*Dorota Olczak-Kowalczyk1, Joanna Szczepańska2, Lidia Postek-Stefańska3, Maria Borysewicz-Lewicka4, Maria Mielnik-Błaszczak5, Grażyna Marczuk-Kolada6, Anna Jurczak7, Katarzyna Emerich8, Joanna Manowiec9, Urszula Kaczmarek10
Opinion of the Polish Paediatric Dentistry Association (PTSD), Section of Paediatric Dentistry of the Polish Stomatology Association, Polish Branch of Alliance for a Cavity-Free Future (ACFF) and the national consultant in the field of Paediatric Dentistry concerning the relation of the manner of child feeding at the age of two with early childhood caries
Stanowisko Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej (PTSD), Sekcji Stomatologii Dziecięcej Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, Polskiego Oddziału Sojuszu dla Przyszłości Wolnej od Próchnicy (ACFF) i konsultanta krajowego w dziedzinie stomatologii dziecięcej dotyczące związku sposobu karmienia dziecka w 2. roku życia z próchnicą wczesnego dzieciństwa
1Head of Paediatric Dentistry Department, Medical University of Warsaw, National Consultant in the field of Paediatric Dentistry, Vice-President of PTSD, coordinator of the Polish branch of ACFF
2Head of Department of Paediatric Dentistry, Medical University of Łódź, PTSD, PTS, ACFF
3Head of Faculty and Department of Paediatric Dentistry, Medical University of Silesia in Katowice, chairperson of the section of Paediatric Dentistry of PTS, PTSD, ACFF
4Head of Faculty of Paediatric Dentistry, Poznań University of Medical Sciences, PTSD, PTS, ACFF
5Head of Faculty and Department of Paediatric Dentistry, Medical University of Lublin, PTSD, PTS, ACFF
6Head of Department of Paediatric Dentistry, Medical University of Białystok, PTSD, PTS, ACFF
7Head of Unit of Paediatric Dentistry, Jagiellonian University in Kraków, President of PTSD, PTS and ACFF
8Head of Faculty and Department of Paediatric Dentistry, Medical University of Gdańsk, PTS
9Head of Department of Paediatric Dentistry, Medical University in Szczecin
10Head of Faculty and Department of Conservative and Paediatric Dentistry, Wrocław Medical University PTSD, PTS, chairperson of the Central and Eastern Europe Branch of ACFF
Streszczenie
Obecność ubytków próchnicowych u co drugiego dziecka w wieku 3 lat w Polsce świadczy o wczesnej ekspozycji zębów na działanie czynników próchnicotwórczych. Częstą przyczyną są błędy dietetyczne, polegające przede wszystkim na dodawaniu cukru do produktów spożywczych podawanych dziecku oraz karmieniu dziecka przed snem i w nocy, zarówno sztucznie, jak i naturalnie. Karmienie naturalne dziecka przynosi korzyści zarówno dziecku, jak i matce. Może ono przyczynić się jednak do rozwoju choroby próchnicowej, jeśli nie będą przestrzegane zasady profilaktyki przeciwpróchnicowej.
Niezbędne było więc wyjaśnienie znaczenia przedłużonego karmienia piersią, tj. kontynuowanego po 12. miesiącu życia dziecka, w etiologii próchnicy wczesnego dzieciństwa oraz opracowanie zaleceń umożliwiających kontynuację karmienia i jednocześnie ograniczenie ryzyka wystąpienia próchnicy zębów.
Dokonano przeglądu badań naukowych oceniających kariogenność mleka ludzkiego, związek karmienia piersią z próchnicą wczesnego dzieciństwa, wpływ innych czynników na występowanie tej choroby oraz zaleceń dietetycznych dla dzieci towarzystw naukowych, Światowej Organizacji Zdrowia i zespołów ekspertów. Pozyskane informacje pozwoliły na przygotowania artykułu pt. „Karmienie piersią a próchnica wczesnego dzieciństwa – systematyczny przegląd piśmiennictwa” i wstępnej wersji dokumentu dotyczącego zasad postępowania zmniejszających ryzyko próchnicy zębów u dzieci karmionych piersią w 2. roku życia. Ostateczna wersja dokumentu powstała po uwzględnieniu uwag zespołu ekspertów opiniujących i konsultantów wojewódzkich w dziedzinie stomatologii dziecięcej.
Dokument zawiera podstawowe informacje dotyczące etiologii próchnicy wczesnego dzieciństwa, roli, jaką odgrywają w niej błędy w sposobie odżywiania dziecka oraz zalecenia profilaktyczne, których przestrzeganie zmniejszy ryzyko tej choroby.
Summary
The presence of cavities resulting from caries in every other child aged 3 in Poland proves early exposure of the teeth to the operation of cariogenic factors. A common cause are dietary issues consisting mainly in adding sugar to food given to the child and feeding the child before going to sleep and at night, both artificially and using the natural method. Natural child feeding brings benefits both for the child and the mother. However, it may contribute to the development of caries if the principles of anti-caries prophylaxis are not maintained.
