© Borgis - Nowa Pediatria 3/2016, s. 71-74
Iwona Łapińska, *Lidia Zawadzka-Głos
Izolowane zapalenie zatoki klinowej – przypadki własne
Isolated sphenoid sinus inflammation – case reports
Klinika Otolaryngologii Dziecięcej, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Kliniki: dr hab. n. med. Lidia Zawadzka-Głos
Summary
Introduction. Sphenoid sinus develop slowly from a small recess until the full spread all over the shaft of the sphenoid bone, which accounts for roughly 15 years of age. Sinusitis are fairly common problem in ENT medical practice. Isolated inflammation of the sphenoid sinus is a rare inflammation of the sinuses, which gives non-specific symptoms of inflammation of that bay. One of the tests used in the diagnosis of sinusitis is a computed tomography.
The development of radiol ogy, the introduction of computed tomography and magnetic resonance imaging for universal diagnostics, facilitated a faster diagnosis and treatment of isolated sphenoid sinus inflammation.
Aim. The aim of this study was to analyze the cases of patients hospitalized for isolated sphenoid sinusitis in the Department of Pediatric Otolaryngology SPDSK in Warsaw.
Material and methods. The study included 6 patients hospitalized in 2014-2016 at the Department of Pediatric Otolaryngology SPDSK in Warsaw for isolated sphenoid sinusitis. This study is a retrospective study.
Results. Isolated inflammation of the sphenoid sinus is quite rare and therefore in our study group there were six patients, two boys and four girls, ranging in age from 4 to 17 years. There have been 3 cases of isolated sphenoid sinus inflammation on the right side, right in this one sphenoid sinus cyst, 2 cases of inflammation of the left sphenoid sinus, and one case of bilateral sphenoid sinusitis. All patients presented with non-specific headaches.
Conclusions. The diagnosis making by history and basic ENT examination may result in wrong diagnosis. This is due to non-specific symptoms that patients present and the anatomical location of the sphenoid sinus, leading to a difficulty in assessing the primary ENT examination.
Wstęp
Nos oraz zatoki przynosowe i ich prawidłowy rozwój charakteryzują wygląd naszej twarzoczaszki. W momencie urodzenia wszystkie zatoki występują w postaci małych zachyłków czy płytkich rynienek. Dopiero z biegiem czasu zatoki ulegają naturalnemu rozwojowi. Najwcześniej rozwijają się komórki sitowe, przednie i tylne. Około 6. miesiąca życia zaczyna się upowietrznianie tych zatok. Do tego momentu komórki sitowe są oddzielone bardzo cienką tkanką kostną od oczodołu, dlatego u małych dzieci często obserwuje się powikłania oczodołowe zapalenia zatok. Zakończenie rozwoju zatok sitowych przypada na około 12. rok życia. Zatoki szczękowe obrazujemy jako płytką rynienkę, która ulega wzrostowi do około 12. roku życia. Pełny rozwój zatoka szczękowa uzyskuje po okresie wyrastania zębów stałych. Zatoka czołowa wzrasta dość długo. Około 6.-7. roku życia jest słabo zaznaczona, a swój największy rozwój uzyskuje w wieku pokwitania. Pełen rozwój zatok czołowych możemy zaobserwować w momencie zmiany wyglądu czoła z wypukłego, typowo dziecięcego, na bardziej płaskie czoło, które obserwujemy u ludzi dorosłych. Zatoki klinowe rozwijają się powoli, od małego zachyłka do momentu pełnego rozprzestrzenienia się w całym trzonie kości klinowej, co przypada mniej więcej na 15. rok życia.
Zapalenia zatok przynosowych są dość często występującym problemem w gabinecie lekarza laryngologa. Możemy podzielić je na zapalenia: ostre i przewlekłe, wirusowe, bakteryjne oraz o etiologii grzybiczej, a także o podłożu alergicznym i niealergicznym. Ponadto możemy wyróżnić zapalenia zatok, które obejmują wszystkie zatoki, czyli pansinusitis, zapalenia zatok obejmujące stanem zapalnym zatoki połowy głowy – hemipansinusitis, oraz zapalenia izolowane, np. izolowane zapalenie zatoki czołowej czy zatok sitowych. Izolowane zapalenie zatoki klinowej jest rzadko spotykanym zapaleniem zatok, które daje niespecyficzne objawy. Ze względu na swoje położenie anatomiczne, jest to zatoka trudno dostępna w badaniu podmiotowemu. Jednym z badań wykorzystywanym przy diagnozowaniu zapalenia zatok jest podstawowe zdjęcie RTG zatok. Ze względu na licznie nakładające się struktury kostne twarzoczaszki, proces zapalny zatoki klinowej jest trudny do oceny w podstawowym zdjęciu RTG twarzoczaszki. Rozwój radiologii, wprowadzenie tomografii komputerowej oraz rezonansu magnetycznego do powszechnej diagnostyki ułatwiły możliwość szybszego zdiagnozowania oraz leczenia izolowanego zapalenia zatoki klinowej. Objawy zapalenia zatok są mało specyficzne, jednak możemy wyróżnić tutaj ból o różnej lokalizacji oraz gorączkę niejasnego pochodzenia. Według doniesień Gilony i wsp. pacjenci najczęściej zgłaszali ból umiejscowiony w okolicy czołowej (48%), następnie w okolicy szczytu głowy (33%), okolicy potylicznej (25%), okolicy skroniowej (16%) i okolicy zaocznej (11%) (1).
