnych badań
Cigarettes smoking among young people in schools, due to actual research
1Katedra i Zakład Anatomii, Uniwersytet Medyczny, Lublin
Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Ryszard Maciejewski
2Studenckie Anatomiczne Koło Naukowe przy Katedrze Anatomii Prawidłowej, Uniwersytet Medyczny, Lublin
Opiekun Koła: dr n. med. Grzegorz Opielak
Summary
Introduction. In the period of growing up, in young people there appear and are increasing risky types of behaviour, the results of which it is possible to observe in more distant years of life.
Aim. A measurement of the frequency of smoking by the young people and the identification of factors affecting the size of this phenomenon.
Material and methods. A research was conducted in 2010, on a randomly chosen group of young people at two secondary schools in Lublin. In the examination the statistical method, using the questionnaire form of the questionnaire form of the own structure was applied.
Results. Examinations showed addiction to smoking cigarettes was one of major problems amongst young people (41% pupils are smoking cigarettes), in addition female pupils are smoking 2.5 times more often than male pupils. Smoking is connected with the influence of environmental and family factors and with subjective perceiving of the harmfulness of this addiction.
Conclusions. In the conducted examination smoking cigarettes constitutes the main threat leading to the addiction, in the large degree than alcohol and drugs. Presented results show the need of taking preventive effective actions against popularity of the smoking amongst young people.
Wstęp
Tytoń jest jedną z najpowszechniej używanych substancji psychoaktywnych na świecie (1). Powoduje silne uzależnienie – silniejsze niż opiaty, alkohol i inne substancje objęte kontrolą (2). Pewność dowodów o szkodliwości tytoniu mocno kontrastuje ze skalą problemu, czyli powszechnością palenia tytoniu (3). W Polsce ponad 47% mężczyzn i 23% kobiet w wieku 16 i więcej lat są palaczami tytoniu. U młodzieży w wieku 15-19 lat, palącej stale papierosy, ponad dwa razy częściej obserwuje się zmiany EKG o cechach niedokrwienia mięśnia sercowego (4). Palenie papierosów zaczyna się od eksperymentowania, najczęściej w grupie rówieśniczej, a prowadzi do fatalnych w skutkach zdrowotnych nałogu. W szkole łatwiej sięgnąć w gronie kolegów po nikotynę, tłumacząc, że przynosi ona ulgę w stresie. Nikotyna uzależnia fizycznie i psychicznie. Wyznania narkomanów, którzy przyzwyczaili się do heroiny, sugerują, że palenie papierosów jest trudniejsze do przezwyciężenia niż uzależnienie od narkotyku przyjmowanego przez te osoby (5).
W przeprowadzonym badaniu palenie papierosów stanowi główne zagrożenie prowadzące do powstania uzależnienia oraz może torować drogę dla innych nałogów.
Cel pracy
Praca jest wstępem do dalszych obserwacji i badań w populacji ludzi młodych w celu oceny występowania nałogów z jednoczesną prewencją w tym zakresie.
Materiał i metody
W badaniach wzięło udział 216 losowo wybranych uczniów w wieku 16-18 lat (druga i trzecia klasa szkoły średniej), pochodzących z dwóch rodzajów szkół na terenie miasta Lublina: liceów ogólnokształcących (LO) oraz z Zespołu Szkół Ekonomicznych (ZSE). W badanej grupie znalazło się 149 dziewcząt (stanowiły 69% badanych) oraz 67 chłopców, którzy stanowili 31% badanej populacji.
Badania przeprowadzono w 2010 roku przy pomocy specjalnie skonstruowanej autorskiej ankiety, która składała się z dziewięciu części. Zawierała ona informacje dotyczące częstości palenia tytoniu, badała środowisko szkolne i rodzinne, a także pomogła w zebraniu opinii młodych ludzi na temat palenia papierosów.
Dane pochodzące z badania opracowano przy zastosowaniu programu statystycznego STATISTICA 6.0.
