Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 10/2013, s. 710-714
*Marta Leńska-Mieciek
Psychogenne zaburzenia ruchowe
Psychogenic movement disorders
Klinika Neurologii i Epileptologii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego,
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. W. Orłowskiego, Warszawa
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Urszula Fiszer
Streszczenie
Psychogenne zaburzenia ruchowe obejmują zarówno utratę zdolności do poruszania na przykład: kończynami lub ich częścią, jak również ich nieprawidłowe ruchy imitujące drżenie, dystonię, pląsawicę, tiki itd. Często ich wzorzec nie odpowiada lokalizacyjnie żadnemu uszkodzeniu układu nerwowego. Objawy zwykle ustępują, kiedy w trakcie badania zastosowany zostanie czynnik rozpraszający uwagę oraz kiedy chory sądzi, że nie jest obserwowany. Dotyczą pacjentów w każdym wieku. Występują częściej u kobiet. Wśród chorych stwierdza się przypadki przemocy emocjonalnej i fizycznej. Objawy rozpoczynają się zwykle nagle i gwałtownie narastają. Często stwierdza się występowanie dodatkowych korzyści związanych ze zgłaszanymi objawami. Rozpoznanie jest zazwyczaj stawiane na podstawie wykluczenia innych chorób. Najważniejszymi elementami diagnostyki jest badanie przedmiotowe i zebranie wywiadu.Nie dysponujemy żadnymi badaniami dodatkowymi, które są wskazane w diagnostyce wszystkich typów psychogennych zaburzeń ruchowych. Zaproponowane przez Fahna i Williamsa oraz Shill i Gerberkryteria rozpoznania wykazują niski stopień zgodności diagnostycznej. Nie dysponujemy schematami leczenia dla grupy chorych z psychogennymi zaburzeniami ruchowymi. Poza terapią farmakologiczną skuteczne może okazać się zastosowanie innych metod: diety, umiarkowanej aktywności fizycznej, zmiany stylu życia. Podstawowym celem powinna być poprawa jakości życia pacjentów, zapobieganie utracie przez nich pracy i uzyskanie długotrwałej remisji objawów. Negatywne czynniki prognostyczne to długi czas trwania dolegliwości, towarzyszące zaburzenia osobowości oraz choroby somatyczne i niski poziom wykształcenia.
Summary
Psychogenic movement disorders (PMDs) are characterized by abnormal motor behaviors. These may resemble organic tremor, dystonia, chorea, tics etc. The spread of movement is often nonanatomical. Distractibility reduces or resolves it. PMDscan occur at any age. Women are more often affected. There is often the history of the psychical or physical abuse. Abrupt onset is characteristic.PMDs represent a diagnosis of exclusion. Certain characteristics in the history or examination are the most important in the differential diagnosis. There is no standard set of diagnostic tests that are indicated in all types of the PMDs. Two sets of clinical criteria, the Fahn and Williams/Shill and Gerber, have been developed. Their reliability is insufficient. There is no standardized pharmacological treatment for the patients with PMDs. Other interventions such as psychotherapy, lifestyle changes, moderate exercises and healthy diet should be considered. The aim of the therapy should be decreasing of the disability of the patient, increasing of the quality of life, unemployment reduction and long term remission. Negative prognostic value has been associated with long-standing symptoms, diagnosis of personality disorders or somatic disease, low educational level.



Psychogenne zaburzenia ruchowe stanowią często trudne wyzwanie diagnostyczne. Przypadki chorych są opisywane w literaturze od wielu lat. Przykładem może być rodzaj epidemii psychogennych zaburzeń ruchowych wśród żołnierzy walczących na frontach pierwszej wojny światowej (1, 2). Z powodu dużej liczby przypadków powołano nawet specjalną jednostkę zajmującą się ich leczeniem. Specyficzne warunki oraz naciski na jak najszybszy powrót żołnierzy na front spowodowały, że w terapii stosowano impulsy prądu elektrycznego. Współcześnie, mimo o wiele lepszego poznania problemów zaburzeń psychogennych, wielu lekarzy nadal pozostaje bezradnych – zarówno wobec braku standardowych procedur diagnostycznych, jak również miernych efektów stosowanych obecnie metod leczenia, a co za tym idzie złego rokowania.
