Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Nowa Medycyna 5/1999, s. 2-4
Jerzy Kiwerski, Marek Krasuski
Możliwości poprawy neurologicznej i funkcjonalnej u chorych z porażeniem czterokończynowym po urazie rdzenia szyjnego
z Kliniki Rehabilitacji Akademii Medycznej w Warszawie-Konstancinie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Jerzy Kiwerski



Urazy kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia kręgowego należą do najtrudniejszych problemów chirurgii urazowej. Wyrazem najcięższego uszkodzenia rdzenia kręgowego na tym poziomie jest porażenie czterokończynowe obarczone licznymi wczesnymi i późnymi powikłaniami. W powszechnym mniemaniu rokowanie w tych przypadkach jest niepewne w odniesieniu do przeżycia, a złe w sensie poprawy neurologicznej. Jednakże zarówno doniesienia z literatury (1, 2, 5) jak i własne obserwacje (3) wskazują na możliwość uzyskania w wielu przypadkach znacznej poprawy neurologicznej, funkcjonalnej, oczywiście pod warunkiem wczesnego odbarczenia od ucisku rdzenia kręgowego i właściwego leczenia, uwzględniającego intensywne leczenie usprawniające. Oczywiście szanse na istotną poprawę neurologiczną i funkcjonalną są znacznie większe u chorych z objawem niecałkowitego uszkodzenia rdzenia (z zachowanym choćby śladowo czuciem głębokim w stopach). Jednakże nawet w grupie chorych z pełnymi objawami porażenia czterokończynowego stwierdzanymi przy przyjęciu do szpitala ? zdarzają się przypadki wyraźnej poprawy neurologicznej i funkcjonalnej.
W doniesieniu przedstawiamy grupę chorych, u których uzyskano taką poprawę analizując czas pojawienia się czucia głębokiego w stopach, pierwszych ruchów czynnych, ruchów o znaczeniu funkcjonalnym oraz czas wytworzenia automatyzmu pęcherzowego lub powrotu prawidłowej funkcji pęcherza moczowego.
Materiał kliniczny
W latach 1965-1995 w oddziale leczenia urazów kręgosłupa Centrum Rehabilitacji w Konstancinie (będącego bazą Kliniki Rehabilitacji AM w Warszawie), leczono około 2300 pacjentów przyjętych w ostrym okresie (do 7 dni) po urazie kręgosłupa szyjnego. W tej grupie znalazło się około 1200 osób przyjętych z objawami porażenia czterokończynowego, spośród których istotną poprawę neurologiczną obserwowano w 240 przypadkach. Analizie poddano 212 pacjentów, u których dane zawarte w obserwacjach klinicznych pozwalały na ustalenie niezbędnych informacji.
Analizie poddano chorych, u których przy przyjęciu w pierwszej dobie po urazie stwierdzono objawy całkowitego uszkodzenia rdzenia (zniesienie wszystkich rodzajów czucia oraz ruchów czynnych od poziomu uszkodzenia rdzenia), a po zakończeniu leczenia stwierdzono niedowład uprzednio porażonych mięśni z siłą co najmniej 2° w skali Lovetta.
Drugą podgrupę stanowili pacjenci przyjęci z porażeniem ruchowym, ale częściowo zachowanym czuciem głębokim (ułożenia) w stopach, u których w trakcie leczenia nastąpiła poprawa pozwalająca na uzyskanie siły niedowładnych mięśni powyżej 3° w skali Lovetta.
Tabela 1 przedstawia wiek chorych oraz wstępny stan neurologiczny i poziom uszkodzenia kręgosłupa. W analizowanej grupie przeważały urazy dolnej części kręgosłupa szyjnego (69%) u osób w wieku młodym (do 40 r.ż. ? 64% grupy), stosunkowo rzadko znaczną poprawę neurologiczną uzyskiwano u osób po 60 r.ż.
Tabela 1. Wiek, poziom i stopień uszkodzenia rdzenia.
Wstępny stan neurologiczny Poziom Wiek Razem
do 20 r.ż. 21-40 41-60 ponad 60
Całkowite C1-C5 3 7 7 1 18
C5-Th1 10 18 12 1 41
Niecałkowite C1-C5 15 19 12 2 48
C5-Th1 13 50 36 6 106
Razem 41 94 67 10 213
W tabeli 2 przedstawiono mechanizm urazu kręgosłupa i stopień uszkodzenia rdzenia kręgowego. W urazach fleksyjnych dominowały zwichnięcia kręgów, natomiast w urazach z mechanizmu kompresyjnego zbliżona była liczba osób z typowym złamaniem kompresyjnym i zmiażdżeniem trzonów kręgów. Różnica polega tu głównie na następstwach neurologicznych. W grupie złamań rzadko stwierdzono objawy całkowitego uszkodzenia rdzenia, znacznie częściej występujące w grupie masywnych złamań zmiażdżeniowych.
Tabela 2. Mechanizm urazu i stopień uszkodzenia rdzenia.
Mechanizm urazu Stopień uszkodzenia rdzenia Razem
całkowite niecałkowite
Fleksyjny zwichnięcia

20

40 60
złamania 3 10 13
Kompresyjny złamania 4 38 42
zmiażdżenia 16 23 39
Wyprostny 15 38 53
Bez uszkodzenia kręgosłupa 1 4 5
Razem 59 153 212
Dynamika poprawy neurologicznej
Tabela 3 obrazuje czas ujawnienia się poprawy neurologicznej i funkcjonalnej. U osób przyjętych z objawami całkowitego uszkodzenia rdzenia powrót czucia głębokiego w stopach notowano najczęściej w ciągu pierwszej doby po urazie (w 85% przypadków), jednakże zdarzały się przypadki ujawnienia się czucia głębokiego w ciągu 2-3 dni po urazie, a w jednym przypadku nawet później (5 dni). Ujawnienie się śladowej czynności dowolnej porażonych kończyn najczęściej miało miejsce w ciągu pierwszego tygodnia po urazie (70% przypadków), ale niekiedy pojawiały się one nawet w wiele tygodni (do 12 tygodni) po urazie. Ruchy czynne, funkcjonalnie użyteczne uzyskiwano najczęściej w późniejszym okresie, przeważnie pomiędzy 6 a 12 tygodniem intensywnego usprawniania (u 81% leczonych). Oczywiście nie u wszystkich obserwowanych pacjentów uzyskano tak korzystny rezultat w grupie chorych przyjętych z objawami całkowitego uszkodzenia neurologicznego, pomimo znacznej poprawy neurologicznej.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Beedbrook G.M., Sakae T.: Review of cervical spine injuries with neurological dysfunction. Paraplegia 1982, 20:321. 2. Dietz et al.: Reflections of the intensive care of 106 acute cervical spinal cord injury patients. Paraplegia, 1986, 24:343. 3. Kiwerski J.: Neurological outcome from conservative or surgical treatment of cervical spinal cord injured patients. Paraplegia 1993, 31:192. 4. Kiwerski J. i wsp.: Schorzenia i urazy kręgosłupa. PZWL Warszawa 1997. 5. Wilmot C.B., Hall K.M.: Evaluation of acute management of tetraplegia: conservative versus surgical treatment. Paraplegia, 1986, 24:148.
Nowa Medycyna 5/1999
Strona internetowa czasopisma Nowa Medycyna