*Małgorzata Daszkowska1, Paulina Habrat2, Joanna Szczepańska1
Zęby wrodzone i noworodkowe – opis pięciu przypadków
Natal and neonatal teeth – a report of five cases
1Department of Paediatric Dentistry, Medical University of Łódź
Head of Department: Professor Joanna Szczepańska, DMD, PhD
2Paediatric Dentistry Outpatient Clinic, Central Teaching Hospital, Medical University of Łódź
Specialty supervisor: Małgorzata Daszkowska, DMD, PhD
Streszczenie
Występowanie zębów wrodzonych i noworodkowych jest zjawiskiem rzadkim, a jego etiologia nadal nie została do końca poznana i wyjaśniona. Celem pracy było przedstawienie przypadków pięciu pacjentów leczonych w Zakładzie Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi, u których zaobserwowano obecność zębów przedwcześnie wyrzniętych (wrodzonych lub noworodkowych). W latach 2013-2016 pięciu pacjentów (czterech chłopców i jedna dziewczynka), u których zdiagnozowano ww. zaburzenie wyrzynania zębów, zostało objętych opieką stomatologiczną. W każdym z zaobserwowanych przez nas przypadków z wywiadu wynikało, że matki nie chorowały podczas ciąży i dzieci urodziły się zdrowe. Noworodki z zębami wrodzonymi urodziły się od 2 do 3,5 tygodnia przed planowanym terminem porodu i miały niższą masę urodzeniową niż noworodki z pojedynczymi zębami noworodkowymi. Zależność występowania rodzinnego odnotowano tylko u jednej pacjentki. Najczęstszymi zębami przedwcześnie wyrzynającymi się są dolne zęby sieczne centralne. Jest niezwykle ważne, aby pediatrzy oraz stomatolodzy potrafili zdiagnozować ich obecność, różnicując je np. z guzkami Bohna czy torbielami, a następnie podjąć odpowiednie postępowanie lecznicze.
Summary
Incidence of natal and neonatal teeth is low, and its etiology remains unexplained so far. The aim of this study was to present five cases of patients treated at the Department of Paediatric Dentistry of the Medical University of Łódź, in whom the presence of prematurely erupted (natal or neonatal) teeth was observed. In years 2013-2016, five patients (four boys and one girl) diagnosed with either natal or neonatal teeth were provided with dental care at our Department. In each of the cases reported above, there was no history of disease during pregnancy, and all the children were born healthy. The infants with natal teeth were all born 2-3.5 weeks early, and showed lower weight at birth than the infants with neonatal teeth in our study. Only one of our patients (a girl) had family history of natal teeth. The most common prematurely erupted teeth are lower central incisors. It important that pediatricians and dentists be able to diagnose their presence, differentiating them from Bohn’s nodules or cysts, and pursue appropriate therapeutic measures.
Wprowadzenie
W warunkach fizjologicznych zęby mleczne wyrzynają się około 6. miesiąca życia. Zęby wrodzone (ang. natal teeth) są zębami obecnymi w jamie ustnej już w okresie okołoporodowym, podczas gdy zęby noworodkowe (ang. neonatal teeth) pojawiają się w okresie do 30 dni po porodzie. Niemal we wszystkich przypadkach są to przedwcześnie wyrznięte zęby mleczne. Stopień ich rozwoju jest zgodny z oczekiwanym stadium rozwojowym zębów mlecznych w tym wieku dziecka. Utworzone jest około 5/6 korony bez rozpoczęcia rozwoju korzenia, co powoduje ruchomość tych zębów (1). Zarówno jedno, jak i drugie zjawisko jest rzadkie, jednak wzmianki o jego występowaniu pochodzą jeszcze z okresu starożytności. Rzymski historyk z I wieku p.n.e., Tytus Liwiusz, opisał przypadki dzieci rodzących się z zębami jako zwiastun niepomyślnych wydarzeń (2). Współczesny mu historyk i pisarz Pliniusz Starszy wróżył pomyślność noworodkom płci męskiej z zębami wrodzonymi, natomiast noworodkom płci żeńskiej – życiowe niepowodzenie (3, 4). Istnieją wzmianki o znanych postaciach historycznych, które rodziły się z zębami. Byli to m.in. Hannibal, królowie Ryszard III i Ludwik XIV, kardynał Richelieu czy Napoleon Bonaparte (2).
