Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Nowa Stomatologia 2/2019, s. 43-47 | DOI: 10.25121/NS.2019.24.2.43
*Anna Mika1, Maria Mituś-Kenig2, Anna Mizerska-Żurowska3
Pierwsza wizyta dziecka w gabinecie stomatologicznym – wiek dziecka oraz przyczyna zgłoszenia się. Przegląd piśmiennictwa
A child’s first dental visit – age and reasons. A literature review
1Prywatna Praktyka Dentystyczna, Poronin
2Zakład Profilaktyki i Stomatologii Eksperymentalnej, Instytut Stomatologii Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Kierownik Zakładu: dr hab. n. med. Marta Cześnikiewicz-Guzik
3Wojewódzka Przychodnia Stomatologiczna im. dr. n. med. Zbigniewa Żaka w Krakowie, Specjalistyczna Poradnia Stomatologii Dziecięcej
Kierownik Poradni: lek. dent. Iwona Sanak
Streszczenie
Próchnica jest chorobą o złożonej etiologii i może rozpoczynać się już w niedługim czasie po wyrznięciu zębów. Rozwój zmiany próchnicowej jest uwarunkowany brakiem wizyt lub nieregularnymi wizytami w gabinecie stomatologicznym, nieprawidłową higieną jamy ustnej, a także nieprawidłowymi nawykami dietetycznymi. Choroba próchnicowa stanowi bardzo poważny problem zdrowotny populacji dziecięcej w Polsce. Niezwykle istotne jest, aby pierwsza adaptacyjna wizyta dziecka w gabinecie stomatologicznym odbyła się na wczesnym etapie jego życia. Tak wczesna wizyta to nie tylko badanie uzębienia dziecka, ale przede wszystkim przekazanie rodzicom ważnych wskazówek odnośnie prawidłowych nawyków higienicznych oraz kariostatycznych nawyków żywieniowych.
Celem pracy było określenie na podstawie piśmiennictwa przyczyny pierwszej w życiu wizyty dziecka w gabinecie stomatologicznym oraz określenie wieku dziecka w chwili zgłoszenia się.
Dokonano przeglądu piśmiennictwa z lat 1992-2017, wykorzystując bazy PubMed i Google Scholar. Badania uzupełniono o opracowania polskich autorów opisujące omawiane zagadnienia. Wykorzystano i przeanalizowano 39 pozycji piśmiennictwa jako najbardziej trafne dla tematu pracy.
Uzyskane dane wskazują, że pierwsza wizyta dziecka w gabinecie stomatologicznym odbywa się zbyt późno w stosunku do zaleceń medycznych, w większości przypadków jest to wizyta symptomatyczna, wynikająca z obecności zaawansowanych procesów próchnicowych.
Summary
Dental caries is a multifactorial disease, which may begin shortly after tooth eruption. The development of a carious lesion is conditioned by the lack of or irregular dental visits, incorrect oral hygiene, and poor dietary habits. Dental caries is still a very serious health problem in the paediatric population in Poland. It is extremely important that the child’s first adaptation visit to the dentist takes place at an early stage of the child’s life. The purpose of this early visit is not only to assess child’s dentition, but first and foremost to provide parents with guidance on proper child’s oral hygiene and to correct improper dietary and eating habits. The aim of this study was to determine the age at and the reasons for the child’s first dental visit based on the current literature.
A review of the literature published in the years 1992-2017 was conducted using the PubMed and Google Scholar databases. The study was supplemented with papers published by Polish authors discussing the issues in question. A total of 39 literature positions regarding this field were selected and analysed.
The obtained data indicate that the first dental visit of a child takes place much later than recommended in medical guidelines. In most cases, it is a symptomatic visit resulting from the presence of advanced carious processes.



Wstęp
Stan zdrowia jamy ustnej to składowa zdrowia ogólnego człowieka i w głównej mierze jest determinowany przez zachowania zdrowotne jednostki oraz czynniki środowiskowe (socjodemograficzne, ekonomiczne, kulturowe). W utrzymaniu zdrowia jamy ustnej kluczowe znaczenie mają prawidłowe nawyki higieniczne i żywieniowe oraz regularne wizyty stomatologiczne (1-3). W procesie kształtowania zachowań prozdrowotnych u dzieci główną rolę odgrywają rodzice, którzy są pierwszym i podstawowym źródłem wiedzy i umiejętności (4). Dzieci po osiągnięciu poziomu rozwoju pozwalającego im na otwarcie się na otaczające osoby, zaczynają je naśladować, przejmując ich zachowania. Prawidłowe wzorce systematycznego dbania o stan zdrowia jamy ustnej i sprzyjające zdrowiu ogólnemu powinny być przekazywane przez rodziców jak najwcześniej – nie później niż w 3.-4. roku życia (5, 6). Dlatego tak niezwykle istotnym jest, aby pierwsza wizyta dziecka u stomatologa, która ma głównie na celu edukację prozdrowotną rodziców, odbyła się odpowiednio wcześnie. Wczesna wizyta to nie tylko badanie uzębienia dziecka, ale przede wszystkim przekazanie rodzicom ważnych wskazówek odnośnie prawidłowych nawyków higienicznych i kariostatycznych nawyków żywieniowych, poinformowanie o przyczynach oraz infekcyjności choroby próchnicowej, o czynnikach wpływających na rozwój wad zgryzu, udzielenie porad dotyczących działań zapobiegawczych, zaplanowanie wizyt stomatologicznych. Wiedza przekazana rodzicom na pierwszej wizycie może przyczynić się do wzrostu zainteresowania stanem uzębienia dziecka i w rezultacie modyfikować przebieg choroby próchnicowej (7, 8).
