© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2004, s. 153-156
Renata Milewska, Elżbieta Łuczaj-Cepowicz
Ocena stanu uzębienia i potrzeb leczniczych u 6- i 12-letnich dzieci w Białymstoku
The evaluation of the condition of dentition and treatment needs of 6- and 12-year old childern in Białystok
z Zakładu Stomatologii Dziecięcej Akademii Medycznej w Białymstoku
Kierownik Zakładu: dr hab. n. med. D. Waszkiel
WSTĘP
Możliwości współczesnej profilaktyki próchnicy pozwalają na znaczne ograniczenie zasięgu tej choroby. W wielu wysoko rozwiniętych krajach świata obserwuje się pozytywne efekty prawidłowo prowadzonych działań zapobiegawczych. Od połowy lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, tendencje spadkowe notowane są w takich krajach, jak: Dania, Finlandia, Norwegia, Szwecja, Holandia, Wielka Brytania, Australia, Kanada i USA (1, 2).
W Polsce do tej pory nie udało się opracować skutecznego programu profilaktyki próchnicy, który pozwoliłby na systematyczne obniżanie wskaźników dotyczących tej choroby. Pod szczególną ochroną powinni znaleźć się pacjenci w wieku rozwojowym, gdyż zaniedbania we wczesnym okresie życia rzutują na dalsze losy uzębienia. Wiadomo, że zachowanie uzębienia mlecznego do okresu fizjologicznej wymiany ma duże znaczenie w zapobieganiu wadom zgryzu, a wczesne leczenie próchnicy chroni przed powikłaniami ze strony miazgi zęba.
Celem pracy jest ocena stanu uzębienia oraz potrzeb w zakresie leczenia próchnicy i jej następstw wśród 6- i 12-letnich dzieci w Białymstoku.
MATERIAŁ I METODY
Badaniem objęto 56 dzieci 6-letnich (29 dziewcząt i 27 chłopców) oraz 50 dzieci 12-letnich (24 dziewczęta i 26 chłopców) z wybranych losowo przedszkoli i szkół podstawowych Białegostoku.
Oceny uzębienia dokonano w świetle sztucznym za pomocą lusterka i zgłębnika zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (3).
Obliczono frekwencję próchnicy i średnią liczbę PUW ( puw).
Określono potrzeby w zakresie:
– lakowania pierwszych stałych zębów trzonowych,
– wypełnienia ubytków próchnicowych,
– leczenia chorób miazgi,
– leczenia chirurgicznego.
Do leczenia miazgi kwalifikowano zęby z głęboką i rozległą próchnicą, a także zęby po urazie. Żywotność miazgi badano testem termicznym oraz aparatem Gentle-Pulse firmy Parkell. W przypadku dużego zniszczenia korony, niemożliwego do odtworzenia zachowawczego lub protetycznego – zęby kwalifikowano do ekstrakcji.
WYNIKI
Frekwencja próchnicy (tab. 1) w badanej grupie dzieci 6-letnich wynosiła 87,55% i wśród chłopców (88,90%) była wyższa niż u dziewcząt (86,20%). W uzębieniu stałym zapadalność na próchnicę osiągnęła 17,07%, a odnotowano ją u 19,00% chłopców i 15,00% dziewcząt.
Tabela 1. Frekwencja próchnicy u dzieci 6- i 12-letnich.
| Wiek | Płeć | Uzębienie stałe | Uzębienie mleczne | Uzębienie mieszane |
| 6 LAT | Dziewczęta | 15,00% | 86,20% | 86,20% |
| Chłopcy | 19,00% | 88,90% | 88,90% |
| Ogółem | 17,07% | 87,55% | 87,55% |
| 12 LAT | Dziewczęta | 100,00% | - | - |
| Chłopcy | 96,15% | - | - |
| Ogółem | 98,08% | - | - |
Wśród dzieci 12-letnich stwierdzono 100% frekwencję próchnicy u dziewcząt i nieco niższą u chłopców (96,15%). Ogółem zapadalność na tę chorobę w populacji wyniosła 98,08%.
Intensywność próchnicy w grupie 6-latków, wyrażoną średnią liczbą PUW ( puw) przedstawia tabela 2. W uzębieniu mlecznym puw wynosi 5,88. Rozpatrując poszczególne składowe tego wskaźnika stwierdzono, że każde dziecko miało przeciętnie 4,68 zęba mlecznego z próchnicą czynną, jeden ząb wypełniony, a 0,2 zęba usunięto z powodu próchnicy. Średnia liczba puw była nieznacznie wyższa wśród dziewcząt (6,00) w porównaniu z chłopcami (5,77). W uzębieniu stałym wyższą wartość zanotowano wśród chłopców (0,44) w porównaniu z dziewczętami (0,24).