Opisywana częstość występowania zębów wrodzonych i noworodkowych jest różna w zależności od rodzaju badań i wielkości badanej grupy. Podaje się, że średnio wynosi ona od 1:2000 do 1:4000 (2). Massler i Savara określili częstość występowania zębów wrodzonych jako 1 na 2000 urodzeń (5), Bodenhoff i Gorlin 1 na 3000 (3), Szymańska-Jachimczak 1 na 4844 noworodki urodzone w warszawskich szpitalach na podstawie dziesięcioletniej obserwacji (6). Większość autorów wskazuje na częstsze występowanie zębów wrodzonych i noworodkowych u płci żeńskiej. Są one przeważnie przedwcześnie wyrzniętymi zębami mlecznymi, a nie zębami nadliczbowymi, zwanymi przedmlecznymi (ang. predeciduous teeth), które stanowią poniżej 10% (7). Najczęściej są to zęby sieczne centralne w żuchwie, jednak zdarzają się również przypadki zębów trzonowych (8).
Etiologia występowania tego zjawiska nie została do końca poznana i wyjaśniona. Zazwyczaj jako przyczynę podaje się płytkie położenie zawiązków zębowych na powierzchni kości wyrostka zębodołowego żuchwy, zwiększoną aktywność osteoblastów w rejonie zawiązka zęba związaną z procesami remodelowania kości, zaburzenia hormonalne – zwłaszcza nadczynność tarczycy i przysadki mózgowej, rodzinne występowanie i dziedziczenie autosomalne dominujące, niedobory witamin, niedożywienie lub zatrucie polichlorowanymi bifenylami matki w okresie ciąży, infekcje, urazy i stany gorączkowe (2, 9-12). Obecność zębów wrodzonych i noworodkowych może towarzyszyć wielu zespołom i wadom wrodzonym, np. Ellisa-van-Crevelda, Gorlina, Hallermanna-Streiffa, Pierre’a Robin, Sturge’a-Webera, Jadassohna-Lewandowskiego, Kabuki, Meckela-Grubera, Opitza Pallistera-Halla, Pfeiffera, Rubinsteina-Taybiego, Sotosa, Wiedemanna-Rautenstraucha (2, 9, 10). Występują one również u dzieci z rozszczepami jedno- i obustronnymi wargi i podniebienia, wtedy najczęściej są to zęby sieczne boczne w okolicy szczeliny rozszczepu (13, 14).
Celem pracy było przedstawienie pacjentów zgłaszających się do Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi, u których rozpoznano zęby wrodzone lub noworodkowe.
Opisy przypadków
W latach 2013-2016 do Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi zgłosiło się wraz z rodzicami pięcioro dzieci (czterech chłopców i jedna dziewczynka), u których stwierdzono obecność zębów wrodzonych (trzech pacjentów) bądź noworodkowych (dwóch pacjentów). W pracy przedstawiono sposób postępowania u każdego z pacjentów.