Wyniki
Charakterystyka respondentów
Najwięcej odpowiedzi na zadane pytania uzyskano od 18-letnich uczennic.
Spośród badanej populacji 49,5% ankietowanych pochodziła z miasta. Odsetek uczniów uczęszczających do szkół ze wsi i miasteczek był podobny (24,3 i 26,2%).
76% uczniów pochodziło z rodzin pełnych, z rodzin niepełnych – 24% ankietowanych.
Postawy młodzieży wobec palenia tytoniu
Do kontaktu z nikotyną (próby palenia) przyznało się 41% badanych. Niepokojący jest fakt, że z tej grupy 29% przypada na uczennice, a 12% na uczniów. Nie paliło nigdy 59% uczniów. W czasie prowadzenia badań paliło 25% młodych ludzi, w tym regularnie (codziennie) 15% młodzieży.
Opinie dotyczące palenia tytoniu przez młodych ludzi przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Poglądy uczniów dotyczące palenia papierosów.
| Poglądy/Płeć | Kobiety | Mężczyźni |
| Akceptuje palenie papierosów | 27% | 9% |
| Akceptuje tylko przez dorosłych | 4% | 4% |
| Przez wszystkich bez względu na wiek | 3% | 6% |
| Przez osoby palące dla towarzystwa | 16% | 5% |
| Nie akceptuje | 19% | 7% |
36% respondentów popiera palenie papierosów, przy czym kobiety robią to trzy razy częściej od mężczyzn. Duże poparcie ma palenie dla towarzystwa, by zaimponować innym (45% badanych), głównie wskazywała na to płeć żeńska. Pozostałymi przyczynami palenia były: dla relaksu (26%), ucieczka przed problemami (5%) oraz z ciekawości i dla zabawy (odpowiednio 2 i 1%).
Zdecydowana większość (77%) badanej młodzieży miała świadomość, że palenie prowadzi do nałogu. Wśród palących tytoń uczniów, 33% miała świadomość, że nikotyna uzależnia i ma niekorzystny wpływ na zdrowie, a 7% nie widziało związku między paleniem a uzależnieniem. 17% uczniów z badanej populacji w ogóle nie miała własnego zdania na temat zachowania zdrowotnego w tym zakresie.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Wilmes David J: Nie!!! Alkoholowi i Narkotykom. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2002. 2. Teesson M, Degenhardt L, Hall W: Uzależnienia. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2005. 3. Kłos J, Gromadecka-Sutkiewicz M: Palenie papierosów jako aspekt stylu życia wśród 18-letnich uczniów poznańskich szkół. Przegląd Lekarski 2008; 65: 10.
4. Żuralska R, Dziedziczko A: Palenie tytoniu wśród młodzieży szkolnej. Zdrowie Publiczne 2005; 115(4): 502-504. 5. Rogers Peter D, Goldstein L: Narkotyki i nastolatki. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2007. 6. Woynarowska B, Mazur J: Zachowania zdrowotne młodzieży szkolnej w Polsce: wyniki badań HBSC 2002. Zdrowie Publiczne 2004; 114(2): 159-167. 7. Czapiński J, Panek T (red.): Diagnoza społeczna 2007. Warunki i Jakość Życia Polaków. Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Warszawa 2007. 8. Mazur J, Woynarowska B, Kowalewska A: Wybrane wskaźniki palenia tytoniu przez młodzież 15-letnią w Polsce na tle międzynarodowych statystyk. Przegląd Lekarski 2008; 4: 62-65. 9. Kowalewska A, Woynarowska B, Mazur J: Uzależnienie od nikotyny i gotowość do rzucenia palenia wśród palącej młodzieży 15-letniej. Problemy Higieny i Epidemiologii 2005; 86(2): 93-98. 10. Obuchowska I: Drogi dorastania. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1996. 11. Muszalik M, Marzec A, Bartuzi Z: Edukacja zdrowotna metodą zapobiegania paleniu papierosów i piciu alkoholu wśród młodzieży szkolnej. Pielęgniarstwo Polskie 2005; 2(20): 225-229.
