Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Nowa Stomatologia 1/2021, s. 19-24 | DOI: 10.25121/NS.2021.26.1.19
Joanna Rączka, Katarzyna Białoszewska, *Anna Turska-Szybka
Resorpcja zewnętrzna jako powikłanie po urazie – opis przypadku
External root resorption as posttraumatic complication – case report
Zakład Stomatologii Dziecięcej, Uniwersyteckie Centrum Stomatologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk
Streszczenie
Urazy zębów stałych są częstą przyczyną zgłaszania się pacjentów w wieku rozwojowym do Zakładu Stomatologii Dziecięcej WUM. Uraz zęba jest jednym z czynników wywołujących resorpcję zewnętrzną, a ryzyko jej wystąpienia jest szczególnie wysokie w przypadku zwichnięcia całkowitego i intruzji zęba. Rokowanie zależy przede wszystkim od prawidłowego przechowywania wybitego zęba oraz zaopatrzenia urazu według wytycznych Międzynarodowego Stowarzyszenia Traumatologii Stomatologicznej (IADT).
W pracy przedstawiono 3-letni przebieg leczenia pacjenta, który w wieku 8 lat doznał urazu zębów z niezakończonym rozwojem korzeni: 11 – zwichnięcie całkowite, 21 – złamanie korony niepowikłane. Na podstawie systematycznie wykonywanych badań klinicznych i radiologicznych podjęto decyzję o leczeniu endodontycznym zębów 11 oraz 21. Z powodu powikłań w postaci zawansowanej resorpcji zewnętrznej korzenia ząb 11 wymagał ekstrakcji po 3 latach. Ząb 21 pozostaje pod obserwacją, nie posiada objawów patologicznych w obrazie RTG. Pacjent pozostaje w dalszym ciągu pod opieką lekarza stomatologa dziecięcego oraz lekarza ortodonty.
Na wynik leczenia zęba 11 miały wpływ czynniki: rodzaj urazu, wiek pacjenta poniżej 10. roku życia, stadium rozwoju korzenia, czas wykonania replantacji > 60 min od urazu, transport zęba w wodzie.
Summary
Injury to permanent teeth is a common reason for patients of developmental age presenting to the Department of Pediatric Dentistry, WUM. Tooth trauma is one of the factors causing external resorption, and the risk of its occurrence is particularly high in cases of complete dislocation and tooth intrusion. The prognosis depends primarily on proper storage of the avulsed tooth and treatment of the injury according to the International Association of Dental Traumatology (IADT) guidelines.
We report the 3-year course of treatment of an 8-year-old patient who sustained trauma to teeth with uncompleted root development: 11 – complete dislocation, 21 – uncomplicated crown fracture. On the basis of systematically performed clinical and radiological examinations the decision of endodontic treatment of teeth 11 and 21 was made. Because of complications in the form of advanced external root resorption, tooth 11 required extraction after 3 years. Tooth 21 remains under observation and has no pathological symptoms on X-ray. The patient is still under the care of a paediatric dentist and orthodontist.
The following factors influenced the outcome of tooth 11: type of injury, patient’s age below 10 years, stage of root development, time of replantation > 60 min from injury, transport of the tooth in water.



Wstęp
Amerykańskie Towarzystwo Endodontyczne (American Association of Endodontists – AAE) definiuje resorpcję jako fizjologiczną lub patologiczną utratę zębiny, cementu korzeniowego z/bez towarzyszącego zaniku otaczającej tkanki kostnej spowodowanej chorobą próchnicową lub urazem (1). Resorpcja patologiczna dotyczy najczęściej zębów stałych i jest procesem trudnym do diagnozowania i leczenia (2). W badaniu histologicznym w rejonie resorpcji najczęściej stwierdza się zapalną, unaczynioną tkankę łączną z naciekami z limfocytów i osteoklastów, a obraz jej jest w dużej mierze uzależniony od czynnika sprawczego (np. zapalenie miazgi, silny uraz mechaniczny, guz nowotworowy, siły wywierane podczas leczenia ortodontycznego) (3). Na podstawie literatury w przypadku następstwa urazu zębów resorpcję możemy podzielić na resorpcję wewnętrzną zapalną i zamienną oraz resorpcję zewnętrzną: powierzchniową, zapalną oraz zamienną (4, 5). W przypadku występowania jednoczasowo obu procesów możemy wyróżnić resorpcję zewnętrzno-wewnętrzną lub perforującą (6, 7).
