Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Medycyna Rodzinna 2/2003, s. 67-73
Paweł Grzesiowski
Szczepienia skojarzone przeciw odrze, różyczce i śwince w świetle zmian w kalendarzu szczepień
Vaccination against measles, mumps, rubella in the scope of the new National Immunisation Program in Poland
Kierownik Zakładu Profilaktyki Zakażeń i Zakażeń Szpitalnych Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego
Summary
Mumps, measles and rubella represent a gropu of vaccine preventable diseases. In many countries combined vaccines against these three diseases has been suscessfully implemented in national immunisation programs. In Poland, in the recently changed immunisation program, separated vaccination against measles and mumps was included. However, in the next years, the introduction of combined vaccination against mumps, measles and rubella is expected. In Poland, three combined vaccines are registered and available. Some differences in antigen compositon, immunogenicity and reactogenicity of these vaccines are discussed in details.



Wprowadzenie
Odra, różyczka i świnka reprezentują grupę zakażeń wirusowych, które zostały objęte powszechnymi programami szczepień ochronnych, co przyniosło szczególnie korzystne efekty z punktu widzenia zdrowia publicznego. Według danych Stowarzyszenia na Rzecz Szczepień u Dzieci (Childrens Vaccine Initiative – CVI), w skali światowej dzięki szczepieniom corocznie zapobiegamy wystąpieniu co najmniej 2,7 mln zgonów z powodu odry, w porównaniu z około 1 mln zgonów z powodu krztuśca, 0,6 mln z powodu nagminnego porażenia dziecięcego oraz 0,3 mln z powodu błonicy. Od około 30 lat stosowane są w Europie i USA szczepionki monowalentne lub skojarzone zawierające żywe, atenuowane szczepy wirusów odry, różyczki iświnki. W wielu krajach szczepienia te zostały włączone do narodowych programów szczepień i są rutynowo stosowane u wszystkich dzieci w drugim oraz szóstym roku życia.
Aktualnie szczepienie skojarzone przeciw odrze, różyczce i śwince nie jest w Polsce obowiązkowe, jednak najprawdopodobniej od 2004 roku zostanie wprowadzone do obowiązkowego kalendarza szczepień. WPolsce zarejestrowane są trzy preparaty skojarzonej szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce: MMR II, Priorix oraz Trimovax. Wszystkie powyższe preparaty posiadają świadectwa rejestracji do 2005 roku i znajdują się w aktualnym wykazie środków farmaceutycznych wpisanych do Rejestru Środków Farmaceutycznych i Materiałów Medycznych Ministra Zdrowia, chociaż zawierają różne antygeny (tab. 1).
Tabela 1. Skład antygenowy szczepionek skojarzonych przeciw odrze, śwince i różyczce zarejestrowanych w Polsce.
