Moringa olejodajna (Moringa oleifera) to niewielkie drzewo należące do rodziny moringowatych (Moringaceae), obejmującej łącznie 13 gatunków: M. arborea, M. rivae, M. borziana, M. pygmaea, M. longituba, M. stenopetala, M. ruspoliana, M. ovalifolia, M. drouhardii, M. hildebrandi, M. peregrine, M. concanesis (1, 2). Ze względu na liczne właściwości prozdrowotne, nazywana jest „drzewem życia” lub „drzewem cudu”. Korzenie moringi cechują się smakiem podobnym do chrzanu, stąd jest ona również bardzo często określana drzewem chrzanowym (3). Roślina ta pochodzi z obszarów Indii, Pakistanu, Bangladeszu i Afganistanu. Głównym producentem są wspomniane Indie, gdzie jej roczną produkcję szacuje się na poziomie 1,1-1,3 mln ton (1). W wielu krajach afrykańskich, takich jak: Ghana, Nigeria, Etiopia, Malawi, wykorzystuje się ją do wzbogacania wielu produktów spożywczych, m.in. pieczywa, ciastek, jogurtów, serów, zup (2, 4). Aktualnie moringa olejodajna rozprzestrzeniona jest na terenach Filipin, Karaibów, Kambodży, Ameryki Północnej i Południowej (5). Od tysięcy lat stosowano ją w ajurwedzie (systemie medycyny indyjskiej). Cieszyła się także sporą popularnością wśród starożytnych Egipcjan, Greków i Rzymian (1). Wiele różnych części rośliny: liści, korzeni, kwiatów, nasion czy też owoców, wykorzystywano w celach terapeutycznych (5). Przypisywano im właściwości przeciwreumatyczne, bakteriobójcze, przeciwrobacze, moczopędne, wykrztuśne, przeczyszczające, przeciwzapalne oraz pobudzające (3, 6). Wykorzystywano je w leczeniu astmy, kataru, zapalenia oskrzeli czy też cholery (2). Spożywanie kory, liści i korzeni służyło poprawie trawienia (6). Moringę olejodajną stosowano także w celu zwiększenia laktacji u kobiet i dlatego też określa się ją mianem „najlepszego przyjaciela matki” (5). Moringa oleifera znalazła zastosowanie nie tylko w medycynie, lecz również w innych gałęziach życia. Drewno pozyskane z drzewa służy do produkcji niebieskich barwników. Ze sproszkowanych nasion przygotowuje się biopestycydy, nawozy oraz paszę dla zwierząt. Wykorzystuje się je również przy oczyszczaniu mętnych wód. Z liści moringi uzyskuje się biogaz. Z kolei otrzymany z nasion olej stosuje się w produkcji kosmetyków (3, 7). W dalszej części artykułu przedstawiono krótką charakterystykę botaniczną rośliny oraz skupiono się na omówieniu jej składu chemicznego i właściwości prozdrowotnych.

Moringa oleifera jest szybko rosnącym, wiecznie zielonym drzewem liściastym, osiągającym wysokość 10-12 m. Jego średnica wynosi ok. 20-40 cm. Rośnie głównie w klimacie tropikalnym lub subtropikalnym, na terenach położonych do 2000 m n.p.m. Dla optymalnego wzrostu preferuje temperaturę w zakresie 18-28°C oraz wymaga rocznej sumy opadów na poziomie 250-3000 mm (1, 7, 8). Adaptuje się do różnych warunków glebowych, dobrze rośnie na glebach piaszczystych i gliniastych o pH 4,5-8,0 (1, 9). Nie toleruje nadmiaru wody i mrozu (9). Drzewo pokryte jest miękką, kruchą, biało-szarą korą. Charakteryzuje się opadającymi gałęziami z naprzemianległymi, eliptycznymi, jasnozielonymi liśćmi, osiągającymi 30-60 cm długości (10). Kwiaty o szerokości 2,5 cm są białe, pachnące, zebrane w wiechy. Zwisające, zielone strąki są żebrowane i mają długość 20-60 cm (3, 7). Moringa olejodajna zaczyna owocować po 6-8 miesiącach od momentu nasadzenia. Produktywność drzewa szacuje się na poziomie 45 ton strąków/hektar (10).