Arkadiusz Jawień, Tomasz Grzela
Klasyfikacja CEAP przewlekłej niewydolności żylnej kończyn dolnych
CEAP Classification of Chronic Venous Insufficiency of the Lower Limbs
z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej Akademii Medycznej im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy
Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. med. Arkadiusz Jawień
Streszczenie
Summary
A short epidemiological characteristics of chronic venous insufficiency is presented, with CEAP classification of 1994 described in more detail. The advantags are stressed of clinical classification use by first contact doctors.
![](img/bannery/wcierka2.png)
Przewlekła niewydolność żylna (PNŻ) obejmuje szeroki zakres patologii począwszy od niewielkich zmian o charakterze żył siateczkowatych i teleangiektazji nie wpływających w sposób istotny na jakość życia chorych, do rozległych owrzodzeń żylnych doprowadzających do ciężkiego kalectwa. Większość rozważań epidemiologicznych dotyczy tylko wybranych fragmentów patologii, np. żylaków, owrzodzeń, zmian troficznych w przebiegu PNŻ, ponadto charakteryzuje je niejednolitość w stosowanym nazewnictwie i definiowaniu morfologicznych stadiów niewydolności żylnej (1). Teleangiektazje i żyły siateczkowate są najbardziej rozpowszechnionymi zmianami chorobowymi układu żylnego. Szacuje się, że występują u ponad połowy mężczyzn i u blisko 65% kobiet. Żylaki w krajach Europy Zachodniej występują u 25-33% kobiet i 10-20% mężczyzn. Częstość ich występowania wyraźnie wzrasta z wiekiem, od 3% u mężczyzn i 20% u kobiet w trzeciej dekadzie życia, do odpowiednio 40 i 50% po 70 roku życia. Zwykle proporcję występowania żylaków u kobiet i mężczyzn przedstawia stosunek 2:1, ale niektóre nowsze badania wykazują wyrównywanie się częstości występowania tej patologii u obu płci, a nawet częstsze ich występowanie u mężczyzn (61 vs 51% w populacji między 55. a 64. r.ż. – Edinburgh Vein Study) (1, 2, 3, 4). Zmiany skórne takie jak hiperpigmentacja, stwardnienie tłuszczowo-skórne, a także występowanie obrzęków, są źle udokumentowane epidemiologicznie. Wśród osób z żylakami kończyn dolnych 10% mężczyzn i 20% kobiet ma obrzęki. Zmiany troficzne skóry są nieco częstsze u kobiet i wg różnych danych ich występowanie w populacji ogólnej nie przekracza zazwyczaj 5-10%. Podobnie jak w przypadku żylaków częstość ich występowania wzrasta z wiekiem (1, 2, 3). Czynne owrzodzenia żylne goleni występują u około 0,3% dorosłej populacji krajów Europy Zachodniej. Owrzodzenia czynne i zagojone (blizny po owrzodzeniach) występują łącznie u około 1% populacji. Dwa, trzy razy częściej występują u kobiet i częstość ich występowania wyraźnie wzrasta z wiekiem (1, 3).
W dostępnych badaniach polskich przewlekła niewydolność żylna charakteryzuje się podobną strukturą epidemiologiczną, jak w krajach Europy Zachodniej. Badania mieszkańców Lublina wykazały że przewlekła niewydolność żylna w 70% dotyczy kobiet i jej częstość wzrasta wraz z wiekiem. W 300-tysięcznym mieście 55 tysięcy chorych w ciągu roku leczy się z powodu PNŻ (5). W ogólnopolskim wieloośrodkowym badaniu przekrojowym, wśród osób zasięgających porady u lekarza pierwszego kontaktu, cechy przewlekłej niewydolności żylnej stwierdzono u ponad 47% kobiet i 36% mężczyzn. U blisko 2% kobiet i ponad 3% mężczyzn z rozpoznaną niewydolnością żylną stwierdzono obecność czynnego lub zagojonego owrzodzenia (6).
Wobec powszechności chorób żył oraz rozwoju wiedzy na ich temat, pojawiło się zapotrzebowanie na unifikację nazewnictwa i stworzenie nowoczesnej klasyfikacji przewlekłej niewydolności żylnej (PNŻ) kończyn dolnych (2, 7).