PreparatAntygen odrowyAntygen różyczkiAntygen świnki
MMR IIWirus odry, szczep Enders-EdmonstonWirus różyczki, szczep Wistar RA/27/3Wirus świnki, szczep Jeryl Linn
PriorixWirus odry, szczep SchwarzWirus różyczki, szczep Wistar RA/27/3Wirus świnki, szczep RIT 4385
TrimovaxWirus odry, szczep SchwarzWirus różyczki, szczep Wistar RA/27/3Wirus świnki, szczep Urabe AM9
Aktualny kalendarz szczepień obowiązujący na 2003 rok w Polsce (jak na razie dostępny w formie elektronicznej na stronach internetowych Głównego Inspektoratu Sanitarnego), wywołał pewne zamieszanie, ponieważ ze względów legislacyjnych zawiera szczepienie przeciw odrze oraz śwince w 13-15 miesiącu życia, natomiast szczepienie skojarzone przeciw odrze, różyczce i śwince zostało wymienione w grupie szczepień zalecanych, realizowanych na koszt pacjenta (tab. 2). Tego rodzaju schemat szczepień wywołuje wśród pediatrów uzasadnione zdziwienie, tym bardziej że nie ma skojarzonej szczepionki dwuskładnikowej przeciw odrze i śwince, a więc w wyniku nowych zaleceń zwiększa się liczba wkłuć oraz rośnie łączny koszt programu szczepień ochronnych. Wydaje się, że główną przyczyną tego nieporozumienia jest nieprecyzyjne sformułowanie w Ustawie o zakażeniach i chorobach zakaźnych z 2001 roku. W wyniku tego, niemożliwe jest bez poprawek w Ustawie, wprowadzenie obowiązkowego szczepienia przeciw odrze, różyczce i śwince udzieci w drugim roku życia. Należy mieć nadzieję, że planowana nowelizacja Ustawy, która ma być uchwalona w drugiej połowie roku pozwoli na wprowadzenie do kalendarza szczepień na 2004 rok skojarzonego szczepienia przeciw odrze, różyczce i śwince (ROS) co najmniej u dzieci w drugim i szóstym roku życia. Wobec powyższych planów wydaje się uzasadnione przeanalizowanie aktualnej sytuacji epidemiologicznej w Polsce w zakresie zachorowań na odrę, różyczkę iświnkę, jak również poszerzenie wiedzy lekarzy realizujących szczepienia ochronne na temat dostępnych na naszym rynku preparatów szczepionek skojarzonych.
Tabela 2. Załącznik do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 21 marca 2003 r. w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciw chorobom zakaźnym w 2003 roku.
I.A. SZCZEPIENIA Obowiązkowe DZIECI I MŁODZIEŻY WEDŁUG WIEKU
WiekSzczepienie przeciw
1 rok życiaw ciągu 24 godzin po urodzeniuWZW typu B - domięśniowo
Gruźlicy - śródskórnie szczepionką BCG
2 miesiąc życia (po 6 tygodniach od szczepienia przeciw gruźlicy i WZW typu B)WZW typu B - domięśniowo
Błonicy, tężcowi, krztuścowi - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP
przełom 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od poprzedniego szczepienia)Błonicy, tężcowi, krztuścowi - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP
Poliomyelitis - podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV (1, 2, 3 typ wirusa) pierwsza dawka
5 miesiąc życia (po 6 tygodniach od poprzedniego szczepienia)Błonicy, tężcowi, krztuścowi - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP
Poliomyelitis - podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV (1, 2, 3 typ wirusa) druga dawka
przełom 6 i 7 miesiąca życia (po 6 tygodniach od poprzedniego szczepienia)WZW typu B - domięśniowo
Poliomyelitis - doustnie szczepionką atenuowaną poliwalentną OPV (1, 2, 3 typ wirusa) trzecia dawka
12 miesiąc życiaGruźlicy - śródskórnie szczepionką BCG
2 rok życia13-14 miesiąc życiaOdrze - szczepionką żywą podskórnie lub domięśniowo - wg zaleceń producenta raz jednoczasowo przeciw
Śwince - podskórnie lub domięśniowo - wg zaleceń producenta Szczepienia przeciw śwince będą wykonywane od września 2003 roku
16-18 miesiąc życiaBłonicy, tężcowi, krztuścowi - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP
Poliomyelitis - doustnie szczepionką atenuowaną poliwalentną OPV (1, 2, 3 typ wirusa) czwarta dawka
Okres przedszkolny6 rok życiaBłonicy, tężcowi, krztuścowi podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP
Poliomyelitis - doustnie szczepionką atenuowaną poliwalentną OPV (1, 2, 3 typ wirusa)
7 rok życia po 6 tygodniach od szczepienia przeciw DRZEOdrze - podskórnie lub domięśniowo szczepionką żywą - wg zaleceń producenta
Gruźlicy - śródskórnie szczepionką BCG
Szkoła podstawowa i gimnazjum 12 rok życiaGruźlicy - śródskórnie szczepionką BCG
