Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Nowa Medycyna 9/2000
Dariusz Danis, Wojciech Mikuła
Specyfika leczenia złamań w osteoporozie
z Oddziału Urazowo-Ortopedycznego Centrum Rehabilitacji im. prof. Mariana Weissa w Konstancinie
Dyrektor: dr n. med. Janusz Garlicki



Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) osteoporoza i towarzyszące jej złamania kości stanowią dziś jeden z najistotniejszych problemów zdrowotnych świata.
Jak wynika z definicji osteoporozy, jest to choroba układu kostnego, która obok następstw urazów stanowi najpoważniejszy odsetek schorzeń kości. Zmniejszenie masy kostnej i zaburzenie jej mikroarchitektury prowadzi do obniżenia wytrzymałości mechanicznej kości. Zwiększa to podatność kośćca nawet na niewielkie urazy, których konsekwencją są złamania, stanowiące największy problem kliniczny w przebiegu osteoporozy.
Od 5. dekady życia kości ulegają fizjologicznej inwolucji. Jeśli utrata masy kostnej (fizjologiczna osteopenia) przybierze tempo powodujące przedwczesne przekroczenie progu złamania, mamy do czynienia z osteoporozą. Proces osteoporozy może dotyczyć całego kośćca – osteoporoza uogólniona lub ograniczać się do jego części – osteoporoza miejscowa. Osteoporoza uogólniona może mieć charakter inwolucyjny (pierwotny) lub wtórny. Zgodnie z propozycją Riggsa i Meltona z 1986 roku wyróżnia się dwa podstawowe typy osteoporozy innowacyjnej: osteoporozę pomenopauzalną (typ I) i osteoporozę starczą (typ II). Trzecim, znacznie rzadziej występującym typem osteoporozy pierwotnej, jest postać idiopatyczna (9) (ryc. 1).
Ryc. 1.
Chociaż przyczyny osteoporozy typu I nie są dokładnie znane – związek czasowy z menopauzą (lub niedoborem androgenów u mężczyzn) sugeruje, że zasadniczą rolę odgrywa tu hormonalna niewydolność gonad. Typ II występuje u osób starszych, u których masa kostna znajduje się na dolnej granicy normy i chociaż szybkość jej zmniejszania wraz z wiekiem jest prawidłowa, chorzy ci są bardziej narażeni na złamania (tab. 1).
Tabela 1. Podział i charakterystyka osteoporozy pierwotnej typu I i II.
Typ, wiek, płećObraz klinicznyZmiana masy kostnej
Typ I
Osteoporoza pomenopauzalna (pierwotna)
50-70 rok życia
6 x częściej kobiety
- większa częstość złamań przedramienia - dalsza nasada i kręgów - podaż wapnia ma mało istotny wpływ- wzmożona utrata kości gąbczastej kręgów, żeber i dystalnych części kości długich
Typ II
Osteoporoza starcza (pierwotna)
- 70 lat
- 2 x częściej kobiety
- duża częstość złamań w obrębie bliższego odcinka kości udowej i kręgów oraz szyjki k. udowej
- wzrost stężenia krążącego parathormonu
- podaż wapnia ma znaczny wpływ
- szybkość zwiększenia masy kostnej podobna jest u osób zdrowych
- utrata warstwy beleczkowej i korowej
W USA rocznie notuje się 1,5 miliona złamań zależnych od osteoporozy, w tym między innymi 650 tys. złamań trzonów kręgowych, 250 tys. złamań szyjki kości udowej i 200 tys. złamań dalszej nasady kości promieniowej (8). Według Riggsa ryzyko wystąpienia złamania szyjki kości udowej do końca życia kobiety wynosi 15%, co odpowiada łącznemu ryzyku wystąpienia raka piersi, endometrium i jajnika. U mężczyzn zagrożenie to sięga 5%, co jest zbliżone do ryzyka wystąpienia raka prostaty (3, 4). W Polsce szacunkowo ocenia się częstość wystąpienia złamania bliższego odcinka kości udowej na około 12 tys. rocznie (1).
