Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Nowa Pediatria 2/2018, s. 39-44 | DOI: 10.25121/NP.2018.22.2.39
*Anna Pantelewicz, Paula Piekoszewska-Ziętek
Wpływ czynników związanych z rodzicami na stan higieny i uzębienia dzieci i młodzieży
The effects of parental factors on child’s oral hygiene and dental status
Zakład Stomatologii Dziecięcej, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk
Summary
Introduction. Healthy behaviours of parents determine their attitudes related to the protection of both their own as well as their children’s oral health.
Aim. To assess the influence of socio-demographic factors and parental dental anxiety on health-related behaviours as well as the relationship between parental factors and the status of oral hygiene and dentition in children.
Material and methods. Oral hygiene status (OHI-S) and caries levels (dmft/DMFT) were evaluated in patients aged between 3 and 18 years, treated in the Paediatric Dentistry Department in the Warsaw Medical University. Parents were asked to complete a questionnaire on socio-economic factors, healthy dental behaviour and dental anxiety (using the Polish version of Modified Dental Anxiety Scale – MDAS). Statistical analysis was performed (Spearman’s rank correlation coefficient, Mann-Whitney U test). The level of significance was p < 0.05.
Results. A total of 88 patients aged 3-15 years (mean age 8.73 ± 4.28 years) and their parents were included in the study. Moderate dental anxiety was found in 28.4%, while high and extreme anxiety in 23.7% of respondents. Age, sex and the level of dental fear were negatively correlated, whereas the level of parental education was positively correlated with healthy behaviours. The level of education and the socioeconomic status were negatively correlated with DT. The level of dental fear was positively correlated with OHI-S and the level of caries in deciduous dentition. Regular dental check-ups, the use of additional means of dental prophylaxis and hygiene, as well as the use of fluoride toothpaste were negatively correlated with the level of caries in both deciduous and permanent dentition.
Conclusions. Children’s oral health and hygiene status depends on the health-related behaviours of their parents, which can be modified by socioeconomic factors and the level of dental anxiety.



Wstęp
Zgodnie z koncepcją Lalonde’a najważniejszą z determinant zdrowia, które mają wpływ na jego kształtowanie, jest styl życia pacjentów, obejmujący: ich postawy, działania, ogólną filozofię życia i zachowania zdrowotne. Zachowania zdrowotne mogą sprzyjać zdrowiu (zachowania pozytywne – prozdrowotne) lub mu zagrażać (zachowania negatywne – antyzdrowotne) (1). Są one warunkowane wieloma czynnikami, wśród których wymienia się: normy społeczne i kulturowe, cechy osobowości człowieka, stan emocjonalny i czynniki socjodemograficzne, takie jak: wiek, płeć, stan cywilny, sytuacja rodzinna, wykształcenie, zawód i sytuacja materialna. W odniesieniu do zdrowia jamy ustnej wykazano także związek między zachowaniami zdrowotnymi osób dorosłych a lękiem stomatologicznym (2, 3). Zgodnie z badaniami niemal 50% dorosłych pacjentów podaje, że strach przed bólem w gabinecie stomatologicznym jest tak duży, że nie decydują się na wizytę u stomatologa (4).
Zachowania zdrowotne są modelowane w ciągu całego życia człowieka. Hasło Światowej Organizacji Zdrowia „Zdrowie zaczyna się w domu” podkreśla szczególnie ważną rolę rodziców i opiekunów dziecka we wczesnym okresie jego życia. Rodzice stanowią dla dzieci wzory osobowe – przekazują im zarówno wzory zachowania, jak i poszczególne cechy (5).
Kształtowanie zachowań zdrowotnych zależy od poziomu świadomości własnych zachowań. W kontekście zapobiegania chorobie próchnicowej ważne jest między innymi rozumienie konieczności odbywania regularnych wizyt w gabinecie stomatologicznym i przestrzeganie zasad profilaktyki, zwłaszcza utrzymania prawidłowej higieny jamy ustnej i właściwego odżywiania (6). Błędy w tym zakresie popełniane przez rodziców mogą być przyczyną kształtowania niewłaściwych postaw i zachowań zdrowotnych ich dzieci.
Cel pracy
Celem pracy była ocena wpływu czynników socjodemograficznych i lęku stomatologicznego rodziców/opiekunów prawnych na ich zachowania zdrowotne oraz wpływu czynników związanych z rodzicami na stan higieny i uzębienia ich dzieci.
