© Borgis - Nowa Stomatologia 1/2007, s. 17-21
*Dorota Gajdzik-Plutecka1, Anna Kuczyńska2, Ewa Stębelska2, Małgorzata Wiśniewska2
Badania szczelności brzeżnej wypełnień kompozytowych założonych z użyciem samowytrawiających systemów łaczących
The examination of marginal integrity of composite restorations done with self-etching adhesive system
1Zakład Stomatologii Dziecięcej Instytutu Stomatologii Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Zakładu: dr n. med. Aleksander Remiszewski
2Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Stomatologii Dziecięcej IS AM w Warszawie
Opiekun Koła: dr n. med. Dorota Gajdzik-Plutecka
Wstęp
Samowtrawiające systemy łączące są bardzo ciekawą i wiele obiecującą grupą materiałów, które pojawiły się w ostatnich latach na rynku stomatologicznym. Pojawienie się systemów samowytrawiających nastąpiło po generacjach systemów łączących, w których stosowano technikę całkowitego wytrawiania ubytku kwasem fosforanowym (Total Etch). W praktyce okazało się, że technika ta niesie za sobą możliwość popełniania wielu błędów, które skutkują słabą adhezją z tkanką zębinową i nadwrażliwością pozabiegową. Tłumaczy się to głównie niedostatecznym lub nadmiernym wytrawieniem zębiny, jak również problemem w utrzymaniu prawidłowej jej wilgotności bezpośrednio po wytrawieniu, tuż przed aplikacją systemu łączącego (1). Samowytrawiające systemy łączące to materiały, przy zastosowaniu których wyeliminowana została konieczność oddzielnego trawienia zmineralizowanych tkanek zębowych kwasem fosforanowym. W swoim składzie zawierają one tzw. samowytrawiające primery, które cechują się kwaśnym odczynem, hydrofilnym charakterem i zdolnością polimeryzacji. pH kwaśnych monomerów waha się między 1-2. Posiadają zdolność trawienia szkliwa, którego wzór wytrawienia podobny jest do otrzymanego po działaniu kwasu fosforanowego (2-4).
Częściowo rozpuszczają one warstwę mazistą, rozpuszczają strukturę nieorganiczną z przestrzeni pomiędzy włóknami kolagenowymi, infiltrują do przestrzeni pomiędzy nimi. Polimeryzują łącznie z monomerami sieciującymi zawartymi w części adhezyjnej systemu łączącego. Zaś sam proces trawienia zmineralizowanych struktur zęba za pomocą w/w systemów jest procesem samoograniczającym się. Uwalniane jony Ca i P podczas procesu trawienia neutralizują kwas (5, 6). Wynikają stąd liczne zalety samowytrawiających systemów łączących:
1. Prosta i szybka technika aplikacji, pominięcie osobnego etapu wytrawiania, mniejsze prawdopodobieństwo popełnienia błędu w aplikacji (7, 8).
2. Mniejsza wrażliwość techniki aplikacji (9).
3. Eliminacja nadwrażliwości pozabiegowej (nie jest usuwana warstwa mazista), lepsze uszczelnienie kanalików zębinowych.
4. Tolerancja na różną wilgotność zębiny (7, 6).
Natomiast słabsze ich strony to:
1. Słabsze łączenie ze szkliwem w stosunku do systemów wcześniejszych generacji (3, 10, 11).
2. Brak kompatybilności z chemoutwardzalnymi kompozytami (katalizatorem reakcji polimeryzacji tych materiałów są trzeciorzędowe aminy, które ulegają dezaktywacji w kwaśnym środowisku) (5, 6, 12).
3. Materiał ten jest stosunkowo nowy i jeszcze słabo sprawdzony klinicznie.
Cele
Celem pracy było zbadanie szczelności połączenia wypełnień kompozytowych założonych z użyciem systemu samowytrawiającego z tkankami zęba.
Materiały i metody
Badaniu poddano 2 grupy wypełnień (w sumie 20 wypełnień) wykonanych z materiału Tetric Ceram z użyciem systemu samowytrawiajacego AdheSe firmy Ivoclar Vivadent. Pierwszą grupę (grupa in vivo) stanowiły wypełnienia założone podczas leczenia ubytków próchnicowych u dzieci w zębach mlecznych.
