© Borgis - Nowa Medycyna 1/2011, s. 11-15
*Agnieszka Maria Dziewa1, Anna Ksykiewicz-Dorota2
Monitorowanie zakażeń rany operacyjnej
Monitoring of surgical wound infection
1mgr pielęgniarstwa, doktorantka Katedry i Zakładu Zarządzania w Pielęgniarstwie
2Katedra i Zakład Zarządzania w Pielęgniarstwie, Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Kierownik Katedry i Zakładu Zarządzania w Pielęgniarstwie: dr hab. n. med. prof. ndzw. UM Anna Ksykiewicz-Dorota
Summary
Introduction: Infection at the site of surgery is the most frequent complication concerning patients hospitalized in surgical wards.
Aim: The objective of the study was the monitoring of the frequency of infections at the site of surgery.
Material and methods: The study was conducted in the last quarter of 2008, in the Independent Public Health Care Facility in Kraśnik, with the use of ‘Surgeries and Procedures Chart’, containing data concerning the type of surgery and periprocedural management. For the analysis of data the ‘Post-Operative Wounds Observation Chart’ was also applied, containing the description of the type of surgery, the complications occurring, and laboratory diagnostic methods. In addition, the patient’s medical records were used, as well as the documentation concerning hospital infections.
Results: The three-months analysis showed a small number of wound infections in relation to the number of surgeries performed: 3.4% in October, 2.3% in November, and 3.6% in December.
Conclusions: The prevention of infections at the site of surgery requires the consideration of all potential sources of infection. Data should also be verified concerning various methods of prophylaxis of this type of infection, and the most effective procedures selected.
WSTĘP
W klinicznej opiece nad pacjentem blisko połowę wszystkich negatywnych skutków leczenia stanowią powikłania związane z zabiegami chirurgicznymi. Wśród pacjentów operowanych typowym powikłaniem jest zakażenie miejsca operowanego, które jest najczęstszym zakażeniem wśród pacjentów chirurgicznych i drugim co do częstości występowania zakażeniem w ogólnej puli infekcji szpitalnych – po zakażeniach układu moczowego (1, 2).
CEL PRACY
Celem pracy była ocena monitorowania częstości występowania zakażeń miejsca operowanego w jednym ze szpitali województwa lubelskiego.
MATERIAŁ I METODY
Metodą badawczą była obserwacja pacjentów hospitalizowanych z powodu zabiegów operacyjnych, nadzór nad występowaniem zakażeń rany operacyjnej i analiza dokumentacji szpitalnej, rejestrującej zakażenia szpitalne – „Karta rejestracji zakażenia szpitalnego”, „Raport roczny o zakażeniach zakładowych i drobnoustrojach alarmowych”, „Karta zabiegów i procedur” oraz „Karta obserwacji ran pooperacyjnych”.
Badaniem objęto 1278 chorych leczonych na Oddziale Chirurgii Ogólnej z Pododdziałem Chirurgii Endoskopowej, Chirurgii Urazowej z Pododdziałem Ortopedycznym, Oddziale Ginekologiczno-Położniczym i Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Na podstawie indywidualnej dokumentacji pacjenta, tj. „Historii choroby” i „Historii pielęgnowania” od października do grudnia 2008 r. w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Kraśniku dokonywano obserwacji i analizy częstości występowania zakażeń ran operacyjnych u pacjentów hospitalizowanych na oddziałach zabiegowych. Pacjentom objętym badaniem zakładano dodatkową dokumentację medyczną w postaci „Karty zabiegów i procedur” oraz „Karty obserwacji ran pooperacyjnych”. Pierwszy z dokumentów, oprócz danych identyfikujących pacjenta, tj. numeru historii choroby, daty urodzenia pacjenta, daty przyjęcia na oddział oraz danych identyfikujących pielęgniarkę dokonującą wpisu, zawierał informacje o sposobie przeprowadzenia zabiegu: datę operacji, operowane miejsce lub narząd, stopień czystości pola, czas trwania operacji, rodzaj znieczulenia, tryb przyjęcia do zabiegu, liczbę wykonanych procedur. Stanowił on narzędzie do analizy czynników wpływających na liczbę i częstość występowania ran operacyjnych. „Karta obserwacji ran” w części metryczkowej zawierała dane o oddziale i pacjencie, natomiast w części obserwacyjnej dokonywano zapisów dotyczących rodzaju zabiegu, operatora i osób asystujących, daty zabiegu, kolejnej doby obserwacji, faktu zaistnienia infekcji w dniu przyjęcia na oddział, daty, rodzaju i wyniku badania bakteriologicznego oraz objawów ze strony rany (intensywny, drażniący zapach, mętna wydzielina, ropa, naciek zapalny, obrzęk, zapalenie tkanki łącznej). Dodatkowe informacje o wielkości problemu szpitalnych zakażeń rany operacyjnej uzyskano z dokumentacji Zespołu ds. Kontroli Zakażeń Szpitalnych, tj. „Karty rejestracji zakażenia szpitalnego”, elektronicznej wersji zgromadzonych danych o czynnikach ryzyka, wykonanych badaniach, stosowanej antybiotykoterapii. Obowiązująca w szpitalu procedura przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego została sprawdzona pod względem merytorycznym i stanowiła podstawę do sprawdzenia poprawności jej stosowania na oddziałach zabiegowych szpitala.
WYNIKI
W październiku 2008 r., w pierwszym miesiącu badań, wykonano ogółem 147 zabiegów operacyjnych, z czego 72 stanowiły zabiegi chirurgii miękkiej, 54 – urazowej i 21 dotyczyło pacjentek Oddziału Ginekologiczno-Położniczego. Zabiegi chirurgiczne obejmowały następujące obszary ciała: jama brzuszna – 41,3%, kończyny – 38,9%, skóra – 9,5%, tracheostomia lub drenaż klatki piersiowej – 6,3%, biodro – 4%. Największą grupę pacjentów operowanych stanowiły osoby powyżej 60. roku życia – 53,6%. Zabiegi te najczęściej odbywały się w polu czystym – 57,5% lub czystym-skażonym – 33,1%, natomiast w brudnym – 6,3% i zaledwie 3,1% w skażonym. Najczęściej stosowanym sposobem znieczulenia było znieczulenie ogólne (65,1%), podczas gdy znieczulenie przewodowe lub miejscowe stosowano u niespełna 1/5 pacjentów. Większość pacjentów przyjmowana była na oddział w trybie planowym (69,8%), w 44,6% zbieg trwał do 1 godz., a średni czas przebywania na oddziale przed operacją wynosił niepełne 2 doby. Na Oddziale Ginekologiczno-Położniczym w omawianym miesiącu wykonano 21 cięć cesarskich, przy czym wszystkie pacjentki mieściły się w przedziale wiekowym do 40. r.ż. W 85,7% pacjentki przyjmowane były do zabiegu w trybie nagłym, stąd średni czas przebywania na oddziale przed zabiegiem wynosił 1 dobę. Zabiegi dokonywane były w polu czystym, przy znieczuleniu dolędźwiowym w 66,7% przypadków. Obserwacja ran operacyjnych u pacjentów hospitalizowanych na oddziałach chirurgicznych dotyczyła 58,5% kobiet i 41,5% mężczyzn. Żadna z tych osób nie została przyjęta na oddział z infekcją. Największa liczba zabiegów dotyczyła kamicy wątrobowej i przepukliny. U jednego pacjenta pojawiła się mętna wydzielina w ranie i u jednego – naciek zapalny. Rozpoznania zakażenia dokonywano najczęściej na podstawie obrazu klinicznego, zaś posiewy bakteriologiczne z rany wykonano u 30 chorych, gdzie najczęściej diagnozowanym drobnoustrojem okazywała się Escherichia coli. Zakażenie rany nastąpiło po zabiegu usunięcia wyrostka robaczkowego, usunięciu guza jelita i resekcji jelit. Na Oddziale Ginekologiczno-Położniczym odnotowane infekcje dotyczyły ran po cięciu cesarskim. U 2 pacjentów z ranami operacyjnymi, hospitalizowanych na oddziale intensywnej terapii w październiku nie odnotowano objawów zakażenia. Na podstawie indywidualnej dokumentacji pacjenta oraz Karty rejestracji zakażenia szpitalnego, w omawianym okresie rozpoznano 5 przypadków zakażenia rany operacyjnej (60% – oddział chirurgiczny, 40% – ginekologiczno-położniczy), co stanowi 31,25% wszystkich zakażeń w październiku.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Boer AS: Monitorowanie zakażeń miejsca operowanego w Holandii i Europie. Pielęgniarka Epidemiologiczna 2003; 7(15): 13. 2. Fleischer M, Bober-Gheek B: Podstawy pielęgniarstwa epidemiologicznego. Warszawa: Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych; 2002. 