Badanie proktologiczne chorego z objawami nietrzymania gazów i stolca
Badanie proktologiczne chorego z objawami nietrzymania gazów i stolca
Rectal examination in a patient with faecal incontinence
Department of General, Oncological and Bariatric Surgery, Professor Witold Orłowski Independent Public Clinical Hospital, Centre of Postgraduate Medical Education in Warsaw
Streszczenie
W pracy przypomniano podstawowe elementy badania klinicznego u chorych z objawami nietrzymania gazów i stolca. Po zapewnieniu przyjaznej atmosfery badania i zachowaniu intymności z poszanowaniem osobistej godności chorego należy przeprowadzić pełne badanie podmiotowe i przedmiotowe zgodne z zasadami ogólnej diagnostyki lekarskiej. W badaniu podmiotowym szczególnie ważne jest uzyskanie informacji na temat przebytych chorób i operacji, aktualnych dolegliwości i stosowanych leków. Badanie przedmiotowe to oglądanie, badanie ręczne, opukiwanie i osłuchiwanie. Podczas całego badania dajemy szansę choremu na wypowiedzenie się, a lekarz pilnie słucha, co chory mówi. Wyniki takiego badania klinicznego są równie ważne w diagnostyce i planowaniu leczenia nietrzymania gazów i stolca jak badania wysokospecjalistyczne.
Summary
The paper presents the key elements of clinical examination in patients with symptoms of faecal incontinence. After ensuring positive atmosphere and intimacy, a thorough interview to collect medical history and physical examination should be performed in accordance with the principles of general medical diagnosis. In a medical history examination, it is particularly important to obtain information on past diseases and operations, current ailments and medications used. A physical examination includes viewing, manual examination, percussion and auscultation. During the entire examination, we give the patient a chance to express himself, and the doctor listens carefully to what the patient says. Their findings are as important in the diagnosis and treatment of faecal incontinence as specialist tests.
Badanie kliniczne każdego chorego składa się z dwóch elementów: badania podmiotowego i przedmiotowego. Oba są równie ważne. Zanim lekarz przystąpi do badania przedmiotowego, rozmawia z chorym. Słucha jego opowieści o chorobie i poznaje osobowość chorego. Szczególnie jest to ważne w chorobach proktologicznych. Pamiętajmy, że „każdy odbyt ma swoją historię”!
Pragnę czytelników prosić o zapamiętanie pięknego i ważnego zdania wypowiedzianego przez znanego internistę kanadyjskiego dr. Williama Oslera: „Słuchaj chorego, On (Ona) Ci powie rozpoznanie choroby”. Starożytni mawiali „Poznaj samego siebie”, „Prawda jest przypomnieniem, anamnezą” (Platon). Dziś jesteśmy w niedoczasie, często lekarz nie słucha chorego, bo się ciągle spieszy. Mamy 25 sekund na nawiązanie dobrego, serdecznego i ważnego kontaktu z chorym, bo nie zdobędziemy tego, co moim zdaniem jest najważniejsze w relacjach chory-lekarz, a mianowicie wzajemnego zaufania.
Nietrzymanie gazów i stolca (NGS) ma różne nazwy i definicje: choroby Kopciuszka (ang. Cinderella disorder), cichej choroby (ang. silent disease). Istnieje cała gama objawów, od umiarkowanych zaburzeń kontroli oddawania gazów do całkowitej utraty kontroli nad oddawaniem gazów i stałego stolca. Według Whiteheada NGS jest to bezwiedne, niekontrolowane oddawanie gazów i/lub płynnego lub stałego stolca co najmniej dwukrotnie w ciągu miesiąca w okresie ostatnich 4 miesięcy, co zdarza się w czasie spoczynku lub dowolnego skurczu zwieraczy odbytu (1).
NGS nie jest śmiertelną chorobą, ale traumatyczną i uciążliwą dolegliwością, która obniża znacząco jakość życia. Jest to cicha i wstydliwa choroba, która staje się głośną przy niekontrolowaniu oddawania gazów. Częstość występowania NGS ocenia się na 1-2% populacji powyżej 65. roku życia. W domach opieki senioralnej częstość diagnozowania NGS przekracza 50% przebywających w nich pacjentów. Dwie trzecie pacjentów z NGS to kobiety. Ocenia się, że u ponad 10% zdrowych ludzi okresowo zdarza się brudzenie bielizny stolcem (2-4).
NGS jest wynikiem uszkodzenia lub niewydolności mechanizmów zapewniających kontynencję gazów i stolca. Tematem pracy nie jest dokładne omówienie zaburzeń prowadzących do NGS, ale wymienię tylko najważniejsze zaburzenia:
– organiczne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego,
– uszkodzenie rdzenia kręgowego,
– uszkodzenie obwodowych nerwów rdzeniowych,
– uszkodzenie aferentnych nerwów z mięśni zwieraczy odbytu,
– uszkodzenie mięśni gładkich np. w sklerodermie,
– uszkodzenie mięśni szkieletowych np. w polymyositis,
– bezpośrednie uszkodzenie zwieraczy odbytu okołoporodowe lub chirurgiczne,
– nawykowe, przewlekłe zaparcia, szczególnie u kobiet z rectocele lub wysokim BMI (5, 6).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Whitehead WE: Diagnosing and managing faecal incontinence: if you don’t ask, they won’t tell. Gastroenterology 2005; 129: 6-10.
2. Pares D, Vial M, Bohle B et al.: Prevalence of fecal incontinence and analysis of its impact on quality of life and mental health. Colorectal Dis 2011; 13(8): 899-905.
3. Nelson R, Furner S, Jesudason V: Fecal incontinence in Wisconsin nursing homes: prevalence and associations. Dis Colon Rectum 1998; 41: 1226-1229.
4. Kołodziejczak M, Sudoł-Szopińska I: Nietrzymanie stolca – cicha choroba. Gastroenterologia praktyczna 2012; 4(3): 40-46.
5. Bharucha AE: Fecal incontinence. Gastroenterology 2003; 124: 1672-1685.
6. Corman ML: Colon and Rectal Surgery. Lippincott-Raven publishing, Philadelphia-New York 1998.
7. Bielecki K: Badanie kliniczne w proktologii. [W:] Bielecki K, Dziki A (red.): Proktologia. PZWL, Warszawa 2000: 44-50.
8. Orłowski W: Zarys ogólnej diagnostyki lekarskiej. PZWL, Warszawa 1994.
9. Tylicki M: Zarys proktologii. PZWL, Warszawa 1972.
10. Kościński T, Drews M: Nietrzymanie stolca. [W:] Bielecki K, Dziki A (red.): Proktologia. PZWL, Warszawa 2000: 238-256.
11. Wexner JM: Etiology and management of fecal incontinence. Dis Colon Rectum 1993; 36: 77-97.
12. Lane RH: Clinical application of anorectal physiology. Proc R Soc Med 1975; 68: 28-32.
13. Read NW, Sun WM: Reflex and dilatation: effect of parting the buttocks on anal function in normal subjects and patients with anorectal and spinal disease. Gut 1991; 32: 670-677.
14. Hill J, Corson RJ, Brandon H et al.: History and examination in the assessment of patients with idiopathic fecal incontinence. Dis Colon Rectum 1994; 37: 473-479.