Thus, it was necessary to explain the importance of prolonged breastfeeding, i.e. continued after the child reaches 12 months of age, in the aetiology of early childhood caries and develop recommendations making it possible to continue breastfeeding at simultaneous limitation of the risk of caries.
A review was made of scientific studies assessing the cariogenicity of the human milk, the relationship between breastfeeding and early childhood caries, the impact of other factors on the presence of the disease and dietary recommendations for children of Scientific Associations, World Health Organisation and panels of experts. The information obtained made it possible to prepare the article entitled “Breastfeeding and early childhood caries – systematic overview” and early version of the document concerning the principles of conduct reducing the risk of caries in breastfed children at the age of two. The final version of the document was created having taken into consideration the remarks of the panel of experts and province consultants in the field of paediatric dentistry.
The document contains the basic information concerning the aetiology of early childhood caries, the role played by the mistakes in the manner of feeding the child and prophylaxis recommendations, which when followed, reduce the risk of the disease.
Introduction
The frequency and intensity of early childhood caries in Poland has been on a high level for many years. Epidemiological tests carried out in Poland in 2015 under Oral Cavity Health Condition Monitoring financed by the Ministry of Health showed that every other child at the age of 3 in Poland has caries. Even in the case of children at that age, it is necessary to treat the pulp and even extract a tooth (1). The consequences of early childhood caries are not only local as, e.g. early deciduous tooth destruction, malocclusion, the risk of permanent tooth caries development, but also systemic, since problems with chewing are the causes of not gaining weight, pain results in sleep disorders, the spread of infection increases the risk of the development of some systemic diseases or problems with treating some general diseases. Caries has a negative impact on social development of the child, e.g. by speech development disorders and lowered self-assessment, thus reducing the quality of life. Early childhood caries treatment is often the source of stress for a small child and avoiding treatment leads to systemic and social consequences (2-5).
Undoubtedly, the main reason for caries is the presence of cariogenic bacteria at a prolonged exposure to sugar undergoing bacterial fermentation. Among the risk factors of early childhood caries related to the manner of child feeding with teeth present, the most frequently mentioned ones include frequent administration of sweet drinks and food as well as prolonged feeding of the child before going to sleep and while sleeping using a bottle or a breast, without cleaning the teeth (6, 7).
In accordance with state-of-the-art, breastfeeding of newborns brings health benefits both for the child and the mother (8, 9). It is a really important factor determining correct development of the child and having an impact on its health, also in the future. It protects the child against infections. It also probably reduces the risk of obesity and diabetes in the future and ensures optimum intellectual development of the child. It also provides some benefits for the mothers, since it protects them against breast cancer and probably ovarian cancer and type 2 diabetes (8). In accordance with the previously cited results of monitoring studies, 84.1% of the children were breastfed, yet as many as 1/3 of them for shorter than 6 months and every tenth child after reaching the age of 18 months (1). The data are in phase with the indicators presented by the Central Statistical Office of any breastfeeding of 2014. In the 6th week of age, 46% of the children were breastfed. At the age of 2 to 6 months, the rate decreased to 42%, of 9 months to 17% and in the 12th month of age amounted to 11.9% (10).
It is thus necessary to encourage mothers to breastfeed and emphasise its importance for the child and the mother, especially in the first year of age. However, one should bear in mind the fact that in the case of children with cut teeth, especially in the jaw, in order to avoid the development of caries, it is necessary to follow the principles of anti-caries prophylaxis. Thus, it is necessary to explain the importance of prolonged breastfeeding, i.e. continued after the child reaches 12 months of age, in the aetiology of early childhood caries and develop recommendations making it possible to continue breastfeeding at simultaneous limitation of the risk of caries.
A review was made of scientific studies assessing the cariogenicity of the human milk, the relationship between breastfeeding and early childhood caries, the impact of other factors on the presence of the disease and dietary recommendations for children of Scientific Associations, World Health Organisation and panels of experts. Differences were taken into account in the manner of feeding babies and children up to the age of 2. The information gathered was used to prepare an article entitled “Breastfeeding and early childhood caries – systematic literature overview” and develop a document concerning the principles of conduct reducing the risk of caries in breastfed children at the age of two (11).
The first version of the document (prepared by DO-K, UK, JSz) was reviewed by the remaining authors, the panel of experts, province consultants in the field if paediatric dentistry and modified in accordance with the sent substantive remarks. The final version of the document was approved by the panel of authors in January 2017. Its update is planned no later than following 5 years from publishing.
Results
State-of-the-art
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Olczak-Kowalczyk D (red.): Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej populacji polskiej w latach 2013-2015: ocena stanu zdrowia jamy ustnej i jego uwarunkowań w populacji polskiej w wieku 3, 10 i 15 lat w 2015 roku. Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Warszawa 2016.
2. Casamassimo PS, Thikkurissy S, Edelstein BL, Maiorini E: Beyond the dmft: the human and economic cost of early childhood caries. J Am Dent Assoc 2009; 140(6): 650-657.
3. Finucane D: Rationale for restoration of carious primary teeth: a review. Eur Arch Paediatr Dent 2012; 13(6): 281-292.
