Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Medycyna Rodzinna 1/2019, s. 9-14 | DOI: 10.25121/MR.2019.22.1.9
Małgorzata Nyc1, Jarosław Fugiel2, Tomasz Ignasiak1, Anna Rohan3
Efekty ćwiczeń zwiększających ruchomość stawów kończyn dolnych u mężczyzn po 60. roku życia
Effects of exercises increasing the mobility of joints of the lower limbs in men over 60 years of age
1Wydział Przyrodniczo-Techniczny, Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa w Jeleniej Górze
2Katedra Biostruktury, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
3Katedra i Zakład Anatomii Człowieka, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Summary
Aging is accompanied by multiple changes, including articular degeneration and limited articular mobility, which may cause pain. Functional capability in a senior age is crucial to ensure the comfort of life for as long as possible. Therefore, it is important to take actions to maintain the proper range of mobility in the joints. Systematic practice of properly selected exercises is one of such methods. The aim of the research was to assess the effects of a physical exercise programme used in men over 60 years of age.
The study was conducted in a group of men between 60 and 75 years of age. All participants took part in a 6-week exercise programme. The range of lower limb joint mobility was assessed at baseline and after exercise programme completion. The results obtained indicate that the proposed exercise programme contributed to increased joint mobility in both lower limbs. Statistically significant differences were found for all types of movements except for flexion in the ankle joint. The 6-week exercise programme seems sufficient to increase articular mobility in men over 60 years of age



Wstęp
Od dziesięcioleci niepokojąco wzrasta liczba osób cierpiących z powodu zespołów bólowych w obrębie dużych stawów kończyn górnych i dolnych. Problem ten nasila się wraz z wiekiem, a w perspektywie zwiększania się populacji osób w okresie starości będzie on dotyczył coraz większej grupy polskiego społeczeństwa (1-3).
Starzenie się układu ruchu jest procesem nieuchronnym, powiązanym z występowaniem zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawów (4). Dodatkową przyczyną zwiększania się liczby osób z dolegliwościami stawów jest szybko postępująca zmiana trybu życia współczesnego pokolenia, powodująca ograniczenie aktywności fizycznej, jak również przeciążenia narządu ruchu wynikające m.in. z warunków pracy. Zmiany zachodzące w procesie starzenia w obrębie stawów przyczyniają się do zmniejszenia zakresu ruchów, a wiek w tym przypadku jest czynnikiem najbardziej istotnym (5). Po 50. roku życia proces ten występuje niezależnie od pojawiających się zmian zwyrodnieniowych, jednak mały zakres ruchomości stawów nasila ich występowanie. Z prowadzonych badań wynika, że po 60. roku życia takie zmiany stwierdza się u ponad połowy osób, a u części z nich proces ten doprowadzi do niepełnosprawności. Zmiany te są obserwowane najczęściej w obrębie stawów biodrowych i kolanowych, kręgosłupa oraz stawów międzypaliczkowych rąk (6, 7). Obniża to sprawność fizyczną, a jej niski poziom może być przyczyną upadków, które prowadzą do urazów, a w konsekwencji do dalszego obniżenia ruchomości stawów i samodzielności (3, 8, 9). Z tego względu istotne jest monitorowanie sprawności funkcjonalnej osób starszych oraz dążenie do zmiany ich trybu życia w celu ukierunkowania go na zwiększenie aktywności fizycznej tych osób. Dobór ćwiczeń fizycznych dla osób starszych nie jest prostym zadaniem. Zawsze należy uwzględnić stan zdrowia i poziom sprawności motorycznej osób uczestniczących w programie. Według zaleceń WHO (10) dotyczących minimalnej tygodniowej aktywności fizycznej rekomendowanej dla osób starszych, powinny się w nich znaleźć ćwiczenia kształtujące poziom wytrzymałości, siły, koordynacji motorycznej oraz gibkości. Dla utrzymania prawidłowego zakresu ruchu w stawach istotne znaczenie mają ćwiczenia rozciągające. W przypadku stawów kończyn dolnych, biodrowych, kolanowych i skokowych jest to ważne dla postawy ciała oraz sprawnej lokomocji, a ograniczenia ruchomości przekładają się na problemy z chodem i mogą zwiększać ryzyko upadków.
Cel pracy
Głównym celem badań była ocena efektów zastosowanego programu ćwiczeń zwiększających aktywność fizyczną osób starszych. Ukierunkowane były one na poprawę sprawności funkcjonalnej, w tym zwiększenie zakresu ruchomości stawów kończyn dolnych u mężczyzn, którzy ukończyli 60. rok życia.