13 rok życiaRóżyczce - podskórnie lub domięśniowo - wg zaleceń producenta
14 rok życiaWZW typu B - domięśniowo 3-krotnie w cyklu 0; 1; 6 miesięcy
Błonicy, tężcowi - podskórnie lub domięśniowo szczepionką Td
Szkoła ponadpodstawowa19 rok życia lub ostatni rok nauki w szkoleBłonicy, tężcowi - podskórnie lub domięśniowo szczepionką Td
I.B. Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie
Szczepienie przeciwOsoby podlegające szczepieniu
Gruźlicy - śródskórnie szczepionką BCG- tuberkulinoujemni studenci akademii medycznych i uczniowie policealnych szkół medycznych - (w pierwszym miesiącu nauki) niezbadani próbami tuberkulinowymi w ciągu ostatnich 12 miesięcy
WZW typu B - domięśniowo- osoby wykonujące zawód medyczny narażone na zakażenie
- uczniowie średnich i policealnych szkół medycznych oraz studenci akademii medycznych w ciągu pierwszego roku szkolnego/akademickiego
- osoby z bliskiego otoczenia chorych na WZW typu B i nosicieli HBV (domownicy oraz osoby przebywające w zakładach opiekuńczych, wychowawczych i zakładach zamkniętych)
- osoby dializowane lub przygotowywane do zabiegów wykonywanych w krążeniu pozaustrojowym
Błonicy - podskórnie szczepionką monowalentną (d, D), lub skojarzoną ze szczepionką przeciwtężcowi (Td, DT)- osoby ze styczności z chorymi na błonicę
- w zależności od sytuacji epidemiologicznej
Durowi brzusznemu - podskórnie szczepionką monowalentną (Ty), lub skojarzoną ze szczepionką przeciwtężcowi (TyT)- w zależności od sytuacji epidemiologicznej
Wściekliźnie - domięśniowo lub podskórnie- ze wskazań indywidualnych, osoby podejrzane o zakażenie wirusem wścieklizny
Tężcowi - podskórnie- ze wskazań indywidualnych, narażone na zakażenie tężcem
II. Szczepienia zalecane niefinansowane ze środków znajdujących się w budżecie ministra zdrowia patrz "informacje uzupełniające" (cz. III pso)
Szczepienie przeciwSzczególnie zalecane osobom
WZW typu B - domięśniowo; dawkowanie i cykl szczepień wg zaleceń producenta szczepionki- przewlekle chorym o wysokim ryzyku zakażenia nieszczepionym w ramach szczepień obowiązkowych
- chorym przygotowywanym do zabiegów operacyjnych
- dzieciom i młodzieży, nie objętych dotąd szczepieniami obowiązkowymi
- osobom dorosłym, zwłaszcza kobietom w wieku rozrodczym
- osobom, które ze względu na tryb życia lub wykonywane zajęcia są narażone na zakażenia związane z uszkodzeniem ciągłości tkanek lub poprzez kontakt seksualny
WZW typu A - domięśniowo; dawkowanie i cykl szczepień wg zaleceń producenta szczepionki- dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży; szczególnie zalecane dzieciom rozpoczynającym naukę w szkole podstawowej, które nie chorowały na WZW typu A
- osobom wyjeżdżającym do krajów rozwijających się i innych o wysokiej zapadalności na WZW typu A
- osobom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności
Odrze, śwince, różyczce - podskórnie jedną dawką szczepionki skojarzonej- dzieciom w wieku 13-15 miesięcy zamiast obowiązkowego szczepienia przeciw odrze i śwince oraz w 7 roku życia zamiast obowiązkowego szczepienia przeciw odrze
Śwince - podskórnie jedną dawką szczepionki pojedynczej- dzieciom od 2 roku życia i młodzieży nieszczepionym przeciw śwince w ramach szczepienia obowiązkowego w 2 roku życia. lub szczepień zalecanych (szczepionkami skojarzonymi)
Grypie - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionkize wskazań klinicznych i indywidualnych:
- przewlekle chorym (astma, cukrzyca, niewydolność układu krążenia, oddychania, nerek)
- w stanach obniżonej odporności
- w podeszłym wieku
ze wskazań epidemiologicznych:
- pracownikom służby zdrowia, szkół, handlu, transportu, budownictwa oraz osobom narażonym na kontakty z dużą liczbą ludzi, bądź pracującym na otwartej przestrzeni
Kleszczowemu zapaleniu mózgu - dawkowanie i cykl szczepień wg zaleceń producenta szczepionki- przebywającym na terenach o nasilonym występowaniu tej choroby osobom zatrudnionym przy eksploatacji lasu, stacjonującemu wojsku, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki oraz turystom i uczestnikom obozów i kolonii
Zakażeniom wywoływanym przez Haemophilus influnzae typu B - domięśniowo lub podskórnie, dawkowanie i cykl szczepień wg zaleceń producenta szczepionki- dzieciom od 2 miesiąca życia dla zapobiegania zapaleniom opon mózgowo-rdzeniowych, posocznicy, zapaleniom nagłośni itp.