4. Acharya S, Tandon S: The effect of early childhood caries on the quality of life of children and their parents. Contemp Clin Dent 2011; 2(2): 98-101.
5. Cunnion DT, Spiro A 3rd, Jones JA et al.: Pediatric oral health-related quality of life improvement after treatment of early childhood caries: a prospective multisite study. J Dent Child (Chic) 2010; 77(1): 4-11.
6. Çolak H, Dülgergil ÇT, Dalli M, Hamidi MM: Early childhood caries update: A review of causes, diagnoses, and treatments. J Natl Sci, Biol Med 2013; 4(1): 29-38.
7. Uribe S: Early childhood caries – risk factors. Evid Based Dent 2009; 10(2): 37-38.
8. Victora CG, Bahl R, Barros AJ et al.; Lancet Breastfeeding Series Group: Breastfeeding in the 21st century: epidemiology, mechanisms, and lifelong effect. Lancet 2016; 387(10017): 475-490.
9. Szajewska H, Horvath A, Rybak A, Socha P: Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Stand Med, Pediatr 2016; 13: 9-24.
10. http://femaltiker.pl/wp-content/uploads/2015/05/Raport_Karmienie_Piersia_w_Polsce_20151.pdf.
11. Kobylińska A, Rożniatowski P, Olczak-Kowalczyk D: Karmienie piersią a próchnica wczesnego dzieciństwa – systematyczny przegląd piśmiennictwa. Pediatria Polska 2017. http://dx.doi.org/10.1016/j.pepo.2017.01.005
12. www.who.int/nutrition/topics/complementary_feeding/en.
13. Section on Breastfeeding: Breastfeeding and the use of human milk. Pediatrics 2012; 129(3): e827-841.
14. Szajewska H, Socha P, Horvath A et al.: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Stand Med, Pediatr 2014; 11: 321-338.
15. ESPGHAN Committee on Nutrition, Agostoni C, Braegger C, Decsi T et al.: Breast-feeding: A commentary by the ESPGHAN Committee on Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2009; 49: 112-125.
16. Policy on Dietary Recommendations for Infants, Children, and Adolescents, AAPD, 2012; http://www.aapd.org/media/Policies_Guidelines/P_DietaryRec.pdf.
17. Gisel EG: Effect of food texture on the development of chewing of children between six months and two years of age. Dev Med Child Neurol 1991; 33: 69-79.
18. Zalecenia dotyczące żywienia dzieci zdrowych w wieku 1-3 lat (13-36 mies.) opracowane przez zespół ekspertów powołany przez konsultanta krajowego ds. pediatrii; http://www2.mz.gov.pl/wwwmz/index?mr=m15&ms=760&ml=pl&mi=760&mx=0&ma=15542.
19. Healthy diet. WHO, Fact sheet N°394, Updated September 2015; http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs394/en/.
20. Berkowitz RJ, Jones P: Mouth-to-mouth transmission of the bacterium Streptococcus mutans between mother and child. Arch Oral Biol 1985; 30(4): 377-379.
21. Köhler B, Andrèen I: Influence of caries-preventive measures in mothers on cariogenic bacteria and caries experience in their children. Arch Oral Biol 1994; 39(10): 907-911.
22. Ballard O, Morrow AL: Human Milk Composition: Nutrients and Bioactive Factors. Pediatr Clin North Am 2013; 60(1): 49-74.
23. Haug A, Høstmark AT, Harstad OM: Bovine milk in human nutrition – a review. Lipids Health Dis 2007; 6: 25.
24. Prabhakar AR, Kurthukoti AJ, Gupta P: Cariogenicity and acidogenicity of human milk, plain and sweetened bovine milk: an in vitro study. J Clin Pediatr Dent 2010; 34(3): 239-247.
25. Bowen WH, Lawrence RA: Comparison of the cariogenicity of cola, honey, cow milk, human milk, and sucrose. Pediatrics 2005; 116(4): 921-926.
26. Tham R, Bowatte G, Dharmage SC et al.: Breastfeeding and the risk of dental caries: a systematic review and meta-analysis. Acta Paediatr 2015; 104(467): 62-84.
27. Chaffee BW, Feldens CA, Vítolo MR: Association of long-duration breastfeeding and dental caries estimated with marginal structural models. Ann Epidemiol 2014; 24(6): 448-454.
28. Szczepańska J, Daszkowska M, Hilt A, Marczuk-Kolada G: Zalecenia higieniczne w obrębie jamy ustnej dla dzieci i młodzieży. Nowa Stomatol 2015; 3: 125-130.
29. Olczak-Kowalczyk D, Borysewicz-Lewicka M, Adamowicz-Klepalska B et al.: Stanowisko polskich Ekspertów dotyczące indywidualnej profilaktyki fluorkowej choroby próchnicowej u dzieci i młodzieży. Nowa Stomatol 2016; 1: 47-73.
30. Olczak-Kowalczyk D, Jackowska T, Czerwionka-Szaflarska M et al.: Stanowisko polskich ekspertów dotyczące zasad żywienia dzieci i młodzieży w aspekcie zapobiegania chorobie próchnicowej. Nowa Stomatol 2015; 20(2): 81-91.
