Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Nowa Medycyna 1/2017, s. 5-17
*Joanna Chrobak-Bień1, Anna Gawor2, Małgorzata Paplaczyk3, Ewa Małecka-Panas4, Anita Gąsiorowska5
Wpływ akceptacji choroby na jakość życia pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna
Effect of disease acceptance on the quality of life of patients with Crohn’s disease
1Department of Gastrointestinal Diseases, University Clinical Hospital No. 1 in Łódź, Doctoral Studies, Faculty of Medicine, Medical University of Łódź
Head of Department: Professor Ewa Małecka-Panas, MD, PhD
2Department of Internal and Environmental Nursing, Faculty of Health Sciences, Jagiellonian University, Collegium Medicum, Kraków
Head of Department: Professor Tomasz Brzostek, MD, PhD
3Doctoral Studies, Faculty of Health Sciences, Jagiellonian University, Collegium Medicum, Kraków, University Hospital in Kraków
Head of Faculty: Joanna Bonior, MD, PhD
4Department of Gastrointestinal Diseases, Medical University of Łódź, University Clinical Hospital No. 1 in Łódź
Head of Department: Professor Ewa Małecka-Panas, MD, PhD
5Department of Gastroenterology, Medical University of Łódź, University Clinical Hospital Military Memorial Medical Academy – Central Veterans’ Hospital
Head of Department: Professor Anita Gąsiorowska, MD, PhD
Streszczenie
Wstęp. Choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC) należy do grupy schorzeń przewlekłych i nadal niewyleczalnych. Przebiega z okresami zaostrzeń i częściowej lub pełnej remisji. Dotyczy głównie ludzi młodych. Szczyt zachorowań przypada pomiędzy 15. a 35. rokiem życia, niemniej możliwe jest wystąpienie pierwszych objawów choroby w każdym wieku. Ze względu na przewlekłość, nieuleczalność oraz możliwość powstania różnorodnych powikłań, choroba ta stanowi duże obciążenie zarówno psychiczno-fizyczne, jak i społeczne.
Cel pracy. Celem pracy było określenie stopnia akceptacji choroby oraz jej wpływu na jakość życia u pacjentów z ChLC.
Materiał i metody. W badaniu uczestniczyło 50 osób z rozpoznaną ChLC. Połowę badanej grupy (25 osób) stanowili pacjenci hospitalizowani w Klinice Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Pozostałe 25 osób to pacjenci pozostający pod opieką specjalistyczną Poradni Gastroenterologicznej przy Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym nr 1 w Łodzi. Badanie przeprowadzono przy użyciu kwestionariusza SF-36v2, Skali Akceptacji Choroby (AIS) oraz ankiety autorskiej.
Wyniki. Badanie własne wykazało, iż zaakceptowanie choroby przez respondentów istotnie wpływa na jakość życia z tym przewlekłym schorzeniem. Pacjenci, którzy akceptują swoją chorobę, lepiej funkcjonują w sferze emocjonalnej, fizycznej i zawodowej.
Wnioski. Akceptacja choroby ma znaczący wpływ na jakość życia pacjentów z ChLC jako chorobą przewlekłą. Wyższy stopień akceptacji choroby podnosi jakość życia pacjentów w sferze psychicznej, społecznej i zawodowej.
Summary
Introduction. Crohn’s disease belongs to a group of chronic and still incurable diseases. It is characterised by periods of exacerbations and partial or complete remission. The disease usually affects younger people, with peak incidence among those between 15 and 35 years of age. However, symptom onset can be observed at any age. Crohn’s disease is a major psychophysical and social burden due to its chronicity, incurability and the possible risk of various complications.
Aim. The aim of the study was to determine the level of disease acceptance and its impact on the quality of life in patients with Crohn’s disease.
Material and methods. The study included 50 patients diagnosed with Crohn’s disease. Half of the study group (n = 25) were patients hospitalised in the General and Colorectal Surgery Department of the Medical University in Łódź. The remaining 25 patients were under the care of a specialist Gastroenterology Clinic at the University Clinical Hospital No. 1 in Łódź. The study used the SF-36v2 questionnaire, the Acceptance of Illness Scale (AIS) and the author’s questionnaire.
Results. Our study showed that acceptance of the disease by respondents had a significant impact on the quality of life with this chronic conditions. Patients who accept their disease have a better quality of life in the emotional, physical and professional contexts.
Conclusions. Acceptance of the disease has a significant impact on the quality of life of patients with Crohn’s disease as a chronic condition. Higher levels of disease acceptance improve the quality of patient’s life in psychological, social and professional contexts.



