© Borgis - Medycyna Rodzinna 2/2015, s. 67-69
Paweł Kowalczyk1, Katarzyna Głowacka2, Ewa Beata Górska2
Mikroorganizmy zasiedlające organizm ludzki
Microorganisms inhabiting the human body
1Bionicum Sp. z o.o., Warszawa
2Samodzielny Zakład Biologii Mikroorganizmów, Wydział Rolnictwa i Biologii, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa
Summary
Microorganisms are accompanied by a man in every moment of life, in every situation. They are ubiquitous organisms that can live in extremely high temperature or anaerobic conditions. They live in various other organisms and the human body is no exception. Viable bacteria comprise from 2 to 5 kg body weight. Microorganisms represent only a small, albeit significant, percentage of the weight of the human body. Microorganisms inhabiting our bodies accompanied us throughout our lives. From the moment of birth they are beginning to develop in various parts of the body. There are the skin, the gastrointestinal tract or the respiratory tract. The most important bacteria colonizing the surface of human skin are mainly two types of bacteria: Staphylococcus epidermidis and Propionibacterium acnes. The intestinal microflora is dominated mainly by strict anaerobes types including: Bacteroides, Bifidobacterium, Peptostreptococcus. Probably the high level of bifidobacteria in the colon contributes to the health of man, lead to increasing use them as probiotics. It turned out that the presence of these microorganisms beneficial effects on various diseases, including diarrhea associated with rotavirus or inflammatory bowel disease such, necrotizing enterocolitis or allergy. In the newborn digestive system is not yet occupied by any microorganisms, but soon comes to the colonization of different microorganisms. These microorganisms consume organic compounds that could harm human health and contribute to the development of pathogenic microorganisms. Representatives of this group of bacteria inhabiting the human digestive tract include Escherichia coli, Salmonella sp., Shigella sp. Which after getting into the urinary tract can cause serious complications that cause various skin diseases often cumbersome called civilization.
Wstęp
Jak wiadomo, organizm ludzki zasiedlany jest przez wiele milionów drobnoustrojów. Bakterie znajdują się zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz ciała ludzkiego. Mikroorganizmy zamieszkujące skórę są łatwo przekazywane na przedmioty, których dotykamy. Bakterie zamieszkujące organizm ludzki są indywidualne dla każdego osobnika oraz charakterystyczne dla poszczególnych miejsc na ciele, przez co nadają skórze indywidualny, osobniczy charakter. Powierzchnia skóry człowieka kryje duże liczby bakterii, które mogą być łatwo usunięte i przeniesione na powierzchnie po dotknięciu. Dlatego tak duże znaczenie mają właściwa higiena i częste mycie rąk. Szczególnie ważne jest to wśród pracowników służby zdrowia, gdyż bardzo łatwo może dojść do zakażenia bakteryjnego pacjentów. Bakterie mogą się utrzymywać na dotykanych powierzchniach przez dłuższy czas z tego względu, że są one bardzo odporne na różne warunki środowiska, w tym wilgotność, temperaturę i promieniowanie UV. Dlatego podczas codziennych czynności, gdy dotykamy różnych przedmiotów, pozostawiamy po sobie trwały ślad w postaci drobnoustrojów.
Mikroflora skóry
Ludzie żyją w środowisku pełnym mikroorganizmów, które bardzo łatwo migrują między środowiskiem zewnętrznym a skórą. Wszystko co nas otacza, zasiedlane jest przez różne bakterie, które po kontakcie ze skórą mogą się na niej osiedlać. Powierzchnia naszej skóry nie jest jednak dla bakterii wymarzonym miejscem do kolonizacji, bowiem posiada ona mechanizmy ochronne, które ograniczają możliwość kolonizacji i przetrwania organizmów na jej powierzchni. Kolonizacja drobnoustrojów na skórze umożliwia jej ochronę przed potencjalnymi organizmami chorobotwórczymi. Wzrostowi bakterii chorobotwórczych nie sprzyja fakt, że skóra jest sucha, a jej odczyn lekko kwaśny, bakterie te bowiem preferują miejsca wilgotne, takie jak: fałdy skórne, okolice przyodbytnicze, przestrzenie międzypalcowe, pachy, a także skórę głowy (1, 2). Do najważniejszych bakterii zasiedlających powierzchnię ludzkiej skóry należą