Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Medycyna Rodzinna 4/2013, s. 158-163
Magdalena A. Zych1, Ewa B. Górska1, Urszula Jankiewicz2, *Paweł Kowalczyk1, Wojciech Stępień3
Choroby wywoływane przez drobnoustroje bytujące na skórze
Diseases caused by microorganisms living at the skin
1Samodzielny Zakład Biologii Mikroorganizmów, Wydział Rolnictwa i Biologii, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa
2Katedra Biochemii, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa
3Katedra Chemii Rolnej, Wydział Rolnictwa i Biologii, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa
Summary
The skin is a multifunctional organ that protects other tissues from attack by external microorganisms. It is therefore subject to minor injuries that destroy the integrity and result in greater access to deeper layers of the skin. Most common skin infections are caused by staphylococci and streptococci, but in most cases the infection is also found other bacteria. Infections of the skin and subcutaneous tissue can occur in many forms including: erythema, purulent inflammatory foci, spotted rash, lumpy and vesicular-ulcers, subcutaneous tissue necrosis. Infections of the skin may have a different character. Primary infection, where the inflammation is located in the dermis layer (rose, impetigo) in the hair follicle (purulent inflammation of the hair follicle, furunculosis) and around fingernails (paronychia) and in the subcutaneous tissue – inflammation of the connective tissue. Secondary infection on wound infection resulting from trauma, bites, burns, wounds surgically developed. For secondary infection can also include purulent leg ulcers and feet (diabetic foot), abscesses and inflammation bedsores sweat glands. Willing to bacterial infections depends on various factors, such as the reduction of cellular and humoral immunity, the concomitant systemic diseases (such as diabetes), and the physical condition of the body wasting. Formation of infection depends on both the properties of the pathogenic bacteria, as well as on the immune system, resulting in inflammation of the skin. Bacterial lipopolisacharide cause activation of macrophages for production of pro-inflammatory cytokines, TNF-α, IL-1, MCP-1, there is a production of chemotactic cytokines such as IL-8, and adhesion molecules expressed on keratinocytesα". If the defense is sufficient pathogenic microorganisms such as Staphylococcus aureus or Streptococcus pyogenes, inhabit the skin only temporarily.



Zakażenia bakteryjne skóry
Skóra jest organem wielofunkcyjnym, który chroni inne tkanki przed atakiem zewnętrznych mikroorganizmów. Jest tym samym przedmiotem drobnych urazów, które niszczą integralność i powodują większy dostęp do głębszych warstw skóry (1). Najczęściej infekcje skóry wywoływane są przez gronkowce oraz paciorkowce, ale w większości przypadków w zakażeniach stwierdza się także inne bakterie.
Zakażenia skóry i tkanki podskórnej mogą przebiegać w wielu postaciach m.in.: rumienia, ropnych ognisk zapalnych, wysypki plamistej, grudkowatej i pęcherzykowatej, owrzodzeń i martwicy tkanki podskórnej. Infekcje skóry mogą mieć różny charakter. Zakażenia pierwotne – proces zapalny umiejscowiony jest w warstwie skóry właściwej (róża, liszajec), w mieszku włosowym (ropne zapalenie mieszka włosowego, czyraczność) i okolicy paznokci (zanokcica) oraz w tkance podskórnej – zapalenie tkanki łącznej. Zakażenia wtórne – dotyczą infekcji ran powstałych w wyniku urazów, ukąszeń, oparzeń i ran opracowywanych chirurgicznie. Do infekcji wtórnych możemy także zaliczyć ropne owrzodzenia podudzi i stóp (stopa cukrzycowa), ropienie odleżyn oraz zapalenie gruczołów potowych. Skłonność do zakażeń bakteryjnych zależy od różnych czynników, m.in.: od obniżenia odporności komórkowej i humoralnej, od współistniejących chorób ogólnoustrojowych (np. cukrzyca) oraz od stanu ogólnego wyniszczenia organizmu. Powstawanie zakażenia zależy zarówno od właściwości patogennych bakterii, jak i od układu immunologicznego, czego wynikiem jest stan zapalny skóry (2). Liposacharydy bakteryjne powodują aktywację makrofagów do produkcji prozapalnych cytokin: TNF-α, IL-1, MCP-1. Dochodzi do wytwarzania chemotaktycznych cytokin, jak np. IL-8, oraz do ekspresji cząsteczek adhezyjnych na keratynocytach. Jeśli obrona jest wystarczająca, patogenne drobnoustroje, np. Staphylococcus aureus lub Streptococcus pyogenes, zasiedlają skórę tylko przejściowo (2).