Błonicy, tężcowi - podskórnie lub domięśniowo, Td, dawkowanie i cykl szczepień wg zaleceń producenta szczepionki- osobom dorosłym powyżej 19 roku życia (szczepionym podstawowo) pojedyncze dawki przypominające co 10 lat, a nieszczepionym w przeszłości - szczepienie podstawowe
Różyczce - podskórnie lub domięśniowo - dawkowanie wg wskazań producenta szczepionki- młodym kobietom, zwłaszcza pracującym w środowiskach dziecięcych (przedszkola, szkoły, szpitale, przychodnie), dla zapobiegania różyczce wrodzonej szczególnie, jeżeli od szczepienia podstawowego w 13 roku życia minęło więcej niż 10 lat
Zakażeniom wywoływanym przez Streptococcus pneumoniae - domięśniowo lub podskórnie pojedynczą dawką wg wskazań producenta szczepionki- osobom w wieku powyżej 65 lat
- dzieciom powyżej 2 roku życia oraz dorosłym z grup podwyższonego ryzyka zakażeń (chorującym na przewlekłe choroby serca i płuc, cukrzycę, chorobę alkoholową, anemię sierpowatokrwinkową, zespół nerczycowy, nabyte i wrodzone niedobory odporności)
- osobom po zabiegu usunięcia śledziony
- osobom z chorobą Hodgkina
Zakażeniom wywołanym przez Neisseria meningitidis z gr A i C- dla dzieci powyżej 2 roku życia i dla dorosłych
- osób po splenektomii
- osób podróżujących w tereny endemicznego występowania zachorowań
Żółtej Gorączce- wyjeżdżającym za granicę, wg wymogów kraju docelowego
Wietrznej ospie - podskórnie dawkowanie wg zaleceń producenta szczepionki- osobom, które nie chorowały na ospę wietrzną
- dzieciom i młodzieży z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji
Aktualna sytuacja w zakresie poszczególnych składowych szczepionki ROS.
ODRA
Odra jest zakażeniem wywołanym przez wirusa RNA z gatunku Morbillivirus serotyp 1 należącego do rodziny Paramyxoviridae. Istotnym z epidemiologicznego punktu widzenia rezerwuarem wirusa są ludzie, co oznacza, że istnieje możliwość eradykacji wirusa w wyniku powszechnych szczepień ochronnych. Szczepienia przeciw odrze monowalentną szczepionką zawierającą żywe atenuowane wirusy odry wprowadzono w Polsce na masową skalę w roku 1976. Spowodowało to drastyczny spadek zapadalności z 600/100 000 w 1976 roku do 0,1/100000 w roku 2002 (ryc. 1). Szczepienie charakteryzuje się 95-98% skutecznością immunologiczną, jednak mimo, że po podaniu pojedynczej dawki odporność poszczepienna jest długotrwała, rewakcynacja jest prowadzona u dzieci w wieku przedszkolnym (4-6 lat), a w niektórych krajach także młodzieży w wieku powyżej 12 lat. Należy podkreślić, że poprzez zapobieganie odrze, w populacjach o wysokim odsetku zaszczepionych dzieci znamiennie obniża się ryzyko zachorowania na podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE).