Materiał i metody
Badania oraz program ćwiczeń zostały przeprowadzone w terminie od października do grudnia 2015 roku. Pomiary wykonano w Pracowni Badań Biokinetyki Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Uczestnikami programu byli słuchacze Karkonoskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, który działa przy Karkonoskiej Państwowej Szkole Wyższej w Jeleniej Górze oraz osoby należące do Klubu Aktywnego Seniora. Badania przeprowadzono dwukrotnie przez ten sam zespół badawczy. Pierwsze pomiary odbyły się przed rozpoczęciem zaplanowanych ćwiczeń, drugie badanie zostało powtórzone po zrealizowaniu programu. Materiał badawczy stanowiły wyniki pomiarów uzyskane przed programem i po programie ćwiczeń u tych samych mężczyzn, w grupie liczącej 33 osoby. Wiek badanych mieścił się w przedziale od 60 do 75 lat. Średni wiek badanych mężczyzn wynosił 67,4 roku (± 4,7 roku).
Warunkiem włączenia do projektu było spełnienie następujących kryteriów:
– płeć męska,
– przedział wiekowy 60-75 lat,
– subiektywnie dobry stan zdrowia,
– pisemna zgoda lekarza pierwszego kontaktu na udział osoby w projekcie i brak przeciwwskazań do wykonywania określonych ćwiczeń fizycznych oraz planowanego zakresu badań,
– podpisanie dobrowolnej zgody na wzięcie udziału w badaniach.
Każdy z uczestników został poinformowany o celu badań, rodzaju i sposobie ich przeprowadzania oraz możliwości rezygnacji z ćwiczeń i badań bez podania przyczyn. Z projektu zostały wykluczone osoby, które:
– posiadały głębokie deficyty w zakresie funkcji narządu ruchu,
– wykazywały stany ostre z objawami neurologicznymi w zespołach bólowych kręgosłupa,
– były po zawałach mięśnia sercowego, po udarach mózgu, z nieleczonym nadciśnieniem tętniczym, nowotworami, epilepsją.
Ćwiczenia wykonywano przez 6 tygodni, 3 razy w tygodniu (w poniedziałki, środy i piątki) i obejmowały one każdorazowo następujący program, jednakowy dla każdego uczestnika:
– ćwiczenia aerobowe o umiarkowanej intensywności (na sali sportowej i pływalni),
– ćwiczenia wzmacniające siłę mięśni (wszystkich głównych grup mięśniowych),
– ćwiczenia koordynacyjne, w tym równowagi,
– ćwiczenia rozciągające.
Ćwiczenia prowadzone były pod nadzorem autora projektu w obiektach sportowych Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej (sala sportowa, pływalnia).
U każdego badanego przeprowadzono pomiary zakresów ruchomości w stawach: biodrowych, kolanowych i skokowo-goleniowych, za pomocą goniometru, zgodnie z przyjętą metodologią badania. Do celów pracy mierzono zakresy ruchów czynnych w stawach wykonywanych siłą mięśni badanego. Wszystkie pomiary rozpoczynano od pozycji zerowej. Badany po przyjęciu pozycji wyjściowej dla pomiaru w danym stawie wykonywał samodzielnie maksymalny ruch. Wynik podawany był w stopniach i zapisywany zgodnie z metodą SFTR.
Analizę statystyczną wyników przygotowano z zastosowaniem programu STATISTICA 12.0 (StatSoft Polska). Dla wszystkich zmiennych obliczono podstawowe statystyki opisowe. Normalność rozkładów sprawdzano testem Shapiro-Wilka, który wykazał brak rozkładu normalnego dla większości zmiennych. Istotność różnic między pomiarami oceniano nieparametrycznym testem kolejności par Wilcoxona, różnice uznano za istotne statystycznie dla p < 0,05.
Wyniki

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Ignasiak Z, Rożek K, Skrzek A et al.: Ocena zmian inwolucyjnych wybranych aspektów kondycji biologicznej osób starszych. Studia i Monografie AWF we Wrocławiu 2012: 109.
2. Marchewka A, Dąbrowski Z, Żołądź J: Fizjologia starzenia się. Profilaktyka i rehabilitacja. PWN, Warszawa 2012.
3. Mossakowska M, Więcek A, Błędowski P: Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Polsenior Termedia, Poznań 2012.
4. Skrzek A: Trening zdrowotny a procesy inwolucyjne narządu ruchu u kobiet. Studia i Monografie AWF we Wrocławiu 2005: 77.
5. Martin JA, Buckwalter JA: Roles of articular cartilage aging and chondrocytesenescence in the pathogenesis of osteoarthritis. Iowa Orthop J 2001; 21: 1-7.
6. Górska-Zimmermann I: Choroba zwyrodnieniowa stawów – nowe spojrzenie? Pol Arch Med 2008; 118-121.
7. Arden N, Nevitt MC: Osteoarthritis: epidemiology. Best Pract Res Clin Rheumatol 2006; 20: 3-25.
8. Faulkner KA, Redfern MS, Cauley JA et al.: Multitasking: association between poorer performance and a history of recurrent falls. J Am Geriatr Soc 2007; 55: 570-576.