Definicja zaburzeń dysocjacyjnych czy konwersyjnych zaproponowana w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 podaje cechy wspólne dla tej grupy chorób, a więc „częściową lub całkowitą utratę normalnej integracji pomiędzy wspomnieniami przeszłości, poczuciem tożsamości, wrażeniami czuciowymi i kontrolą ruchów ciała”. Rozpoznanie można postawić tylko w odniesieniu do zaburzenia funkcji, które normalnie pozostają pod świadomą kontrolą, ewentualnie – zaburzeń czucia. Dysocjacyjne zaburzenia ruchu obejmują zarówno utratę zdolności do poruszania na przykład kończynami lub ich częścią, jak również ich nieprawidłowe ruchy imitujące drżenie, dystonię, pląsawicę, tiki itd. (3). Mogą im towarzyszyć inne objawy psychogenne: zaburzenia mowy lub chodu. U większości chorych obserwuje się więcej niż jeden typ zaburzeń.
Chorzy z psychogennymi zaburzeniami ruchowymi mogą stanowić nawet do 25% pacjentów kierowanych do poradni specjalizujących się w takich przypadkach (4). Psychogenne zaburzenia ruchowe występują częściej u kobiet (5). Dotyczą pacjentów w każdym wieku, zwykle jednak dorosłych (średnia wieku 37-50 lat) (6-8). Chorzy przed postawieniem właściwego rozpoznania odwiedzają kilku lekarzy. Diagnoza jest stawiana na podstawie wykluczenia innych chorób.
Proces diagnostyczny rozpoczyna się zawsze od dokładnego badania przedmiotowego pacjenta. Już na tym etapie można napotkać na trudności, szczególnie jeśli ruchy obserwowane u chorego są nietypowe, zmieniają swój charakter, nasilenie i umiejscowienie. Często ich wzorzec nie odpowiada lokalizacyjnie żadnemu uszkodzeniu układu nerwowego. Objawy zwykle ustępują, kiedy w trakcie badania zastosowany zostanie czynnik rozpraszający uwagę oraz kiedy chory sądzi, że nie jest obserwowany (3). W badaniu przedmiotowym można niekiedy stwierdzić obecność objawu Hoovera. Chory, leżący na plecach, poproszony o naciśnięcie kończyną dolną na podłoże nie jest w stanie wykonać polecenia. Ruch ten jest jednak wykonywany w trakcie czynnego unoszenia przeciwległej kończyny.
Ważnym elementem jest właściwe zebranie wywiadu. Wśród chorych z psychogennymi zaburzeniami ruchowymi częściej stwierdza się przypadki przemocy emocjonalnej i fizycznej, a według niektórych autorów również molestowania seksualnego w dzieciństwie (9, 10). Objawy rozpoczynają się zwykle nagle i gwałtownie narastają. Niekiedy udaje się ustalić stresujące wydarzenie, które poprzedziło bezpośrednio ich wystąpienie. Psychogenne zaburzenia ruchowe nie poddają się zwykle standardowemu leczeniu, które stosuje się w terapii ruchów mimowolnych. Paradoksalnie mogą okazać się skuteczne leki z innych grup farmakologicznych, na przykład preparaty przeciwbólowe. Często zaburzeniom ruchowym towarzyszą inne objawy psychosomatyczne – uczucie osłabienia, zaburzenia czucia itd. Charakterystycznie, niezależnie od typu zaburzenia ruchowego, występuje u chorych spowolnienie ruchowe. Jest ono bardziej w tej grupie nasilone niż wśród pacjentów z chorobą Parkinsona (4). U chorych z psychogennymi zaburzeniami ruchowymi często stwierdza się występowanie dodatkowych korzyści związanych ze zgłaszanymi objawami. Przykładem może być unikanie odpowiedzialności prawnej lub różnych zobowiązań. Niesprawność wywołana objawami bywa bardzo wybiórcza. Częściej stwierdza się u tych chorych występowanie innych zaburzeń psychicznych (zwykle depresji i zespołu lękowego) oraz zaburzeń osobowości (11). Czasami w procesie diagnostycznym użyteczna bywa hospitalizacja chorego, która pozwala personelowi medycznemu zobiektywizować zgłaszane przez pacjenta dolegliwości.