Choroba próchnicowa nadal stanowi bardzo poważny problem zdrowotny populacji dziecięcej w Polsce. Próchnica jest chorobą o złożonej etiologii i może rozpoczynać się już w niedługim czasie po wyrznięciu zębów. Rozwój zmiany próchnicowej jest uwarunkowany brakiem wizyt lub nieregularnymi wizytami w gabinecie stomatologicznym, nieprawidłową higienizacją jamy ustnej, a także dietą bogatą w węglowodany. Próchnica charakteryzuje się gwałtownym przebiegiem, w krótkim czasie prowadzić może do zniszczenia twardych tkanek zęba, a u dzieci do 3. roku życia obserwuje się szczególnie szybki rozwój procesu próchnicowego. Znane są bardzo poważne konsekwencje kliniczne nieleczonej choroby próchnicowej, jak: miejscowe stany zapalne, choroby odogniskowe, utrata zębów prowadząca do rozwoju wad zgryzu, zaburzony rozwój mowy (9, 10). Wyniki badań epidemiologicznych prowadzonych przez Ministerstwo Zdrowia (11) w ramach programu „Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej populacji polskiej” wskazują na zły stan uzębienia polskich dzieci. Próchnica zębów występuje aż u 59,1% trzylatków, 79,9% pięciolatków, 85,6% dzieci 6-letnich i 90,5% dzieci w wieku 7 lat. W przeprowadzonych w Polsce wcześniejszych badaniach frekwencja próchnicy zębów mlecznych kształtowała się na poziomie 45,4-77,98% u dzieci 3-letnich, ponad 80% w grupie 3-4-latków i 51-66,4% u dzieci 4-letnich (12). Tak wysokie wskaźniki próchnicy u małych dzieci są niepokojące. Osiągnięcie celu zdrowia jamy ustnej, który Światowa Organizacja Zdrowia zakłada na 2020 rok – 80% dzieci 6-letnich wolnych od próchnicy – będzie niezmiernie trudne (13, 14). Obserwowana sytuacja zdrowotna polskich dzieci uwarunkowana jest wieloma czynnikami, za główne należy przyjąć: brak skutecznego modelu stomatologicznej, planowej opieki profilaktyczno-leczniczej oraz niska świadomość prozdrowotna rodziców (12). Z pewnością wiedza prozdrowotna rodziców dzieci dotycząca zdrowia jamy ustnej oraz nastawienie do opieki stomatologicznej stanowią ważny czynnik determinujący zgłaszalność się z dzieckiem do lekarza dentysty (15).
Wiek dziecka podczas pierwszej wizyty stomatologicznej
Amerykańska Akademia Stomatologii Dziecięcej (American Academy of Pediatric Dentistry – AAPD) (16) i Amerykańskie Towarzystwo Stomatologiczne (American Dental Association – ADA) (17) zalecają, aby pierwsza wizyta stomatologiczna dziecka odbyła się w ciągu 6 miesięcy od wyrznięcia pierwszych zębów mlecznych, nie później niż w wieku 12 miesięcy. Polscy eksperci (18, 19) w zaleceniach dotyczących stosowania profilaktyki fluorkowej, żywienia dzieci oraz zasad higieny jamy ustnej opublikowanych na stronie Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej (http://ptsd.net.pl/wytyczne/) oraz na stronie Polskiego Oddziału Sojuszu dla Przyszłości Wolnej od Próchnicy (http://acff.pl/) również podkreślają, iż pierwsza wizyta stomatologiczna powinna się odbyć między 6. a 12. miesiącem życia dziecka. Według innych źródeł za optymalny czas, w którym dziecko powinno odbyć pierwszą wizytę u stomatologa, uznaje się 12.-18. miesiąc życia (20, 21). Argentyńscy autorzy Furze i Basso (22) podają natomiast, że pierwsza wizyta stomatologiczna o charakterze zapobiegawczym powinna się odbyć w 4. miesiącu życia płodowego. Podczas takiej wizyty przyszła matka otrzymuje informacje na temat choroby próchnicowej, jej infekcyjności, dowiaduje się o tym, że to ona jest głównym źródłem przenoszenia bakterii z grupy Streptococcus mutans, uzyskuje porady dotyczące pielęgnacji jamy ustnej dziecka oraz możliwości działań profilaktycznych. Kobieta ciężarna jest wówczas bardziej zainteresowana nie tylko własnym zdrowiem, ale również stanem zdrowia nienarodzonego dziecka.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Kargul A, Koperny M, Bała M et al.: Ocena stanu wiedzy na temat czynników wywołujących chorobę próchnicową oraz metod jej zapobiegania na podstawie badania ankietowego wśród rodziców dzieci w wieku przedszkolnym. Dent Med Prob 2015; 52(3): 316-323.