Wstęp
Choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC) należy do grupy schorzeń przewlekłych i nadal niewyleczalnych. Charakteryzuje się występowaniem pełnościennych zmian zapalnych, które mogą się pojawić w każdym odcinku przewodu pokarmowego. Przebiega z okresami zaostrzeń, częściowej lub pełnej remisji. Choroba dotyczy głównie mieszkańców wysoko rozwiniętych krajów europejskich oraz Ameryki Północnej. Najniższy odsetek zachorowalności obserwuje się w krajach Afryki, Ameryki Południowej i Azji. Obecnie zapadalność na ChLC w krajach Unii Europejskiej wynosi około 5 przypadków zachorowań na 100 000 mieszkańców rocznie (1). Etiologia choroby nie została do końca wyjaśniona. Za główne czynniki przyjmuje się: obciążenie genetyczne, czynniki środowiskowe i immunologiczne. Choroba dotyczy głównie ludzi młodych. Szczyt zachorowań przypada pomiędzy 15. a 35. rokiem życia, niemniej możliwe jest wystąpienie pierwszych objawów klinicznych choroby w każdym wieku (2).
ChLC może dotyczyć każdego odcinka przewodu pokarmowego, powodując znaczne obniżenie jakości życia, a także upośledzenie sprawności chorego. Ze względu na przewlekłość, nieuleczalność oraz możliwość powstania różnorodnych powikłań, choroba ta stanowi duże obciążenie zarówno psychiczno-fizyczne, jak i społeczne (3). Występujące stany zaostrzeń powodują wyłączenie pacjentów z codziennego funkcjonowania w życiu zawodowym i domowym. Częste pobyty w szpitalu z powodu zaostrzeń choroby mogą powodować u chorych stany depresyjne, co w konsekwencji prowadzi do pogorszenia stanu klinicznego. Głównym celem leczenia schorzeń przewlekłych jest łagodzenie objawów choroby, co w konsekwencji wpływa na poprawę jakości życia pacjentów. Jakość życia poniekąd wiąże się z adaptacją do choroby, która jest przystosowaniem się do nowej sytuacji, co jest zasadniczą kwestią dla dalszego właściwego funkcjonowania jednostki (4, 5). Akceptacja choroby oznacza przyjęcie pozytywnej postawy wobec danej sytuacji czy poglądu, sprzyja mobilizacji sił pacjenta, a także umożliwia zapobieganie obniżeniu jakości życia w konsekwencji choroby przewlekłej (6, 7). Każdy człowiek inaczej postrzega swoją chorobę. Jedni akceptują ten stan bez większego problemu, przyjmują diagnozę i godzą się z nią. Inni natomiast nie mogą zaakceptować faktu, że choroba dotknęła właśnie ich. Osoby, które akceptują swoją chorobę, doświadczają mniej negatywnych emocji i chętniej współuczestniczą w procesie leczenia (8). Ocena wpływu akceptacji choroby na jakość życia osób z ChLC pozwala podjąć właściwe działania, które podwyższą jakość i intensywność opieki w sferach, które są najbardziej zaburzone.
Cel pracy
Celem pracy było określenie stopnia akceptacji choroby oraz jej wpływu na jakość życia pacjentów z ChLC.
Materiał i metody
W badaniu uczestniczyło 50 osób z rozpoznaną ChLC, zamieszkałych na terenie województwa łódzkiego. Połowę badanej grupy (25 osób) stanowili pacjenci hospitalizowani w Klinice Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Pozostałe 25 osób to pacjenci pozostający pod opieką specjalistyczną Poradni Gastroenterologicznej przy Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym nr 1 w Łodzi. Udział w badaniu był dobrowolny i anonimowy, o czym respondenci zostali poinformowani. Badanie rozpoczęto w lipcu 2016 roku, po uzyskaniu zgody Komisji Bioetycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (RNN/177/16/KE z 14 czerwca 2016 roku), a zakończono 31 stycznia 2017 roku. Badanie było prowadzone zgodnie z zasadami Deklaracji Helsińskiej.
Badanie przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego, przy użyciu kwestionariusza SF-36v2 (The Short Form (36) Health Survey, wersja 2), Skali Akceptacji Choroby (Acceptance of Illness Scale – AIS) oraz ankiety autorskiej.
