© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2013, s. 155-159
Halszka Boguszewska-Gutenbaum, *Jadwiga Janicha, Dorota Gajdzik-Plutecka, Iwona Sobiech, Dorota Olczak-Kowalczyk
Kolejność wyrzynania zębów stałych u dzieci warszawskich
Sequence of eruption of permanent teeth in children from Warsaw
Zakład Stomatologii Dziecięcej, Instytut Stomatologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: dr hab. n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk
Summary
Introduction: In estimate of somatic development, except of erupting deadline significant is sequence of erupting individual
groups of teeth in child's oral cavity.
Aim: The aim of this study was to determine the sequence of eruption of permanent teeth in children from Warsaw including type of teething.
Material and methods: A group of 2354 children: 1143 girls and 1211 boys, aged from 4 years and 7 months to 14 years 1 month (randomly selected from Warsaw preschools and schools) were examined in 2010.
Results: The results of this study indicate that the incisal type is the dominant type of dentition for girls and boys in the upper and lower jaw. In the second phase of dentition the sequence of eruption was as follows: first premolar, canine, second premolar, second molar. Only in the examined group of girls the first erupting was mandibular canine.
Conclusions: The first erupting tooth in researched population was the medial bottom incisor, the last – second molar tooth. Sequence of appearing was variable depending on sex and tooth arch.
WSTĘP
Terminy wyrzynania zębów są jednym z parametrów rozwoju ogólnego dziecka (1). W ocenie rozwoju somatycznego istotne są nie tylko terminy wyrzynania zębów, ale również kolejność pojawiania się poszczególnych grup zębów w jamie ustnej dziecka.
Zmiany w kolejności wyrzynania zębów mogą wskazywać na występowanie patologii w prawidłowym rozwoju biologicznym pacjenta, bardziej niż zmiany w samych terminach dentycji (2, 3).
CEL PRACY
Celem pracy było określenie kolejności wyrzynania zębów stałych u dzieci warszawskich z uwzględnieniem faz ząbkowania.
MATERIAŁ I METODY
W 2010 roku zbadano uzębienie 2354 dzieci w wybranych losowo czterech przedszkolach i dziesięciu szkołach na terenie Warszawy. Badania były wykonywane przez pięciu lekarzy specjalistów z zakresu stomatologii dziecięcej, po uzyskaniu pisemnej zgody rodziców lub opiekunów prawnych oraz władz placówek oświatowych, na terenie których przeprowadzano badania.
Wszystkie badane dzieci były urodzone w Warszawie. Nie zastosowano kryterium wyłączenia z badań dotyczącego ogólnego stanu zdrowia dziecka. Obserwacje dotyczyły 1143 dziewcząt (48,6%) i 1211 chłopców (51,4%). Wiek badanych dziewcząt zawierał się w przedziale od 4 lat i 7 miesięcy do 14 lat i 1 miesiąca, wiek chłopców od 4 lat i 9 miesięcy do 13 lat i 11 miesięcy.
Badanie stomatologiczne wykonywano przy pomocy lusterka i sondy stomatologicznej w oświetleniu sztucznym. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia za ząb wyrznięty przyjęto każdy ząb widoczny w jamie ustnej, niezależnie od stopnia zaawansowania procesu wyrzynania. Jako średni termin wyrzynania przyjęto wiek, w którym 50% badanej populacji miało wyrznięty ząb (mediana). Wiek dzieci określano w miesiącach. Obliczano liczbę dni między datą badania a datą urodzenia i grupowano w przedziały miesięczne (miesiąc = 305/12 dnia), nanosząc dane na opracowane karty badań. Wyniki badań poddano analizie statystycznej i zestawiono w tabelach.
Badania statystyczne oparto o analizę probitów przy założeniu normalności rozkładu wieku. Parametry estymowano metodą największej wiarygodności, wykorzystując algorytm Rosenbrocka i quasi-Newtona. Istotność różnic terminów wyrzynania się zębów u dziewcząt i chłopców testowano testem dla różnic dwóch średnich. W procesie testowania hipotez przyjęto poziom istotności α = 0,05 i dwustronny obszar krytyczny.