Tabela 2. Wartości średniej liczby puw (puw) i jej składowych u dzieci 6-letnich.
| Płeć | Liczba badanych | Uzębienie mleczne | Uzębienie stałe | Uzębienie mieszane |
| p | u | w | puw | P | U | W | PUW | Pp | Uu | Ww | PUWpuw |
| Dziewczęta | 29 | 4,72 | 0,28 | 1,00 | 6,00 | 0,24 | 0 | 0 | 0,24 | 4,96 | 0,28 | 1,00 | 6,24 |
| Chłopcy | 27 | 4,63 | 0,11 | 1,00 | 5,77 | 0,33 | 0 | 0,11 | 0,44 | 4,96 | 0,11 | 1,11 | 6,21 |
| Ogółem | 56 | 4,68 | 0,20 | 1,00 | 5,88 | 0,29 | 0 | 0,05 | 0,34 | 4,96 | 0,20 | 1,05 | 6,22 |
Średnia liczba PUW dzieci 6-letnich wynosiła 0,34 i w głównej mierze stanowił ją odsetek zębów z próchnicą czynną (0,29). Każde dziecko miało przeciętnie tylko 0,05 zęba wypełnionego. Nie stwierdzono zębów usuniętych z powodu próchnicy. Średnia liczba PUW(puw) w uzębieniu mieszanym w grupie 6-latków wynosiła 6,22 i była zbliżona w obu grupach płci (dziewczęta 6,24, chłopcy 6,21).
Wśród 12-latków średnia liczba PUW wynosiła 5,85 i u dziewcząt (6,34) była wyższa w porównaniu z chłopcami (5,35) (tab. 3). Zwraca uwagę większa liczba zębów wypełnionych (3,38) niż zębów z próchnicą czynną (2,42). Dziewczęta miały wyższe wartości składowej P (2,88) i składowej W (3,42) niż chłopcy (odpowiednio: 1,96 i 3,35). Zanotowano jednakową wartość składowej U w obu grupach płci, wynosiła ona 0,04 zęba u jednego dziecka.
Tabela 3. Wartości średniej liczby puw i jej składowych u dzieci 12-letnich.
| Płeć | Liczba badanych | Zęby stałe |
| P | U | W | PUW |
| Dziewczęta | 24 | 2,88 | 0,04 | 3,42 | 6,34 |
| Chłopcy | 26 | 1,96 | 0,04 | 3,35 | 5,35 |
| Ogółem | 50 | 2,42 | 0,04 | 3,38 | 5,85 |
W tabeli 4 zestawiono potrzeby lecznicze uzębienia mlecznego dzieci 6-letnich. Stwierdzono, że z ogólnej liczby 1 069 zbadanych zębów mlecznych aż 260 (24,32%) stanowiły zęby z próchnicą. Wypełnienia ubytku jedno-lub wielopowierzchniowego wymagało 159 (14,87%) zębów, leczenia endodontycznego 49 (4,58%) zębów i ekstrakcji 52 (4,86%) zęby. W uzębieniu stałym 6-latków (tab. 5) potrzebę lakowania stwierdzono w 99 (36,67%) zębach trzonowych, a do wypełnienia ubytku jedno- lub wielopowierzchniowego kwalifikowało się łącznie 16 (5,92%) zębów. Nie stwierdzono potrzeby leczenia endodontycznego ani ekstrakcji zębów stałych.
Tabela 4. Potrzeby lecznicze zębów mlecznych u dzieci 6-letnich.
| Płeć | Liczba badanych | Liczba zębów mieszanych | Potrzeby lecznicze |
| ogółem | z próchnicą | wypełnienie 1 pow. | wypełnienie 2 pow. | leczenie endodontyczne | ekstrakcje |
| n | % | n | % | n | % | n | % | n | % | n | % |
| Dziewczęta | 29 | 634 | 59,4 | 127 | 11,88 | 34 | 3,18 | 48 | 4,49 | 20 | 1,87 | 25 | 2,34 |
| Chłopcy | 27 | 434 | 40,6 | 133 | 12,44 | 23 | 2,15 | 54 | 5,05 | 29 | 2,71 | 27 | 2,53 |
| Ogółem | 56 | 1069 | 100,0 | 260 | 24,32 | 57 | 5,33 | 102 | 9,54 | 49 | 4,58 | 52 | 4,86 |
Tabela 5. Potrzeby profilaktyczne i lecznicze zębów stałych u dzieci 6-letnich.
