© Borgis - Nowa Stomatologia 3/2017, s. 112-119
*Katarzyna Sokołowska1, Anna Kochańska1, Elżbieta Łuczaj-Cepowicz2, Grażyna Marczuk-Kolada2
Przykrycie bezpośrednie miazgi w zębach stałych z zastosowaniem materiału Biodentine® – obserwacje 3-letnie
Direct pulp capping in permanent teeth using Biodentine® – 3-year observations
1Specialist Dental Clinic Sp. z o.o., Medical University of Białystok
Head of Clinic: Anna Klimiuk, MD, PhD
2Department of Paediatric Dentistry, Medical University of Białystok
Head of Department: Grażyna Marczuk-Kolada, MD, PhD
Streszczenie
Wstęp. Metody leczenia biologicznego mają na celu zachowanie żywej i zdrowej miazgi w jamie zęba w całości lub w części, co możliwe jest pod warunkiem zastosowania preparatów odontotropowych. Jednym z nich jest Biodentine®, nazywana „substytutem zębiny”, mająca szerokie zastosowanie w wielu procedurach leczniczych, m.in. w przykryciu bezpośrednim miazgi.
Cel pracy. Celem pracy była odległa kliniczna i radiologiczna ocena efektów leczenia zębów stałych metodą przykrycia bezpośredniego miazgi z użyciem materiału Biodentine®.
Materiał i metody. U 7 pacjentów w wieku od 6 do 16 lat wykonano 9 zabiegów przykrycia bezpośredniego miazgi zębów z wykorzystaniem preparatu Biodentine®. Odległa ocena kontrolna możliwa była u 5 pacjentów, u których skontrolowano 6 zębów. Po 3 latach wszystkie leczone zęby zbadano klinicznie i radiologicznie. Prawni opiekunowie każdego pacjenta biorącego udział w badaniu wyrazili pisemną zgodę na jego przeprowadzenie. Uwzględniono: odczucia subiektywne pacjenta, reakcję miazgi na chlorek etylu, reakcję ozębnej na opukiwanie pionowe i poziome, bolesność uciskową wyrostka zębodołowego w rzucie wierzchołków korzeni oraz ruchomość zębów. W badaniu radiologicznym oceniano obecność mostów zębinowych i stan tkanek zmineralizowanych zębów.
Wyniki. Odległa ocena wyników leczenia została przeprowadzona po upływie co najmniej 3 lat od wykonania zabiegu. Żaden pacjent nie zgłaszał dolegliwości bólowych prowokowanych i samoistnych. W badaniu klinicznym nie stwierdzono odchyleń od normy, zaś w ocenie radiologicznej nie zauważono zmian patologicznych, a mosty zębinowe widoczne były na każdym zdjęciu.
Wnioski. Preparat Biodentine® może być alternatywą dla innych materiałów wykorzystywanych w metodzie przykrycia bezpośredniego miazgi zębów stałych.
Summary
Introduction. Methods of biological treatment are used to preserve vital and healthy pulp in a tooth cavity totally or partially, which is possible using pulp-stimulating formulations. One of them is Biodentine®, the so-called “dentine substitute”, widely applied in many medical procedures, i.a. in direct pulp capping (DPC).
Aim. The aim of the study has been to evaluate distant clinical and radiological effects of permanent teeth treatment with DPC using Biodentine®.
Material and methods. A total of 9 procedures of direct pulp capping were performed in 7 patients aged 6 to 16 years, using Biodentine® material. Long-term follow-up of 3 years was possible in 5 patients, in whom 6 teeth were examined. After 3 years, all treated teeth were examined clinically and radiologically. The legal guardians of each patient taking part in the study has expressed a written consent to the examination. The considered aspects included the patient’s subjective feelings, the pulp’s reaction to ethyl chloride, periodontal tenderness to percussion, painful compression of the alveolar process at the of apex of dental roots, and tooth mobility. In the radiological examination, dentine bridge formation and the condition of the mineralized tissues of the teeth were evaluated.