Ryc. 1. Pacjentka P.M. lat 9. Ząb 75. Etapy zabiegu zakładania wypełnienia kompozytowego (Tetric Ceram + AdheSe).
Po tradycyjnym opracowaniu ubytków za pomocą turbiny i mikrosilnika stosowano ukośne ścinanie ich krawędzi ubytku, następnie aplikowano system łączący i materiał wypełniający, przestrzegając zaleceń producenta. Nie stosowano podkładów ochronnych, jak również pomijano tradycyjne wytrawianie szkliwa klasycznym wytrawiaczem w postaci 37% kwasu fosforowego. Po okresie ok. 18 miesięcy od zabiegu, w wyniku fizjologicznej utraty uzębienia mlecznego, pozyskano w/w zęby.
Ryc. 2. Pacjentka K.B., lat 9. Ząb 64 z badanym wypełnieniem kompozytowym, zakwalifikowany do ekstrakcji z powodu fizjologicznej wymiany uzębienia.
Wszystkie wypełnienia posiadały adaptację brzeżną klinicznie bez zastrzeżeń. 5 wypełnień zlokalizowanych było na powierzchniach żujących, pozostałych 5 na powierzchniach bocznych.
Drugą grupę (grupa in vitro) stanowiło10 wypełnień, które założone były w warunkach laboratoryjnych w wypreparowane sztucznie ubytki w zębach mlecznych pozyskanych również w wyniku fizjologicznej wymiany.
Ryc. 3. Etapy preparacji ubytków. Zakładanie wypełnienia w warunkach in vitro.
Zlokalizowane były na powierzchniach bocznych (policzkowych) zębów, co mogłoby klinicznie odpowiadać kształtowi ubytków klasy V wg Blacka.
Szczelność wypełnień badano metodą penetracji barwnika, którym był 0,5% roztwór fuksyny zasadowej.
Prowadząc badania przyjęto następujący sposób postępowania.
Ryc. 4. Etapy badania metoda penetracji barwnika.
a Wypełnienie z grupy in vivo
b, c Wypełnienia zakładane w warunkach in vitro
Materiał badany (zęby) przechowywano w wilgotnym środowisku, tj. w soli fizjologicznej. Następnie suszono je, pokrywano lakierem acetonowym, pozostawiając wolną powierzchnię wypełnienia wraz z 2 mm marginesem szkliwa wokół niego i zatapiano w woskowych bloczkach, celem zablokowaniu powierzchni powstałych po zresorbowaniu korzeni. Tak przygotowane próbki zanurzano w 0,5 % roztworze fuksyny zasadowej na okres 24 godzin. Po wyjęciu z barwnika płukano, suszono i uwalniano zęby z wosku, po czym przecinano je szczelinowym wiertłem diamentowym poprzez wypełnienia, wzdłuż długiej osi zęba. W przypadku wypełnień z grupy in vivo cięcie prowadzono poprzez powierzchnie styczne (w płaszczyźnie strzałkowej), by w przypadku wypełnień kl. II uwidoczniło się również połączenie części przydziąsłowej wypełnienia z tkankami zęba. Zaś w przypadku wypełnień z grupy in vitro cięcie prowadzono zgodnie z płaszczyzna horyzontalną. Po wypolerowaniu oglądano miejsce połączenia wypełnienia z zębem pod lupą 3-krotnie powiększającą.
Do klasyfikacji wyników posłużono się własną skalą penetracji barwnika:
0* – brak penetracji barwnika,
1*– barwnik penetruje wzdłuż połączenia wypełnienia z tkanką szkliwną, ale nie dochodzi do połączenia szkliwno-zębinowego,
2* – barwnik penetruje wzdłuż połączenia wypełnienia z tkanką szkliwną i obejmuje połaczenie szkliwno-zębinowe nie przekraczając go,
3* – barwnik penetruje wzdłuż połączenia wypełnienia z tkanką szkliwna i zębinową przekraczając połączenie szkliwno-zębinowe.
W przypadku systemów adhezyjnych wyniki odpowiadające stopniowi „0” oraz „1” w tej skali uważano za akceptowalne, 2 i 4 – uznano za nieakceptowalne.
