© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2005, s. 192-195
Dariusz Krzywicki1, Olga Androsz2, Wojciech Popowski1, Wojciech Roszkowski1, Piotr Wychowański1, Andrzej Wojtowicz1
Porównanie wpływu różnych metod znieczulenia miejscowego w chirurgii stomatologicznej na parametry życiowe pacjentów
The comparison of different type of local anesthesia administration in oral surgery on the general life parameters of patients
1Zakład Chirurgii Stomatologicznej Instytutu Stomatologii Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Zakładu: doc. dr hab. n. med. Andrzej Wojtowicz 2Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Instytutu Stomatologii Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Renata Górska
Jednym z podstawowych warunków, niezbędnych do prawidłowego przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego, jest dobre znieczulenie pola operacyjnego i otaczających tkanek. W przypadku chirurgii stomatologicznej szeroko wykorzystywane są metody znieczuleń miejscowych przy użyciu środków znieczulających będących amidowymi pochodnymi ksylidyny. W grupie tych środków najczęściej stosowanymi są lidokaina, mepiwakaina, artykaina. Środki te stosowane są zarówno w postaci roztworów wodnych czystej substancji podstawowej jak również z dodatkiem środka obkurczającego naczynia. Do wykonywania znieczuleń miejscowych zarówno przewodowych jak i nasiękowych wykorzystywane są różne urządzenia służące wprowadzeniu do tkanek środka znieczulającego. Są to zwykłe strzykawki i igły jednorazowego użytku typu Luera, karpule, czy nowe urządzenia, takie jak strzykawki bezigłowe, czy urządzenia bardziej złożone jak np. aparat do znieczuleń miejscowych Wand* (1, 2).
Postęp w dziedzinach medycznych, w tym również chirurgii stomatologicznej powoduje, iż oczekiwania pacjentów w stosunku do poziomu i nowoczesności zabiegów cały czas rosną. Dotyczy to nie tylko nowych, coraz mniej inwazyjnych technik operacyjnych. Pacjenci oczekują metod pozwalających w sposób jak najbardziej komfortowy i bezstresowy przetrwać czas trwania zabiegu (3). Ma to szczególnie istotne znaczenie w przypadku pacjentów z licznymi schorzeniami ogólnymi. Stres i ból w trakcie trwania zabiegu chirurgicznego mogą niekorzystnie wpływać na takie parametry ogólnoustrojowe, jak ciśnienie tętnicze czy tętno a konsekwencje ogólnoustrojowe, szczególnie w grupie pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi, mogą być poważne (4). Czynione są poszukiwania nowych metod znieczulenia, w efekcie których sam zabieg znieczulenia byłby bezbolesny, a jednocześnie efekt znieczulenia wystarczający by bezboleśnie przeprowadzić planowany zabieg.
CEL PRACY
Celem pracy jest prześledzenie zmian takich parametrów ogólnoustrojowych, jak: tętno i ciśnienie tętnicze w trakcie wykonywania znieczulenia miejscowego w obrębie jamy ustnej, do którego użyto strzykawkę typu Luera, strzykawkę typu karpula i aparat Wand. Celem jest też porównanie otrzymanych wyników z odczuciami subiektywnymi pacjenta towarzyszącymi zabiegowi znieczulenia.
MATERIAŁ I METODY
Badaniem objętych zostało 90 pacjentów leczonych w Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej Akademii Medycznej w Warszawie. Badanych podzielono na trzy grupy w zależności od sposobu podawania środka znieczulającego. Trzydzieści osób znieczulano przy użyciu strzykawki typu Luera, 30 przy użyciu strzykawki typu karpula i 30 aparatu do znieczuleń miejscowych Wand. Wszyscy badani byli osobami ogólnie zdrowymi.