Do oceny jakości życia wykorzystano polskojęzyczną wersję licencjonowanego formularza SF-36v2 (Student License Agreement QM035225-CT177402-OP052598). Kwestionariusz SF36v2 składa się z 11 pytań i pozwala ocenić jakość życia w poszczególnych domenach: sprawność fizyczna – PF (ang. physical functioning), ograniczenia aktywności z powodu stanu zdrowia – RP (ang. role limitations due to physical problems), dolegliwości bólowe – BP (ang. bodily pain), ogólne postrzeganie zdrowia – GH (ang. general health perception), witalność – VT (ang. vitality), funkcjonowanie społeczne – SF (ang. social functioning), poczucie zdrowia psychicznego – MH (ang. mental health), ograniczenia aktywności wywołane problemami emocjonalnymi – RE (ang. role limitation due to emotional problems), zmiana stanu zdrowia – HT (ang. health transition). Powyższe kategorie zgrupowane są w dwie główne skale: fizyczną PCS (ang. physical component summary), do której wlicza się: PF, RP, BP, GH, i psychiczną MCS (ang. mental component summary), do której wlicza się: VT, SF, RE oraz MH – funkcjonowanie w wymiarze psychicznym, całkowite zdrowie psychiczne (9, 10).
Skala Akceptacji Choroby (AIS) składa się z 8 stwierdzeń, które wyrażają negatywne konsekwencje wynikające z choroby i dotyczą: ograniczeń wynikających z choroby, samowystarczalności, poczucia własnej wartości, realizacji własnych zainteresowań oraz stosunku innych ludzi do choroby ankietowanego w jego odczuciu.
Ankieta własnego autorstwa zawierała 22 pytania, które dotyczyły: czasu trwania choroby, występujących objawów klinicznych, powikłań, dotychczas zastosowanego leczenia oraz danych demograficznych.
Analizę zmiennych ilościowych przeprowadzono, wyliczając średnią, odchylenie standardowe (SD), medianę, kwartyle, minimum oraz maksimum. Analizę zmiennych jakościowych przeprowadzono, wyliczając liczbę i procent wystąpień każdej z wartości. Do zbadania zależności między danymi posłużono się współczynnikiem korelacji Spearmana. W analizie przyjęto poziom istotności 0,05. A więc wszystkie wartości p < 0,05 interpretowano jako świadczące o istotnych zależnościach. Analizę wykonano w programie R, wersja 3.3.2.
Wyniki
W badaniu uczestniczyło 25 kobiet i 25 mężczyzn. Średnia wieku badanych kobiet wynosiła 29,92, a mężczyzn 27,28. Dla całej badanej grupy średnia wieku wynosiła 35,72 (SD = 10,8) roku. Najmłodszy ankietowany miał 20 lat, zaś najstarszy 69 lat. Większość ankietowanych (90%) zadeklarowała, że mieszka w mieście. Ponad połowa respondentów (56%) posiadała wykształcenie wyższe, 36% średnie, a 8% zawodowe. Zdecydowana większość badanej grupy (86%) – aktywna zawodowo, 6% badanych uczyło się, 6% było na rencie przyznanej z powodu choroby, a 1 osoba (2%) była na emeryturze. Średni czas trwania choroby u osób badanych wynosił 5,92 (SD = 4,59) roku. Zdecydowana większość badanych (94%) znała negatywny wpływ palenia tytoniu na zdrowie i nie paliła papierosów ani wyrobów tytoniowych. W tabeli 1 przedstawiono szczegółową charakterystykę badanej grupy.
Tab. 1. Charakterystyka badanej grupy
Cechan%
Płećkobieta2550
mężczyzna2550
Miejsce
zamieszkania
miasto do 10 tys. mieszk.24
miasto 10-50 tys. mieszk.1020
miasto 50-100 tys. mieszk.48
miasto 100-500 tys. mieszk.714
miasto powyżej 500 tys. mieszk.2244
wieś510
Wykształceniezawodowe48
średnie1836
wyższe2856
Stan cywilnypanna/kawaler1734
zamężna/żonaty2652
wolny714
Aktywność
zawodowa
pracujący4386
uczący się36
rencista36
emeryt12
Palenie
papierosów
pali36
nie pali4794
Posiadanie dzieciposiada dzieci2448
bezdzietni*2652
Choroba
Crohna
w rodzinie
tak1122
nie3876
nie wiem12
Łączna liczba pacjentów: N = 50
*W tym 21 osób chcących mieć dzieci w przyszłości, 4 osoby, które tego nie chcą z obawy przez urodzeniem chorego dziecka i 1 osoba, która nie czuje takiej potrzeby

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Bartnik W: Wytyczne postępowania w nieswoistych chorobach zapalnych jelit. Przegl Gastroenterol 2007; 2(5): 215-229.
2. Hebzda A, Szczeblowska D, Serwin D et al.: Choroba Leśniowskiego-Crohna – diagnostyka i leczenie. Pediatr Med Rodz 2011; 7(2): 98-103.
