© Borgis - Medycyna Rodzinna 2/2014, s. 54-58
Anna Kopiczko, Ewelina Wierzbicka
Stan zmineralizowania tkanki kostnej kobiet uczęszczających na zajęcia fitness*
The state of mineralization of the bone tissue of women attending fitness classes
Zakład Antropologii i Promocji Zdrowia, Katedra Nauk Biomedycznych, Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego, Warszawa
Summary
Introduction. Properly planned physical training prevents loss of BMD and reduces the risk of bone fractures. Replacement of mechanical stimuli on biological signals in the bones, plays an essential role in skeletal adaptation to current loads, and also affects the achievement and maintenance of maximum bone mineral density.
Aim. The aim of the study was an evaluation of the state of mineralizeding of the bone tissue at women systematically attending organised fitness classes.
Material and methods. 200 women in the age of 29.4 ± 4.8 years from Warsaw were provided with examinations (100 women attending classes fitness: TBC, zumba, the steppe + ABT and 100 women not taking the physical activity). The following testing methods were applied: densitometry of forearm bones DXA method, basic anthropometrical measurements and the questionnaire concerning the physical activity.
Results. Mineral density of the bone tissue (BMD) and content of minerals in the bone tissue (BMC) made different indeed examined groups of women. Indeed BMD maximum values in both points of the measurement and the higher content of minerals in the bone tissue of the forearm was stated at active women in terms of physics compared with women taking no initiative. In the group of women being involved in organised classes fitness maximum values of BMD, BMC and the indicator t-score in both points of the measurement they stated in the group attending TBC classes.
Conclusions. Building top bone mass is ending about 35 of year of age. Taking the physical activity before this period by women, of especially dynamic forms about aerobic character and straining the skeleton axially (fitness) is supporting appearing of correct mass and mineralizeding of the bone tissue.
Wstęp
Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization) zdefiniowała osteoporozę jako „chorobę układową szkieletu, charakteryzującą się niską masą kostną, zaburzeniem mikroarchitektury prowadzącymi do zwiększonego ryzyka złamania” (1).
W roku 2001 grupa ekspertów National Osteoporosis Foundation (NOF) i National Institutes of Health USA (NIH) na podstawie analizy 2449 pozycji literatury z lat 1995-1999 opracowała nową definicję, stwierdzającą, że osteoporoza jest: „chorobą szkieletu charakteryzującą się upośledzoną wytrzymałością kości, co powoduje zwiększone ryzyko złamania. Wytrzymałość kości przede wszystkim odzwierciedla gęstość mineralną w połączeniu z jakością kości” (2).
Za główny wyznacznik stanu masy kostnej i ryzyka wystąpienia złamań w późniejszym wieku uznano wielkość szczytowej masy kostnej, czyli najwyższej osobniczej wartości tej cechy układu kostnego (3, 4).
Najintensywniejszy wzrost masy kostnej zachodzi w dwóch pierwszych dekadach życia. Szczytowa masa kostna osiągana jest w szkielecie osiowym w drugiej dekadzie życia, natomiast w szkielecie obwodowym w trzeciej (5-7).
W związku z tym, akcent prewencji pierwotnej osteoporozy przesunął się na wcześniejszy wiek. Strategia wczesnej prewencji osteoporozy przede wszystkim polega na zbudowaniu jak najwyższej szczytowej masy kostnej, poprzez zwalczanie wszystkich czynników ryzyka, obniżających tę wartość.
Gęstość mineralna kości – BMD (Bone Mineral Density) jest wielkością ściśle związaną ze sposobem żywienia, a szczególnie z odpowiednią podażą wapnia i witaminy D oraz właściwą kalorycznością posiłków i zrównoważonym bilansem energetycznym. Coraz większą uwagę przywiązuje się również do znaczenia aktywności fizycznej jako jednego z głównych modyfikowalnych czynników warunkujących zdrowie układu kostnego (8).