| Płeć | Liczba badanych | Liczba zębów stałych | Potrzeby profilaktyczne i lecznicze |
| ogółem | z próchnicą | lakowanie | wypełnienie 1 pow. | wypełnienie 2 i więcej pow. | ekstrakcje |
| n | % | n | % | n | % | n | % | n | % | n | % |
| Dziewczęta | 29 | 136 | 50,37 | 7 | 2,59 | 46 | 17,04 | 7 | 2,59 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Chłopcy | 27 | 134 | 49,63 | 9 | 3,33 | 53 | 19,63 | 8 | 2,96 | 1 | 0,37 | 0 | 0 |
| Ogółem | 56 | 270 | 100,00 | 16 | 5,93 | 99 | 36,67 | 15 | 5,55 | 1 | 0,37 | 0 | 0 |
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Ainamo J.: The monitoring process and ith importance for archievement of the global goals for oral health by the year 2000. Int. Dent. J. 1983, 33(1), 79-89. 2.Christensen J.: Better oral health for children - the Danish model. Int. Dent. J., 1980, 30, 3, 269-275. 3.World Health Organisation: Goals for Oral Health in the year 2000. Brit. Dent. J.,1982, 5, 21- 22. 4.Jańczuk A.: Stan narządu żucia polskiej populacji. Nowa Stomatologia, 1997, 3, 45-49. 5.Milewska R.: Ocena stanu uzębienia oraz potrzeby lecznicze i profilaktyczne u dzieci 6-letnich województwa białostockiego. Praca doktorska, AM, Białystok, 1998. 6.Piętowska M., Perendyk J.: Stan zdrowotny uzębienia dzieci 6-letnich z makroregionu Warszawy. Przegl. Stomat. Wieku Rozwoj., 1999, 25, 1, 33-36. 7.Ciesielska M., i wsp.: Stan uzębienia dzieci sześcio- i siedmioletnich zamieszkałych na terenie woj. krakowskiego. Czas. Stomat.,1997, 50, 8, 548-555. 8.Kruszyńska-Rosada M., Borysewicz-Lewicka M.: Kliniczna ocena zaawansowania próchnicy zębów mlecznych u dzieci w wieku przedszkolnym. Czas.Stomat., 2000, 53, 6, 345-351. 9.Lisiecka K.: Próchnica zębów u dzieci 12-letnich w Polsce w świetle badań epidemiologicznych przeprowadzonych w Polsce w latach 1987-1995. Przegl. Stomat. Wieku Rozwoj., 1996, 2-3, 55-59. 10.Suszczewicz A.: Stomatologiczne potrzeby lecznicze dzieci 12-letnich w Polsce. Annales Academiae Medicae Stetinensis ,1994, 40, 117-131. 11.Gajewska M., Karczmarek U.: Stan uzębienia dzieci 12-letnich z byłego województwa wrocławskiego. Stomat. Współcz., 1999, 6, 5, 45-48. 12.Wochna-Sobańska M., i wsp.: Ocena stanu uzębienia i stomatologicznych potrzeb zdrowotnych u dzieci 12-letnich w Łodzi i województwa piotrkowskiego. Czas. Stomat., 1993, 46, 11-12, 740-743. 13.Ciesielska M., i wsp.: Stan uzębienia stałego 12-letnich dzieci z terenu byłego województwa krakowskiego. Czas. Stomat., 2000, 53, 11, 692-697. 14.Turski J.: Ocena stanu uzębienia stałego dzieci wiejskich w wieku 7, 10, 12 i 14 lat z okolic Tarnowa. Stomat. Współcz., 1999, 6, 3, 8-15. 15.Chłapowska J.: Potrzeby leczenia endodontycznego młodzieży regionu poznańskiego na podstawie badań epidemiologicznych. Przegl. Stomat. Wieku Rozwoj., 2000, 31/32, 3/4, 48-51. 16.Postek-Stefańska L., i wsp.: Ocena stanu uzębienia i potrzeb zdrowotnych u dzieci w wieku 12 lat z rejonu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Przegl. Stomat. Wieku Rozwoj., 2000, 29, 1, 30-34.
