*Maciej Adam Chęciński1, Aleksandra Rubinkiewicz2, Kamila Chęcińska3
Ząb pośrodkowy żuchwy – przegląd piśmiennictwa
Mandibular mesiodens – a literature review
1Oddział Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu
Kierownik oddziału w Opolu: dr n. med. Roman Sadowski
2Poradnia Chirurgii Stomatologicznej, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Kielcach
Kierownik Poradni w Kielcach: lek. dent. Marcin Sielski
3Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, Katedra Technologii Szkła i Powłok Amorficznych, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Kierownik Wydziału: prof. dr hab. inż. Włodzimierz Mozgawa
Streszczenie
Ząb pośrodkowy żuchwy to anomalia rozwojowa polegająca na wystąpieniu nadliczbowego zęba w omawianej okolicy. Nieliczne opisane przypadki tej patologii zestawiono w niniejszym artykule.
Przegląd piśmiennictwa przeprowadzono z wykorzystaniem baz PubMed i Google Scholar, stosując każdorazowo dwa zestawienia słów kluczowych. Dalsza analiza zebranych artykułów pozwoliła na włączenie do przeglądu opisów przypadków z dwóch ostatnich dekad.
Zestawiono 18 przypadków wystąpienia zęba pośrodkowego żuchwy. Nie udało się ustalić możliwej etiologii tej anomalii rozwojowej. Najbardziej prawdopodobną patogenezą jest nadaktywność listewki zębowej. Wśród metod diagnostycznych istotną rolę odgrywają sumacyjne i trójwymiarowe metody obrazowania. W zależności od przypadku, podejmuje się leczenie chirurgiczne, oznaczające usunięcie nadliczbowego zęba, bądź zachowawcze, polegające na korekcji jego kształtu. Rokowanie przy zastosowaniu obu metod jest dobre.
Ząb pośrodkowy żuchwy występuje skrajnie rzadko, z podobną częstością u obu płci, a jego występowanie często współistnieje z agenezą innych zębów siecznych żuchwy. Zarówno ekstrakcja, jak i leczenie zachowawcze dają dobry efekt terapeutyczny.
Summary
The mandibular mesiodens is an anomaly consisting in the occurrence of a supernumerary tooth in the described area. The few described cases of this pathology are summarized in this article.
The literature review was conducted using the PubMed and Google Scholar databases, using two sets of keywords each time. Further analysis of the collected articles allowed inclusion of case reports from the last two decades in the review.
18 cases of the occurrence of the medial tooth of the mandible were compared. The possible aetiology of this developmental anomaly could not be determined. The most likely pathogenesis is the hyperactivity of the dental lamina. Among the diagnostic methods, the sumative and three-dimensional imaging methods play an important role. Depending on the case, two various treatment methods are undertaken: surgical, meaning removal of the supernumerary tooth or conservative, consisting in correction of its shape. The prognosis using both methods is good.
Mandibular mesiodens is extremely rare, with similar frequency in both genders, and its occurrence often coexists with the agenesis of other mandibular teeth. Both extraction and conservative treatment have a good therapeutic effect.
Wstęp
Ząb pośrodkowy (ZP), częściej określany łacińskim mianem mesiodens, to charakterystyczny rodzaj zęba nadliczbowego. Jego nazwa wynika z umiejscowienia w linii pośrodkowej ciała. Jako ZP określa się każdy ząb nadliczbowy zlokalizowany pomiędzy zębami siecznymi przyśrodkowymi. Zdecydowaną większość ZP stwierdza się w okolicy międzysiecznej szczęk. ZP, powszechnie uważany za niegroźną anomalię, może jednak stanowić manifestację patologii o dużym potencjale wznowy i zezłośliwienia. Obecne w przypadkach ZP ryzyko onkologiczne zachęca do zachowania szczególnej ostrożności w procesie diagnostycznym i dbałości w trakcie prowadzenia leczenia.
Występowanie ZP w żuchwie jest znacznie rzadsze, uzasadniając tym samym brak doświadczenia klinicystów w postępowaniu z tego typu patologią. Nieliczne opisane przypadki zęba pośrodkowego żuchwy (ZPŻ) stały się przedmiotem niniejszej pracy.
Przegląd piśmiennictwa dotyczącego ZPŻ przeprowadzono ze względu na brak podobnej pozycji w literaturze ostatnich dwóch dekad. Wyjątkowość lokalizacji ZP w żuchwie skłoniła autorów niniejszej pracy do zestawienia danych przedstawionych w opisach przypadków ZPŻ opublikowanych w latach 1998-2019. Poniższe omówienie obejmuje próbę ustalenia etiologii i analizę epidemiologiczną ZPŻ. W pracy zestawiono również metody diagnostyczne i terapeutyczne stosowane w leczeniu ZPŻ oraz oceniono rokowanie.
