Daria Sawaryn1, Renata Grzywacz2
Hipoterapia w czasie pobytów zooterapeutycznych w Centrum Zooterapii Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Kielnarowej
Hippotherapy during stays in the center of animal therapy in University of Technology and Management in Kielnarowa
1Wydział Medyczny, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, Rzeszów
2Wydział Wychowania Fizycznego, Uniwersytet Rzeszowski
Summary
Introduction. Animal therapy is a type of rehabilitation with the participation of appropriately prepared animals. Animal therapy – therapy with the horse, is a method of animal therapy based on the psycho-physical activity both children and adults.
Aim. The aim of the study is to show the hippo therapy, carried out during the routine stays in in the center of animal therapy in University of Technology and Management in Kielnarowa. The author presents his observations, a description of the cases and work experience as animal therapist.
Material and methods. Material research and observation are based on patients staying for 1 week of camp in the center of animal therapy in University of Technology and Management in Kielnarowa and animal therapy classes, including hippo therapy. Hippotherapy took place as the first activity and it was the start for each patient. Therapeutic program was laid after examining the history of children and after the interview with parents. After each session, animal therapist ran a descriptive documentation and photography, according to earlier agreement from the parents of children for publication of the image.
Results. The patients who use hippotherapy intensively and systematically, motor function, improvement of emotional state and social functioning are observed.
Conclusions. 1. Animal therapy stays allow for observations of both patients in continuous mode what animals for therapy and make it possible to improve therapeutic workshop. 2. Hippotherapy is a comprehensive therapeutic method in animal therapy.
Wstęp
Już od wieków wiadomo, iż kontakt ze zwierzęciem doskonale wpływa na zdrowie fizyczne oraz psychiczne. Mogą to potwierdzić liczne wyniki badań dostępne w dotychczasowej literaturze. Walory lecznicze konia zostały dostrzeżone już w starożytności. Hipokrates uważał jazdę konną za gimnastykę pobudzającą łagodnie funkcje organizmu. Sokrates (469-399) doszedł do wniosku, iż jazda konna ćwiczy zarazem ciało i zmysły. Avicenna (980-1037) uważał, że jazda na koniach jest korzystnym ćwiczeniem dla organizmu (1).
W terapii wykorzystywanych jest wiele ras koni, ale do tej pory nie została określona żadna, która najlepiej by się do tego nadawała. Wybierając konia do pracy z pacjentem, należy wziąć pod uwagę niektóre cechy zwierzęcia, jak: charakter, temperament, pokrój (budowa zewnętrzna) oraz chód konia. Jednak warunkiem, który w większości przypadków decyduje o zastosowaniu konia w roli zwierzęcia terapeutycznego, jest odpowiednie wychowanie i przyzwyczajenie do pracy z osobą niepełnosprawną (2).
Zwierzęta „uczą” bliskości, „pomagają” nawiązywać kontakty z innymi posiadaczami zwierząt, „uczą” okazywania emocji, „pomagają” znosić samotność, chorobę i odizolowanie. Udowodniono również, że towarzystwo zwierząt przyspiesza rekonwalescencję po chorobie, uspokaja osoby nadpobudliwe, a jednocześnie pobudza do aktywności osoby cierpiące na depresję bądź apatię (5).
Cel pracy
Celem pracy jest ukazanie hipoterapii jako nowatorskiej metody usprawniania psychoruchowego w aspekcie turnusów stacjonarnych i jej oddziaływania na kompleksowe usprawnianie pacjentów z deficytami neurologicznymi.
Materiał i metody
Materiał badań stanowili pacjenci przebywający na pobycie zooterapeutycznym w Centrum Zooterapii Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Kielnarowej i uczestniczący w zajęciach z zooterapii, a w tym w hipoterapii. Zajęcia odbywały się w okresie lipiec-sierpień 2017 roku. Dla każdego pacjenta pobyt zooterapeutyczny trwał jeden tydzień (dla Oliwii dłużej), w czasie którego od poniedziałku do soboty odbywały się zajęcia z zooterapii. Hipoterapia odbywała się jako pierwsza i rozpoczynała dzień każdego pacjenta. Program zajęć terapeutycznych ułożony był po uprzednim przeanalizowaniu historii choroby dzieci oraz po wywiadzie z rodzicami. Po każdych zajęciach zooterapeuta prowadził dokumentację opisową oraz fotograficzną, pozyskując wcześniej zgodę od rodziców dzieci na publikację wizerunku.