Results. Long-term observations of the results of treatment were carried out after a minimum period of 3 years after the procedure. None of the patients reported provoked or spontaneous pain. Clinical examination revealed no deviations from the norm, and in the radiological examination no lesions were found, with all radiographs demonstrating dentine bridge formation.
Conclusions. Biodentine® can be used as an alternative to other materials utilized in the method of direct pulp capping in permanent teeth.
Wprowadzenie
Metody leczenia biologicznego mają na celu zachowanie żywej i zdrowej miazgi w jamie zęba w całości lub w części. Zdrowa miazga gwarantuje właściwe odżywianie, prawidłową kondycję zmineralizowanych tkanek zęba, co zapewnia utrzymanie pełnej jego funkcji, oraz stanowi gwarancję braku działania ogólnoustrojowego (1).
Uzyskanie pozytywnych efektów leczenia biologicznego miazgi jest możliwe pod warunkiem zastosowania preparatów, które cechują się wysoką biokompatybilnością, wykazują mały mikroprzeciek, mają zdolność pobudzania miazgi do wytwarzania zębiny reparacyjnej oraz posiadają dobre właściwości fizyczne (1, 2).
Przez wiele lat podstawowym preparatem stosowanym w leczeniu biologicznym miazgi był wodorotlenek wapnia, którego skuteczność określano na około 80% (3). Związek ten występuje jako czynnik aktywny w preparatach nietwardniejących i twardniejących. Potwierdzono jednak, że materiały te mają także niekorzystne właściwości: słabą wytrzymałość, duży mikroprzeciek oraz wysoką rozpuszczalność (2, 3).
W latach 90. XX wieku wprowadzono do stomatologii preparat alternatywny dla wodorotlenku wapnia – MTA (ang. mineral trioxide aggregate). Badania wykazały zdolność tego materiału do tworzenia mostów zębinowych, które w porównaniu do indukowanych przez Ca(OH)? nie wykazywały efektu tunelowego, były grubsze i mniej porowate. MTA charakteryzuje się także wysoką biokompatybilnością, dobrą szczelnością, wytrzymałością na czynniki mechaniczne oraz niską rozpuszczalnością. Preparaty MTA mają jednakże kilka cech niepożądanych: trudną dwuetapową aplikację, długi czas wiązania, przebarwienie tkanek zmineralizowanych wynikające z zawartości tlenków żelaza oraz wysokie koszty (4, 5).
W toku dalszych poszukiwań w 2011 roku na rynku stomatologicznym pojawił się nowy materiał – Biodentine® składający się z proszku i płynu. W skład proszku wchodzą: krzemian trójwapniowy (odpowiadający za reakcję wiązania), węglan wapnia (poprawiający właściwości mechaniczne i pełniący funkcję wypełniacza), dwutlenek cyrkonu (zapewniający kontrast na zdjęciach radiologicznych), krzemian dwuwapniowy, tlenki wapnia i żelaza. Płyn to mieszanina wodnego roztworu chlorku wapnia oraz kopolimeru, który redukuje lepkość cementu. Efektem połączenia proszku z płynem jest wytworzenie cementu z wysoką zawartością wodorotlenku wapnia i wysokim pH (4, 6, 7).
Preparat dostępny jest w formie kapsułek zawierających proszek, do których dodaje się 5 kropli płynu. Następnie kapsułkę umieszcza się we wstrząsarce na 30 sekund, w efekcie czego powstaje materiał w postaci żelu nadający się do aplikacji. Jego konsystencja przypomina cement fosforanowy. Aby nie zniszczyć struktury krystalicznej, nie należy nadmiernie go upychać i modelować. Forma preparatu jest wygodna dla operatora i zapewnia prawidłowe proporcje. Czas wstępnego wiązania wynosi 12 minut, jednak procesy twardnienia trwają nawet do 30 dni. Odporność materiału na ściskanie wzrasta z 10,6 ± 2 MPa po 35 minutach do 72,6 ± 8 MPa po 28 dniach. Odporność na zgniatanie wynosi 34 MPa, moduł sprężystości ma wartość 22 000 MPa, zaś twardość 60 w skali Vickersa (6, 8). Twardość i ścieralność tego cementu jest porównywalna do zębiny (4-7, 9-12).