Uraz zęba jest jednym z czynników wywołujących resorpcję zewnętrzną, a ryzyko jej wystąpienia jest szczególnie wysokie w przypadku zwichnięcia całkowitego i intruzji zęba (5). Według aktualnych wytycznych Międzynarodowego Stowarzyszenia Traumatologii Stomatologicznej (The International Association of Dental Traumatology – IADT) kluczowe znaczenie ma prawidłowe przechowywanie wybitego zęba oraz czas, który upłynął do zaopatrzenia urazu, stan zdrowia i wiek pacjenta, stopień rozwoju korzenia oraz postawa wobec leczenia (8). Występowanie resorpcji korzenia replantowanego zęba zależy również od stopnia zniszczenia tkanek przyzębia i ich gojenia, kondycji miazgi i ewentualnych widocznych zanieczyszczeń powierzchni zęba (9). Z uwagi na fakt, iż resorpcja zewnętrzna może zachodzić bezobjawowo, zalecane są systematyczne kontrole kliniczne oraz radiologiczne zębów objętych urazem (10).
Opis przypadku
Ośmioletni, ogólnie zdrowy pacjent w wyniku uderzenia o schody doznał urazu zębów 11 i 21 (11 – zwichnięcie całkowite oraz złamanie szkliwno-zębinowe niepowikłane korony, 21 – złamanie korony szkliwno-zębinowe niepowikłane). W wywiadzie neurologicznym nie stwierdzono utraty przytomności, zawrotów głowy ani wymiotów. Brak informacji na temat miejsca znalezienia i zanieczyszczenia zęba. Ząb 11 przechowywany był przez 1,5 godz. w pojemniku z wodą, a następnie w Zakładzie Chirurgii Szczękowo-Twarzowej został replantowany i unieruchomiony szyną elastyczną. Zalecono antybiotykoterapię doustną (Dalacin C 25 mg/kg masy ciała w dawce dzielonej przez 7 dni).
Podczas pierwszej wizyty w Zakładzie Stomatologii Dziecięcej WUM w 2. dobie od urazu dziecko zgłaszało dolegliwości bólowe o średnim natężeniu, negowało przyjmowanie leków przeciwbólowych, wypełniało zalecenia dietetyczno-higieniczne, przejawiało lęk przed leczeniem stomatologicznym. W badaniu wewnątrzustnym stwierdzono niezabezpieczone złamania koron zębów 11, 21, szynę elastyczną w obrębie zębów 53-63 oraz liczne ubytki próchnicowe wymagające pilnego leczenia w obrębie zębów mlecznych oraz stałych. Przeprowadzono badanie żywotności miazgi zębów 11, 21 chlorkiem etylu – silna pozytywna reakcja. Barwa zębów 11, 21 prawidłowa. W badaniu radiologicznym stwierdzono: ząb 11 w prawidłowej pozycji w zębodole po replantacji, przebieg linii złamania szkliwno-zębinowego w zębie 21 blisko rogu miazgi, niezakończony rozwój korzeni zębów 11 i 21 (R3/4, stadium ścian równoległych) oraz zębów 22,12 (R1/2, stadium ścian rozbieżnych). Złamania korony zębów zabezpieczono płynnym kompozytem typu Flow. Rodzic dziecka został poinformowany o opcjach leczenia, złym rokowaniu zęba 11 i możliwych powikłaniach po urazie z uwagi na stopień rozwoju korzenia, opóźniony czas replantacji zęba (powyżej 60 min) oraz transport zęba w środowisku niefizjologicznym (w wodzie). Zalecono kontynowanie antybiotykoterapii doustnej, przestrzeganie zaleceń dietetyczno-higienicznych oraz zwolnienie z zajęć sportowych.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. American Association of Endodontists. Glossary of Endodontic Terms, 10th edition. www.aae.org/glossary.
2. Kowalczyk K, Wójcicka A, Iwanicka-Grzegorek E: Resorpcja zewnętrzna twardych tkanek zęba i kości wyrostka zębodołowego – patomechanizm powstawania. Nowa Stomatol 2011; 4: 170-174.
3. Prażmo E, Mielczarek A: Aktualne koncepcje etiologii i terapii resorpcji zębów. Nowa Stomatol 2014; 1: 53-58.
4. Olczak-Kowalczyk D, Szczepańska J, Kaczmarek U: Współczesna stomatologia wieku rozwojowego. Med Tour Press International, Otwock 2017: 610-612.
