Mirosław Markiewicz, Ewa Rzenno, Agnieszka Karolczyk, Małgorzata Stachowicz, Monika Dzierżak-Mietła, Kinga Gwóźdź, Joanna Dziaczkowska-Suszek
Ocena częstości występowania zakażeń wirusami hepatotropowymi u pacjentów poddanych allogenicznej transplantacji krwiotwórczych komórek macierzystych od dawcy niespokrewnionego*
Incidence of hepatotropic viruses infection in patients undergoing allogeneic hematopoietic stem cell transplantation from an unrelated donor
Katedra i Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku, Wydział Lekarski w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Summary
Introduction. The broad indications for allogenic transplantation of hematopoietic stem cells (allo-HSCT) and the use of immunosuppression after transplantation pose a risk of frequent occurrence of viral infections.
Aim. The subject of the work is the analysis of serological status and prevalence of primarily (HBV, HCV) and secondarily (CMV, EBV) hepatotropic viruses in the group of patients treated with allo-HSCT from unrelated donors and assessment of the usefulness of serological and biomolecular methods in virological diagnostics both before and after transplantation.
Material and methods. The study included 157 patients after allo-HSCT performed due to hematopoietic system diseases in the period 01.2015-03.2017.
Results. The presence of anti-HBc and anti-EBV antibodies in the IgM class was demonstrated in 6 and 2.5% of patients before transplantation, in which DNA testing excluded presence of the viral load what allowed to perform the transplantation. Reactivation of HBV-DNA after transplantation was found in two patients with a long history of hepatitis B. In the post-transplant period, EBV viremia was detected in 31% of patients and CMV in 39% of patients. The frequency of CMV reactivation varied depending on the initial serological status of the donor-recipient pairs prior to transplantation. The reactivation of EBV and CMV had an effect on the survival of the patients and often occurred simultaneously. There was no case of HCV infection.
Conclusions. Molecular studies of hepatotropic viruses prior to allo-HSCT are justified in the presence of serological markers suggesting the possibility of infection, which most often concerns HBV and EBV. Examination of CMV-DNA and EBV-DNA after allo-HSCT enables to detect reactivation of the virus in a significant proportion of patients, which is associated with an increased risk of adverse course of the disease. CMV viremia, the detection of which enables the implementation of proper treatment, occurs most frequently in patients whose serological status of CMV before transplantation was positive.
Wstęp
Szerokie wskazania do allogenicznego przeszczepienia krwiotwórczych komórek macierzystych (ang. allogeneic hematopoietic stem cells transplantation – allo-HSCT) oraz stosowanie immunosupresji w okresie po transplantacji stwarzają ryzyko częstego występowania infekcji wirusowych i predysponują do reaktywacji infekcji latentnych. Dlatego uzasadnione jest podjęcie badań oceniających stan obronności humoralnej w odniesieniu do infekcji wirusowych u chorych przed allo-HSCT oraz występowanie wirusów hepatotropowych po przeszczepieniu i ich wpływ na przeżycie chorych.
Wykluczenie infekcji wirusowych u chorych przed allo-HSCT opiera się na badaniach serologicznych, które w razie podejrzenia infekcji uzupełniane są o diagnostykę molekularną. Pogłębianie diagnostyki wydłuża czas niezbędny do akceptacji biorcy i może wpłynąć na brak możliwości utrzymania zaplanowanego terminu przeszczepienia, w przypadku wykrycia wiremii wykonanie przeszczepienia musi być bezwarunkowo odroczone. Diagnostyka stanu wiremii po allo-HSCT opiera się wyłącznie na badaniach metodami biomolekularnymi, gdyż ze względu na niedobory immunokompetentnych limfocytów oraz stosowaną immunosupresję obecność wirusa nie uruchamia reakcji odpornościowej z wytworzeniem przeciwciał, a tym samym metody serologiczne nie mają wówczas zastosowania.
Przedmiotem pracy jest analiza stanu serologicznego i częstości występowania przypadków zakażeń wirusami pierwotnie (HBV – wirus zapalenia wątroby typu B, HCV – wirus zapalenia wątroby typu C) oraz wtórnie (CMV – wirus cytomegalii, EBV – wirus Epsteina-Barr) hepatotropowymi w grupie pacjentów poddanych allo-HSCT od dawcy niespokrewnionego oraz ocena przydatności metod serologicznych i biomolekularnych w diagnostyce wirusologicznej zarówno przed przeszczepieniem, jak i po.
Cel pracy
Celem pracy jest analiza stanu serologicznego i częstości występowania przypadków zakażeń wirusami pierwotnie (HBV – wirus zapalenia wątroby typu B, HCV – wirus zapalenia wątroby typu C) oraz wtórnie (CMV – wirus cytomegalii, EBV – wirus Epsteina-Barr) hepatotropowymi w grupie pacjentów poddanych allo-HSCT od dawcy niespokrewnionego oraz ocena przydatności metod serologicznych i biomolekularnych w diagnostyce wirusologicznej zarówno przed przeszczepem, jak i po nim.
