Streszczenie
Wstęp. Mononukleoza zakaźna (MZ), choroba wywołana przez wirus Epsteina-Barr (EBV), zwykle przebiega z triadą objawów: gorączką, zapaleniem gardła i limfadenopatią szyjną. U dzieci często jest mylona z bakteryjnymi zakażeniami górnych dróg oddechowych i z tego powodu nieprawidłowo leczona.
Cel pracy. Celem pracy było przedstawienie obrazu klinicznego i przebiegu leczenia MZ u dzieci.
Materiał i metody. Analizowano dane epidemiologiczne i kliniczne 40 pacjentów w wieku 1-18 lat hospitalizowanych na oddziale dziecięcym w latach 2012-2015, u których na podstawie objawów i badania przeciwciał przeciwko EBV rozpoznano MZ.
Wyniki. Chorzy z MZ stanowili 1% wszystkich hospitalizowanych. Najczęściej chorowały dzieci w wieku 3-5 lat, częściej chłopcy (60%). Czas trwania objawów przed hospitalizacją wynosił zwykle 7-14 dni, u 29 pacjentów zastosowano w tym okresie antybiotyki. Wśród objawów dominowały: limfadenopatia (95%), gorączka (92%) i powiększenie migdałków podniebiennych (92%), triadę mononukleozową stwierdzono u 85% chorych. W badaniu przedmiotowym u połowy dzieci zaobserwowano hepato- i/lub splenomegalię, wysypka pojawiła się u 30% (u 25% po leczeniu antybiotykami). W badaniach laboratoryjnych najczęściej stwierdzano: leukocytozę (80%), limfocytozę (72%) oraz podwyższone stężenie CRP (72%). Przeciwciała VCA-IgM były dodatnie u 85% chorych. Większość pacjentów wymagała jedynie leczenia objawowego, 5 podano acyklowir, a 1 – glikokortykosteroidy systemowo.
Wnioski. MZ jest jedną z najczęstszych chorób zakaźnych stwierdzanych wśród pacjentów oddziału pediatrycznego w szpitalu powiatowym. Pomimo dość charakterystycznego obrazu klinicznego u dzieci jest ona często nieprawidłowo diagnozowana i leczona. Zastąpienie „szybkich testów” serologicznych o niskiej czułości oznaczeniem swoistych przeciwciał przeciwko EBV w klasach IgG i IgM może ułatwić rozpoznanie i zmniejszyć częstość niepotrzebnych kuracji antybiotykami i hospitalizacji u tych chorych.

Summary
Introduction. Infectious mononucleosis (IM) caused by Epstein-Barr virus (EBV) is typically presented with classic triad of fever, pharyngitis and cervical lymphadenopathy. In children this syndrome is frequently confused with bacterial upper respiratory tract infection and for these reason treated improperly.
Aim. The aim of the study was to analyze clinical picture and the course of treatment of IM in children.
Material and methods. Epidemiologic and clinical data collected from 40 patients aged 1-18yr hospitalized at pediatric unit between 2012 and 2015 were analyzed. Diagnosis was established on the basis of clinical presentation and confirmed by the presence of anti-EBV antibodies.
Results. Patients with IM constituted about 1% of all children treated in hospital. The most typical age was 3-5yr, and 60% of them were male. Clinical symptoms usually appeared 7-14 days before hospitalization and 29 children were treated with antibiotics during this period. Typical signs were: lymphadenopathy (95%), fever (92%) and tonsillar enlargement (92%), mononucleosis triad was observed in 85%. In clinical examination hepatomegaly and/or splenomegaly was present in 50% and rush was observed in 30% of patients, most of them previously treated with antibiotics. Typical laboratory findings included: leukocytosis (80%), lymphocytosis (72%) and high C-reactive protein (72%). VCA-IgM antibodies were positive in 85% of patients. Most of them were treated symptomatic only, 5 received acyclovir and 1 – i.v. corticosteroids.
Conclusions. IM is one of the most often infectious disease diagnosed at pediatric unit in regional hospital. Despite characteristic clinical picture in children many of them are misdiagnosed and treated improperly. Replacement of low-sensitive “fast-tests” with detection of class M and G EBV-specific antibodies may facilitate the diagnosis and decrease the frequency of unnecessary antibacterial therapies and hospitalizations.