W bliskim sąsiedztwie zatoki klinowej znajduje się 13 ważnych neurologicznych oraz naczyniowych struktur. Zaliczamy tutaj: oponę mózgowo-rdzeniową, przysadkę, nerwy wzrokowe, nerwy czaszkowe II, III, IV, V oraz VI, tętnicę szyjną wewnętrzną, zatokę jamistą, tętnicę podniebienno-klinową oraz zwój podniebienno-klinowy oraz kanał skrzydłowy. Proces zapalny zatoki klinowej może rozprzestrzeniać się poprzez okalające ją struktury anatomiczne, dając poważne powikłania wewnątrzczaszkowe, okulistyczne lub struktur anatomicznych ważnych ze względu na procesy życiowe.
Cel pracy
Celem pracy była analiza przypadków pacjentów hospitalizowanych z powodu izolowanego zapalenia zatoki klinowej w Klinice Otolaryngologii Dziecięcej SPDSK w Warszawie.
Materiał i metody
Badaniem objęto 6 pacjentów hospitalizowanych w latach 2014-2016 w Klinice Otolaryngologii Dziecięcej SPDSK w Warszawie z powodu izolowanego zapalenia zatoki klinowej. Pacjenci podczas pobytu w szpitalu byli diagnozowani oraz leczeni zachowawczo lub operacyjnie. Badanie to jest badaniem retrospektywnym.
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Gilony D, Talmi YP, Bedrin L et al.: The clinical behavior of isolated sphenoid sinusitis. Otolaryngol Head Neck Surg 2007; 136: 610-615. 2. Wyllie JW, Kern EB, Djalilian M: Isolated sphenoid sinus lesions. Laryngoscope 1973; 83: 1252-1265. 3. Tan HK, Ong YK: Acute isolated sphenoid sinusitis. Ann Acad Med Singapore 2004; 33: 656-659. 4. Friedman A, Batra PS, Fakhri S et al.: Isolated sphenoid sinus disease: etiology and management. Otolaryngol Head Neck Surg 2005; 133: 544-550. 5. Güvenç G, Kaytaz A, Özbilen Acar G, Ada M: Current management of isolated sphenoiditis. Eur Arch Otorhinolaryngol 2009; 266: 987-992. 6. Castelnuovo P, Pagella F, Semino L et al.: Endoscopic treatment of the isolated sphenoid sinus lesions. Eur Arch Otorhinolaryngol 2005; 262: 142-147. 7. Haimi-Cohen Y, Amir J, Zeharia A et al.: Isolated sphenoidal sinusitis in children. Eur J Pediatr 1999; 158: 298-301. 8. Lawson W, Reino AJ: Isolated sphenoid sinus disease: an analysis of 132 cases. Laryngoscope 1997; 107: 1590-1595. 9. Tan HK, Ong YK: Acute isolated sphenoid sinusitis. Ann Acad Med Singapore 2004; 33: 656-659. 10. Wang ZM, Kanoh N, Dai CF et al.: Isolated sphenoid sinus disease: an analysis of 122 cases. Ann Otol Rhinol Laryngol 2002; 111: 323-327. 11. Sethi DS: Isolated sphenoid lesions: diagnosis and management. Otolaryngol Head Neck Surg 1999; 120: 730-736. 12. Pearlman SJ, Lawson W, Biller HF et al.: Isolated sphenoid sinus disease. Laryngoscope 1989; 99: 716-720. 13. Brook I: Bacteriology of acute and chronic sphenoid sinusitis. Ann Otol Rhinol Laryngol 2002; 111: 1002-1004. 14. Deans JA, Welch AR: Acute isolated sphenoid sinusitis: a disease with complications. J Laryngol Otol 1991; 105: 1072-1074. 15. Lahat E, Danieli J, Cohen H et al.: Acute isolated sphenoid sinusitis in children. Pediatr Infect Dis J 1997; 16: 1180-1182. 16. Lew D, Southwick FS, Montgomery WW et al.: Sphenoid sinusitis. A review of 30 cases. N Engl J Med 1983; 309: 1149-1154. 17. Oruckaptan HH, Akdemir P, Ozgen T: Isolated sphenoid sinus abscess: clinical and radiological failure inpreoperative diagnosis. Case report and review of the literature. Surg Neurol 2000; 53: 174-177. 18. Ada M, Kaytaz A, Tuskan K et al.: Isolated sphenoid sinusitis presenting with unilateral VIth nerve palsy. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2004; 68: 507-510. 19. Urquhart AC, Fung G, McIntosh WA: Isolated sphenoiditis: a diagnostic problem. J Laryngol Otol 1989; 103: 526-527.