Typowym złamaniem osteoporotycznym początkowego okresu menopauzy jest złamanie dalszej nasady kości promieniowej. Po 65. roku życia wyraźnie zwiększa się częstość złamań trzonów kręgowych i bliższego odcinka kości ramiennej. Złamanie szyjki kości udowej, najpoważniejsza konsekwencja osteoporozy, jest charakterystyczne dla osteoporozy starczej. Ryzyko jego wystąpienia u kobiet po 50. roku życia podwaja się co 5-10 lat. Stosunek złamań osteoporotycznych odnośnie mężczyzn i kobiet obecnie określa się następująco: dla złamań Collesa 1:1,5, dla złamań trzonów kręgowych 1:7 i dla złamań szyjki kości udowej 1:2 (8).
W złamaniach dalszej nasady kości promieniowej, kompresyjnych złamaniach trzonów kręgów i w złamaniach w obrębie bliższego odcinka kości ramiennej głównym postępowaniem chirurgicznym jest leczenie zachowawcze. W naszym ośrodku rocznie leczonych jest średnio około 250 pacjentów z powodu złamania dalszej nasady kości promieniowej, z czego ponad połowa to złamania osteoporotyczne. Rutynowo stosujemy unieruchomienie w opatrunku gipsowym przez okres około 6 tygodni. Po repozycji złamania zakładamy gipsową łuskę ramienno-dłoniową na okres 3 tygodni, a przez kolejne 3 tygodnie łuskę przedramienną. Zawsze przeprowadzamy kontrolę radiologiczną po 7-10 dniach od urazu, po 3 tygodniach i po zakończeniu leczenia. W złamaniach wieloodłamowych nie dających się poprawnie nastawić i tych leczonych zachowawczo, które uległy wtórnemu przemieszczeniu stosujemy leczenie operacyjne – transfiksję nastawionych odłamów drutami Kirchnera metodą De Palmy lub Hugstone´a, a ostatnio z powodzeniem metodą Epiblok. U osób z zaawansowaną osteoporozą często będących w podeszłym wieku godzimy się na pewną utratę korekcji a okres unieruchomienia skracamy do niezbędnego minimum. Stosujemy wówczas przez 4 tygodnie przedramienną łuskę gipsową, a następnie stabilizator nadgarstka i ćwiczenia, uznając, że ruch jest najlepszym sposobem konsolidacji złamania i jednocześnie zapobiegając w ten sposób miejscowemu odwapnieniu kości, któremu sprzyja długotrwałe unieruchomienie.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Bedurski J. i wsp.: Osteoporoza. Osteoprint, Białystok, 1994. 2. Biliński P. i wsp.: Wpływ osteoporozy na odległe losy chorych po złamaniach bliższego końca kości udowej. Chir. Narz. Ruchu Osteop. Pol. 1994, LIX, Sup 3: 454462. 3. Czerwiński E. i wsp.: Patogeneza i diagnostyka osteoporozy. Medicina Sportiva 1999 vol 3 (Suppl 2):9-17. 4. Hoszowski K.: Epidemiologia osteoporozy. Przegl. Zek. 1994, 9:373-376. 5. Lovis v Avioli: Osteoporoza. Poradnik Klinicysty. AM Gdańsk 1996. 6. Lukazewski A.: Osteoporosis – New Options, New Decisions. 7. Nejman B., Garwacka-Jodzis I.: Osteoporoza. Interlibro Warszawa 1996. 8. Pluskiewicz W., Rogala E.: Osteoporoza. Śląska AM Katowica 1996. 9. Riggs B.L., Melton L.J.: Involutional osteoporosis. N. Engl. J. of Med. 1986, 314:1676-1686. 10. Tylam D. i wsp.: Czynnościowe leczenie złamań. PZWL 1998.
Nowa Medycyna 9/2000
Strona internetowa czasopisma Nowa Medycyna