Odra, różyczka i świnka reprezentują grupę zakażeń wirusowych, które zostały objęte powszechnymi programami szczepień ochronnych, co przyniosło szczególnie korzystne efekty z punktu widzenia zdrowia publicznego. Według danych Stowarzyszenia na Rzecz Szczepień u Dzieci (Childrens Vaccine Initiative – CVI), w skali światowej dzięki szczepieniom corocznie zapobiegamy wystąpieniu co najmniej 2,7 mln zgonów z powodu odry, w porównaniu z około 1 mln zgonów z powodu krztuśca, 0,6 mln z powodu nagminnego porażenia dziecięcego oraz 0,3 mln z powodu błonicy. Od około 30 lat stosowane są w Europie i USA szczepionki monowalentne lub skojarzone zawierające żywe, atenuowane szczepy wirusów odry, różyczki iświnki. W wielu krajach szczepienia te zostały włączone do narodowych programów szczepień i są rutynowo stosowane u wszystkich dzieci w drugim oraz szóstym roku życia.

Aktualnie szczepienie skojarzone przeciw odrze, różyczce i śwince nie jest w Polsce obowiązkowe, jednak najprawdopodobniej od 2004 roku zostanie wprowadzone do obowiązkowego kalendarza szczepień. WPolsce zarejestrowane są trzy preparaty skojarzonej szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce: MMR II, Priorix oraz Trimovax. Wszystkie powyższe preparaty posiadają świadectwa rejestracji do 2005 roku i znajdują się w aktualnym wykazie środków farmaceutycznych wpisanych do Rejestru Środków Farmaceutycznych i Materiałów Medycznych Ministra Zdrowia, chociaż zawierają różne antygeny (tab. 1).

Aktualny kalendarz szczepień obowiązujący na 2003 rok w Polsce (jak na razie dostępny w formie elektronicznej na stronach internetowych Głównego Inspektoratu Sanitarnego), wywołał pewne zamieszanie, ponieważ ze względów legislacyjnych zawiera szczepienie przeciw odrze oraz śwince w 13-15 miesiącu życia, natomiast szczepienie skojarzone przeciw odrze, różyczce i śwince zostało wymienione w grupie szczepień zalecanych, realizowanych na koszt pacjenta (tab. 2). Tego rodzaju schemat szczepień wywołuje wśród pediatrów uzasadnione zdziwienie, tym bardziej że nie ma skojarzonej szczepionki dwuskładnikowej przeciw odrze i śwince, a więc w wyniku nowych zaleceń zwiększa się liczba wkłuć oraz rośnie łączny koszt programu szczepień ochronnych. Wydaje się, że główną przyczyną tego nieporozumienia jest nieprecyzyjne sformułowanie w Ustawie o zakażeniach i chorobach zakaźnych z 2001 roku. W wyniku tego, niemożliwe jest bez poprawek w Ustawie, wprowadzenie obowiązkowego szczepienia przeciw odrze, różyczce i śwince udzieci w drugim roku życia. Należy mieć nadzieję, że planowana nowelizacja Ustawy, która ma być uchwalona w drugiej połowie roku pozwoli na wprowadzenie do kalendarza szczepień na 2004 rok skojarzonego szczepienia przeciw odrze, różyczce i śwince (ROS) co najmniej u dzieci w drugim i szóstym roku życia. Wobec powyższych planów wydaje się uzasadnione przeanalizowanie aktualnej sytuacji epidemiologicznej w Polsce w zakresie zachorowań na odrę, różyczkę iświnkę, jak również poszerzenie wiedzy lekarzy realizujących szczepienia ochronne na temat dostępnych na naszym rynku preparatów szczepionek skojarzonych.

ODRA