Odpowiednio zaplanowany trening fizyczny zapobiega utracie BMD i zmniejsza tym samym ryzyko złamań kostnych. Mechanotransdukcja, czyli zamiana bodźców mechanicznych na sygnały biologiczne w kościach, odgrywa zasadniczą rolę w procesie adaptacji szkieletu do aktualnych obciążeń, a także wpływa na osiąganie i utrzymanie maksymalnej gęstości mineralnej kości (4).
Podczas podejmowania aktywności fizycznej na kościec oddziałują dwa typy bodźców mechanicznych: siły wywierane przez kurczące się mięśnie (ang. joint force reaction – JFR) i siły powiązane z działaniem siły grawitacji (ang. ground force reaction – GFR). Najsilniejszy efekt osteogenny zaobserwowano po ćwiczeniach o umiarkowanej lub dużej intensywności, w których działają zarówno siły GFR, jak i JFR. Są to między innymi takie formy ruchu jak taniec, aerobik, biegi i skoki. Ponadto większy efekt uzyskuje się po zastosowaniu ćwiczeń dynamicznych. Natomiast jazda na rowerze, pływanie czy powolny spacer nie wywierają efektu osteogennego wcale lub też w bardzo słabym stopniu (3, 9).
Zajęcia, które cieszą się największą popularnością wśród kobiet, to zorganizowane, grupowe treningi fitness, a wśród nich takie formy jak TBC, step + ABT oraz zumba.
Zajęcia TBC (ang. total body conditioning) to jedna z najpopularniejszych odmian aerobiku, która zapewnia trening mięśni całego ciała przy pomocy odpowiednio dobranego zestawu ćwiczeń. Należy ona do grupy zajęć wzmacniających z elementami treningu CARDIO. TBC jest treningiem ogólnorozwojowym i kompleksowym, który skupia się na ćwiczeniach mięśni wszystkich partii ciała od ramion poprzez linię biustu, brzuch i uda aż do pośladków. Ogólnie zajęcia zawierają dwie grupy ćwiczeń: siłowe, które pozwalają wyrzeźbić mięśnie, oraz aerobowe, które zapewniają spalanie tkanki tłuszczowej. Trening wpływa również korzystnie na zwiększenie wydolności fizycznej organizmu oraz wzmocnienie siły mięśni.
Zajęcia step + ABT (ang. abdominal, buttocks, thighs – brzuch, pośladki, biodra) to zestaw ćwiczeń pozwalających wyrzeźbić dolne partie ciała. Zajęcia tego typu są jedną z form aerobiku i należą do grupy MUSCLE – czyli ćwiczeń, które mają na celu poprawę siły mięśniowej, elastyczności i kształtu mięśni. Zajęcia step + ABT dodatkowo w swoim programie wykorzystują platformy, tzw. stepy, czyli stopnie o odpowiedniej wysokości w celu podniesienia trudności zajęć.
Zumba to zainspirowana latynoskimi rytmami fuzja tańca i aerobiku. Zumba jest bardzo innowacyjnym systemem fitness opierającym się na prostych krokach tanecznych, kombinacji ruchów i motywującej muzyce.
Cel pracy
Celem pracy była ocena stanu zmineralizowania tkanki kostnej kobiet uczęszczających systematycznie na zorganizowane zajęcia fitness.
Materiał i metody
Badaniami objęto 200 kobiet z Warszawy w wieku 29,4 ± 4,8 roku. Grupę badaną stanowiło 100 kobiet uczęszczających od minimum pół roku i minimum raz w tygodniu na zajęcia fitness (zajęcia TBC – 34 kobiety, zumba – 30 kobiet, step + ABT – 36 kobiet).
