*Grażyna Jarząbek-Bielecka1, Marek Bielecki2, Justyna Jaskulska3
Znaczenie metod komunikacji w medycynie i aptekarstwie z uwzględnieniem wybranych aspektów z historii medycyny i arteterapii
The importance of communication methods in medicine and pharmacy, taking into account selected aspects of the history of medicine and art therapy
1Pracownia Ginekologii Wieku Rozwojowego i Seksuologii, Klinika Ginekologii, Katedra Perinatologii i Ginekologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
2Apteka „Medica”, Środa Wielkopolska, Nekla Wielkopolska
3Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego w Dąbrowie Górniczej, Wydział Medyczno-Społecznym w Jarocinie
Summary
A humanistic turn in world medicine is also observed to the philosophical sources of medical art and referring to extremely important methods of communication. There is more to it than that. The manifestations of the humanistic revolution in medicine include appreciating the patient’s perspective and his participation in the treatment process involving cooperation with medical staff and family, which is especially important in family medicine.
The importance of communication methods in medicine and pharmacy is indicated, taking into account selected aspects of the history of medicine and art therapy.
Pharmaceutical, medical or nursing activity is an inexhaustible source for ethical and philosophical reflections, also with reference to art. Apart from the communication aspects in view of the confirmed healing effect of art, even an independent scientific discipline has emerged-art therapy. Art has been one of the ways of expression from the beginning myself.
Historia medycyny wskazuje na pozytywny humanistyczny trend (1). Obserwowany jest humanistyczny zwrot w medycynie światowej także do filozoficznych źródeł sztuki lekarskiej i odwołania się do niezwykle istotnych metod komunikacji. Jest to w dużej mierze wyrazem rozczarowania nadmierną technologizacją medycyny, dostrzeżenia niedostatków i niebezpieczeństw zbyt formalnego, technicznego podejścia do choroby z pominięciem osoby pacjenta (2-4).
Przejawami humanistycznego przewrotu w medycynie są m.in. docenienie perspektywy pacjenta oraz jego udziału w procesie leczenia zakładającego współpracę z personelem medycznym i rodziną, co jest istotne szczególnie w medycynie rodzinnej.
Jeśli chodzi o medycynę rodzinną, jest ona jedną z najnowszych specjalizacji w Polsce. Została wprowadzona do polskiego systemu ochrony zdrowia około 25 lat temu na wzór systemu podstawowej opieki zdrowotnej (Primary Care) stosowanej przede wszystkim w Wielkiej Brytanii i w Holandii (5).
Analiza zagadnień związanych z historią medycyny jest niezbędna do krytycznej refleksji na temat funkcji i celów zawodów związanych z praktyką medyczną, sposobu kształcenia lekarzy, kwestii oczekiwań im stawianych. Jest też potrzebna dla zrozumienia, w jaki sposób medycyna jest powiązana z innymi kulturowymi przejawami współczesnego świata (1). Dotyczy to każdej dyscypliny medycznej i aptekarstwa (6-13).
Owa krytyczna refleksja jest istotna także w kontekście metod komunikowania się w medycynie. Słowo „komunikacja” pojmować należy jako wymianę, rozmowę. Termin ten wywodzi się z łaciny od słowa communicatio i oznacza właśnie łączność, wymianę, rozmowę.
Choć w relacji między ludźmi komunikacja to przekaz pewnej informacji (komunikatu) i zdolność do odbioru i rozumienia tego przekazu, to w działalności lekarskiej czy aptekarskiej komunikacja jest czymś więcej (6).
Działalność lekarza nie jest tylko wyjątkowym zawodem, medycyna jest bowiem sztuką. W działalności tej znaczenie ma kontakt z pacjentem, osobą dotkniętą cierpieniem, trudnym doświadczeniem, jakim jest choroba, a to wymaga wielu umiejętności i odpowiednich predyspozycji; nadto jednak wymaga chęci pomocy ze strony lekarza.
Istotna jest tu także umiejętność stworzenia atmosfery sprzyjającej nawiązaniu kontaktu z pacjentem. Komunikacja pomaga stworzyć atmosferę sprzyjającą nawiązaniu kontaktu z pacjentem, pacjentką. Jest ona istotna wraz z umiejętnością słuchania tego, co mówi pacjent o swoim problemie i jednocześnie umiejętnością przekazania tego, co dotyczy możliwości rozwiązania problemów pacjenta w oparciu o zdobytą wiedzę i doświadczenie. Zaiste dla pacjenta to rzecz o pierwszorzędnym znaczeniu.
Tu nie da się przecenić roli dobrego przygotowania lekarza w zakresie metod komunikacji, jednocześnie umiejętności wrażliwego, pełnego zrozumienia i empatii podejścia do pacjenta. Dotyczy to w sposób szczególny zagadnień seksuologicznych – partnerskich, intymnych. Liczne obserwacje świadczą o rosnącym zapotrzebowaniu na profesjonalne poradnictwo i to nie tylko lekarskie, ale i aptekarskie dotyczące problemów intymnych.
Takie są oczekiwania pacjentów, zwłaszcza wobec wielości reklam leków i paraleków oraz informacji o tym, co rzekomo jest dobre dla zdrowia i kondycji.