Nie dysponujemy żadnymi badaniami dodatkowymi, które są wskazane w diagnostyce wszystkich typów psychogennych zaburzeń ruchowych; w przeciwieństwie do napadów rzekomopadaczkowych, w których różnicowaniu znamienną rolę odgrywa elektroencefalografia. W diagnostyce niektórych ich postaci mogą być wykorzystane nowoczesne metody neuroobrazowania. W przypadku zespołu parkinsonowskiego zastosowanie mogą znaleźć: pozytonowa emisyjna tomografia komputerowa z użyciem fluorodopy (PET) oraz tomografia emisyjna pojedynczych fotonów (SPECT) z zastosowaniem znacznika transportera dopaminowego β-CIT (12, 13). Prawidłowy wynik badania stanowi potwierdzenie rozpoznania psychogennego zespołu parkinsonowskiego. Należy nadmienić, że pojawiły się pojedyncze doniesienia o obecności hipermetabolicznych zmian ogniskowych w obrębie kory mózgu w badaniach PET u chorych spełniających kryteria rozpoznania drżenia psychogennego (14).
Badania elektrofizjologiczne mogą okazać się pomocne w diagnostyce takich zaburzeń psychogennych, jak drżenie czy mioklonie. W badaniu elektromiograficznym można stwierdzić występowanie potencjału gotowości (ang. readiness potential, niem. Bereitschaftspotential) (15).
Zakres badań dodatkowych różni się dla poszczególnych typów psychogennych zaburzeń ruchowych. Na przykład w przypadku drżenia należy wykonać rutynowe badania krwi, w tym morfologię, badania oceniające czynność wątroby i nerek oraz stężenie hormonów tarczycy. Celem wykluczenia choroby Wilsona warto oznaczyć poziom miedzi i ceruloplazminy (16).
Ze względu na brak możliwości potwierdzenia diagnozy metodami obiektywnymi użyteczne byłoby ustalenie kryteriów rozpoznawania psychogennych zaburzeń ruchowych. Zaproponowane do tej pory przez Fahna i Williamsa (17) oraz Shill i Gerber (18) wykazują niski stopień zgodności diagnostycznej (19), jeśli rozpoznanie jest stawiane jedynie na podstawie fenomenologii zaburzeń udokumentowanej nagraniami wideo.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Geny C, Wyart M: Psychogenic movement disorder during the First Great War. Parkinsonism Relat Disord 2012; 18: 72.
2. Tatu L, Bogousslavsky J, Moulin T, Chopard JL: The “torpillage” neurologists of World War I: electric therapy to send hysterics back to the front. Neurology 2010; 75(3): 279-283.
3. Anderson KE: Psychogenic Movement Disorders. Curr Treat Options Neurol 2003; 5(2): 169-176.
4. Miyasaki JM, Sa DS, Galvez-Jimenez N, Lang AE: Psychogenic movement disorders. Can J Neurol Sci 2003; 30 (suppl. 1): 94-100.
5. Engel GL: Conversion symptoms. [In:] Mac-Bryde CM, Blaclow RS (eds.): Signs and symptoms: Applied Pathologic Physiology and Clinical Interpretation. Lippencott Williams & Wilkins, Philadelphia 1970: 650-667.
6. Nowak DA, Fink GR: Psychogenic movement disorders: aetiology, phenomenology, neuroanatomical correlates and therapeutic approaches. Neuroimage 2009; 47(3): 1015-1025.
7. Factor SA, Podskalny GD, Molho ES: Psychogenic movement disorders: frequency, clinical profile, and charakteristics. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1995; 59: 406-412.
8. Williams DT, Ford B, Fahn S: Phenomenology and psychopatology related to psychogenic movement disorders. Adv Neurol 1995; 65: 231-257.
9. Albach F, Everaerad W: Postraumatic stress symptoms in victims of childchood incest. Second European Conference on Traumatic Stress. Psychother Psychosom 1992; 57: 143-151.
10. Kranick S, Ekanayake V, Martinez V et al.: Psychopathology and psychogenic movement disorders. Mov Disord 2011; 26(10): 1844-1850.
11. Feinstein A, Stergiopoulos V, Fine J, Lang AE: Psychiatric outcome in patients with a psychogenic movement disorder: a prospective study. Neuropsychiatry Neuropsychol Behav Neurol 2001; 14(3): 169-176.
12. Felicio AC, Shih MC, Godeiro-Junior C et al.: Molecular imaging studies in Parkinson disease: reducing diagnostic uncertainty. Neurologist 2009; 15(1): 6-16.