Środkiem znieczulającym w każdym przypadku była 3% mepiwakaina. Badania prowadził trzyosobowy zespół. Jedna osoba zbierała wywiad i rejestrowała wyniki pomiarów, druga wykonywała znieczulenie i zabieg usunięcia zębów, a trzecia osoba dokonywała pomiarów w trakcie trwania zabiegu. W każdej z badanych grup pierwszą połowę wykonywanych znieczuleń stanowiły znieczulenia nasiękowe, drugą zaś znieczulenia przewodowe. Każda osoba uczestnicząca w badaniu, jeszcze przed przystąpieniem do zabiegu informowana była, jaką metodą będzie znieczulana i jak będzie przebiegał zabieg. W trakcie zabiegu wykonywane były pomiary poziomu tętna przy użyciu pulsoksymetru. Wykonywano również pomiary ciśnienia tętniczego wykorzystując do tego celu manualny aparat do pomiaru ciśnienia. Powyższe pomiary wykonywane były w czterech punktach czasowych:
1. 5 min przed znieczuleniem,
2. w momencie wkłucia igły,
3. w momencie deponowania środka znieczulającego,
4. po zabiegu.
Oprócz obiektywnego pomiaru parametrów życiowych każdemu z badanych zadawano pytania dotyczące stopnia natężenia bólu w trakcie trwania zabiegu, jak również jego subiektywnych odczuć związanych z przeprowadzanym zabiegiem. W tym celu ustalono pięciostopniową skalę opisującą stopień nasilenia uczucia bólu,
gdzie:
1. brak bólu,
2. ból umiarkowany,
3. ból średni,
4. ból silny,
5. ból o bardzo dużym natężeniu.
Opisano również podobną skalę stanu psychicznego związanego z zabiegiem znieczulenia, a mianowicie:
1. stres minimalny,
2. stres nieznaczny,
3. stres umiarkowany,
4. stres silny,
5. stres bardzo silny.
WYNIKI
Jeszcze przed rozpoczęciem zabiegu znieczulenia odnotowano niewielkie różnice w wartościach badanych parametrów ogólnoustrojowych pomiędzy poszczególnymi grupami badanych. W grupie osób znieczulanych strzykawką średnie wartości ciśnienia i tętna wynosiły odpowiednio 77,2 uderzeń/min i 135/83mmHg, w grupie osób znieczulanych karpulą 73,53 uderzeń/min i 134/78mmHg, w grupie znieczulanej za pomocą aparatu Wand 73,13 uderzeń/min i 133/80mmHg (ryc. 1, 2, 3, tab. 1, 2).
Ryc. 1. Średnie wartości tętna podczas różnych faz znieczulenia przy użyciu strzykawki, karpuli i aparatu Wand.
Ryc. 2. Średnie wartości ciśnienia rozkurczowego podczas różnych faz znieczulenia przy użyciu strzykawki, karpuli i aparatu Wand.
Ryc. 3. Średnie wartości ciśnienia skurczowego podczas różnych faz znieczulenia przy użyciu strzykawki, karpuli i aparatu Wand.
Tabela 1. Średnie wartości tętna przed zabiegiem, w momencie wkłucia igły, w momencie deponowania środka znieczulającego i po zabiegu.
| | Przed zabiegiem | Moment wkucia igły | Moment deponowania środka znieczulającego | Po zabiegu |
| Strzykawka | 77,20 | 82,34 | 86,03 | 83,00 |
| Karpula | 73,53 | 74,93 | 104,26 | 78,16 |
| Aparat Wand | 73,13 | 74,76 | 82,70 | 76,70 |
Tabela 2. Średnie wartości ciśnienia tętniczego przed zabiegiem, w momencie wkłucia igły, w momencie deponowania środka znieczulającego i po zabiegu.
| | Przed zabiegiem | Moment wkucia igły | Moment deponowania środka znieczulającego | Po zabiegu |
| Strzykawka | 135/83 | 143/89 | 149/92 | 146/90 |
| Karpula | 134/78 | 135/82 | 139/88 | 136/87 |
| Aparat Wand | 133/80 | 135/83 | 138/84 | 136/82 |
W momencie wkłucia igły największy wzrost parametrów ogólnoustrojowych w stosunku do stanu sprzed zabiegu odnotowano w grupie osób znieczulanych przy użyciu strzykawki. Stwierdzono wzrost tętna z 77,20 do 82,34 uderzeń/min tj. o 5,14 oraz ciśnienia tętniczego z 135/83 do 143/89mmHg tj. o 8/6 (ryc. 1, 2, 3 tab. 1, 2). Przyczyną tego wzrostu mogą być większe doznania bólowe wynikające z grubości igły używanej do tego typu znieczuleń, szczególnie znieczuleń przewodowych.
