Próby wyjaśnienia mechanizmów powodujących wysiłkowe nietrzymanie moczu (WNM) u kobiet doprowadziły do sformułowania przez Enhorninga (1) w początkach lat sześćdziesiątych teorii zakładającej mechaniczne, bezpośrednie przeniesienie ciśnienia śródbrzusznego na szyję pęcherza i bliższy odcinek cewki moczowej (położony wewnątrzbrzusznie). Według Enhorninga, zmiany anatomiczne spowodowane przez urazy (porody, wysiłek fizyczny, przewlekły kaszel) zmniejszają lub znoszą wydolność struktur odpowiadających za utrzymanie moczu w pęcherzu w trakcie podwyższonego ciśnienia śródbrzusznego. Chronologicznie późniejsze badania Greenwalda (2) wykazały, że przynajmniej w części przypadków nawet znaczne zmiany anatomiczne nie powodują WNM u kobiet i odwrotnie, WNM występuje przy braku, stwierdzanych klinicznie, zmian anatomicznych. W związku z powyższym Henriksson (3) wyróżnił dwa typy WNM – typ, o patogenezie zgodnej z teorią Enhorninga oraz typ w którym nie obserwowano takiej zależności. Dowodem słuszności takiego podziału WNM były wyniki badań urodynamicznych i obrazy radiograficzne pęcherza i cewki moczowej. Badania Constantinou i Gowan (4) wykazujące, że odruch kaszlowy jest poprzedzony kilkakrotnym, w relacji do spoczynku, wzrostem ciśnienia wewnątrzcewkowego wskazywały na uczestnictwo odruchów nerwowych mięśni dna miednicy i zaprzeczały teorii Enhorninga (1).

Próbą powiązania, na bazie anatomicznej, przyczyn WNM i niestabilności wypieracza była opisana w 1990 roku przez Petrosa i Ulmstena (5) teoria nietrzymania moczu u kobiet, zwana teorią integralną. Zakłada ona ścisły związek funkcji z budową anatomiczną struktur miednicy małej (mięśni i więzadeł dna miednicy i dolnego odcinka układu moczowo-płciowego). Podstawowym założeniem teorii Petrosa i Ulmstena (5) było twierdzenie, że przyczyną zarówno WNM, jak i niestabilności wypieracza jest pierwotny defekt anatomiczny wynikający z „wiotkości” pochwy (ang. lax vagina). Defekt ten może być spowodowany zmianami samej ściany pochwy (zawartość poszczególnych typów kolagenu i elastyny) lub też wynikać z niewydolności struktur anatomicznych bezpośrednio otaczających pochwę i związanych z nią więzadeł, mięśni oraz elementów tkanki łącznej dna miednicy. W tym ujęciu pochwa pełni w mechanizmie utrzymania moczu w pęcherzu dwojaką rolę:

– dynamiczną polegającą na przekazywaniu odruchów mięśniowych wprzęgniętych w mechanizmy zamykania i otwierania cewki moczowej i szyi pęcherza,

– statyczną polegającą na zapewnieniu strukturalnego podparcia tej części szyi pęcherza moczowego i odcinka bliższego cewki moczowej, które zawierają hipotetyczne receptory wrażliwe na rozciąganie (ang. stretch receptors – SR).

Petros i Ulmsten uważają, że przywrócenie prawidłowych warunków anatomiczno-funkcjonalnych dna miednicy i dolnej części układu moczowo-płciowego przywróci prawidłową funkcję pęcherza moczowego i cewki moczowej, zarówno u pacjentek z WNM, jak i w niestabilności wypieracza.