Generalnie jednak lekarz czy aptekarz powinien zwrócić uwagę na pacjenta jako podmiot, któremu ma pomóc w problemie, z jakim pacjent się zwraca do lekarza czy aptekarza.
Warto zdawać sobie sprawę z tego, że pacjent nie zawsze mówi u swego lekarza o wszystkich stosowanych preparatach – często właśnie aptekarz może uzyskać te informacje, dlatego winien zwrócić uwagę na możliwe interakcje leków i ich działania uboczne. Dotyczy to także leków stosowanych w seksuologii. Farmaceuta-aptekarz musi być na bieżąco ze współczesną wiedzą farmaceutyczną. Bardzo ważna jest współpraca aptekarza z lekarzem.
Pozytywnymi zjawiskami są coraz szersza i mająca już umocowania prawne profesjonalna opieka farmaceutyczna dla pacjentów i poradnictwo aptekarskie.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Jarząbek-Bielecka G: Podstawy etyki i filozofii w medycynie w świetle rozważań Edmunda D. Pellegrina i Davida C. Thomasmy – zagadnienia wybrane. Wydaw. Nauk. Uniw. Med. im. K. Marcinkowskiego, Poznań 2019.
2. Deręgowska J: Nauczanie komunikacji klinicznej w polskich ośrodkach akademickich – potrzeby i perspektywy. [W:] Werner I, Więcek-Janka E (red.): Pomiędzy zarządzaniem procesami edukacyjnymi a rynkiem pracy. Łódź 2014: 167-178.
3. Deręgowska J: Profesjonalna komunikacja w opiece zdrowotnej jako element wsparcia pracowników zawodów medycznych i pacjentów – oczekiwania i potrzeby. Studia Edukacyjne 2015; 35: 359-360.
4. Doroszewski J: Przegląd zagadnień związanych z komunikacją lekarz – pacjent. [W:] Doroszewski J, Markowski A, Meder J (red.): Komunikacja lekarz – pacjent w diagnostyce i leczeniu nowotworów. PAN, Warszawa 2006: 9-17.
5. https://bml.pl/artykuly/felieton/historia-medycyny-rodzinnej-w-polsce.
6. Jarząbek-Bielecka G, Boroch J: Metody komunikowania w relacji lekarz-pacjent, z uwzględnieniem praktyki ginekologicznej i aspektów etycznych. Forum Położ Ginek 2022; 62.
7. Jarząbek-Bielecka G, Bielecki M, Pisarska-Krawczyk M et al.: Opieka medyczna i aptekarska nad pacjentkami niepełnosprawnymi w aspekcie ginekologicznym i seksuologicznym. Pol Prz Nauk Zdr 2015; 1: 58-62.
8. Jarząbek-Bielecka G, Luwański D, Jarząbek A et al.: Refleksje o przemijaniu w praktyce lekarskiej, nie tylko w czasie pandemii, z odniesieniem do wybranych tekstów z literatury. Med Rodz 2021; 24(3-4): 30-32.
9. Jarząbek-Bielecka G, Luwański D, Plagens-Rotman K et al.: Wybrane zagadnienia związane z promocją zdrowia w okresie pandemii. Med Rodz 2021; 24(3-4): 27-29.
10. Plagens-Rotman K, Jarząbek-Bielecka G, Bielecki M et al.: Wybrane aspekty zdrowia seksualnego z uwzględnieniem medycyny rodzinnej i aspektów poradnictwa aptekarskiego także w kontekście okresu przekwitania. Med Rodz 2020; 23(3): 87-90.
11. Plagens-Rotman K, Jarząbek-Bielecka G, Warchoł E et al.: Wybrane zagadnienia związane z zaburzeniami statyki narządów płciowych w kontekście medycyny przeciwstarzeniowej i medycyny rodzinnej. Med Rodz 2020; 23(4): 123-127.
12. Jarząbek-Bielecka G, Madziar K, Bojanowska K et al.: Zarys problemu cierpienia i bólu w praktyce lekarza rodzinnego. Wybrane aspekty medyczne i humanistyczne również w kontekście pandemii koronawirusa SARS-CoV-2. Med Rodz 2020; 23(1): 22-25.
13. Jarząbek-Bielecka G, Boroch J, Bielecki M, Kędzia W: Wybrane aspekty z historii i filozofii medycyny z uwzględnieniem zagadnień medycyny rodzinnej i aptekarstwa. Med Rodz 2019; 22(2): 106-112.
14. Steward J: Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
15. von Hecker K: Lange, Wilhelm. [In:] Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 17, Duncker & Humblot, Leipzig 1883, S. 653 f.
16. https://www.termedia.pl/Journal/-134/pdf-35238-1?filename=file-content-in-pdf.pdf.
17. https://www.gallerystore.pl/blog/2017/02/03/sztuka-jako-uniwersalna-forma-komunikacji/.
18. https://studia-online.pl/aktualnosci/arteterapia-co-to-jest/.
19. https://uap.edu.pl/2020/01/anrzej-lesnik-struktura-pamieci/.