Preparat charakteryzuje się biokompatybilnością, bioaktywnością, stabilnością twardości, szczelnością brzeżną i znikomą cytotoksycznością, ale wykazuje niewystarczający kontrast na zdjęciach rtg oraz wrażliwość na wilgoć wpływającą na wstępne wiązanie materiału (5, 6, 13). W kontakcie ze szkliwem i zębiną dochodzi do alkalicznego wytrawiania i wytworzenia „strefy infiltracji mineralnej”. Następuje wówczas degeneracja kolagenu i wytwarzanie porowatej struktury sprzyjającej przedostawaniu się jonów Ca2⁺, OH⁻, CO⁻2 zwiększających mineralizację tkanek zmineralizowanych zębów. Wniknięcie wypustek materiału w głąb kanalików zapewnia akceptowalną szczelność brzeżną. Preparat nie jest rozpuszczalny w ślinie i może być stosowany jako materiał tymczasowy. Zaobserwowano jednak ubytek objętości Biodentine® w czasie. Z tego powodu przed upływem 6 miesięcy należy usunąć część preparatu z pozostawieniem warstwy podkładowej i zrekonstruować ubytek tkanek zmineralizowanych zęba wypełnieniem stałym (13).
Ze względu na opisane właściwości preparat znalazł zastosowanie w różnych dziedzinach stomatologii. Można go wykorzystać jako materiał podkładowy w głębokich ubytkach, w zabiegach pośredniego i bezpośredniego pokrycia miazgi, amputacji częściowej i całkowitej, apeksyfikacji, zamykaniu perforacji dna komory lub kanału korzeniowego, jako wypełnienie wsteczne przy zabiegu resekcji wierzchołka korzenia, a także w leczeniu resorpcji wewnętrznej i zewnętrznej (4, 5, 9).
Cel pracy
Celem pracy była odległa ocena kliniczna i radiologiczna efektów leczenia zębów stałych metodą przykrycia bezpośredniego miazgi z użyciem materiału Biodentine®.
Materiał i metody
U 7 pacjentów obojga płci (3 dziewczynki i 4 chłopców) w wieku od 6 do 16 lat wykonano 9 zabiegów przykrycia bezpośredniego miazgi zębów (1 z niezakończonym rozwojem korzenia, 8 z zakończonym rozwojem korzenia) z wykorzystaniem preparatu Biodentine® firmy Septodont. Trzyletnia ocena kontrolna możliwa była u 5 pacjentów, ponieważ dwoje nie zgłosiło się na badania kontrolne: dziewczynka, u której wykonano dwa zabiegi i chłopiec z jednym zabiegiem.
U 5 osób skontrolowano 6 zębów, wśród których przykrycie bezpośrednie wykonano w 2 siekaczach (ubytki klasy III według Blacka) i 4 trzonowcach (1 ubytek kl. I – pow. żująca, 2 ubytki kl. I – złożone, 1 ubytek kl. II MO).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Makowiecki P, Trusewicz M, Tyszler Ł et al.: Leczenie biologiczne miazgi zębów stałych. Rocz Pomor Akad Med 2014; 60(2): 80-88.
2. Barańska-Gachowska M: Endodoncja wieku rozwojowego i dojrzałego. Wyd. II. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2011: 237-254.
3. Poggio C, Ceci M, Beltrami R et al.: Biocompatibility of a new pulp capping cement. Ann Stomatol (Roma) 2014; 5(2): 69-76.
4. Nowicka A, Lipski M, Postek-Stefańska L et al.: Pokrycie bezpośrednie miazgi zębów stałych z użyciem preparatu Biodentine. Mag Stomatol 2012; 4: 30-37.