Diagnostyka
Materiał do badania bakteriologicznego pochodzi głównie z wydzieliny ropnej, ropnych i surowiczych płynów z ran pooperacyjnych i pooparzeniowych oraz z płynów wysiękowych ze zmian pęcherzykowo-grudkowych. Pobraną wydzielinę ze zmian powierzchniowych należy badać zarówno w kierunku bakterii tlenowych, jak i beztlenowych. Najpierw wykonywany jest preparat bezpośredni. Jest to preparat z materiału klinicznego barwiony metodą Grama. Ma on duże znaczenie diagnostyczne, gdyż pomaga ustalić skład i proporcje izolowanej flory oraz ukierunkowuje badanie i ułatwia dobór pożywek. Następnie materiał kliniczny posiewa się na podłoże wzbogacone stałe, przy stwierdzeniu występowania niewielkiej ilości bakterii dokonuje się także posiewu do pożywek płynnych. Do najczęściej stosowanych pożywek w postępowaniu diagnostycznym należą: agar z krwią oraz agar czekoladowy. W przypadku próbek pochodzących ze zmian wtórnych stosuje się podłoża diagnostyczno-wybiórcze, m.in.: podłoże MacConkeya lub Levine’a do izolacji tlenowych pałeczek Gram-ujemnych, podłoże z cetrymidem do izolacji pałeczek Pseudomonas sp., podłoże z żółcią i eskuliną dla enterokoków oraz podłoże Chapmana lub z mannitolem i NaCl do izolacji gronkowców (tab. 1-3). Zmiany skórne mogą towarzyszyć wielu infekcjom, takim jak bakteremia, posocznica, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Występują także w przebiegu swoistych chorób zakaźnych w różnego rodzaju postaciach, takich jak: wysypki (płonnica, dur brzuszny, leptospiroza, riketsjozy), ropnie płytkie i głębokie (nokardioza, promienica) czy owrzodzenia (trąd) (2).
Tabela 1. Zakażenia gronkowcowe (2).
ChorobaObraz kliniczny
Zapalenie mieszków włosowych
(Folliculitis)
Charakteryzuje się występowaniem pęcherzyków ropnych, często przebijanych włosem.
Występuje na twarzy, tułowiu lub na kończynach. Zmiany mogą być rozsiane lub zgrupowane
Figówka
(Folliculitis chronica)
Jest to przewlekłe ropne zapalenie mieszków włosowych z krostkowatymi wykwitami, występujące głównie na owłosionej skórze twarzy
Czyrak
(Furunculus)
Jest to ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego, charakteryzuje się występowaniem nacieku zapalnego w otoczeniu mieszka włosowego. Liczne czyraki określa się mianem czyraczności
Ropnie mnogie pach
(Hidradenitis suppurativa)
Guzy zapalne, występujące pod skórą, ze skłonnością do rozmiękania i bliznowacenia. Występują głównie w okolicy pach
Ropnie mnogie niemowląt
(Abscessus multiplices infantum)
Polega na występowaniu rozmiękających, umiejscowionych głównie na tułowiu guzów u niemowląt. Jest to bardzo rzadka choroba
Liszajec pęcherzowy noworodków
(Impetigo bulosa neonatorum)
Charakteryzuje się występowaniem zmian pęcherzowych i pęcherzowo-ropnych w pierwszych tygodniach życia
Zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków
(Staphylococcal scalded skin syndrome)
Jest to uogólnione zapalenie skóry o ciężkim przebiegu charakteryzujące się poronnymi pęcherzami i spełzaniem naskórka
Tabela 2. Zakażenia paciorkowcowe (3, 4).
ChorobaEtiologiaObraz kliniczny
Róża
(Erysipelas)
Streptococcus pyogenesJest to ostry stan zapalny skóry i tkanki podskórnej charakteryzujący się wysoką temperaturą ciała i szybkim przebiegiem. Niekiedy mogą powstawać pęcherze i zmiany krwotoczne. W ciężkich przypadkach dochodzi do martwicy i zgorzeli
Tabela 3. Zakażenia inne (5, 6).
ChorobaEtiologiaObraz kliniczny
Liszajec zakaźny (Impetigo contagiosa)Streptococcus pyogenes
Staphylococcus aaureus
Charakteryzuje się wykwitami pęcherzowo-ropnymi o krótkim okresie trwania, występującymi szczególnie na twarzy, w okolicach jamy ustnej i nosa oraz w okolicach płytek paznokciowych
Niesztownica (Ecthyma)Staphylococcus sp.