13. Scherfler C, Schwarz J, Antonini A et al.: Role of DAT-SPECT in the diagnostic work up of Parkinsonism. Mov Disord 2007; 22: 1229-1238.
14. Hedera P: Metabolic Hyperactivity of the Medial Posterior Parietal Lobes in Psychogenic Tremor. Tremor Other Hyperkinet Mov 2012; 2: 1-4.
15. Hallett M: Physiology of psychogenic movement disorders. J Clin Neurosci 2010; 17(8): 959-965.
16. Bhatia KP, Schneider SA: Psychogenic tremor and related disorders. J Neurol 2007; 254(5): 569-574.
17. Fahn S, Williams DT: Psychogenic dystonia. Adv Neurol 1988; 50: 431-455.
18. Shill H, Gerber P: Evaluation of clinical diagnostic criteria for psychogenic movement disorders. Mov Disord 2006; 21(8): 1163-1168.
19. Morgante F, Edwards MJ, Espay AJ et al.: Diagnostic agreement in patients with psychogenic movement disorders. Mov Disord 2012; 27(4): 548-552.
20. Lang AE, Koller WC, Fahn S: Psychogenic parkinsonism. Arch Neurol 1995; 52: 802-810.
21. Kenney C, Diamond A, Mejia N et al.: Distinguishing psychogenic and essential tremor. J Neurol Sci 2007; 263(1-2): 94-99.
22. Van Poppelen D, Saifee TA, Schwingenschuh P et al.: Attention to self in psychogenic tremor. Mov Disord 2011; 26(14): 2575-2576.
23. Edwards MJ, Bhatia KP: Functional (psychogenic) movement disorders: merging mind and brain. Lancet Neurol 2012; 11(3): 250-260.
24. Fasano A, Valadas A, Bhatia KP et al.: Psychogenic facial movement disorders: clinical features and associated conditions. Mov Disord 2012; 27(12): 1544-1551.
25. Brown P, Thompson PD: Electrophysiological aids to the diagnosis of psychogenic jerks, spasms, and tremor. Mov Disord 2001; 16(4): 595-599.
26. Baik JS, Lang AE: Gait abnormalities in psychogenic movement disorders. Mov Disord 2007; 22: 395-399.
27. Hallett M, Weiner WJ, Kompoliti K: Psychogenic movement disorders. Parkinsonism Relat Disord 2012; 18 (suppl. 1): 155-157.
28. Hallet M: Psychogenic parkinsonism. J Neurol Sci 2011; 310(1-2): 163-165.
29. Okun MS, Rodriguez RL, Foote KD, Fernandez HH: The “chair test” to aid in the diagnosis of psychogenic gait disorders. Neurologist 2007; 13(2): 87-91.
30. Roelofs K, Hoogduin KA, Moene FC et al.: Hypnotic susceptibility in patients with conversion disorder. J Abnorm Psychol 2002; 111: 390-395.
31. Czarnecki K, Thompson JM, Seime R et al.: Functional movement disorders: successful treatment with a physical therapy rehabilitation protocol. Parkinsonism Relat Disord 2012; 18(3): 247-251.
32. Crimlisk HL, Bhatia K, Cope H et al.: Slater revisited: 6 year follow up study of patients with medically unexplained motor symptoms. BMJ 1998; 316(7131): 582-586.
33. Fahn S, Williams DT: Psychogenic dystonia. Adv Neurology 1988; 50: 431-455.
34. Anderson KE, Gruber-Baldini AL, Vaughan CG et al.: Impact of psychogenic movement disorders versus Parkinson’s on disability, quality of life, and psychopathology. Mov Disord 2007; 22(15): 2204-2209.
35. Carson A, Stone J, Hibberd C et al.: Disability, distress and unemployment in neurology outpatients with symptoms “unexplained by organic disease”. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2011; 82: 810-813.
36. Onofrj M, Bonanni L, Manzoli L, Thomas A: Cohort study on somatoform disorders in Parkinson disease and dementia with Lewy bodies. Neurology 2010; 74(20): 1598-1606.
otrzymano: 2013-07-17
zaakceptowano do druku: 2013-09-04

Adres do korespondencji:
Klinika Neurologii i Epileptologii CMKP SPSK
ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa
tel.: + 48 (22) 584-13-05
e-mail: marta.mieciek@cmkp.edu.pl

Postępy Nauk Medycznych 10/2013
Strona internetowa czasopisma Postępy Nauk Medycznych