5. Heithersay GS: Management of tooth resorption. Aust Dent J 2007; 52: 105-112.
6. Andreasen JO: Luxation of permanent teeth due to trauma. A clinical and radiographic follow-up study of 189 injured teeth. Scand J Dent Res 1970; 78: 273-280.
7. Pogorzelska A, Stróżyńska-Sitkiewicz A, Szopiński K: Resorpcja korzenia indukowana leczeniem ortodontycznym – przegląd piśmiennictwa. Nowa Stomatol 2019; 24(2): 48-55.
8. Andersson L, Andreasen JO, Day P et al.: International Association of Dental Traumatology. International Association of Dental Traumatology guidelines for the management of traumatic dental injuries: 2. Avulsion of permanent teeth. Dent Traumatol 2012; 28(2): 88-96.
9. Souza BDM, Dutra KL, Kuntze MM et al.: Incidence of Root Resorption after the Replantation of Avulsed Teeth: A Meta-analysis. J Endod 2018; 44(8): 1216-1227.
10. Jasiński P, Sobiech P, Korporowicz E: Resorpcja zewnętrzna korzenia spowodowana urazem – opis przypadku. Nowa Stomatol 2011; 4: 158-162.
11. Andreasen JO, Bakland LK, Flores M T et al.: Pourazowe uszkodzenia zębów. Wyd. 1. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2005: 10-54.
12. Roskamp L, Trevilatto PC, Souza CM et al.: Types of External Root Resorption of Replanted Teeth: Analysis of the Clinical Aspects and of Interleukin-4 Gene Polymorphisms Involvement. J Endod 2017; 43(11): 1792-1796.
13. Müller DD, Bissinger R, Reymus M et al.: Survival and complication analyses of avulsed and replanted permanent teeth. Sci Rep 2020; 10: 2841.
14. Andreasen JO, Borum MK, Jacobsen HL et al.: Replantation of 400 avulsed permanent incisors. 1. Diagnosis of healing complications. Endod Dent Traumatol 1995; 11(2): 51-58.
15. Coste SC, Silva EFE, Santos LCM et al.: Survival of Replanted Permanent Teeth after Traumatic Avulsion. J Endod 2020; 46(3): 370-375.
16. Andersson L, Bodin I, Sörensen S: Progression of root resorption following replantation of human teeth after extended extraoral storage. Endod Dent Traumatol 1989; 5(1): 38-47.
17. Lin S, Pilosof N, Karawani M et al.: Occurrence and timing of complications following traumatic dental injuries: a retrospective study in a dental trauma department. J Clin Exp Dent 2016; 8: e429-436.
18. Wigen TI, Agnalt R, Jacobsen I: Intrusive luxation of permanent incisors in Norwegians aged 6-17 years: a retrospective study of treatment and outcome. Dent Traumatol 2008; 24: 612-618.
19. Bastos JV, Ilma de Souza Côrtes M, Andrade Goulart EM et al.: Age and timing of pulp extirpation as major factors associated with inflammatory root resorption in replanted permanent teeth. J Endod 2014; 40(3): 366-371.
20. Diangelis AJ, Andreasen JO, Ebeleseder KA et al.: International Association of Dental Traumatology. International Association of Dental Traumatology guidelines for the management of traumatic dental injuries: 1. Fractures and luxations of permanent teeth. Dent Traumatol 2012; 28(1): 2-12.
21. Fouad AF, Abbott PV, Tsilingaridis G et al.: International Association of Dental Traumatology guidelines for the management of traumatic dental injuries: 2. Avulsion of permanent teeth. Dent Traumatol 2020; 36(4): 331-342.
22. Bourguignon C, Cohenca N, Lauridsen E et al.: International Association of Dental Traumatology guidelines for the management of traumatic dental injuries: 1. Fractures and luxations. Dent Traumatol 2020; 36(4): 314-330.
23. Duggal M, Tong HJ, Al-Ansary M et al.: Interventions for the endodontic management of non-vital traumatised immature permanent anterior teeth in children and adolescents: a systematic review of the evidence and guidelines of the European Academy of Paediatric Dentistry. Eur Arch Paediatr Dent 2017; 18(3): 139-151.
otrzymano: 2021-01-20
zaakceptowano do druku: 2021-02-10

Adres do korespondencji:
*Anna Turska-Szybka
Zakład Stomatologii Dziecięcej Warszawski Uniwersytet Medyczny
ul. Bienieckiego 6, 02-097 Warszawa
tel.: (22) 116-64-24
anna.turska-szybka@wum.edu.pl

Nowa Stomatologia 1/2021
Strona internetowa czasopisma Nowa Stomatologia