WYNIKI
Wyniki badań zamieszczono w tabeli:
| Stopień penetracji barwnika | Grupa in vivo | Grupa in vitro |
| akceptowalny | 0 | 8 | 10 |
| 1 | - | - |
| nieakceptowalny | 2 | 2 | - |
| 3 | - | - |
W większości przypadków nie obserwowano penetracji barwnika w miejscu połączenia wypełnienia z tkanka zębinową.
Ryc. 5. Przykłady wypełnień o penetracji barwnika 0*
Stwierdzono ją jedynie w dwóch przypadkach i zakwalifikowano jako 2 stopień wg przyjętej klasyfikacji.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Niewiadomski K., Ivoclar-Vivadent Polsk: Vivadent Ivoclar Polska, Vademecum, cz.III, Wiadomości ogólne i szczegółowe o systemach łączących. 2. Hannig A. et al.: Microleakage and SEM evaluation of fissure sealants placed by use of self-etching priming agent . J. Dent., 2004, 32: 75-81. 3. De Munck J.: An in vitro and in vivo study on the durability of biomaterial- tooth bonds. Rozprawa doktorska. 4. Borczyk D., Piątowska D.: Rola szkliwa w adhezji materiałów odtwórczych do tkanek zęba na podstawie piśmiennictwa. Czas. Stomat., 2000, LIII, 3: 154-158. 5. Ahlstrand W.: O systemach wiążących słów parę, część II. MS nr 9, 2003: 98-100. 6. Tay F.: Zębinowe systemy wiążące. Dentsply Raport, 2003, 13. 7. Croll T.P., Berg J.: Uproszczona adhezja kompomerów w stomatologii dziecięcej, Quintessence, 2001, IX, 1: 27-32. 8. Hickel R., Manhart J.: Esthetic compomer restorations in posterior teeth using a new all-in-one adhesive: case presentation. J. Esthet. Dent., 1999, 11(5): 250-258. 9. Cavina D.A. et al.: Universidade Estadual de Ponta Grossa, Ponta Grossa, Parana, Brazil: Microleakage Evaluation of Enamel and Dentin Surfaces in Composite Restorations. Espertise, Honolulu, Hawai, USA, March 10-13, 2004, s.72. 10. Perdigao J. et al.: Total- etch versusself- etch adhesive: effect on postoperative sensitivity, J Am Dent Assoc, 2003, Dec; 134(12): 1621-9. 11. Bock H. et al.: Inter-crystallite nanoretention of self-etching adhesives at enamel imaged by transmission electron microscopy. Eur. J. Oral Sci., 2002, 110: 464-470. 12. Asmussen E., Peutzfeldt A.: Adhesive systems:effect on bond strength of incorrect use. J. Adhes. Dent., 2002, 4(3): 233-242. 13. Al.-Hamadani K.K., Crabb M.S.M.: Marginal adaptation ot composite resin. J. of Oral Rebab., 1975, 2, 21-31. 14. Dietschi D. et al.: Badania In vitro szczelności brzeżnej i wewnętrznej wypełnień kompozytowych. Quintessence (przekład), 1995, III, 2, 105-115. 15. Hegarty S.M., Pearson G.J.: The effectiveness of dentine adhesives as demonstrated by dye penetration and SEM investigations. J. of Oral Rehab., 1990, 17, 351-357. 16. Kostka E.: Zusammenhang von Farbstoffpenetration und restelektronenmikroskopischer Randanalyse adhasiv befastigeter keramischer Inlays. Dissertation zur Erlangung der zahnmedizinischen Doktorwurde am Fachbereich Humanmedizin der Fereien Universitat Berlin, Berlin 1996. 17. Moore D.H., Vaan W.F.: The effect of a cavosurface bevel on microleakage on posterior composite restorations. J. of Prosthey. Dent., 1988, 59, 1, 21-24. 18. Rtief D.H. et al.: Effect of cavosurface treatment on marginal leakage Class V composite resin restorations. J. of Prosthet. Dent., 1982, 47, 5, 496-501. 19. Taylor M.J., Lynch E.: Microleakage. J. Dent., 1992, 20, 3-10. 20. Ernst C.