W lutym 1994 roku, na Hawajach, w czasie konferencji Amerykańskiego Forum Żylnego powstał dokument „Classification and Grading of Chronic Venous Disease in the Lower Limbs” („Klasyfikacja i ocena zaawansowania przewlekłej choroby żylnej kończyn dolnych”) (8, 9). Ideą stworzenia klasyfikacji obok uporządkowania i kategoryzacji podstawowych pojęć z zakresu PNŻ, było dostarczenie uniwersalnego, dostatecznie prostego dla powszechnej akceptacji systemu oceny, tak aby mogło stać się możliwe swobodne porównywanie kończyn oraz prowadzenie wieloośrodkowych badań z jednolitym systemem raportowania. Pierwsza część dokumentu to propozycja klasyfikacji PNŻ, druga przedstawia punktowy system oceny ciężkości choroby.
Klasyfikacja zawiera cztery odrębne składowe kodowane symbolami:
C – określa kliniczne objawy przedmiotowe i podmiotowe.
E – określa klasyfikację etiologiczną.
A – określa lokalizację anatomiczną.
P – określa charakter dysfunkcji patofizjologicznej.
Klasyfikacja kliniczna (C) jest zorganizowana w oparciu o narastające zaawansowanie choroby. Kończyny w wyższych kategoriach mają więcej ciężkich objawów przewlekłej choroby żylnej i mogą mieć część lub wszystkie z objawów przypisywanych niższej kategorii. Objawom przedmiotowym przyporządkowano cyfrę od 0 do 6 i uzupełniono ją literą S dla chorych z objawami podmiotowymi lub A dla pacjentów bez dolegliwości.
Tabela 1. Klasyfikacja kliniczna.
C0 | Oznacza, że nie ma widocznych ani badalnych objawów chorób żył |
C1 | Teleangiektazje lub/i żyły siateczkowate |
C2 | Żylaki |
C3 | Obrzęki |
C4 | Zmiany skórne przypisywane chorobom żył (np. przebarwienia, wyprysk żylny, ipodermatosclerosis) |
C5 | Obok zmian skórnych, jak wyżej, stwierdzamy obecność wygojonego owrzodzenia |
C6 | Obok zmian skórnych, jak wyżej, występuje czynne owrzodzenie |
Teleangiektazje definiowane są jako rozszerzenie śródskórnych żyłek do średnicy około 1 mm, natomiast żyły siateczkowate określone są jako niewyczuwalne rozszerzenia podskórnych żył do rozmiaru około 4 mm. Żylaki to palpacyjnie wyczuwalne podskórne żyły, zwykle o większej średnicy niż 4 mm.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Fowkes F.G.R.: Prevelence and risk factors of chronic venous insufficiency. Chronic Venous Insufficiency 1999. 2. Kurz X. et al.: Chronic venous disorders of the leg: epidemiology, outcomes, diagnosis and managment. Int Angiol 1999; 18 (2). 3. Adhikari A. et al.: The epidemiology of Chronic Venous Diseases. Phlebology 2000; 15. 4. Callam M.J.: Epidemiology of varicose veins. Br J Surg 1994; 81. 5. Wolski A. i wsp.: Epidemiologia przewlekłej niewydolności żylnej na terenie miasta Lublina. Pol Prz Chir 1998; 70 (7). 6. Jawień A. i wsp.: Prevalance of chronic venous insufficiency (CVI) in men and women of Poland. Multicenter cross-sectional study of 40095 patients. 7. Mackiewicz Z.: Przewlekła niewydolność żylna układu głębokiego. Wybrane zagadnienia z chirurgii naczyń pod red. W. Witkiewicza; Wrocław 1996. 8. Classification and Grading of Chronic venous Disease in the Lower Limbs. A Consensus Statemant. 1994. 9. Klasyfikacja i ocena zaawansowania przewlekłej choroby żylnej kończyn dolnych. Tłumaczenie Jawień A., Grzela T.: Przegląd Flebologiczny 1996; 4 (1).
Pozostałe artykuły z numeru 4/2001: