© Borgis - Nowa Medycyna 1/2006, s. 2-5
*Anna Michalak-Stoma1,2, Maria Juszkiewicz-Borowiec1, Dorota Wojnowska1
Charakterystyka zmian paznokciowych w łuszczycy pospolitej
Characteristics of psoriatic nail changes
1 z Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Dermatologii Dziecięcej Akademii Medycznej im. prof. F. Skubiszewskiego w Lublinie
Kierownik Kliniki: dr hab. n. med. Grażyna Chodorowska, prof. nadzw. AM 2 z Zakładu Immunologii Klinicznej Akademii Medycznej im. prof. F. Skubiszewskiego w Lublinie
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Jacek Roliński
Streszczenie
Nail involvment is a very common symptom in psoriasis and in some cases can be the sole diagnostic clue. It is an important issue, because of psychological, social and therapeutic problems. Nail psoriasis is often associated with asymmetric oligoarthritis and with psoriasis of early onset. The most common nail changes are pitting, subungual hyperkeratosis, onycholysis and discoloration of nail plates. Diagnostics of nail psoriasis consists of clinical assessment, mycological investigation, capillaroscopy and histopathological examination. Treatment of nail psoriasis is very difficult and long-term.
Wstęp/Epidemiologia
Zmiany paznokciowe obserwuje się u znacznej liczby chorych na łuszczycę. Jest to istotny problem ze względów psychosocjologicznych, jak również terapeutycznych, ponieważ łuszczyca paznokci jest bardzo oporna na leczenie. Zmiany paznokciowe w przebiegu łuszczycy mają duży wpływ na stan psychiczny chorego, gdyż są one, podobnie jak wykwity na skórze dłoni i twarzy, najbardziej widoczne. U 93% pacjentów stanowią one problem kosmetyczny, u 52% zmiany paznokci są bolesne, a u 58% powodują trudności w czynnościach dnia codziennego (5). Nasilone zmiany w obrębie płytek paznokciowych w przebiegu łuszczycy wiążą się ze znacznym lękiem i depresją.
Według danych dostępnych w literaturze częstość występowania zmian paznokciowych w przebiegu łuszczycy pospolitej ( Psoriasis vulgaris) wynosi od 10 do 50% (6, 8, 20). W badaniu przeprowadzonym u pacjentów hospitalizowanych z powodu łuszczycy stwierdzono zmiany nawet u 78,3% chorych (16). Zmiany łuszczycowe ograniczone tylko do płytek paznokciowych występują u około 1-5% pacjentów (13). Częściej obserwuje się zajęcie procesem chorobowym płytek paznokciowych u osób z rozpoznaną łuszczycą stawową. Około 53-86% tych chorych ma różnego rodzaju zmiany na paznokciach (4, 8, 13, 19, 20), a stwierdzano także i wyższy odsetek (16). Łuszczyca paznokci w większości przypadków towarzyszy asymetrycznemu zapaleniu niewielu stawów (oligoarthritis) i dotyczy najczęściej zmian w stawach międzypaliczkowych dalszych (4, 9, 19). Wykazano również związek występowania ciężkich zmian paznokciowych ze znacznym nasileniem zmian skórnych oraz postępującym zapaleniem stawów w przebiegu łuszczycy (8, 19). Istotna statystycznie okazała się również różnica w częstości występowania łuszczycy paznokci u pacjentów, którzy zachorowali na łuszczycę w wieku 0-30 lat a tymi, u których pierwsze wykwity łuszczycowe pojawiły się po 30 roku życia (8). Częściej stwierdzano zmiany w obrębie płytek paznokciowych u osób starszych (16). Natomiast nie zaobserwowano różnicy w częstości występowania zmian paznokciowych w łuszczycy u kobiet i mężczyzn.
Rodzaje zmian paznokciowych w łuszczycy
Zmiany płytki paznokciowej w przebiegu łuszczycy uzależnione są od lokalizacji procesu chorobowego w obrębie paznokcia. Jeśli choroba dotyczy macierzy, może się objawiać zagłębieniami w płytce paznokciowej (objaw naparstka), pogrubieniem płytki, podłużnym pobruzdowaniem, liniami Beau oraz bielactwem paznokci. Natomiast zajęcie procesem chorobowym łożyska powoduje powstawanie „plam olejowych”, hiperkeratozy podpaznokciowej, oddzielania się płytki paznokciowej oraz linijnych wybroczyn podpaznokciowych. Do innych zmian paznokci należą kruchość, szorstkość paznokci oraz łuszczyca wałów paznokciowych (9).
Głębokie zagłębienia w płytce paznokciowej ( onychia punctata), określane jako objaw naparstka, spowodowane są utratą komórek parakeratotycznych z powierzchni płytki. Podobne zmiany, oprócz łuszczycy, występują także w różnych chorobach układowych włącznie z zespołem Reitera i innymi chorobami tkanki łącznej, sarkoidozą, pęcherzycą, łysieniem plackowatym i nietrzymaniem barwnika.
Podłużne pobruzdowanie płytki paznokciowej ( onychia sulcata longitudinalis) może być fizjologicznym objawem w procesie starzenia, może jednak wskazywać na chorobę, szczególnie jeśli płytki paznokciowe są dodatkowo pogrubiałe i matowe. W takim przypadku należy rozważać łysienie plackowate, atopowe zapalenie skóry, łuszczycę, liszaj płaski, czy bielactwo.
Linie Beau ( onychia sulcata transversa), opisane po raz pierwszy w 1846 roku, są poprzecznymi linijnymi zagłębieniami płytki paznokciowej powstającymi w wyniku urazów lub różnych chorób zaburzających wzrost paznokcia, jak choroba Raynauda, pęcherzyca, łuszczyca. Linie występują zazwyczaj równocześnie na większości lub wszystkich płytkach paznokciowych (7).
Bielactwo paznokci (leukonychia) jest to określenie dla białych plam powstałych w wyniku ognisk parakeratozy w obrębie płytki paznokciowej.
„Plamy olejowe”, czyli przezroczyste, żółtoczerwone przebarwienia w obrębie łożyska paznokcia są najbardziej charakterystyczną zmianą paznokciową w łuszczycy.
Hiperkeratoza podpaznokciowa zajmuje łożysko paznokcia i hyponychium. Gromadzenie się szczątków tkanki pod wolnym brzegiem paznokcia prowadzi często do jego oddzielania się. Onycholiza płytki paznokciowej rozpoczyna się najczęściej dystalnie i postępuje proksymalnie ku macierzy, objawia się białym zabarwieniem zajętej części paznokcia. Oddzielanie płytki może nastąpić na skutek jej mechanicznego uniesienia lub uderzenia powodującego krwawienia między płytką a łożyskiem paznokcia. Innymi przyczynami oddzielania się płytki mogą być też miejscowe urazy, brodawki okołopaznokciowe, grzybica paznokci oraz nadczynność tarczycy.
Wybroczyny w postaci podłużnych czerwonych lub brązowych smug, jak po wbiciu drzazgi, spowodowane są niewielkimi krwawieniami z naczyń włosowatych między łożyskiem a płytką paznokcia. Zmiany te są analogiczne do objawu Auspitza w łuszczycy skórnej, czyli punkcikowatego krwawienia przy próbie zdrapania łuski. Linijne wybroczyny podpaznokciowe mogą występować w urazach, grzybicy paznokci, łuszczycy, układowym toczniu rumieniowatym, reumatoidalnym zapaleniu stawów, zespole antyfosfolipidowym, chorobie wrzodowej żołądka, nowotworach, ciąży, przy stosowaniu doustnych leków antykoncepcyjnych, a także w zapaleniu wsierdzia (7).
U większości pacjentów (82%) ze zmianami paznokciowymi w przebiegu łuszczycy zajęte są zarówno płytki paznokciowe dłoni, jak i stóp (16). Zazwyczaj na jednej lub kilku płytkach obserwuje się różne rodzaje zmian paznokciowych. Do najczęstszych należą: zagłębienia w płytce paznokciowej, hiperkeratoza podpaznokciowa, oddzielanie się płytki paznokciowej oraz zmiany zabarwienia (6, 9, 12, 16, 19). Objaw naparstka, podłużne bruzdy oraz „plamy olejowe” znacznie częściej występują na płytkach paznokciowych dłoni. Natomiast hiperkeratoza podpaznokciowa, onycholiza oraz zmiana zabarwienia są częstszymi zmianami w obrąbie płytek paznokciowych stóp (16).
Wykazano, że zmiany paznokciowe są bardziej nasilone, jeśli równocześnie zajęte są wały paznokciowe. Zauważono, że u pacjentów z zajętymi wałami paznokciowymi częściej występują zmiany związane z łuszczycą macierzy paznokcia (12).
Łuszczycy paznokci mogą towarzyszyć zakażenia grzybicze. U około 13-27% pacjentów z zajętymi paznokciami w przebiegu łuszczycy stwierdzano grzybicę paznokci, zakażenia te były częstsze niż u pacjentów chorujących na łuszczycę, ale nie mających zmian w obrębie płytek paznokciowych (10, 16). Paznokcie zmienione w przebiegu łuszczycy, według badań, najbardziej podatne są na zakażenia grzybami pleśniowymi i drożdżopodobnymi, natomiast zakażenia dermatofitami w większości spowodowane były przez Trichophyton mentagrophytes var. granulosum (16, 17).
Diagnostyka zmian paznokciowych
Diagnostyka zmian paznokciowych obejmuje ocenę kliniczną, badanie mikologiczne, kapilaroskopowe i histopatologiczne.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Baran R.L.: A nail psoriasis severity index. Br J Dermatol, 2004, 150(3), 568-9. 2. Bhushan M. i wsp.: Nailfold video capillaroscopy in psoriasis. Br J Dermatol, 2000, 142(6), 1171-6. 3. Bianchi L. i wsp.: Remission and time of resolution of nail psoriasis during infliximab therapy. J Am Acad Dermatol, 2005, 52(4), 736-7. 4. Cohen M.R. i wsp.: Baseline relationships between psoriasis and psoriatic arthritis: analysis of 221 patients with active psoriatic arthritis. Department of Veterans Affairs Cooperative Study Group on Seronegative Spondyloarthropathies. J Rheumatol, 1999, 26(8), 1752-6. 5. de Jong E.M. i wsp.: Psoriasis of the nails associated with disability in a large number of patients: results of a recent interview with 1,728 patients. Dermatology, 1996, 193(4), 300-3. 6. Farber E.M., Nall L.: Nail psoriasis. Cutis, 1992, 50, 174-8. 7. Fawcett R.S. i wsp.: Nail abnormalities: Clues to Systemic Disease. Am Fam Physician, 2004, 69, 1417-24. 8. Ferrandiz C. i wsp.: Psoriasis of early and late onset: a clinical and epidemiologic study from Spain. J Am Acad Dermatol, 2002, 46(6), 867-73. 9. Grover C. i wsp.: Diagnosis of nail psoriasis: importance of biopsy and histopathology. Br J Dermatol, 2005, 153(6), 1153-8. 10. Gupta A.K. i wsp.: A higher prevalence of onychomycosis in psoriatics compared with non-psoriatics: a multicentre study. Br J Dermatol, 1997, 136, 786-9. 11. Hanno R. i wsp.: Longitudinal nail biopsy in evaluation of acquired nail dystrophies. J Am Acad Dermatol, 1986, 14, 803-9. 12. Kaur I. i wsp.: Nail changes in psoriasis: a study of 167 patients. Int J Dermatol, 2001, 40(9), 601-3. 13. Lavaroni G. i wsp.: The nails in psoriatic arthritis. Acta Derm Venerol Suppl (Stockh), 1994, 186, 113. 14. Pierard G.E., Pierard-Franchmimont C.: Dynamics of psoriatic trachyonychia during low-dose cyclosporin A treatment: a pilot study on onychochronobiology using optical profilometry. Dermatology, 1996, 192, 116-9. 15. Rich P., Scher R.K.: Nail Psoriasis Severity Index: a useful tool for evaluation of nail psoriasis. J Am Acad Dermatol, 2003, 49(2), 206-12. 16. Salomon J. i wsp.: Psoriatic nails: a prospective clinical study. J Cutan Med Surg, 2003, 7(4), 317-21. 17. Stander H. i wsp.: Incidence of fungal involvement in nail psoriasis. Hautarzt, 2001, 52(5), 418-22. 18. Szepietowski J.: Diagnostyka mikologiczna. [W:] Grzybice skóry i paznokci. Vademecum lekarza praktyka. Żurek I. (red.). Medycyna Praktyczna, Kraków 2001, 54-61. 19. Williamson L. i wsp.: Extended report: nail disease in psoriatic arthritis-clinically important, potentially treatable and often overlooked. Rheumatology, 2004, 43(6), 790-4. 20. Wolska H.: Psoriatic arthritis. Przegl Dermatol, 2000, 87, 379-86.