3. Mangram AJ et al.: The Hospital Infection Practices Advisory Committee. Guideline for prevention of surgical site infection 1999. Infection Control and Hospital Epidemiology 1999; 20(4): 247-278. 4. Pournoor J: Nowe narzędzia naukowe służące lepszemu zrozumieniu metod postępowania aseptycznego. Pielęgniarka Epidemiologiczna. Informator 2004; 4(19): 9-12. 5. Ciuruś M: Wpływ higieny pacjenta na zapobieganie zakażeniom szpitalnym. Zakażenia 2007; 5: 58-65. 6. Jabłoński L: Epidemiologia. Wyd. Folium, Lublin 1996. 7. Zaremba M, Borowski J: Mikrobiologia lekarska. PZWL, Warszawa 1997. 8. Bulanda M et al.: Zakażenia rany operacyjnej – porównanie trzech ośrodków na podstawie metod rejestracji biernej. Polski Przegląd Chirurgiczny 1998; 70: 1247-1255. 9. Bulanda M, Heczko P: Kontrola zakażeń szpitalnych. Kraków: Wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 1996. 10. Center for Diseases Control and Prevention. National nosocomial infections surveillance (NNIS) system report, date summary from January 1992 through June 2004, issued October 2004. American Journal Infection Control 2004; 32: 470-485. 11. Center for Disease Contol and Prevention. Reduction in central line – associated bloodsteam infections among patients on intensive care units – Pennsylvania, April 2001 – March 2005. MMWR 2005; 54: 1013-1016. 12. Changes in the epidemiology of methicillin – resistant Staphylococcus aureus in Intensive Care Units in US hospital 1992-2003. Clinical Infections Diseases 2006; 42/3: 389-391. 13. Chassin MR, Galvin RW: Pilna potrzeba poprawy jakości ochrony zdrowia. Obrady Narodowego Okrągłego Stołu na Temat Jakości Opieki Zdrowotnej. JAMA-PL 1999; 1(6): 451-457. 14. Chmielewski D: Metoda CIT – narzędzie w badaniu satysfakcji pacjentów. Służba Zdrowia 2002; 5-7: 16-17. 15. Wierzbińska M: Maski, fartuchy, rękawice – mix w przeciwdziałaniu zakażeniom. Zakażenia 2007; 2: 86-87. 16. Astry C et al.: In Vitro Detection of Antimicrobial Release from jodophor Impregnated Incise Drapes 1999. 17. Chrapusta--Klimeczek A, Puchała J, Szlachta-Jezioro I: Rola materiałów opatrunkowych ze srebrem jonowym w aspekcie zakażeń ran oparzeniowych u dzieci. Zakażenia 2007; 3: 104-110. 18. Glik J, Kawecki M, Nowak M: Ocena zastosowania opatrunków z nanokrystalicznym srebrem w zapobieganiu miejscowej infekcji rany oparzeniowej. Zakażenia 2007; 3: 97-103. 19. White RJ, Cutting KF: Exploring the effects of silver In wound management – what is optimal. Wounds 2006; 18: 307-314. 20. Culver D et al.: Surgical wound infection rates by wound class, operatve procedure, and patient risk index. American Journal of Medicine 1991; 91 (suppl 3B): 152-157. 21. Wilson J: Hospitals In Europe Link for Infection Control through Surveillance (HELICS). Europe Surveillance 2004; 8: 12-13. 22. Wójkowska-Mach J et al.: Zakażenia miejsca operowanego w polskich szpitalach i europejskim programie HELICS. Zakażenia 2005; 2: 70-73. 23. Bond G: Infection control assessment in the perioperative setting. Seminars in Perioperative Nursing 1999; 8(1): 24-33.