Grupę kontrolną stanowiło 100 kobiet w zbliżonym wieku niepodejmujących żadnej aktywności fizycznej. Dobór próby losowy. Ogólną charakterystykę grupy przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Charakterystyka zbadanej grupy kobiet (n = 200).
| Analizowane zmienne | Kobiety aktywne fizycznie | Kobiety nieaktywne fizycznie |
| TBC | Zumba | Step + ABT |
| Wartości średnie ± SD |
| Wiek [lata] | 29,6 ± 6,0 | 29,6 ± 4,6 | 30,0 ± 3,6 | 29,1 ± 4,8 |
| Masa ciała [kg] | 65,9 ± 10,3 | 63,1 ± 7,5 | 62,7 ± 4,8 | 62,8 ± 13,4 |
| Wysokość ciała [cm] | 169,4 ± 5,3 | 168,0 ± 4,9 | 161,6 ± 4,2 | 165,7 ± 5,3 |
| BMI [kg/m?] | 23,0 ± 3,3 | 22,3 ± 2,7 | 24,1 ± 2,0 | 22,8 ± 4,4 |
| Liczba zajęć fitness/tydzień | 2,1 ± 0,7 | 1,7 ± 0,6 | 1,8 ± 0,5 | 0 |
| Staż uczestnictwa w zajęciach fitness [lata] | 2,6 ± 1,2 | 1,3 ± 0,6 | 1,6 ± 0,6 | 0 |
Zastosowano następujące metody badawcze:
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Research on the menopause in 1990s. Report of a WHO Scientific Group. WHO, Genewa 1996. 2. Osteoporosis Prevention, Diagnosis, and Therapy NIH Consensus Development Panel on Osteoporosis Prevention, Diagnosis and Therapy. JAMA 2001; 285(6): 785-794. 3. Stengel SV, Kemmler W, Pintag R et al.: Powertraining is more effective than strength training for maintaining bone mineral density in postmenopausal women. J Appl Physiol 2005; 99: 181. 4. Matsuo K: Cross-talk among bone cells. Curr Opin Nephrol Hypertens 2009; 18: 292. 5. Compston JE: Counteracting bone fragility through improved bone quality. Medicographia 2002; 24: 290-296. 6. Gracia-Lorda P, Salas-Salvo J, Fernandez Ballart J et al.: Dietary Calcium and Body Mass Index in a Mediterranean Population. Int J Vitam Res 2007; 77(1): 34-40. 7. Charzewska J, Chwojnowska Z: Osteoporoza. [W:] Jarosz M (red. nauk.): Choroby układu kostno-stawowego. Praktyczny podręcznik dietetyki. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2010: 369-375. 8. Bohrer KT: Physical Activity in the prevention and amelioration of Osteoporosis in Women. Interaction of Mechanical, Hormonal and Dietary factors. Am J Sports Med 2005; 35: 779. 9. Kemmler W, Weineck J, Kalender WA et al.: The effect of habitual physical activity, non-athletic exercise, muscle strength, and VO2max on bone mineral density is rather low in early postmenopausal women. J Musculosceletal Neuron Interact 2004; 4: 325. 10. Marcinkowska-Suchowierska E: Czynniki ryzyka osteoporozy. Konferencja naukowa: Osteoporoza a XXI wiek. Poznań 2001. 11. Ćwirlej A, Wilmowska-Pietruszyńska A: Znaczenie aktywności fizycznej w profilaktyce osteoporozy. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Medycznego, Rzeszów 2008; 2: 111-115. 12. Bailey CA, Brooke-Wavell K: Optimum frequency of exercise for bone health: Randomised controlled trial of a high-impact unilateral intervention. Bone 2010; 46: 1043. 13. Friedlander AL, Genant HK, Sadowsky S et al.: A two-year program of aerobics and weight training enhances bone mineral density of young women. J Bone Mineral Res 1995; 10(4): 574-585. 14. Snow-Harter C, Bouxsei JL, Lewis BT et al.: Effects of resistance and endurance exercise on bone mineral status of young women: A randomized exercise interventional trial. J Bone Miner Res 1992; 7(7): 761-769. 15. Kerr DA, Morton A, Dick I, Prince R: Exercise effects on bone mass in postmenopausal women are site specific and load-dependent. J Bone Miner Res 1996; 11: 218-225. 16. Saraví FD, Sayegh F: Bone mineral density and body composition of adult premenopausal women with three levels of physical activity. J Osteoporos 2013; 2013: 953271. 17. Gray M, Di Brezzo R, Fort IL: The effects of power and strength training on bone mineral density in premenopausal women. J Sports Med Phys Fitness 2013 Aug; 53(4): 428-436.