Streptococcus sp.
Jest to wykwit pęcherzowo-ropny, który przekształca się w owrzodzenie pokryte uwarstwionym strupem, występujący na kończynach dolnych, górnych oraz tułowiu
Pirodermia przewlekła bujająca i wrzodziejąca (Pyodermia chronica vegetans et exulcerans)Staphylococcus sp.
Streptococcus sp.
Jest to przewlekłe ropne zapalenie skóry charakteryzujące się obecnością owrzodzeń i przetok występujące najczęściej na pośladkach i w okolicy pachwin oraz na kończynach dolnych
Różyca (Erysipelodium)Erysipelothrix rhusiopathiaeCharakteryzuje się występowaniem zmian zapalno-obrzękowych umiejscowionych głównie w okolicy rąk. Chorobie towarzyszy swędzenie, pieczenie oraz ból
Promienica
(Actinomycosis)
Promieniowce beztlenowe (Actinomyces israeli)Jest to zapalenie tkanki podskórnej i skóry charakteryzujące się występowaniem deskowato twardych, guzowatych nacieków wykazujących skłonność do rozmiękania i przebicia z wytworzeniem przetok. Zmiany chorobowe występują najczęściej w okolicy twarzowo-szyjnej
Zanokcica
(Paronychia)
Staphylococcus aureus
Pseudomonas aeruginosa
Ropne zapalenie toczące się pod wałem paznokciowym, któremu towarzyszy obrzęk, zaczerwienienie oraz ból
Trądzik (Acne)Propionibacterium acnesJest to zapalenie ropne w obrębie gruczołu łojowego. Skóra wokół zaskórnika ulega zaczerwienieniu i obrzmieniu, powstaje krosta
Propionibacterium acnes jest przyczyną trądziku u 85% osób. Wzmożone wydzielanie łoju stymuluje wzrost bakterii, które powodują aktywację leukocytów. Leukocyty fagocytują bakterie, co powoduje lokalny stan zapalny. Mieszanina martwych bakterii oraz martwych i żywych leukocytów powoduje powstanie ropy i charakterystycznej dla trądziku krosty – powstaje pryszcz.
Choroby grzybicze skóry
Nazwa obejmuje różnego rodzaju choroby skóry, włosów i paznokci wywołane grzybami atakującymi zrogowaciałą tkankę, ale niewnikającymi do jej głębszych warstw. Grzyby, które wywołują choroby skóry, możemy podzielić na 3 grupy: dermatofity, grzyby drożdżopodobne i pleśniowce (6).

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Adamski Z, Batura-Gabryel H: Mikologia lekarska. Wydawnictwo Naukowe Akademii Medycznej im. K. Marcinkowskiego, Poznań 2005. 2. Adamski Z, Deja M: Profilaktyka grzybic skóry. Zakażenia 2006; 5: 65-68. 3. Bauman RW: Microbiology. Pearson Benjamin Cummings, San Francisco 2004. 4. Cisło M, Kobierzycka M, Baran E: Zakażenia grzybicze skóry gładkiej. Zakażenia 2006; 3: 66-71. 5. Gliński W: Zakażenia grzybicze skóry: znaczenie w chorobach alergicznych. Alergia 2001; 3(10): 20-26. 6. Howard B, Keiser J, Smith TF et al.: Chemical and pathogenic microbiology: 1994: 583-595. 7. Jabłońska S, Chorzelski T: Choroby skóry. PZWL, Warszawa 1997: 15-29, 41-65, 77-94. 8. Kruś S: Anatomia patologiczna. PZWL, Warszawa 2001: 651. 9. Nowicki R: Dermatofity i dermatofitozy. Przegląd dermatologiczny 1994; 5(81): 485-500. 10. Szewczyk EM, Dudkiewicz B, Lisiecki P et al.: Diagnostyka bakteriologiczna. PWN, Warszawa 2005: 208-112.
otrzymano: 2013-07-15
zaakceptowano do druku: 2013-09-09

Adres do korespondencji:
*Paweł Kowalczyk
Samodzielny Zakład Biologii Mikroorganizmów
Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW
ul. Nowoursynowska 159, 02-787 Warszawa
tel.: +48 728-862-717
e-mail: pawel_kowalczyk@sggw.pl

Medycyna Rodzinna 4/2013
Strona internetowa czasopisma Medycyna Rodzinna