W celu zgromadzenia materiału niezbędnego do przeprowadzenia niniejszego przeglądu piśmiennictwa, wykorzystano bazy artykułów PubMed i Google Scholar. Wyszukiwania dokonano 5 lutego 2019 roku. W pierwszym wyszukiwaniu użyto słów kluczowych „mandibular” i „mesiodens” zestawionych w formie koniunkcji. W przypadku bazy Google Scholar, ze względu na jej specyfikę zdecydowano się na wyszukiwanie powyższych haseł wyłącznie w tytułach artykułów. Podczas drugiego wyszukiwania zmieniono słowa kluczowe na „mandible mesiodens”, pozostawiając pozostałe reguły bez zmian. Liczbę znalezionych pozycji przedstawiono w tabeli 1.
Tab. 1. Liczba artykułów znalezionych w wyniku przeszukania baz PubMed i Google Scholar z uwzględnieniem zastosowanych słów kluczowych
| Słowa kluczowe | PubMed | Google Scholar |
| „mandibular mesiodens” | 38 | 13 |
| „mandible mesiodens” | 18 | 0 |
Stosując wyżej opisane metody, podczas pierwszego wyszukiwania odnaleziono 38 pozycji w bazie PubMed i 13 pozycji w bazie Google Scholar, co dało w sumie 51 artykułów dla słów kluczowych „mandible mesiodens”. Spośród nich, 39 omówień opublikowano w latach 1998-2019. Wskutek drugiego wyszukiwania uzyskano 18 wyników w bazie PubMed i żadnego w bazie Google Scholar. Wśród wspomnianych 18 artykułów, 12 powstało w ciągu ostatnich dwóch dekad. W ten sposób do dalszej analizy zakwalifikowano 51 pozycji z lat 1998-2019.
W kolejnym etapie porównano wspomniane 51 pozycji z obu wyszukiwań przeprowadzonych w dwóch bazach. Wśród nich powtarzało się 15, pozostawiając tym samym 36 artykułów. Streszczenia opisywanych 36 artykułów przeanalizowało niezależnie dwoje autorów niniejszej pracy, odrzucając publikacje, które nie dotyczyły opisów przypadków ZPŻ. Selekcja z udziałem badaczy konieczna była do wykluczenia pozycji, w których zestawienie wspomnianych słów nie miało charakteru logicznego lub omówienie nie zawierało opisu przypadku. W przebiegu opisywanej selekcji odrzucono 24 artykuły. Pozostałe 12 omówień zostało pozyskane w formach pełnotekstowych i szczegółowo przeanalizowane.
Autorzy 4 z 12 omawianych prac ujęli w swoich publikacjach przeglądy piśmiennictwa dotyczącego przypadków ZPŻ. Zostały one stworzone na potrzeby dyskusji na temat opisów własnych przypadków. Przedstawiane zestawienia wykorzystano do uzupełnienia własnej bazy analizowanych artykułów. Na podstawie przeglądów autorstwa Okabe i wsp., Marya i wsp., Nirmala i wsp. oraz Verma i wsp. z 2013 roku (1-4) dodano do własnego zestawienia kolejne cztery opisy przypadków spełniających kryterium publikacji w ciągu ostatnich 20 lat. Zestawienie wszystkich 16 artykułów włączonych do niniejszego przeglądu piśmiennictwa (1-16) przedstawiono w tabeli 2.
Tab. 2. Zestawienie artykułów włączonych do niniejszego przeglądu piśmiennictwa
| Pierwszy autor | Rok wydania | Liczba przypadków ZPŻ | Kraj wystąpienia ZPŻ |
| Palanisamy | 2016 | 1 | Indie |
| Tamrakar | 2014 | 1 | Indie |
| Naganahalli | 2013 | 1 | Indie |
| Nirmala | 2013 | 3 | Indie |
| Verma | 2013 | 1 | Indie |
| Marya | 2012 | 1 | Indie |
| Verma | 2012 | 1 | Indie |
| Bargale | 2011 | 1 | Indie |
| Venkataraghavan | 2011 | 1 | Indie |
| Nayak | 2010 | 1 | Indie |
| Neeraja | 2010 | 1 | Indie |
| Nuvvula | 2010 | 1 | Indie |
| Baca | 2007 | 1 | Hiszpania |
| Zengin | 2007 | 1 | Turcja |
| Das | 2006 | 1 | Indie |
| Okabe | 1999 | 1 | Japonia |
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Okabe K, Sakashita H, Miyata M et al.: A case of mandibular impacted mesiodens. Jap J Oral Maxillofac Surg 1999; 45: 308-310.