W teorii integralnej podkreśla się, że prawidłowe funkcje cewki moczowej i szyi pęcherza zapewniają przede wszystkim pochwa i tkanka łączna przypochwia. Ważną funkcję pełnią także mięśnie poprzecznie prążkowane oraz więzadła miednicy małej. Funkcjonalnie i anatomicznie pochwa kobiety składa się z dwóch odrębnych segmentów, pociąganych w dwóch, przeciwstawnych kierunkach. Przednio-dolny odcinek pochwy stanowi tzw. hamak (6). Struktura ta („hamak”) wstępuje z przedsionka pochwy pod kątem 45 stopni do wysokości przyczepu więzadła łonowo-cewkowego i przedniej części mięśnia łonowo-guzicznego. Hamak utworzony przez przednią ścianę pochwy jest ściśle zespolony włóknami tkanki łącznej z dolnymi dwiema trzecimi cewki i tworzy z nią ostry kąt (około 16 stopni) rozwierający się ku górze. Połączone struktury cewki i pochwy są zakotwiczone do kości łonowej przez więzadło łonowo-cewkowe oraz włókna przedniej części mięśnia łonowo-guzicznego. Punkty zaczepienia (punkty obrotowe) stanowią boczne powierzchnie pochwy. Ta część struktury anatomicznej warunkuje prawidłowość działania tak zwanego cewkowego mechanizmu utrzymania moczu.

Druga część pochwy składa się z odcinka wstępującego pod kątem około 130 stopni ku tyłowi, aż do położenia horyzontalnego (część pochwy bezpośrednio powyżej przyczepu więzadła łonowo-cewkowego, część przechodząca przez płaszczyznę dźwigaczy oraz część ciągnąca się aż do przyczepu więzadeł maciczno-krzyżowych i więzadła głównego). Takie usytuowanie górnej części pochwy umożliwia wystąpienie trzech ruchów: ku przodowi – ruch wywołany przez skurcz części przedniej mięśnia łonowo-guzicznego, ku tyłowi – ruch wywołany przez skurcz mięśni dźwigaczy oraz ku dołowi – ruch uwarunkowany skurczem części podłużnej mięśnia dźwigacza odbytu. Część pochwy nad płaszczyzną dźwigaczy odpowiada głównie za wystąpienie drugiego, najważniejszego mechanizmu zamykającego pęcherz moczowy – mechanizmu związanego z szyją pęcherza. Do prawidłowego przenoszenia pociągania w trzech opisanych powyżej kierunkach jest konieczna „wystarczająca” elastyczność ścian pochwy, głównie tak zwanej strefy krytycznej elastyczności (ang. zone of critical elasticity). Strefa ta zawiera się w przestrzeni od przyczepu więzadła łonowo-cewkowego do punktu w którym pochwa przechodzi w położenie horyzontalne. W tym też rejonie w przylegającej cewce moczowej i szyi pęcherza zlokalizowane są receptory wrażliwe na rozciąganie (SR). Uważa się, że zakończenia nerwowe cholinergiczne biegnące razem z włóknami mięśni gładkich podstawy pęcherza i bliższej części cewki moczowej unerwiają te właśnie receptory i wyzwalają odruch parcia. W tej okolicy zlokalizowane są ponadto receptory typu chemicznego (7) których pobudzenie może zostać wywołane poprzez umieszczenie kropli moczu w części bliższej cewki moczowej, nawet w przypadku pustego pęcherza i spowodować wystąpienie nietrzymania naglącego. Klinicznym potwierdzeniem wyników badań laboratoryjnych jest występowanie naglącego nietrzymania moczu bez skurczów wypieracza. Wydaje się więc wysoce prawdopodobne, że receptory wrażliwe na rozciąganie i receptory typu chemicznego, mimo wspólnej lokalizacji anatomicznej, posiadają osobne zakończenia nerwowe. Receptory wrażliwe na rozciąganie (SR) posiadają niski próg pobudliwości i aby pozostać w stanie nie wzbudzonym wymagają podpory ściany pochwy. Podpora ta jest również uwarunkowana prawidłowym napięciem mięśni gładkich ściany pochwy. Zaburzenia anatomiczne lub funkcjonalne tej okolicy powodują mieszane postacie nietrzymania moczu (jednoczesne występowania wysiłkowego i naglącego nietrzymania). Ilustracją graficzną stosunków anatomicznych wyjaśniających zależności pomiędzy poszczególnymi mechanizmami utrzymującymi mocz w pęcherzu są ryciny zawarte w pracy Petrosa i Ulmstena (5) oraz w prezentacji multimedialnej (8).

Mechanizm cewkowy, zwany przez twórców teorii integralnej pierwszym mechanizmem zamykającym, jest uwarunkowany skurczem przedniej części mięśnia łonowo-guzicznego, skurczem mięśni poprzecznie prążkowanych okołocewkowych oraz obecnością prawidłowo wykształconych splotów naczyniowych okołocewkowych.