Szczepienie przeciw odrze nie jest przeciwwskazane po ekspozycji na odrę, dostępne dane sugerują, że podanie szczepionki w ciągu 72 godzin od kontaktu z chorym może uchronić przed zachorowaniem. Szczepienia przeciw odrze są szczególnie ważnym elementem interwencji w przypadku wystąpienia epidemii w zamkniętych środowiskach np. internatach, szkołach czy przedszkolach. W przypadku osób wrażliwych na zakażenie poza szczepionką możliwe jest podanie nieswoistej immunoglobuliny, ponieważ preparaty te zawierają zwykle wysokie stężenie przeciwciał przeciw odrze. Istotnym problemem jest wygasanie odporności poszczepiennej u osób dorosłych i występowanie zachorowań po 20 roku życia. Z tego względu szczególnie ważne jest monitorowanie sytuacji epidemiologicznej oraz szczepienie osób o niewyjaśnionej lub nieznanej historii szczepień przeciw odrze. Do takich osób należy zaliczyć osoby urodzone przed 1960 rokiem, które nie chorowały na odrę i nie otrzymały szczepionki przeciw odrze oraz nie posiadają badań potwierdzających obecność swoistych przeciwciał przeciw odrze w surowicy. W takich przypadkach zaleca się podanie szczepionki monowalentnej przeciw odrze lub skojarzonej przeciw odrze, różyczce i śwince w dwóch dawkach w odstępie co najmniej 4 tygodni. Szczególnie istotna jest kontrola stanu odporności i zaszczepienia przeciw odrze u młodych dorosłych znajdujących się w zamkniętych środowiskach, np. uczelnie, internaty, koszary. Udokumentowane przechorowanie odry zwalnia z obowiązku szczepienia, jednak w większości przypadków zalecana jest kontrola obecności swoistych przeciwciał przeciwodrowych w surowicy. We wszystkich wskazaniach szczepienie przeciw odrze może zostać zastąpione szczepionką skojarzoną przeciw odrze, różyczce i śwince, zarówno w zakresie profilaktyki pierwotnej jak i poekspozycyjnej.
RÓŻYCZKA

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Evaluation of MMR Campaign: Immunogenicity and Safety; Yagob Al-Mazrou et all.: Kingdom of Saudi Arabia, Ministry of Health, Riyadh, 2001. 2. Genetic studies on a mumps vaccine strain associated with meningitis; Brown EG, Wright KE.. Rev Med Virol 1998. 3. Correlation of genetic variability with safety of mumps vaccine Urabe AM9 strain. Amexis G, Fineschi N, Chumakov K; Virology; 2001. 4. Comparative study of reactogenicity and immunogenicity of new and established measles, mumps and rubella vaccines in healthy children. Usonis V, Bakasenas V, Chitour K, Clemens R. Infection. 1998. 5. An Evaluation of the Rubini, Urabe AM9, and Jeryl-Lynn Mumps Vaccines, Specifically Concerning Efficacy and Association with Aseptic Meningitis; ; 1998; www.stanford.edu. 6. WHO. Mumps virus vaccine.WER 2001. 7. Mumps and mumps vaccine: a global review. Galazka AM, Robertson SE, Kraigher A, Bulletin WHO, 1999. 8. Measles vaccines: a review of adverse events. Duclos P., Ward B. Drug safety, 1998. 9. Risk of hospitalization of aseptic meningitis after measles-mumps-rubella vaccine: an analysis of Vaccine Safety Link. Black et all. Pediatr. Inf Dis. J., 1997. 10. Red Book, 2000
Medycyna Rodzinna 2/2003
Strona internetowa czasopisma Medycyna Rodzinna