Materiał i metody
Badaniem objęto 157 pacjentów: 81 (52%) mężczyzn i 76 (48%) kobiet, mediana wieku 46 (18-72) lat, po allo-HSCT od dawcy niespokrewnionego wykonanym z powodu ostrej białaczki szpikowej (n = 70), ostrej białaczki limfoblastycznej (n = 30), zespołu mielodysplastycznego (n = 19), przewlekłej białaczki szpikowej (n = 8), włóknienia szpiku (n = 8) i innych chorób układu krwiotwórczego (n = 22) po leczeniu kondycjonującym TBI-Cy (41), BuFlu (36), BuCy (34), TreoFlu (32), TreoCy (6), TBI-Flu (3), TBI-Melphalan (3), BEAM (1) w okresie od stycznia 2015 do marca 2017 roku. Źródłem komórek macierzystych u wszystkich chorych była krew obwodowa, w trzech przypadkach materiał przeszczepowy pochodził z krioprezerwacji. Wszyscy chorzy otrzymywali standardową terapię immunosupresyjną w oparciu o cyklosporynę A i metotreksat oraz globulinę antytymocytową przed przeszczepieniem, w 10 przypadkach dodatkowo zastosowano mykofenolan mofetylu.
Badanym materiałem była żylna krew obwodowa w objętości 6 ml pobrana na wersenian dwusodowy (EDTA). DNA wirusów CMV i EBV wyizolowano z krwi pełnej, DNA wirusa HBV z odwirowanego osocza (warunki wirowania: 2000 xg, 20 minut) za pomocą komercyjnie dostępnego kitu do izolacji firmy Roche Diagnostics (High Pure Viral Nucleic Acid Kit – Roche Life Science). RNA wirusa HCV wyizolowano z odwirowanego osocza za pomocą kitu do izolacji firmy Marcherey (Nagel, Nucleospin Dx Virus).
Przed przeszczepieniem u biorców wykonano badania przesiewowe markerów serologicznych HBV (HBc-Ab, HBs-Ab, HBs-Ag), HCV (HCV-Ab), CMV (CMV-IgG, CMV-IgM), EBV (EBV-IgG, EBV-IgM). W przypadku podejrzenia infekcji wirusowej materiał genetyczny HBV-DNA, HCV-RNA, CMV-DNA i EBV-DNA amplifikowano na aparacie 7500 Fast Real Time PCR System (Applied Biosystem) przy użyciu kitów firmy Qiagen (QPCR: ilościowa reakcja łańcuchowej polimerazy). Dane dotyczące stanu wirusologicznego dawców uzyskano z raportów badań weryfikacyjnych wykonywanych w celu dopuszczenia ich do donacji, przesłanych przez rejestry dawców. Po przeszczepieniu CMV-DNA badano co tydzień, poczynając od uzyskania regeneracji leukocytów > 1 G/l, EBV zbadano u części (51) pacjentów, natomiast HBV i HCV badano wyłącznie w przypadku klinicznego podejrzenia zakażenia. Analizowano częstość występowania zakażeń wirusami hepatotropowymi w badanej grupie pacjentów w przebiegu poprzeszczepowym oraz odniesiono ją do wyjściowego stanu serologicznego pacjentów oraz ich dawców.
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Locasciulli A, Montante B, Morelli E et al.: Hepatitis B and C in hematopoietic stem cell transplant. Mediterr J Hematol Infect Dis 2009; 1(3): e2009016.
2. Dzieciątkowski T, Wróblewska M: Zakażenia wirusem cytomegalii oraz ich diagnostyka laboratoryjna u biorców komórek krwiotwórczych. Diagn Lab 2015; 51(1): 59-62.
3. Zawilińska B, Piątkowska-Jakubas B, Kopeć J et al.: Zakażenia wirusem Epsteina-Barr (EBV) u pacjentów leczonych allogenicznym przeszczepieniem komórek hemopoetycznych (allo-HCT). Przegl Epidemiol 2006; 60(1): 87-92.
4. Styczynski J, van der Velden W, Fox CP et al.: Management of Epstein-Barr Virus infections and post-transplant lymphoproliferative disorders in patients after allogeneic hematopoietic stem cell transplantation: Sixth European Conference on Infections in Leukemia (ECIL-6) guidelines. Haematologica 2016; 101(7): 803-811.
5. Bocian J, Januszkiewicz-Lewandowska D: Infekcje ludzkim wirusem cytomegalii po transplantacji macierzystych komórek krwiotwórczych – metody diagnostyczne i znaczenie monitorowania poziomu DNA wirusa. Postepy Hig Med Dosw 2015; 69: 252-263.
6. Camargo JF, Komanduri KV: Emerging concepts in cytomegalovirus infection following hematopoietic stem cell transplantation. Hematol Oncol Stem Cell Ther 2017; 10(4): 233-238.
7. Ljungman P, Hakki M, Boeckh M: Cytomegalovirus in hematopoietic stem cell transplant recipients. Hematol Oncol Clin North Am 2011; 25(1): 151-169.
8. Krenska A, Styczyński J, Dębski R et al.: Przedtransplantacyjne czynniki ryzyka reaktywacji zakażenia wirusem cytomegalii po przeszczepieniach allogenicznych komórek hematopoetycznych u dzieci i młodych dorosłych. Acta Haem Pol 2013; 44(4): 399-404.