9. Maki BE, Cheng KC, Mansfield A et al.: Preventing falls in older adults: New interventions to promote more effective change-in-support balance reactions. J Am Geriatr Soc 2008; 38: 1-9.
10. WHO: Global Recommendations on Physical Activity for Health; http://www.who.int/dietphysicalactivity/pa/en/index.html, 2011.
11. Ignasiak Z, Domaradzki J, Falkenberg J et al.: Ocena ruchomości stawów i sprawności fizycznej u starszych kobiet objętych zróżnicowanymi formami treningu zdrowotnego. Gerontologia Polska 2013; 21(4): 119-126.
12. van Heuvelen MJG, Kempen GIJM, De Greef MHG: Physical fitness related to disability in older persons. Gerontology 2000; 46: 333-341.
13. Morie M, Reid KF, Miciek R et al.: Habitual physical activity levels are associated with performance in measures of physical function and mobility in older men. J Am Geriatr Soc 2010; 58: 1727-1733.
14. Rożek K, Piechura J, Skrzek A et al.: Assessment of the effectiveness of rehabilitation period on physical fitness and exercise tolerance in elderly people. Antropomotoryka 2012; 22: 57-62.
15. Katan A, Ignasiak Z, Kaczorowska A: Ocena zakresu ruchomości wybranych stawów u kobiet w wyniku leczenia sanatoryjnego. Acta Balneologica 2015; 57(2): 115-121.
16. Kaczorowska A, Katan A, Ignasiak Z: Ocena ruchomości wybranych stawów u starszych kobiet, pensjonariuszek domów pomocy społecznej. Postępy Rehabilitacji 2014; 28(1): 15-22.
17. Pahor M, Blair SN, Espeland M et al.: LIFE Study Investigators. Effects of a physical activity intervention on measures of physical performance: Results of the lifestyle interventions and independence for Elders Pilot (LIFE-P) study. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2006; 61: 1157-1165.
18. Carrington JL: Aging bone and cartilage: cross-cutting issues. Biochem Biophys Res Commun 2005; 18: 700-708.
19. Janssen I: Sarcopenia. [In:] Bales CW, Ritchie CS (eds.): Handbook of Clinical Nutrition and Aging Humana Press. New York 2009: 183-207.
20. Janssen I, Heymsfield SB, Wang ZM, Ross R: Skeletal muscle mass and distribution in 468 men and women aged 18-88 yr. J Appl Physiol 2000; 89: 81-88.
21. Kelley GA, Kelley KS, Kohrt WM: Effects of ground and joint reaction force exercise on lumbar spine and femoral neck bone mineral density in postmenopausal women: a meta-analysis of randomized controlled trials. BMC Musculoskelet Disord 2012; 20: 177-195.
22. Ignasiak Z, Skrzek A, Sebastjan A: The evaluation of physical fitness of elderly people in accordance with the body mass index. Antropomotoryka 2011; 26: 56, 67-71.
23. Bailey MJ, Lee WY, Cameron PA: Road traffic injuries in the elderly. Emerg Med J 2006; 23(1): 42-46.
24. Szpringer M, Wybraniec-Lewicka B, Czerwiak G et al.: Upadki i urazy wieku geriatrycznego. Studia Medyczne 2008; 9: 77-81.
25. Chiacchiero M, Dresely B, Silva U et al: The Relationship Between Range of Movement, Flexibility, and Balance in the Elderly. Top Geriatr Rehabil 2010; 26(2): 147-154.
26. Christiansen C: The effects of hip and ankle stretching on gait function of older people. Arch Phys Med Rehab 2008; 89: 1421-1428.
27. Maki BE, McIlroy W: The role of limb movements in maintaining upright stance: the “change-in-support” strategy. Phys Ther 1997; 77: 488-505.
28. Rodacki ALF, Souza RM, Ugrinowitsch C et al.: Transient effects of stretching exercises on gait parameters of elderly women. Manual Ther 2009; 14: 167-172.
29. Cesari M, Landi F, Torre S et al.: Prevalence and risk factors for falls in an older community-dwelling population. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2002; 57: 722-726.
30. Graf A, Judge JO, ?unpuu S, Thelen DG: The Effect of Walking Speed on Lower-Extremity Joint Powers Among Elderly Adults Who Exhibit Low Physical Performance. Arch Phys Med Rehabil 2005; 86: 2177-2183.
31. Tinetti ME, Williams CS: Falls, injuries due to falls, and the risk of admission to a nursing home. N Engl J Med 1997; 337: 1279-1284.
otrzymano: 2019-01-11
zaakceptowano do druku: 2019-02-01

Adres do korespondencji:
Małgorzata Nyc, ul. Karpacka 99A, 58-533 Kostrzyca, malgorzata.nyc@kpswjg.pl

Medycyna Rodzinna 1/2019
Strona internetowa czasopisma Medycyna Rodzinna