Metodę badawczą stanowiły formularz obserwacji oraz analiza dokumentacji medycznej pacjentów.
Koń w zooterapii
Koń terapeutyczny powinien być łagodny, spokojny, niepłochliwy, o zrównoważonym temperamencie. Wyprowadzany ze stajni, powinien dać się bez wysiłku i spokojnie prowadzić, zatrzymywać i pozostawać w bezruchu tyle czasu, ile wymaga od niego prowadzący, nie wymuszać na prowadzącym zmiany ruchu, nie denerwować się, jeśli zostanie na ujeżdżalni sam, nie zatrzymywać się i nie zmieniać tempa z własnej woli. Warto również sprawdzić, czy niespodziewany hałas, gwałtowny ruch w pobliżu lub pojawiający się nagle nowy obiekt nie spowodują płoszenia się konia. Tego typu obserwacje pozwolą nam ocenić, czy dany koń może być koniem hipoterapeutycznym (3, 4).
Istotnym elementem decydującym o wyborze konia jest jego temperament. Nie może być on zbyt gwałtowny, ale nie powinien być też zbyt ociężały; raczej spokojny i zrównoważony, ale nie otępiały. Jednym z najważniejszych czynników decydujących o zastosowaniu konia w terapii jest zaufanie do człowieka. Koń powinien uznać go za wyższego od siebie, ale także być mu posłusznym. Tego zaufania nie da się zdobyć poprzez kilkuminutowy i często przypadkowy kontakt z koniem. Różnego rodzaju nadwrażliwość na dotyk, nietolerancję i zniecierpliwienie konia można w łagodny sposób wyeliminować poprzez odpowiednie zabiegi wychowawcze.
Analiza przypadków chorobowych podczas terapii z koniem
Zajęcia z hipoterapii odbywały się w hali ujeżdżeniowej w Kielnarowej, czyli na terenie zamkniętym, zadaszonym, specjalnie przygotowanym do zajęć z pacjentami. Hipoterapia odbywała się przy udziale konia rasy huculskiej (Lazur), 13-letniego wałacha specjalnie przygotowanego do zajęć z osobami niepełnosprawnymi.
W zajęciach brali udział pacjenci z następującymi jednostkami chorobowymi:
1. Agnieszka, 7 lat, autyzm wczesnodziecięcy, nie porozumiewa się werbalnie, posługuje się mową własną. Nie nawiązuje kontaktu wzrokowego z terapeutą oraz nie wchodzi w bezpośrednie relacje z osobą dorosłą. Przeważa zabawa schematyczna, reaguje buntem, kiedy terapeuta próbuje zmienić jej ustawienie. W grupie rówieśniczej preferuje zabawę w samotności. W zachowaniu dziewczynki pojawiają się stereotypie ruchowe.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Mayberry R: The mystique of the horse is strong medicine: riding as therapeutic recreation. Rehabilitation Literature 1978; 39: 192-196.
2. Konieczna A, De Lubersac R: Miejsce terapii z koniem w warsztacie fizjoterapeuty. Fizjoterapia 2002; 10(2): 23-29.
3. Rey M: Dobór koni i wyposażenia do hipoterapii. Hipoterapia 1990; 4: 25-27.
4. Cieśla A: Jaki koń do hipoterapii. Koń Polski 2000; 10: 44-46.
5. Sawaryn D: Hipoterapia w rehabilitacji dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym. Fizjoterapia 2002; 10(3-4): 72-82.
6. Sawaryn D: Właściwości konia i mechanizm oddziaływania terapeutycznego. Fizjoterapia 2008; 16(1): 104-111.
7. Strumińska A: Psychopedagogiczne aspekty hipoterapii dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie. PWRiL, Warszawa 2003: 10.
8. Heipertz-Hengst Ch: Nauka jazdy konnej dla osób niepełnosprawnych. PWRiL, Warszawa1997: 20.