2. Szatko F: Społeczne uwarunkowania stanu zdrowotnego jamy ustnej. Rozprawa habilitacyjna. Akademia Medyczna w Łodzi 2001.
3. Petersen PE, Bourgeois D, Ogawa H et al.: The global burden of oral diseases and risks to oral health. Bull World Health Organ 2005; 83: 661-669.
4. Rudnicka J, Kowalczyk K, Ganowicz E, Iwanicka-Grzegorek E: Czynniki warunkujące zdrowie jamy ustnej u dzieci w wieku przedszkolnym. Stomatol Współcz 2015; 22(1): 8-15.
5. Bruzda-Zwiech A, Szydłowska-Walendowska B, Wochna-Sobańska M et al.: Wpływ nawyków higienicznych i żywieniowych na stan uzębienia dzieci w wieku przedszkolnym. Dent Med Prob 2005; 42(2): 267-272.
6. Marcinkowska U, Piekarz T, Mosler B et al.: Wybrane elementy profilaktyki próchnicy zębów dzieci w wieku przedszkolnym. I. Profilaktyka w rodzinie. Dent Med Probl 2013; 50(1): 45-51.
7. Hale K, Shah S: An infant’s first dental visit. When, why and how. J Mich Dent Ass 2001; 83(2): 28-31.
8. Poulsen S: Child’s first dental visit. Int J Pediatr Dent 2003; 13: 264-265.
9. Bagińska J: Próchnica wczesna – problem nie tylko stomatologiczny. Nowa Stomatol 2004; 3: 128-132.
10. Iwanicka-Frankowska E, Kępa J, Pierzynowska E: Ocena stanu zdrowotnego uzębienia dzieci w wieku przedszkolnym w Warszawie. Nowa Stomatol 2003; 3: 125-128.
11. Monitoring Zdrowia Jamy Ustnej; http://www.mz.gov.pl/zdrowie-i-profilaktyka/programy-zdrowotne/wykaz-programow/monitorowanie-stanu-zdrowia-jamy-ustnej-populacji-polskiej-w-latach-2013-2015/.
12. Szymańska J, Szalewski L: Próchnica zębów mlecznych w populacji polskich dzieci w wieku 0,5-6 lat. Zdr Publ 2011; 121(1): 86-89.
13. Monitorowanie zdrowia jamy ustnej populacji polskiej w latach 2016-2020; http://www.mz.gov.pl/wp-content/uploads/2013/12/monitoring-2016-2020.doc.
14. Strużycka I, Wierzbicka M, Jodkowska E et al.: Stan zdrowia jamy ustnej oraz potrzeby profilaktyczno-lecznicze dzieci w wieku 6 lat w Polsce w roku 2012. Przegl Epidemiol 2014; 68(1): 133-137.
15. Zanio-Kulaszewska A, Zduniak A, Zawadziński M, Jodkowska E: Ocena świadomości stomatologicznej matek dzieci sześcioletnich w województwie mazowieckim. Nowa Pediatria 2012; 2: 32-39.
16. American Academy of Pediatric Dentistry: Guideline on infant oral health care. Pediatr Dent 2014; 36(6(1)): 1141-1145.
17. American Dental Association. Statement on early childhood caries; http://www.ada.org/en/about-the-ada/ada-positions-policies-and-statements/statement-on-early-childhood-caries.
18. Olczak-Kowalczyk D, Jackowska T, Czerwionka-Szaflarska M et al.: Stanowisko polskich ekspertów dotyczące zasad żywienia dzieci i młodzieży w aspekcie zapobiegania chorobie próchnicowej. Nowa Stomatol 2015; 20(2): 81-91.