-P. et al.: Marginal Integrity of Filtec Supreme and Tetric Ceram Posterior restorations. Espertise, Honolulu, Hawai, USA, March 10-13, 2004, s. 43. 21. Bertrand M.F. et al.: University of Nice - Sophia Antipolis, Laboratory of Surfaces and Interfaces in Odontology, France: Microleakage of Pit and Fissure Sealants after Er: Yag Laser Preparation. Espertise, Honolulu, Hawai, USA, March 10-13, 2004, s. 89. 22. Wattanawongpitak N. et al.: Tokio Medical &Dental University, Japan, Center of Excellence Program, FRMDRTB at TMDU, Tokyo Medical and Dental University, Japan: Effect of Flowable Composite on Adaptation of Different C-Factor Cavities. Espertise, Honolulu, Hawai, USA, March 10-13, 2004, s. 50. 23. Roggendorf M.J. et al.: University of Erlangen - Nuremberg, Germany: Coronal and Apical Microleakage of Root Canal Fillings With/Without Gutta-Percha. Espertise, Honolulu, Hawai, USA, March 10-13, 2004, s. 24. 24. Roulet J.F.: Marginal Integrity: clinical significance, J. Dent. Suppl., 1994, 1, 22:9-12. 25. Soderholm K.J. et al.: Correlation between marginal discrepanciesat the amalgam/ tooth interface and recurrent caries( in Quality evaluation of dental restorations) K.J. Anusavice, ed. Chicago 1989, Quintessence, pp. 95-108. 26. Gajdzik-Plutecka D.: Badanie adaptacji brzeżnej wypełnień z materiałów kompozytowych i amalgamatówsrebra w zębach stałych niedojrzałych u dzieci. Badania kliniczne i mikroskopowe. Rozprawa doktorska, Warszawa, 1999 r. 27. Jańczuk Z.: Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. PZWL, Warszawa, 2006. 28. Wiśniewska J.: Kliniczna ocena jakości wypełnień z Amalcapu i Amalcapu non-gamma 2; 3-letnie obserwacje. Czas, Stomat., 1994, XLVII, 9, 587- 593. 29. Tyczyńska U.: Wyniki leczenia wad rozwojowych twardych tkanek zębów siecznych materiałami Dentosit, Helio Progress, Tetric. Praca Doktorska AM Zabrze, 1995. 30. Bouillaguet S. et al.: Bond strength of composite to dentin using conventional, one-step, and self-etching adhesive systems. J. Dent., 2001, 29: 55-61. 31. Ceballos L. et al.: Microtensile bond strength of total-etch and self-etching adhesives to caries - affected dentine. J. Dent., 2003, 31: 469-477. 32. Friedl K.H. et al.: Bond strenght of composite resins using a new one-step adhesive system. J. Dent. Res., 2000, 79: abstract No. 3633. 33. Ernst C.P. et al.: Marginal adaptation of self-etching adhesives in class II cavities; J Adhes Dent., 2002, 4(3): 223 -31. 34. Asmussen E., Peutzfeldt A.: Adhesive systems:effect on bond strength of incorrect use. J. Adhes. Dent., 2002, 4(3): 233-242. 35. Blunck U., Roulet J-F.: Marginal adaptation of compomer ClassV restorations in vitro. J. Adhes. Dent., 1999, 1: 143-151. 36. Swift E.J. Jr et al.: Wiązanie materiałów kompozytowych ze szkliwem i zębiną: Krótka historia oraz aktualne wyniki badań, 1995. Quintessence, 1996, IV, 5: 307-318. 37. Matthews-Brzozowska T., Stopa J.: Połączenie międzyfazowe tkanki zęba i materiału złożonego po zastosowaniu systemu łączącego nowej generacji. Czas. Stomt., 2002, LV, 6: 335-339. 38. Frey O.: Promet L-pop: Przełom w technologii materiałów łączących. Stom. Współczesna, supl. Nr 1, 2000: 30-32. 39. Szefowski H. i wsp.: Szczelnośc globalna - brzeżna i międzywarstwowa rekonstrukcji zębowych - przegląd metod badawczych, Nowa Stom., 1999, 3: 9-11
