Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie
Kierownik Kliniki: prof. dr. hab. med. Jacek Jastrzębski
Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna jest schorzeniem pochodzenia alergicznego wywoływanym przez Aspergillus sp. charakteryzującym się stanami bronchospastycznymi, kaszlem, odkrztuszaniem ropnych czopów, podwyższoną ciepłotą ciała, zapalnymi naciekami w badaniu radiologicznym klatki piersiowej oraz obecnością rozstrzeni oskrzeli położonych centralnie (24).
Schorzenie zostało po raz pierwszy opisane przez Hinsona i wsp. w 1952 roku u trzech pacjentów (10). U wspomnianych chorych stwierdzono bardzo charakterystyczny obraz kliniczny – napady duszności, eozynofilię obwodową, odkrztuszanie brązowych ropnych czopów, zwiewne nacieki zapalne w radiogramach klatki piersiowej, obecność grzybni Aspergillus w plwocinie, oraz obecność workowatych rozstrzeni położonych centralnie.
Częstość występowania schorzenia waha się między 10% a 22% populacji chorych na astmę (9). U chorych na mukowiscydozę częstość występowania AAOP waha się między 8% a 11% (2,15).
Rozpoznanie AAOP opiera się na stwierdzeniu szeregu objawów klinicznych i badaniach laboratoryjnych. W badaniach histologicznych miąższu płucnego chorych na AAOP stwierdza się przerost warstwy mięśniowej oskrzeli, pogrubienie błony podstawnej oskrzeli, hiperplazję komórek kubkowych, nadmierną sekrecję śluzu, obecność czopów śluzowo-ropnych w oskrzelach, nacieki zapalne ścian oskrzeli składające się głównie z granulocytów kwasochłonnych. U części chorych ponadto stwierdza się obecność workowatych rozstrzeni, ropni, ze zniszczeniem oskrzelików, ziarniniakowatość bronchcentryczną i nacieki eozynofilowe w miąższu płucnym (1, 3, 4, 9, 21). U części chorych wykazano obecność grzybni w workowatych rozstrzeniach, bez współistniejących cech inwazji ścian oskrzeli lub miąższu płuc (11).
1. Bosken CH, et al.: Pathologic features of allergic bronchopulmonary aspergillosis. Am. J. Surg. Pathol., 1988; 12, 3: 216-22.
2. Cakir E, et al.: Mucoid impaction: an unusual form of allergic bronchopulmonary aspergillosis in a patient with cystic fibrosis. Pediatr. Pulmonol., 2006; 41, 11: 1103-7.
3. Chetty A: Pathology of allergic bronchopulmonary aspergillosis. Front Biosci., 2003; 1, 8: E110-E114.
4. Denning DW: Chronic forms of pulmonary aspergillosis. Clin. Microbiol. Infect., 2001, 7 Suppl. 2: 25-31.
5. Geha RS: Circulating immune complexes and activation of the complement sequence in acute allergic bronchopulmonary aspergillosis. J Allergy Clin.Immunol. 1977; 60, 6: 357-9.
6. Glancy JJ, et al.: Allergic bronchopulmonary fungal disease without clinical asthma. Thorax 1981; 36, 5: 345-9.
7. Gotway MB, et al.: The radiologic spectrum of pulmonary Aspergillus infections. J. Comput. Assist. Tomogr., 2002; 26, 2: 159-73.
8. Hartl D, et al.: Chemokines in allergic aspergillosis – from animal models to human lung diseases. Inflamm. Allergy Drug. Targets., 2006; 5, 4: 219-28.
9. Henderson AH, et al.: Pulmonary aspergillosis: a survey of its occurrence in patients with chronic lung disease and a discussion of the significance of diagnostic tests. Thorax 1968, 23: 513-8.
10. Hinson KF, et al.: Bronchopulmonary aspergillosis. Thorax 1952, 7: 317-33.
11. Katzenstein AL, et al.: Bronchocentric granulomatosis, mucoid impaction, and hypersensitivity reactions to fungi. Am. Rev. Respir. Dis., 1975; 111, 4: 497-537.
12. Kauffman HF, Tomee JF: Defense mechanisms of the airways against Aspergillus fumigatus: role in invasive aspergillosis. Chem. Immunol., 2002, 81: 94-113.
13. Knutsen AP, Slavin RG: In vitro T cell responses in patients with cystic fibrosis and allergic bronchopulmonary aspergillosis. J. Lab Clin. Med., 1989; 113, 4: 428-35.
14. Laham MN, et al.: Allergic bronchopulmonary aspergillosis (ABPA) caused by Aspergillus terreus: specific lymphocyte sensitization and antigen-directed serum opsonic activity. Ann. Allergy 1981; 46, 2: 74-80.
15. Levy MB: Allergic bronchopulmonary aspergillosis and cystic fibrosis. Front Biosci., 2003; 1, 8: 579-583.
16. Marr KA, et al.: Aspergillosis. Pathogenesis, clinical manifestations, and therapy. Infect. Dis. Clin. North Am. 2002; 16, 4: 875-94, vi.
17. Matthiesson AM: Allergic bronchopulmonary disease caused by fungi other than Aspergillus. Thorax 1981 Sep., 36, 9: 719.
18. McGuinness G, Naidich DP: CT of airways disease and bronchiectasis. Radiol. Clin. North Am., 2002; 40, 1: 1-19.
19. Moss RB: Pathophysiology and immunology of allergic bronchopulmonary aspergillosis. Med. Mycol., 2005; 43 Suppl. 1: 203-206.
20. Patterson R, et al.: Prolonged evaluation of patients with corticosteroid-dependent asthma stage of allergic bronchopulmonary aspergillosis. J. Allergy Clin. Immunol., 1987; 80, 5: 663-8.
21. Riley D, et al.: Allergic bronchopulmonary aspergillosis: evidence of limited tissue invasion. Am. Rev. Respir. Dis., 1975; 111, 2: 232-6.
22. Rosenberg M, et al.: Clinical and immunologic criteria for the diagnosis of allergic bronchopulmonary aspergillosis. Ann. Intern. Med., 1977; 86, 4: 405-14.
23. Schiraldi GF, et al.: Chronic pulmonary aspergillosis: current classification and therapy. Curr. Opin. Investig. Drugs 2003; 4, 2: 186-91.
24. Virnig C, Bush RK: Allergic bronchopulmonary aspergillosis: a US perspective. Curr. Opin. Pulm. Med., 2007; 13, 1: 67-71.
25. Wang JL, et al.: Serum IgE and IgG antibody activity against Aspergillus fumigatus as a diagnostic aid in allergic bronchopulmonary aspergillosis. Am. Rev. Respir. Dis., 1978; 117, 5: 917-27.