19. Olczak-Kowalczyk D, Szczepańska J, Postek-Stefańska L et al.: Stanowisko Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej (PTSD), Sekcji Stomatologii Dziecięcej Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, Polskiego Oddziału Sojuszu dla Przyszłości Wolnej od Próchnicy (ACFF) i konsultanta krajowego w dziedzinie stomatologii dziecięcej dotyczące związku sposobu karmienia dziecka w 2. roku życia z próchnicą wczesnego dzieciństwa. Nowa Stomatol 2017; 22(1): 45-52.
20. Adamowicz-Klepalska B: Profilaktyka próchnicy zębów u dzieci. Pediatr Pol 2009; 84(6): 511-516.
21. Marcinkowska U, Piekarz T, Mosler B et al.: Wybrane elementy profilaktyki próchnicy zębów dzieci w wieku przedszkolnym. II. Profilaktyka instytucjonalna. Dent Med Probl 2013; 50(1): 52-56.
22. Furze H, Basso BM: The first dental visit: an Argentine point of view. Int J Pediatr Dent 2003; 13: 266-268.
23. Grzesiak I, Kaczmarek U: Pierwsza wizyta dziecka w gabinecie stomatologicznym. Dent Med Prob 2006; 43(3): 433-437.
24. Kaczmarek U: Metody behawioralne kształtujące zachowanie dziecka w gabinecie stomatologicznym na podstawie piśmiennictwa. Czas Stomatol 2009; 62(6): 456-466.
25. Wilk-Sieczak B, Zakrzewski M, Chmielewska-Łuczak D: Lęk matek przed leczeniem stomatologicznym i przyczyna pierwszej wizyty dziecka a czynniki prognozowania negatywnej postawy dziecka w wieku przedszkolnym podczas leczenia stomatologicznego. Dent Med Prob 2005; 42(1): 77-82.
26. Rogalska A, Zieleniewicz K, Mikołajczyk M, Pypeć J: Poziom wiedzy rodziców na temat stanu jamy ustnej dzieci. Nowa Stomatol 2004; 9(2): 80-82.
27. Bruzda-Zwiech A, Filipińska R, Szydłowska-Walendowska B et al.: Stomatologiczne zachowania prozdrowotne 4-5-letnich dzieci w świetle badań ankietowych rodziców. Dent Med Probl 2012; 49(2): 272-278.
28. Topolska J, Bałanda W, Malicka M et al.: Ocena świadomości prozdrowotnej rodziców dzieci w zakresie nawyków higienicznych i żywieniowych oraz ich wpływu na stan uzębienia mlecznego. Dent Forum 2006; 34(1): 37-41.
29. Nainar SMH, Straffon LH: Targeting of the year one dental visit for United States children. Int J Pediatr Dent 2003; 13: 258-263.
30. Slayton RL, Warren JJ, Levy SM et al.: Frequency of reported dental visits and professionals fluoride application in a cohort of children followed from birth to 3 years. Pediatr Dent 2002; 24: 64-68.
31. Savage MF, Lee JY, Kotch JB, Vann WF: Early preventive dental visits: effects on subsequent utilization and costs. Pediatrics 2004; 114: 418-423.
32. Nino J, Ashino J, Varsha J et al.: First dental visit of a child: a retrospective study. Pushpagiri Medical Journal 2010; 2(1): 21-23.
33. Meera R, Muthu MS, Phanibabu M, Ratnaprabhu V: First dental visit of a child. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2008; 26: 68-71.
34. Mileva SP, Kondeva VK: Age at and reasons for the first dental visit. Folia Med 2010; 52(4): 56-61.
35. Ghimire N, Kayatsha B, Nepal P: The first dental visit. J Chitwan Med Coll 2013; 3(6): 30-33.
36. Murshid EZ: Children’s ages and reasons for receiving their first dental visit in a Saudi community. Saudi Dent J 2016; 28: 142-147.
37. Chłapowska J: Sterowanie dietą dziecka w profilaktyce przeciwpróchnicowej. Pozn Stoma 1992; 20: 115-119.
38. Giermakowska A, Gielniowska E, Chraniuk Z et al.: Wpływ higieny i diety na występowanie próchnicy u dzieci po 3. roku życia. Magazyn Stomat 1994; 4(9): 19-23.
39. Daou MH, Eden E, El Osta N: Age and reasons of the first dental visit of children in Lebanon. J Med Liban 2016; 64(1): 18-22.
otrzymano: 2019-02-14
zaakceptowano do druku: 2019-06-03

Adres do korespondencji:
*Anna Mika
Prywatna Praktyka Dentystyczna
ul. Za Torem 28 D, 34-520 Poronin
tel.: +48 502-173-548
z.anna@interia.pl

Nowa Stomatologia 2/2019
Strona internetowa czasopisma Nowa Stomatologia