*Wioletta Bielas1, Agnieszka Mielczarek2
Wpływ procedur endodontycznych na własności mechaniczne zębiny korzeniowej – przegląd piśmiennictwa
The impact of endodontic procedures on mechanical properties of root dentine – a literature review
1Doctoral student at the Department of Conservative Dentistry, Medical University of Warsaw
Head of Department: Agnieszka Mielczarek, DMD, PhD
2Department of Conservative Dentistry, Medical University of Warsaw
Head of Department: Agnieszka Mielczarek, DMD, PhD
Streszczenie
Jednym z celów leczenia endodontycznego jest eliminacja bakterii i ich toksyn z przestrzeni wewnątrzkanałowej i zębiny korzeniowej. Jest to możliwe poprzez wdrożenie odpowiednich procedur, takich jak: mechaniczne poszerzenie światła kanału z zachowaniem jego pierwotnego przekroju i przebiegu, chemiczne opracowanie ścian środkami płuczącymi oraz szczelna, ostateczna odbudowa części koronowej. Czynności związane z leczeniem kanałowym nie pozostają obojętne dla biomechanicznych właściwości tkanek zęba. Prognoza leczenia kanałowego jest zależna nie tylko od efektywności oczyszczania ścian kanałów korzeniowych, ale również od ilości i jakości pozostawionych tkanek zęba. Czynnikami mogącymi osłabiać ząb jest uzyskanie dostępu do kanałów korzeniowych, ich mechaniczne opracowanie oraz aplikacja chemicznych środków leczniczych. Ciągły postęp technologiczny zwiększa dostęp do nowych narzędzi endodontycznych i preparatów dezynfekujących. Jak dotąd dysponujemy jednak ograniczoną wiedzą na temat ich wpływu na właściwości mechaniczne zębiny korzeniowej. Różnice obserwowane pomiędzy systemami mogą mieć istotny wpływ nie tylko na ilość skrawanej zębiny, ale również na naprężenia powstające w kanale i mikropęknięcia zębiny. W pracy zaprezentowano przegląd aktualnych doniesień na temat wpływu wybranych procedur endodontycznych na charakterystykę twardych tkanek zęba. Wiedza w tym zakresie jest istotnym elementem planowania rekonstrukcji zębów po leczeniu kanałowym.
Summary
One of the purposes of root canal treatment is the elimination of the bacteria and their toxins from the intracanal space and root dentine. It is possible through the implementation of appropriate procedures, i.e.: mechanical extension of the canal in its crown, central and periapical part with maintenance of the original section and course, a chemical working of the walls using rinse agents and tight final reconstruction of the crown part. The actions connected with endodontic treatment are not neutral for the biomechanical properties of the tooth tissue. The prognosis of the root canal treatment is dependent not only on the efficiency of cleaning the walls of the root canals, but also on the number and quality of the left dentine tissue. The factors that can weaken the tooth are access to the root-canal, its mechanical preparation and the application of intracanal medicaments. Continuous technological progress increases access to new endodontic instruments and disinfectants. However, we have limited knowledge of their effects on the mechanical properties of the root dentine. The differences between the systems can have a significant impact not only on the number of the cut dentine but also the tension in the canal that can cause microcracks of the dentine. This study presents a review of current literature on the impact of selected endodontic procedures on the characteristics of the tooth hard tissue. This knowledge is an essential element of planning the reconstruction of teeth after root canal treatment.
Wstęp
Leczenie endodontyczne stanowi alternatywę dla chirurgicznych metod leczenia zębów objętych stanami zapalnymi miazgi lub zmianami w tkankach okołowierzchołkowych. Zachowanie wystarczającej ilości tkanek twardych po zakończeniu procedur endodontycznych jest czynnikiem niezbędnym dla zapewnienia długoczasowej odbudowy części koronowej zęba. Warunkiem powodzenia leczenia kanałowego jest wdrożenie odpowiednich procedur, takich jak: mechaniczne poszerzenie kanału w jego części koronowej, środkowej i wierzchołkowej z zachowaniem jego pierwotnego przekroju i przebiegu, chemiczne opracowanie ścian środkami płuczącymi oraz szczelna, ostateczna odbudowa części koronowej. Bez względu na wybór technik wspomnianych procedur, nie pozostają one obojętne dla biomechanicznych właściwości tkanek zęba, a złamania zębów po leczeniu endodontycznym są trzecią co do częstości przyczyną utraty zębów, po próchnicy i chorobach przyzębia (1).
