© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2007, s. 107-113
*Dorota Gajdzik-Plutecka1, Agnieszka Szczecińska2, Emilia Wójcik2, Albert Trojanowski2, Agnieszka Nalborska2, Ewa Prokopowicz2, Iza Puchalska2
Badanie skuteczności uszczelniania bruzd i szczelin zębów mlecznych materiałem szkło-jonomerowym
Estimation of efficiency of deciduous teeth fissure sealing of glass-ionomer material
1Zakład Stomatologii Dziecięcej Instytutu Stomatologii Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Zakładu: dr n. med. Aleksander Remiszewski
2Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Stomatologii Dziecięcej IS AM w Warszawie
Opiekun Koła: dr n. med. Dorota Gajdzik-Plutecka
Wstęp
Lakowanie (uszczelnianie bruzd i szczelin zębów) jest najskuteczniejszą metodą profilaktyki próchnicy powierzchni żujących zębów niedojrzałych. Działanie laku polega przede wszystkim na mechanicznym zablokowaniu anatomicznych miejsc zwiększonej retencji na powierzchni zęba a przez to uniemożliwienie odkładania się w nich płytki nazębnej oraz może dodatkowo przyczyniać się do wzbogacania tkanek zęba w jony fluoru jeżeli zawiera je w swoim składzie i ma możliwość uwalniania ich do otaczającego środowiska.
Obecnie używane są uszczelniacze na bazie żywic oraz materiały szkło-jonomerowe.
Europejska Akademia Stomatologii Dziecięcej (EAPD) zaleca przede wszystkim stosowanie uszczelniaczy na bazie żywic głównie ze względu na ich wysoką retencję. Jednak liczne badania wykazują, że lakowanie tymi materiałami sprawdza się ale przede wszystkim w przypadku zębów stałych. Retencja uszczelniaczy na bazie żywic w przypadku tych zębów wynosi od 50% do 90% nawet po wieloletnim czasie obserwacji (1-8).
Zaś w przypadku zębów mlecznych sytuacja wygląda zdecydowanie inaczej. Skuteczność takiej metody profilaktyki jest znacząco mniejsza (9, 10). Nieliczne doniesienia w piśmiennictwie poświęcone lakowaniu zębów mlecznych wyraźnie wskazują na gorszą skuteczność tej metody profilaktyki w ich przypadku np.: Wal i wsp. wykazali, że już po okresie 3 miesięcy retencja laku z materiału Helioseal F u 3 latków wynosiła tylko 65% (11). Przyczyny takiej retencji materiałów należy upatrywać w problemach w dokładnym przeprowadzeniu zabiegu (gorsza współpraca z małymi pacjentami, trudności z utrzymaniem suchości pola operacyjnego) jak również gorszą mikroretencją materiałów żywicowych do szkliwa zębów mlecznych (wierzchnia warstwa szkliwa zębów mlecznych wykazuje budowę apryzmatyczną co w konsekwencji przyczynia się do gorszego wzoru wytrawiania szkliwa) (12). Niedawno na polskim rynku stomatologicznym pojawił się nowy materiał szkło-jonomerowy strontowy GC Fuji VII zwany również GC Fuji Triage charakteryzujący się bardzo wysoką zawartością jonów fluoru (ryc. 1) (13).
Ryc. 1. Materiał GC Fuji VII (Triage).
Do cech tego materiału należy zaliczyć:
– Szybki i wysoki poziom uwalnianych jonów fluoru do otaczającego środowiska (kilkakrotnie wyższy w stosunku do dotychczas stosowanych materiałów szkło-jonomerowych i laków kompozytowych) (ryc. 2).
Ryc. 2. Poziom uwalnianego fluoru z różnych materiałów do zabezpieczania bruzd (dane wg producenta materiału GC Fuji Triage).
– Łatwość w użyciu.
– Chemiczna adhezja do tkanek zęba również w wilgotnym środowisku.
– Przy aplikacji konsystencja materiału jest płynna ale stabilna.
– W przypadku różowej wersji materiału (GC Fuji Triage Pink) możliwość przyspieszenia procesu wiązania dzięki absorpcji ciepła ze światła lampy halogenowej.
Cechy tego materiału zainspirowały autorów do przeprowadzenia badań nad wykorzystaniem go jako uszczelniacza bruzd i szczelin zębów mlecznych.
Ocenę uszczelniacza GC Fuji Triage przeprowadzono w oparciu o obserwacje kliniczne oraz badanie laboratoryjne.