głównie dwa gatunki bakterii: Staphylococcus epidermidis i Propionibacterium acnes. Staphylococcus epidermidis jest najczęściej izolowaną bakterią występującą na nabłonku ludzkiej skóry oraz na błonach śluzowych (2, 3). Należy do rodzaju Staphylococcus, którego nazwa pochodzi od słowa staphylo, co w języku greckim oznacza „grono” – w obrazie mikroskopowym bakterie te przypominają grono. Gronkowiec ten jest względnym beztlenowcem, który po wystąpieniu warunków tlenowych wytwarza cytochromy. Staphylococcus epidermidis powszechnie zachowuje łagodne stosunki z gospodarzem i nie wywołuje groźniejszych powikłań. Jednak w przypadku przedostania się do krwioobiegu, np. podczas pobierania krwi, czy podczas odżywiania dożylnego może dojść do wystąpienia poważnych infekcji. Uważa się nawet, że jego chorobotwórczość można porównać z inną bakterią z tego rodzaju, czyli ze Staphylococcus aureus. Obie bakterie są zaliczane do najczęstszych przyczyn zakażeń medycznych występujących w szpitalach. Na niekorzyść S. epidermidis przemawia fakt, że jest on komensalem człowieka i stale występuje na skórze, przez co dość łatwo możne dojść do infekcji w przypadku niedostatecznej sterylności narzędzi medycznych (3-5). Drugim najliczniejszym drobnoustrojem zasiedlającym powierzchnię ludzkiej skóry jest Propionibacterium acnes. Należy on do drobnoustrojów mniej niepokojących niż wcześniej omówiony S. epidermidis. Jest to Gram-dodatnia pałeczka, będąca bezwzględnym beztlenowcem. Nie tworzy przetrwalników. Wchodzi również w skład mikroflory jelita grubego, spojówek i zewnętrznego przewodu słuchowego. W związku z tym, że jest to bakteria beztlenowa, można by mieć pewne wątpliwości dotyczące występowania jej na skórze. Jednak znajduje ona optymalne dla siebie warunki w porach lub gruczołach znajdujących się na skórze. Stężenie tlenu w tych miejscach jest znacznie niższe niż na jej powierzchni. Propionibacterium acnes tradycyjnie uważany jest za niechorobotwórczy, ale coraz większa liczba badań zalicza go do drobnoustrojów powodujących różnego rodzaju zakażenia i stany zapalne. Prawdopodobnie odpowiedzialny jest za występowanie między innymi trądziku (4, 5).
Mikroflora układu pokarmowego
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Dzierżanowska D: Mikroflora fizjologiczna człowieka. Opieka paliatywna nad dziećmi. Fundacja Warszawskie Hospicjum dla Dzieci, Warszawa 2009: 157-161. 2. Otto M: Staphylococcus epidermidis – the “accidental” pathogen. Nat Rev Microbiol 2009; 7(8): 555-567. 3. Schlegel HG: Mikrobiologia ogólna. Wydawnictwo PWN, Warszawa 2003: 123. 4. Ishibashi N, Yaeshima T: Bifidobacteria: their significance in human intestinal health. Mal J Nutr 1997; 3: 149-159. 5. Johnston LM, Jaykus LA: Antimicrobial resistance of Enterococcus species isolated from produce. App Env Micr 2004; 70: 3133-3137. 6. Salyers AA, Whitt DD: Mikrobiologia, różnorodność, chorobotwórczość i środowisko. Wydawnictwo PWN, Warszawa 2005: 225-235. 7. Niazi SA, Douglas C, Do T et al.: Propionibacterium acnes and Staphylococcus epidermidis isolated from refractory endodontic lesions are opportunistic pathogens. J Clin Microbiol 2010; 48(11): 3859-3869. 8. Davis CD, Milner JA: Gastrointestinal microflora, food components and colon cancer prevention. J Nutr Biochem 2009; 20(10): 743-752. 9. Menard O, Gafa V, Kapel N et al.: Characterization of immunostimulatory CpG-rich sequences from different bifidobacterium species. App Env Micr 2010; 76: 2846-2855. 10. Wexler HM: Bacteroides: the good, the bad, and the nitty-gritty. Clin Microbiol Rev 2007; 20(4): 593-621. 11. Biedrzycka E: Microecosystem of the large intestine as a target-place for probiotics and prebiotics used as functional compounds of diet – a review. P J Food Nutr Sci 2004; 13: 143-150. 12. Parks CL: A study of the human decomposition sequence in central Texas. J Forensic Sci 2011; 56: 1-10. 13. Żydek L, Bardzo M, Michalski M et al.: Wykorzystanie metod entomologicznych do oceny czasu zgonu – opis przypadków. Arch Med Sąd Krym 2007; 57: 347-350. 14. Chin HCh, Marwi MA, Mohd AF et al.: Study of insect succession and rate of decomposition on a partially burned pig carcass in an oil palm plantation in Malaysia. Trop Biom 2008; 25(3): 202-208.