W opinii lekarzy praktyków, ząb po leczeniu endodontycznym ma ograniczony zrąb tkanek twardych, jest bardziej kruchy i podatny na złamania (2). Wpływ na ten fakt ma m.in. utrata tkanek i zmiana ich właściwości w przebiegu procedur endodontycznych. Czynności związane z uzyskaniem dostępu do kanałów, tj.: zniesienie sklepienia komory zęba oraz wykonanie poszerzenia części dokomorowej kanału, to utrata ok. 25% twardych tkanek zęba (3). Stosowanie środków leczniczych zmniejsza mikrotwardość zębiny o 20-27% (4), a użycie związków chelatujących o 50% (5).
Dzięki prawdziwej rewolucji, która dokonała się w zakresie sprzętu i procedur endodontycznych na przestrzeni ostatnich 100 lat, istnieje możliwość wyboru wielu instrumentów spośród szerokiej gamy narzędzi ze stali nierdzewnej, narzędzi NiTi, pilników pracujących ruchami oscylacyjnymi, rotacyjnymi lub dopasowujących się do kształtu kanału. Różnice obserwowane pomiędzy systemami mogą mieć istotny wpływ nie tylko na ilość skrawanej zębiny, ale również na powstające w kanale naprężenia i mikropęknięcia zębiny (6, 7).
Wprowadzenie na rynek pilników maszynowych znacznie zwiększyło wydajność i komfort pracy lekarzy. Pilniki maszynowe, ze względu na zwiększoną stożkowatość, mają podczas pracy kontakt z większą powierzchnią ścian kanałów. Zwiększone pole powierzchni pracy narzędzi może jednak wpływać negatywnie na parametry wytrzymałościowe zębiny korzeniowej.
Udział pilników maszynowych i ręcznych w obniżeniu parametrów wytrzymałościowych zębiny korzeniowej
Ashwinkur i wsp. badali powstawanie mikropęknięć w zębinie korzeniowej pierwszych zębów trzonowych żuchwy po użyciu 4 grup narzędzi: pilników ręcznych ProTaper i K-files NiTi oraz pilników maszynowych Wave One i ProTaper (8). Grupę kontrolną stanowiły zęby niepoddane leczeniu kanałowemu. Po opracowaniu korzenie podzielono na trzy równe części i poddano obserwacji w elektronowym mikroskopie skaningowym (SEM). W grupie kontrolnej oraz w grupie korzeni opracowanych pilnikami ręcznymi K-files NiTi nie zaobserwowano mikropęknięć w obrębie zębiny. W każdej z pozostałych grup powstały zmiany w zębinie korzeniowej w postaci mikropęknięć, w każdym z ocenianych fragmentów korzenia. Znacząco więcej defektów w zębinie zaobserwowano po użyciu pilników rotacyjnych ProTaper (8).
Podobne wyniki badań uzyskali Liu i wsp., porównując pilniki maszynowe i ręczne (9). Autorzy poddali badaniu 240 zębów siecznych żuchwy, które przed preparacją podzielili na 12 grup. Do analizy wybrano 3 rodzaje pilników: pilniki rotacyjne K3 i ProTaper oraz pilniki ręczne NiTi flex K-files. Kanały poddano preparacji na 4 różnych długościach: do otworu wierzchołkowego, 1 mm przed otworem wierzchołkowym, 2 mm przed otworem wierzchołkowym oraz 1 mm poza otworem wierzchołkowym. W mikroskopie stereoskopowym obserwowano obszar apikalny korzeni. Mikropęknięcia zaobserwowano w 1 na 80 zębów opracowanych narzędziami ręcznymi oraz w 31 na 160 zębów opracowanych narzędziami rotacyjnymi. Instrumentacja na odległość krótszą o 1 i 2 mm od odległości do otworu wierzchołkowego generowała mniej defektów zębiny w porównaniu z pozostałymi protokołami preparacji.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Kishen A: Mechanisms and risk factors for fracture predilection in endodontically treated teeth. Endod Topics 2006; 3: 57-83.