5. Chrzanowski B, Cieślik-Wegemund M, Żurek J: Zastosowanie materiałów MTA i Biodentine w stomatologii – przegląd piśmiennictwa. Endodoncja w Praktyce 2013; 4: 38-41.
6. Tysiąc-Miśta M, Białożyt E, Cieślik M: Biodentine – bioaktywny substytut zębiny utworzony na bazie cementu portlandzkiego. Twoj Prz Stomatol 2014; 10: 78-80.
7. Mielko E, Chałas R: Ocena preparatu Biodentine w badaniach mikrospektralnych. Mag Stomatol 2013; 7-8: 103-106.
8. Rajasekharan S, Martens LC, Cauewls RGEC, Verbeek RMH: BiodentinTM material characteristics and clinical applications: a review of the literature. Eur Arch Paediatr Dent 2014; 15(3): 147-158.
9. Wysoczańska-Jankowicz I, Postek-Stefańska L, Borkowski L et al.: Amputacja całkowita miazgi zębów stałych z zastosowaniem materiału na bazie krzemianu wapnia z dodatkiem chlorku wapnia – Biodentine. Doniesienia wstępne. Nowa Stomatol 2012; 4: 147-151.
10. Wilkoński W, Kwapińska H, Jamróz-Wilkońska L et al.: Porównanie szczelności wypełnień z materiałów MTA Angelus Grey, Tech Biosealer Apex oraz Biodentine w zębach z niezakończonym rozwojem wierzchołka. Badanie in vitro. Mag Stomatol 2012; 7-8: 91-95.
11. Allazzam SM, Alamoudi NM, Abd El Sadek El Meligy O: Clinical Applications of Biodentine in Pediatric Dentistry: A Review of Literature. Oral Hyg Health 2015; 3(3): 172-179.
12. Dammaschke T: A new bioactive cement for direct pulp capping. Int Dent African Edition 2012; 2(2): 64-69.
13. Dammaschke T: Biodentine – właściwości i zasada działania. Endodoncja.pl 2012; 4: 250-255.
14. Natale LC, Rodrigues MC, Xavier TA et al.: Ion release and mechanical properties of calcium silicate and calcium hydroxide materials used for pulp capping. Int Endod J 2015; 48: 89-94.
15. Han L, Okiji T: Uptake of calcium and silicon released from calcium silicate-based endodontic into root canal dentine. Int Endod J 2011; 44: 1081-1087.
16. Han L, Okiji T: Bioactivity evaluation of three calcium silicate-based endodontic materials. Int Endod J 2013; 46(9): 808-814.
17. Laurent P, Camps J, About I: BiodentineTM induces TGF-β1 release from human pulp cells and early dental pulp mineralization. Int Endod J 2012; 45: 439-448.
18. Nowicka A, Lipski M, Parafiniuk M et al.: Response of Human Dental Pulp Capped with Biodentine and Mineral Trioxide Aggregate. J Endod 2013; 39(6): 743-747.
19. Popović Bajić M, Prokić B, Prokić BB et al.: Histological evaluation of direct pulp capping with novel nanostructural materials based on active silicate cements and Biodentine® on pulp tissue. Acta Vet 2013; 63(2-3): 347-360.
20. Zanini M, Sautier JM, Berdal A, Simon S: Biodentine induces immortalized murine pulp cell differentiation into odontoblast-like cells and stimulates biomineralization. J Endod 2012; 38(9): 1220-1226.
21. Shayegan A, Jurysta C, Atash R et al.: Biodentine used as a pulp-capping in primary pig teeth. Pediatr Dent 2012; 34(7): 202-208.
22. Kim J, Song Y-S, Min K-S et al.: Evaluation of reparative dentin formation of ProRoot MTA, Biodentine and BioAggregate using micro-CT and immunohistochemistry. Restor Dent Endod 2016; 41(1): 29-36.