A. BADANIE KLINICZNE
Cel pracy
Celem badania klinicznego była wstępna ocena retencji materiału użytego do profilaktycznego uszczelniania bruzd i szczelin.
Materiał i metody
Materiał badawczy stanowiło 50 uszczelnień bruzd i szczelin zębów trzonowych mlecznych wykonanych z cementu Fuji Triage Pink u dzieci w wieku 2-5 lat należących do grupy wysokiego ryzyka próchnicy, większość z nich była już wcześniej leczona z powodu próchnicy wczesnej zębów siecznych (ryc. 3).
Ryc. 3. 3-letni pacjent z dużą skłonnością do próchnicy zakwalifikowany do badań.
Zabieg uszczelniania bruzd przeprowadzono w następujący sposób. Powierzchnie żujące zębów mlecznych oczyszczono z płytki nazębnej (ryc. 4A). Następnie pokryto je uzdatniaczem (20% kwas poliakrylowy) na ok. 20 sekund (ryc. 4B), wypłukano, odizolowano od dostępu śliny oraz osuszono. Kolejnym etapem było uaktywnienie w wytrząsarce kapsułki materiału uszczelniającego Fuji Triage Pink i jego aplikacja (ryc. 4C) oraz naświetlenie lampą halogenową (ryc. 4D). Materiał pokryto cienką warstwą zabezpieczającego lakieru (ryc. 4E) i ponownie naświetlono (ryc. 4F). Następnie skontrolowano uszczelniacz w zgryzie (ryc. 4G), w sytuacjach kiedy była konieczna korekta uszczelniacza wykonano ją po okresie 5-10 min. od chwili założenia, powierzchnie skorygowane ponownie pokryto lakierem (ryc. 4H). Prawidłowo założony uszczelniacz wypełniał wszystkie bruzdy i zagłębienia, miał gładką powierzchnię i nie stanowił przeszkody w zgryzie (ryc. 5).
Ryc. 4. Etapy zakładania uszczelniacza bruzd i szczelin z materiału GC Fuji Triage Pink w zębach 74 i 75.
Ryc. 5. Uszczelnienia bruzd zębów 74 i 75 z materiału GC Fuji Triage. Stan bezpośrednio po założeniu.
Przeprowadzono następnie badania kontrolne po upływie 1 i 3 miesięcy. Za pomocą zgłębnika i lusterka stomatologicznego oceniano stan założonych uszczelnień jak również stan zęba tj. pod kątem pojawienia się ewentualnych ognisk próchnicy.
Oceniono retencję materiału uszczelniającego według następujących kategorii:
A – całkowita retencja uszczelniacza
B – częściowa utrata uszczelniacza
C – całkowita utrata uszczelniacza
Wyniki
Po przeprowadzonych badaniach kontrolnych po 1 miesiącu w przypadku wszystkich uszczelniaczy przyznano kategorię A tj. stwierdzono ich całkowitą retencję (ryc. 6 i 7), zaś po 3 miesiącach kategorię A przyznano 88% uszczelniaczy pozostałe 12% zakwalifikowano do kategorii B (częściowa utrata uszczelniacza) (ryc. 8).
Ryc. 6. Ilustracja wyników badania retencji uszczelniacza.
A) po okresie 1 miesiąca
B) po okresie 3 miesięcy
Ryc. 7. Przykład całkowitej retencji uszczelnienia w zębach 84 i 85 po okresie 3 miesięcy.
Ryc. 8. Przykład częściowej utraty uszczelnienia w zębie 54 po okresie 3 miesięcy.
B. BADANIA LABORATORYJNE
Cel pracy
Celem było sprawdzenie, czy krótka obecność uszczelnienia bruzd zębów mlecznych wykonanego z materiału szkło-jonomerowego GC Fuji Triage Pink wpływa na wzbogacanie zmineralizowanych tkanek zęba w jony fluoru i strontu.
Materiał i metody
Materiał stanowiły 4 jednoimienne zęby tego samego pacjenta pozyskane w wyniku fizjologicznej wymiany z których 3 miały 6 tygodni wcześniej bruzdy zabezpieczone lakiem a jeden, który nie był uszczelniony potraktowano jako ząb kontrolny. Badanie przeprowadzono za pomocą spektrometrii energii promieniowania X (EDS).
Przygotowanie materiału do badania polegało na przecięciu zębów wzdłuż ich długiej osi, inkludowaniu w żywicy epoksydowej, szlifowaniu i polerowaniu próbek oraz napyleniu warstwą węgla.