2. Kishen A, Kumar GV, Chen NN: Stress-strain response in human dentine: rethinking fracture predilection in postcore restored teeth. Dent Traumatol 2004; 20(2): 90-100.
3. Reeh ES, Messer HH, Douglas WH: Reduction in tooth stiffness as a result of endodontic and restorative procedures. J Endod 1989; 15(11): 512-516.
4. Yassen GH, Eckert G, Platt J: Effect of intracanal medicaments used in endodontic regeneration procedures on microhardness and chemical structure of dentin. Restor Dent Endod 2015; 40(2): 104-112.
5. Skórska-Jasak A, Klimek L, Pawlicka H: Wpływ kwasu cytrynowego i EDTA na mikrotwardość zębiny korzeniowej. Czas Stomat 2007; LX(10): 650-655.
6. Helvacioglu-Yigit D, Aydemir S, Yilmaz A: Evaluation of dentinal defect formation after root canal preparation with two reciprocating systems and hand instruments: an in vitro study. Biotechnol Biotechnol Equip 2015; 29: 368-373.
7. Shemesh H, Bier CA, Wu MK et al.: The effects of canal preparation and filling on the incidence of dentinal defects. Int Endod J 2009; 42(3): 208-213.
8. Ashwinkur V, Krithikadatta J, Surendran S, Velmurugan N: Effect of recirpocating file motion on microcrack formation in root canals: an SEM study. Int Endod J 2014 Jul; 47(7): 622-627.
9. Liu R, Kaiwar A, Shemesh H et al.: Incidence of apical root cracks and apical dentinal detachments after canal preparation with hand and rotary files at different instrumentation lengths. J Endod 2013 Jan; 39(1): 129-132.
10. Celik D, Serper A, Er K et al.: Fracture resistance of roots after instrumentation with two nickel-titanium rotary systems at different working lengths. Clin Den Res 2015; 39(2): 49-55.
11. Ravi AB, Parabath Singh VP, Sreeram SR et al.: Comparison of root microcrack formation after root canal preparation using two continuous rotational file systems and two reciprocating systems- an invitro study. IOSR-JDMS 2015; 14: 15-18.
12. Jalali S, Eftekhar B, Paymanpour P et al.: Effects of Reciproc, Mtwo and ProTaper instruments on formation of root fracture. IEJ 2015; 10(4): 252-255.
13. Monga P, Bajaj N, Mahajan P, Garg S: Comparison of incidence of dentinal defects after root canal preparation with continuous rotation and reciprocating instrumentation. Singapore Dental J 2015; 36: 29-33.
14. Kansal R, Rajput A, Talwar S et al.: Assessment of dentinal damage during canal preparation using reciprocating and rotary files. J Endod 2014 Sep; 40(9): 1443-1446.
15. Patil CR, Uppin V: Effect of endodontic irrigating solutions on the microhardness and roughness of root canal dentin: an in vitro study. Indian J Dent Res 2011; 22(1): 22-27.
16. Marcelino A, Bruniera JF, Rached-Junior FA et al.: Impact of chemical agents for surface treatments on microhardness and flexural strength of root dentin. Braz Oral Res 2014; 28(1): 1-6.
17. Perez-Heredia M, Ferrer-Luque CM, Gonzalez-Rodriquez MP et al.: Decalcifying effect of 15% EDTA, 15% citric acid, 5% phosphoric acid and 2.5% sodium hypochlorite on root canal dentine. Int Endod J 2008; 41: 418-423.