W przypadku znieczuleń wykonywanych przy użyciu karpuli i aparatu Wand samo wkłucie igły nie wpływało w znaczącym stopniu na wzrost ciśnienia tętniczego i tętna. Wzrost tętna podczas znieczulania przy użyciu karpuli wynosił z 73,53 do 74,93 tj. o 1,4 uderzeń/ min, natomiast ciśnienia tętniczego z 134/78 mmHg do 135/82 tj. o 1/4 mmHg. Te same wartości wzrosły podczas znieczulania przy użyciu aparatu Wand: wartości tętna z 73,13 do 74,76 tj. o 1,63 uderzeń/min, ciśnienia tętniczego z 133/80 do 135/83 tj. o 2/3 mmHg.
W trakcie wykonywania znieczulania największy wzrost badanych parametrów odnotowano w momencie deponowania znieczulenia w tkankach. Dotyczy to wszystkich metod podawania środka znieczulającego. Najwyższy wzrost wartości tętna w stosunku do wartości początkowych wystąpił podczas podawania znieczulenia przy użyciu karpuli z 73,53 do 104,26 tj. o 30,73 uderzeń/min, w tym samym czasie ciśnienie tętnicze wzrosło z wartości 134/78 do 139/88 tj. o 5/10mmHg. Najniższy wzrost wartości tętna i ciśnienia tętniczego odnotowano w trakcie podawania znieczulenia przy użyciu aparatu Wand. Wzrost ciśnienia z 133/80 do 138/84 tj. 5/4mmHg, wzrost tętna z 73,13 do 82,7 tj. o 9,57 uderzeń/min. Zależność ciśnienia tętniczego krwi oraz tętna pacjentów w poszczególnych fazach zabiegu w zależności od zastosowanych technik znieczulenia przedstawiają ryciny 1, 2, 3 oraz tabele 1 i 2.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Grzesiak-Janas G., i wsp.: Nowy aparat do znieczuleń typu Wand. Magaz. Stom., 2001, 40-41. 2.Stupka M.: Urządzenie Wand do znieczuleń miejscowych. Magaz. Stom., 2002, 88-89. 3.Mayer R.: Zmniejszenie strachu i bólu u dzieci w czasie leczenia stomatologicznego za pomocą audio-analgezji. Quintess., 1995, 3, 495-498. 4.Drugacz J., i wsp.: Wpływ dodatku noradrenaliny do znieczuleń miejscowych na stan zdrowia pacjentów ze schorzeniami układu krążenia. Czas. Stom., 2000, 443-445. 5.Johnson J., Primosch R.E.: Influence of site preparation on the pain reported during palatal infiltration using the Wand Local Anesthetic System. Am. J. Dent., 2003 6,16, 3, 165-169. 6.Fukayama H., et al.: Efficacy of anterior and middle superior alveolar (AMSA) anesthesia using a new injection system: the Wand. Quintessence Int., 2003, 7-8, 34. 7.Schwartz-Arad D., et al.: Maxillary nerve block – a new approach using a computer-controlled anesthetic delivery system for maxillary sinus elevation procedure. A prospective study. Quintessence Int., 2004, 6, 35, 6, 477-480. 8.Anderson Z.N., et al.: Patient satisfaction during the administration of local anesthesia using a computer controlled local anesthetic delivery system. Dermatol. Nurs., 2003 8, 15, 4, 329-330, 392. 9.Allen K.D., et al.: Comparison of a computerized anesthesia device with a traditional syringe in preschool children. Pediatr Dent., 2002, 8-9, 24, 4, 315-320. 10.Nusstein J., et al.: Injection pain and postinjection pain of the anterior middle superior alveolar injection administered with the Wand or conventional syringe. Oral. Surg. Oral. Med. Oral. Pathol. Oral. Radiol. Endod., 2004, 7, 98, 1, 124-131.