Badanie pomiaru stężenia fluoru i strontu przeprowadzono w skaningowym mikroskopie elektronowym Hitachi 3500 z dyspersją energii promieniowania X przy napięciu przyspieszającym wiązkę elektronów V=15 kV i prądzie wiązki I=20 A. Badanie wykonano w różnych odległościach od miejsca połączenia uszczelniacza ze szkliwem (w szkliwie). Pierwszy punkt znajdował się w odległości 5 μm od tej granicy, ostatni w odległości, przy której stężenie fluoru wyniosło 0%.
Punkty były rozmieszczone w odległości 2-3 μm wzdłuż linii prostopadłej do granicy uszczelniacz – szkliwo (ryc. 9).
Ryc. 9 Mikroskopowy obraz zęba z uszczelniaczem oraz zęba kontrolnego w powiększeniu 1:40 (szara linia to przebieg profilu pomiarowego).
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Poulsen S., et al.: A field trial of resin based and glass-ionomer fissure sealants: clinical and radiographic assessment of caries. Community Dent. Oral. Epidemiol., 2006; 34: 36-40. 2. Jodkowska E., Małkiewicz K.: Długoterminowa kliniczna ocena skuteczności uszczelniania bruzd zębów pierwszych trzonowych stałych i profilaktycznych wypełnień z cementu szkło-jonomerowego. Nowa Stom., 2006; 4: 158-164. 3. Koch M.J., et al. Clinical Evaluation of Helioseal F fissure sealant. Clin. Oral. Invest.1997; 1: 199-202. 4. Ganss C., et al.: One year clinical evaluation of the retention and quality of two fluoride releasing sealants. Clin. Oral. Invest., 1999; 3: 188-193. 5. Ram D., et al.: Clinical performance of a non-rinse conditioning sealants in three pediatric dental practices: a retrospective study. Int. J. Pediatric. Dent., 2005; 15: 61-66. 6. Yildiz D., et al.: A comparative study of two fissure sealants: a 2-year clinical follow up. J. Oral. Rehab., 2004; 31: 979-984. 7. Jodkowska E.: Kliniczna ocena porównawcza wybranych uszczelniaczy z cementów szklano-jonomerowych w profilaktyce zębów stałych. Stomat. Współczesna. 1996; 3(2): 116-120. 8. Jodkowska E.: Ocena kliniczna skuteczności cementu szklano-jonomerowego Vivaglass- Base firmy Vivadent w profilaktyce próchnicy zębów trzonowych. Stomat. Współczesna. 1998; 5(6): 409-411. 9. Hotuman E., et al.: Fissure sealants in Ia group of 3-4-year-old children. Int. J. Pediatric. Dent., 1998; 8: 159-160. 10. Chadwick B.L., et al.: A randomized controlled trial to determine the effectiveness of glass-ionomer sealants in preschool children. Caries. Res., 2005; 39(1): 34-40. 11. Wal A., i wsp.: Uszczelnianie zębów trzonowych mlecznych u dzieci 3-letnich jako metoda profilaktyki próchnicy. Nowa Stomat., 2002; 2: 51-54. 12. Borczyk D., Piątowska D.: Rola szkliwa w adhezji materiałów odtwórczych do tkanek zęba na podstawie piśmiennictwa. Czas. Stoma., 2000; 53(3): 154-158. 13. Genesh M., Tandon S.: Clinical evaluation of Fuji VII sealant material. J. of Clin. Pediatric Dent., 2006; 31(1): 52-7. 14. Ngo H.: Ostatnie osiągnięcia w dziedzinie glassjonomerów. Stomatologia Współczesna. 2004; vol. 11, 1: 8-13. 15. Moutn G.J., Ngo H.: Stomatologia małointerwencyjna, Med. Tour Press International, Warszawa 2006. 16. Jańczuk Z.: O problemach związanych z profilaktycznym lakowaniem szczelin zębów trzonowych u dzieci (część druga). Magazyn Stomatologiczny. 1993; 2(1): 8-11. 17. Gajdzik-Plutecka D., i wsp.: Badanie zjawiska wzbogacania w jony fluoru zmineralizowanych tkanek zębów zaopatrzonych wypełnieniami szkło-jonomerowymi. Badania własne. Nowa Stomatologia. 2007 - w druku. 18. Szummer A.: Podstawy ilościowej mikroanalizy rentgenowskiej. WNT Warszawa 1994.