3. Perek M, Cepuch G: Poziom wiedzy i jakość życia młodzieży chorej na nieswoiste zapalenia jelit. Pielęg XXI w 2011; 2(35): 45-50.
4. Walewska E, Ścisło L, Kózka M, Grabowiec P: Jakość życia chorych z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Annales Uniwersitas Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia sectio D 2005; LX (supl. XVI): 147-151.
5. Glińska J, Grzegorczyk A, Dziki Ł, Dziki A: Proces adaptacji do życia z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit. Probl Pielęg 2015; 23(1): 7-12.
6. Basińska MA, Zalewska-Rydzkowska D, Wolańska P, Junik R: Dyspozycyjny optymizm a akceptacja choroby w grupie osób z chorobą Gravesa-Basedowa. Endokrynol Pol 2008; 59(1): 23-28.
7. Kurpas D, Czech T, Mroczek B: Akceptacja choroby pacjentów z cukrzycą oraz jej wpływ na jakość życia i subiektywną ocenę zdrowia. Fam Med Prim Care Rev 2012; 14(3): 383-388.
8. Pantlinowska D, Antczak A: Wpływ akceptacji choroby na jakość życia pacjentów z cukrzycą typu 2. Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 2016; 4(1): 32-39.
9. Maruish ME: Concepts, Measures and Aplications. [In:] Maruish ME (ed.): User’s Manual for the SF-36v2 Health Survey. 3rd ed. Quality Metric Incorporated, Lincoln, RI 2011: 15-27.
10. Turska W, Skowron A: Metodyka oceny jakości życia. Farmacja Pol 2009; 65: 572-580.
11. Andruszkiewicz A, Kubica A, Nowik M: Poczucie koherencji i poczucie własnej skuteczności jako wyznaczniki akceptacji choroby w grupie pacjentów przewlekle chorych. Probl Pielęg 2014; 22: 239-245.
12. Butkiewicz AM, Dymicka-Piekarska V, Kemona-Chętnik I: Aktywacja płytek krwi w niestabilnej chorobie wieńcowej w zależności od stężenia troponiny I. Pol Merkuriusz Lek 2005; 18(103): 13-16.
13. Kaczmarczyk M: Poziom akceptacji choroby osób starszych zamieszkujących w różnych środowiskach. Stud Med 2008; 12: 29-33.
14. De Boer M, Grootenhuis M, Derks B et al.: Health – related quality of life and psychosocial functioning of adolescents with inflammatory bowel disease. Inflamm Bowel Dis 2006; 11: 400-406.
15. Petryszyn P, Ziółkowska J, Paradowski L: Nieswoiste zapalenia jelit w ubezpieczeniu rentowym – przegląd piśmiennictwa. Przegl Gastroenterol 2008; 3(5): 237-242.
16. Casellas F, Arenas JI, Baudet JS et al.: Impairment of health-related quality of life in patients with inflammatory bowel disease: a Spanish multicenter study. Inflamm Bowel Dis 2005; 11(5): 488-496.
17. Dignass A, Lindsay JO, Sturm A et al.: Second European evidence-based consensus on the diagnosis and management of ulcerative colitis. Part 2: Current management. J Crohns Colitis 2012; 6: 991-1030.
18. Łodyga M, Eder P, Bartnik W et al.: Wytyczne Grupy Roboczej Konsultanta Krajowego w dziedzinie Gastroenterologii i Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące postępowania z pacjentem z chorobą Leśniowskiego-Crohna. Prz Gastroenterol 2012; 7(6): 317-338.
19. Grzymisławski M, Kanikowska A: Pozajelitowe manifestacje nieswoistych zapaleń jelit. Gastroenterol Prakt 2010; 4: 40-48.
20. Larsson K, Lööf L, Rönnblom A, Nordin K: Quality of life for patients with exacerbation in inflammatory bowel disease and how they cope with disease activity. J Psychosom Res 2008; 64: 139-148.
21. Henrich G, Herschbach P: Questions on life satisfaction (FLZM) – a short questionnaire for assessing subjective quality of life. Eur J Psychol Assess 2000; 16: 150-159.
otrzymano: 2017-01-23
zaakceptowano do druku: 2017-02-17

Adres do korespondencji:
*Joanna Chrobak-Bień
Klinika Chorób Przewodu Pokarmowego Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 1 w Łodzi
ul. Przemysłowa 18A/27, 91-704 Łódź
tel.: +48 663-668-460
aska1105@interia.pl

Nowa Medycyna 1/2017
Strona internetowa czasopisma Nowa Medycyna