WYNIKI
Uwzględniając wyniki wcześniejszych badań („Terminy wyrzynania zębów stałych u dzieci warszawskich” – praca przyjęta do druku w Journal of Stomatology), stwierdzających brak różnic w liczbie zębów wyrzniętych między stroną prawą i lewą łuku zębowego, zarówno w szczęce, jak i w żuchwie, obliczenia wykonywano łącznie dla obu łuków zębowych, co dało liczebność zbioru wyrzniętych zębów n = 4708.
Tabele 1 i 2 przedstawiają średnie terminy wyrzynania (mediana) wszystkich zębów w szczęce i żuchwie w badanej populacji. Z danych zawartych w tabeli 1 wynika, że wyrzynanie jest typu siekaczowego.
Tabela 1. Średnie terminy wyrzynania zębów siecznych i zębów pierwszych trzonowych stałych w szczęce i w żuchwie u dziewcząt i chłopców – wiek w latach, miesiące przeliczono na części dziesiętne.
| Ząb | Dziewczęta | Chłopcy |
| I1 | 6,78 | 6,91 |
| I2 | 7,74 | 8,05 |
| M1 | 6,25 | 6,54 |
| I1 | 6,04 | 6,03 |
| I2 | 6,91 | 7,12 |
| M1 | 6,05 | 6,27 |
I1 – ząb sieczny przyśrodkowy w szczęce, I2 – ząb sieczny boczny w szczęce, M1 – ząb pierwszy trzonowy w szczęce, I1 – ząb sieczny przyśrodkowy w żuchwie, I2 – ząb sieczny boczny w żuchwie, M1 – ząb pierwszy trzonowy w żuchwie
Na podstawie danych zawartych w tabeli 2 stwierdzono, że pierwszym zębem wyrzniętym w szczęce, zarówno u dziewcząt, jak i u chłopców w drugiej fazie dentycji, był pierwszy ząb przedtrzonowy; w żuchwie u dziewcząt – kieł, u chłopców – pierwszy ząb przedtrzonowy.
Tabela 2. Średnie terminy wyrzynania kłów, zębów przedtrzonowych i zębów drugich trzonowych stałych w szczęce i w żuchwie u dziewcząt i chłopców – wiek w latach, miesiące przeliczono na części dziesiętne.
| Ząb | Dziewczęta | Chłopcy |
| C0 | 10,65 | 11,20 |
| P1 | 9,75 | 10,02 |
| P2 | 10,72 | 10,94 |
| M2 | 11,97 | 12,30 |
| C0 | 9,75 | 10,50 |
| P1 | 9,87 | 10,32 |
| P2 | 10,93 | 11,15 |
| M2 | 11,31 | 11,71 |
C0 – kieł w szczęce, P1 – ząb pierwszy przedtrzonowy w szczęce, P2 – ząb drugi przedtrzonowy w szczęce, M2 – ząb drugi trzonowy w szczęce, C0 – kieł w żuchwie, P1 – ząb pierwszy przedtrzonowy w żuchwie, P2 – ząb drugi przedtrzonowy w żuchwie, M2 – ząb drugi trzonowy w żuchwie
Ryciny 1 i 2 przedstawiają uszeregowanie kolejności wyrzynania wszystkich zębów stałych u dziewcząt i chłopców w szczęce i w żuchwie. Wykresy uwzględniają rozłożenie czasu pojawiania się każdego zęba z zaznaczeniem mediany oraz terminów, w których 5 i 95% badanych miało wyrznięty dany ząb.
Ryc. 1. Kolejność wyrzynania zębów stałych u dziewcząt w szczęce i w żuchwie w pierwszej i drugiej fazie dentycji.
Ryc. 2. Kolejność wyrzynania zębów stałych u chłopców w szczęce i w żuchwie w pierwszej i drugiej fazie dentycji.