2. Marya CM, Sharma G, Parashar VP et al.: Mandibular midline supernumerary tooth associated with agenesis of permanent central incisors: a diagnostic conundrum. Stomatologija 2012; 14: 65-68.
3. Nirmala SVSG, Sandeep C, Nuvvula S, Mallineni SK: Mandibular hypo-hyperdontia: a report of three cases. J Int Soc Prev Community Dent 2013; 3: 92-96.
4. Verma KG, Verma P, Singh N et al.: Non-syndromic hypo-hyperdontia – a rare case report and review of literature. Open Journal of Stomatology 2013; 3: 37-41.
5. Palanisamy V, Rao A, Ongole R, Chacko V: Mandibular mesiodens – a rare case report. J Oral Maxillofac Surg Med Pathol 2016; 29: 163-165.
6. Tamrakar AK, Rathee M: A Rare Occurrence of Non-Syndromic Hypo-Hyperdontia in the Mandibular Anterior Region. J Clin Diagn Res 2014; 8: 1-2.
7. Naganahalli M, Honnappa A, Chaitanya NC: Supplemental mandibular mesiodens: a diagnostic challenge. J Clin Diagn Res 2013; 7: 3077-3078.
8. Verma KG, Verma P, Rishi S: Case report: a rare occurrence of non-syndromic hypo-hyperdontia in the mandibular anterior region. Eur Arch Paediatr Dent 2012; 13: 47-49.
9. Bargale SD, Kiran SD: Non-syndromic occurrence of true generalized microdontia with mandibular mesiodens – a rare case. Head Face Med 2011; 7: 19.
10. Venkataraghavan K, Muralikrishnan B, Anantharaj A: Mandibular. Mesiodens with Agenesis of Central Incisors (Hypohyperdontia): A Case Report & Review. Int J Contemp Dent 2011; 2: 26-29.
11. Nayak AG, Chaparwal Y, Pai KM, Lele AS: Non-syndromic hypohyperdontia of the permanent dentition with involvement of the mandibular anterior region: a rare occurrence. Rev Clin Pesq Odontol 2010; 6: 281-284.
12. Neeraja R, Kayalvizhi G, Baig M: Mandibular mesiodens and maxillary mid-palatal mesiodens: rare occurrences. Pediatr Dent J 2010; 20: 186-188.
13. Nuvvula S, Kiranmayi M, Shilpa G, Nirmala SV: Hypohyperdontia: agenesis of three third molars and mandibular centrals associated with midline supernumerary tooth in mandible. Contemp Clin Dent 2010; 1: 136-141.
14. Baca PBR, Lopez CC, Alobera GMA, Leco BMI: Mesiodens mandibular. Cient Dent 2007; 3: 199-202.
15. Zengin AZ: Mandibular mesiodens. Br Dent J 2007; 202: 644.
16. Das G, Sarkar S, Bhattacharya B, Saha N: Coexistent partial anodontia and supernumerary tooth in the mandibular arch: a rare case. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2006; 24: 33-34.
17. Surendran S, Venkatachalapathy A, Vimalageetha K, Thomas AE: Concomitant hypo-hyperdontia with an endocrine etiology. Natl J Maxillofac Surg 2014; 5: 51-53.
18. Nagaveni NB, Sreedevi B, Praveen BS et al.: Survey of mesiodens and its characteristics in 2500 children of Davangere city, India. Eur J Paediatr Dent 2010; 11(4): 185-188.
19. Arikan V, Ozgul BM, Firdevs TO: Prevalence and characteristics of supernumerary teeth in a child population from Central Anatolia – Turkey. Oral Health Dent Manag 2013; 12: 269-272.
20. Chen KC, Huang JS, Chen MY et al.: Unusual Supernumerary Teeth and Treatment Outcomes Analyzed for Developing Improved Diagnosis and Management Plans. J Oral Maxillofac Surg 2019; 5: 920-931.
21. Gurler G, Delilbasi C, Delilbasi E: Investigation of impacted supernumerary teeth: a cone beam computed tomograph (CBCT) study. J Istanb Univ Fac Dent 2017; 51: 18-24.
22. Tymofiyeva O, Proff PC, Rottner K et al.: Diagnosis of dental abnormalities in children using 3-dimensional magnetic resonance imaging. J Oral Maxillofac Surg 2013; 71: 1159-1169.