Materiał i metody
Do badań kwalifikowano pacjentów zgłaszających się do Zakładu Stomatologii Dziecięcej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i ich rodziców/opiekunów prawnych. Kryteriami kwalifikacji pacjentów do badania były: wiek pomiędzy 3. a 15. rokiem życia, współpraca z lekarzem dentystą umożliwiająca badanie, zgoda na udział w badaniu wyrażona przez pacjenta i/lub jego opiekuna. Poinformowano Komisję Bioetyczną Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego o badaniu. Przeprowadzono badanie kliniczne pacjentów w warunkach gabinetu stomatologicznego oraz badanie ankietowe ich rodziców/opiekunów prawnych. W badaniu klinicznym pacjentów oceniono stan higieny jamy ustnej z wykorzystaniem wskaźnika OHI-S według Greene’a i Vermilliona (7) oraz uzębienia z zastosowaniem kryteriów oceny próchnicy zębów ICDAS II (International Caries Detection and Assessment System II) (8). Obliczono wartości wskaźnika puwz i PUWZ (9). Za próchnicę ubytkową (p/P) uznawano zmiany, które zgodnie z kryteriami ICDAS II uzyskały ocenę 3 i więcej. Badanie kliniczne zostało przeprowadzone przez dwóch skalibrowanych badaczy (współczynnik kappa, κ = 0,89) (10). Kwestionariusz badania ankietowego rodziców zawierał 25 pytań dotyczących czynników socjodemograficznych badanych i rodziny (płci, wieku, wykształcenia, statusu ekonomicznego, zachowań zdrowotnych, wizyt stomatologicznych rodzica i dziecka, nawyków higienicznych w zakresie jamy ustnej) oraz 5 pytań wchodzących w skład polskiej wersji skali MDAS (Modified Dental Anxiety Scale) służącej do oceny poziomu lęku stomatologicznego, w tym: „Gdybyś jutro miał wyznaczony termin wizyty u dentysty, jakbyś się czuł?”, „Jak się zazwyczaj czujesz w poczekalni u dentysty?”, „Jak się czujesz, jeśli wiesz, że dentysta będzie używał wiertła?”, „Jak się czujesz, jeśli lekarz zaplanował zabieg usunięcia kamienia?”, „Jak się czujesz, wiedząc, że podczas wizyty będziesz miał wykonane znieczulenie?” (11). Wybranym odpowiedziom na pytania zawartym w skali MDAS przypisywano liczbę punktów zgodnie z kryteriami:
1 pkt – spokojny/-a,
2 pkt – trochę zdenerwowany/-a,
3 pkt – zdenerwowany/-a,
4 pkt – bardzo zdenerwowany/-a,
5 pkt – ogromnie zdenerwowany/-a.
W zależności od liczby uzyskanych punktów poziom lęku oceniano jako: brak lęku przy liczbie punktów < 11, umiarkowany lęk przy 11-14 pkt, duży lęk przy 15-18 pkt, paraliżujący lęk przy ≥ 19 pkt. Wyniki badania zostały poddane analizie statystycznej, wykorzystując współczynnik korelacji rang Spearmana oraz test U Manna-Whitneya, przy poziomie istotności p < 0,05.
Wyniki

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Kirk M, Tomm-Bonde L, Schreiber R: Public health reform and health promotion in Canada. Glob Health Promot 2014; 21(2): 15-22.
2. Olszewska-Czyż I, Domiszewska D, Pasierb L, Chomyszyn-Gajewska M: Analiza zachowań prozdrowotnych oraz samooceny zdrowia i higieny jamy ustnej pacjentów dorosłych w aspekcie lęku stomatologicznego oraz determinant socjodemograficznych. Mag Stomatol 2013; 12: 129-136.
3. Dubielecka M, Rusyan E, Panczyk M, Mielczarek A: Wstępna ocena wykorzystania polskiej wersji językowej skali MDAS w badaniu poziomu lęku przed leczeniem stomatologicznym u dorosłych mieszkańców Warszawy. Nowa Stomatol 2016; 4: 203-217.
4. Krufczyk M: Dentofobia – jak oswoić przerażonego pacjenta? Mag Stomatol 2011; 21(1): 76-82.
5. Jacobson L: The family as producer of health – an extended grossman model. J Health Econ 2000; 19: 611-637.
6. Adamowicz-Klepalska B, Wierzbicka M, Strużycka I: Założenia i cele zdrowia jamy ustnej w kraju na lata 2006-2020. Czas Stomat 2005; 58(6): 457-460.
7. Greene JC, Vermillion JR: The simplified oral hygiene index. J Am Dent Assoc 1964; 68: 7-13.
8. International Caries Detection and Assessment System (ICDAS) Coordinating Committee (2005) Criteria Manual – International Caries Detection and Assessment System (ICDAS II) 2008; www.icdas.org.