Kolejność ząbkowania w badanej populacji dziewcząt przedstawiała się następująco:
I1, M1, M1, I1, I2, I2, C0 = P1, P1, C0, P2, P2, M2, M2.
W populacji chłopców wyrzynanie zębów przebiegało według wzoru:
I1, M1, M1, I1, I2, I2, P1, P1, C0, P2, P2, C0, M2, M2.
Na podstawie analizy wykresów (ryc. 3) stwierdzono zmienną zależność kolejności ząbkowania od płci badanych w najwcześniejszym okresie wyrzynania zębów (5% badanych miało wyrznięty ząb), zarówno w pierwszej, jak i w drugiej fazie dentycji. W późniejszym okresie (50 i 95% badanych miało wyrznięty ząb) zaobserwowano wcześniejsze wyrzynanie zębów u dziewcząt niż u chłopców.
Ryc. 3. Kolejność wyrzynania zębów u dziewcząt i u chłopców w szczęce i w żuchwie w pierwszej i drugiej fazie dentycji według średnich arytmetycznych median.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Malinowski A: Ocena wieku rozwojowego. [W:] Malinowski A (red.): Auksologia. Rozwój osobniczy człowieka w ujęciu biomedycznym. Wydanie II zmienione i rozszerzone. Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2007: 264-293. 2. Mielnik-Błaszczak M, Prucia G: Wyrzynanie się stałych kłów i przedtrzonowców w populacji dzieci lubelskich. Stomatol Współcz 2009; 16: 28-33. 3. Proffit WR: Powstawanie problemów ortodontycznych. [W:] Proffit WR, Fields HW Jr, Server DM: Ortodoncja współczesna. Tom 1, red. A. Komorowska. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009: 71-104. 4. Gajdzik-Plutecka D, Turska A: Bilans uzębienia stałego u dzieci 7-letnich z makroregionu Warszawy. Prz Stomatol Wieku Rozw 1997; 20: 8-10. 5. Kantor B, Warych B: Analiza wad zgryzu i typu ząbkowania u dzieci 6- i 7-letnich z Lwówka Śląskiego. Mag Stomatol 2000; 10: 48-50. 6. Szafrańska BE: Terminy oraz kolejność wyrzynania zębów stałych u 4-8-letnich dzieci białostockich – analiza wartości centylowych. Czas Stomatol 2008; 61(4): 267-274. 7. Szydłowska-Walendowska B, Wochna-Sobańska M: Terminy i kolejność wyrzynania zębów stałych u dzieci łódzkich. Czas Stomatol 2005; 58: 234-239. 8. Jurczak A, Kołodziej I, Kościelniak D et al.: Ocena wyrzynania pierwszych stałych zębów trzonowych u 5-, 6- i 7-letnich dzieci krakowskich. Porad Stomatol 2010; 11: 406-413. 9. Kawala B, Matthews-Brzozowska T: Tempo wyrzynania zębów stałych u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym z regionu Dolnego Śląska. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin: Polonia Sect D Lublin Polonia 2005; 60: 375-377. 10. Parner ET, Heidman JM, Vaeth M, Poulsen S: A longitudal study of time trends in eruption of permanent teeth in Danish children. Arch Oral Biol 2001; 46: 425-431. 11. Diamanti J, Townsend GC: New standards for permanent tooth emergence in Australian children. Aust Dent J 2003; 48(1): 39-42. 12. Nowak-Malinowska H, Kaczmarek U, Maleszy A, Wrzyszcz-Kowalczyk A: Stan pierwszych zębów trzonowych stałych u dzieci 6-letnich z województwa wrocławskiego. Prz Stomatol Wieku Rozw 1996; 2/3: 108-111. 13. Wedl JS, Danias S, Schmelzle R, Friedrich RE: Eruption times of permanent teeth in children and young adolescsents in Athenas (Grece). Clin Oral Inwes 2005; 9: 131-134.