Przypadek 1
W dniu 08.02.2013 roku zgłosili się rodzice z noworodkiem płci męskiej w 10. dobie życia. Dziecko urodziło się 3 tygodnie przed terminem z masą urodzeniową 3300 g. Przyczyną zgłoszenia do stomatologa była obecność zębów wrodzonych – zębów siecznych centralnych w żuchwie. Podczas badania klinicznego stwierdzono obecność zębów 71 i 81 o II stopniu ruchomości. Matka zgłaszała również problemy z karmieniem, polegające głównie na ranieniu brodawki sutkowej oraz niechętnym ssaniu piersi przez niemowlę. Tkanki miękkie wokół zębów oraz na brzusznej części języka wykazywały odczyn zapalny. Ze względu na ryzyko połknięcia lub aspiracji zębów do dróg oddechowych, a także problemy z karmieniem oraz stan zapalny tkanek jamy ustnej zdecydowano o usunięciu zębów. Ekstrakcję wykonano w znieczuleniu powierzchniowym. Zastosowano 10% Lidocain spray na tupferze. Zęby były pozbawione korzeni, a ich korony niecałkowicie rozwinięte. Szkliwo wykazywało hipomineralizację. Podczas wizyty kontrolnej w dniu 24.04.2016 roku stwierdzono obecność wszystkich zębów mlecznych, poza usuniętymi zębami wrodzonymi 71 i 81 (ryc. 1), w związku z czym pacjenta skierowano do ortodonty.
Ryc. 1. Zdjęcie wewnątrzustne – stan jamy ustnej pacjenta w 3. roku życia po usunięciu zębów wrodzonych 71 i 81
Przypadek 2
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Cameron AC, Widmer RP: Stomatologia dziecięca. Wyd. III. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2015: 273.
2. Owczarek K, Mielnik Błaszczak M: Zęby wrodzone i noworodkowe – przegląd piśmiennictwa. Nowa Stomatol 2011; 2: 63-66.
3. Bodenhoff J, Gorlin RJ: Natal and neonatal teeth: folklore and fact. J Pediatrics 1963; 32: 1087-1093.
4. Cunha RF, Boer FA, Torriani DD et al.: Natal and neonatal teeth: review of the literature. Pediatr Dent 2001; 23: 158-162.
5. Massler M, Savara BS: Natal and neonatal teeth. A review of twenty four cases reported in the literature. J Pediatr 1950; 36: 349-359.
6. Szymańska-Jachimczak EJ: Dentes natales et neonatales – występowanie i umiejscowienie. Czas Stom 1965; 11: 1299-1303.
7. Zhu J, Kind D: Natal and neonatal teeth. ASDC J Dent Child 1995; 62: 123-128.
8. Kumar A, Grewal H, Verma M: Posterior neonatal teeth. J Indian Soc Pedod Dent 2011; 29: 68-70.
9. Moura LFA, Moura MS, Moura Lima MD et al.: Natal and Neonatal Teeth: A rewiew of 23 cases. J Dent Child 2014; 81(2): 107-111.
10. Malki GA, Al-Badawi EA, Dahlan MA: Natal teeth: a case report and reappraisal. Case Rep Dent 2015; 2015: 147580.
11. Sachdeva A, Punhani N, Bala M, Singh Sethi H: Peek-A-Boo. Natal Teeth: A report of 4 cases. Indian J Dent Sci 2015; 5(7): 96-98.
12. Sethi HS, Munjal D, Dhingra R et al.: Natal tooth associated with fibrous hyperplasia – a rare case report. J Clin Diag Res 2015; 9(4): 18-19.
13. Cabete HF, Gomide MR, Costa B: Evaluation of primary dentition in cleft lip and palate children with and without natal/neonatal teeth. Cleft Palate Craniofac J 2000; 37(1): 406-409.
14. Yilmaz RB, Cakan DG, Mesgarzadeh N: Prevalence and management of natal/neonatal teeth in cleft lip and palate patients. Eur J Dent 2016; 10(1): 54-58.
15. Senanayake MP, Karunaratne I: Persistent lingual ulceration (Riga-Fede disease) in an infant with Down syndrome and natal teeth: a case report. J Med Case Rep 2015; 8: 283.
16. Rao RS, Mathad SV: Natal teeth: case report and review of literature. J Oral Maxillofac Pathol 2009; 13(1): 41-46.
17. Tomizawa M, Yamada Y, Tonouchi K et al.: Treatment of Riga-Fede’s disease by resin-coverage of the incisal edges and seven cases of natal and neonatal teeth. Shoni Shikagaku Zasshi 1989; 27(1): 182-190.