9. WHO: Oral Health Surveys – basic methods. 5th ed. 2013; 47: 73-74.
10. Jarosz-Nowak J: Modele oceny stopnia zgody pomiędzy dwoma ekspertami z wykorzystaniem współczynników kappa. Matematyka Stosowana 2007; 8: 126-154.
11. Newton JT, Edwards JC: Psychometric properties of the modified dental anxiety scale: an independent replication. Community Dent Health 2005; 22: 40-42.
12. Rosenstock I: The health belief model. Health Monitor 1974; 9: 68-76.
13. Sogaard A: Theories and models of health promotion. [In:] Schou L, Blinkhorn AS (eds.): Oral Health Promotion. Oxford Medical Publications 1996: 25-57.
14. Gruszczyńska M, Bąk-Sosnowska M, Plinta R: Zachowania zdrowotne jako istotny element aktywności życiowej człowieka. Stosunek Polaków do własnego zdrowia. Hyg Pub Health 2015; 50(4): 558-565.
15. Szymborski J, Jodkowska M, Mazur J et al.: Wybrane zjawiska społeczno-ekonomiczne a stan zdrowia dzieci i młodzieży. [W:] Januszewicz P, Szymborski J (red.): Zdrowie naszych dzieci. Uwarunkowania, zagrożenia i problemy, kierunki rozwiązań systemowych. Zakład Zdrowia Publicznego i Medycyny Szkolnej Instytutu Matki i Dziecka, Warszawa 2001: 39.
16. Tinsley BJ: Multiple influences on the acquisition and socialization of children’s health attitudes and behavior: an integrative review. Child Dev 1992; 63(5): 1043-1069.
17. Becker GS: Habits, addictions, and traditions. Kyklos 1992; 45(3): 327-345.
18. Seow KW: Environmental, maternal, and child factors which contribute to early childhood caries: a unifying conceptual model. Int J Ped Dent 2012; 22: 157-168.
19. Gibson S, Williams S: Dental caries in pre-school children: associations with social class, toothbrushing habit and consumption of sugars and sugar-containing foods. Further analysis of data from the National Diet and Nutrition Survey of children aged 1.5-4.5 years. Caries Res 1999; 33: 101-113.
20. Mattila ML, Rautava P, Sillanpää M, Paunio P: Caries in five-year-old children and associations with family-related factors. J Dent Res 2000; 79: 875-881.
21. Bozorgmehr E, Hajizamani A, Mohammadi TM: Oral health behavior of parents as a predictor of oral health status of their children. ISRN Dent 2013; 2013: 741783. DOI: 10.1155/2013/741783.
22. Olczak-Kowalczyk D: Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej populacji polskiej w latach 2013-2015. Oficyna Wyd. WUM, Warszawa 2016: 73-74.
23. Gatchell RJ, Ingersoll BD, Bowman L: The prevalence of dental fear and avoidance a recent survey study. J Am Dent Assoc 1983; 107(4): 609-610.
24. Armfield J: The avoidance and delaying of dental visits in Australia. Aust Dent J 2012; 57: 1-5.
25. Goettems ML, Ardenghi TM, Romano AR: Influence of Maternal Dental Anxiety on the Child’s Dental Experience. Caries Res 2012; 46: 3-8.
26. Schwendicke F, Dorfer CE, Schlattmann P: Socioeconomic inequality and caries: a systematic review and meta-analysis. J Dent Res 2015; 94: 10-18.
27. Steele J, Shen J, Tsakos G: The interplay between socioeconomic inequalities and clinical oral health. J Dent Res 2015; 94: 19-26.
28. Psoter WJ, Pendrys DG, Morse DE: Associations of ethnicity/race and socioeconomic status with early childhood caries patterns. J Pub Health Dent 2006; 66: 23-29.
29. Peltzer K, Mongkolchati A, Satchaiyan G: Sociobehavioral factors associated with caries increment: a longitudinal study from 24 to 36 months old children in Thailand. Int J Environ Res Public Health 2014; 11: 10838-10850. DOI: 10.3390/ijerph111010838.
otrzymano: 2018-05-07
zaakceptowano do druku: 2018-05-28

Adres do korespondencji:
*Anna Pantelewicz
Zakład Stomatologii Dziecięcej Wydział Lekarsko-Dentystyczny Warszawski Uniwersytet Medyczny
ul. Miodowa 18, 00-246 Warszawa
tel.: +48 (22) 502-20-31
anna.weglarz@wum.edu.pl

Nowa Pediatria 2/2018
Strona internetowa czasopisma Nowa Pediatria