Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Fitoterapii 2/2019, s. 136-144 | DOI: 10.25121/PF.2019.20.2.136
*Anna Piotrowska1, Natalia Totko-Borkusiewicz2, Adrianna Klucznik3
Olej kokosowy – możliwości zastosowań kosmetycznych
Coconut oil – the possibilities of cosmetic applications
1Zakład Biochemii i Podstaw Kosmetologii, Katedra Kosmetologii, Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie
Kierownik Zakładu: dr n. farm. Anna Piotrowska
Kierownik Katedry: dr hab. Wanda Pilch, prof. AWF
2Studia doktoranckie na Wydziale Rehabilitacji Ruchowej, Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie
3Koło Naukowe przy Zakładzie Biochemii i Podstaw Kosmetologii, Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie
Opiekun Koła: dr n. farm. Anna Piotrowska
Streszczenie
Olej kokosowy jest substancją pozyskiwaną z owoców palmy kokosowej uprawianej głównie w Afryce. Jest surowcem o wielu zastosowaniach. Ceniony m.in. przez przemysł kosmetyczny i cieszący się coraz większym zainteresowaniem klientów indywidualnych. W celu poznania jego właściwości i możliwości wykorzystania w przemyśle kosmetycznym dokonano przeglądu piśmiennictwa pochodzącego z lat 1994-2018. Kopra jest częścią owocu bogatą w związki tłuszczowe, cukry oraz białko. W zależności od sposobu pozyskiwania wyróżnia się kilka rodzajów oleju kokosowego: masło kokosowe, olej kokosowy pozyskiwany z kopry, olej kokosowy frakcjonowany oraz olej kokosowy ze świeżego miąższu. Każdy z tych surowców, ze względu na różnice w składzie, może mieć inne zastosowanie kosmetyczne. Olej kokosowy jest produktem bogatym w średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe, zawiera także witaminy E i K, żelazo oraz związki fenolowe. Dzięki temu wykazuje działanie przeciwutleniające, wzmacniające odporność komórkową oraz przeciwstarzeniowe. W kosmetyce tradycyjnej i nowoczesnej jest ceniony ze względu na zdolność wiązania wody, zatrzymywania jej w głębszych warstwach skóry oraz tworzenia bariery ochronnej o działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Wykazano, iż olej kokosowy zmniejsza kolonizację grzybów z rodzaju Candida, a także wykazuje stosunkowo wysoki, w porównaniu z innymi olejami roślinnymi, indeks SPF (Sun Protecting Factor). Te wszystkie właściwości sprawiają, że jest on przydatny w pielęgnacji włosów. Badania potwierdzają pozytywny wpływ stosowania oleju kokosowego w przypadku atopowego zapalenia skóry, nadmiernego rogowacenia oraz przesuszenia. Znajduje zastosowanie w gabinetach masażu jako środek poślizgowy. Wskazuje się także na jego przydatność w pielęgnacji skóry noworodków. Olej jest surowcem bezpiecznym i stosunkowo tanim, jednak jego wykorzystanie w wielu aspektach uwarunkowane jest jedynie wiedzą tradycyjną, niepopartą większą liczbą badań. Powrót do naturalnych źródeł surowców kosmetycznych wymaga zwiększenia starań w kierunku naukowego potwierdzenia ich działania.
Summary
Coconut oil is a substance obtained form coconut palm fruit grown mainly in Africa. It is a material with many application. It is valued by the cosmetic industry and enjoys an increasing interest of individual clients. To learn its properties and possibilities of use in the cosmetic industry, the literature from 2004-2018 was reviewed.
Copra is the part of the fruit that is rich of fatty compounds, carbohydrates and proteins. Depending on the methods of obtaining several types of coconut oil are distinguished: coconut butter, coconut oil extracted from copra, fractionated coconut oil and coconut oil from fresh flesh. Each one of these materials due to differences in composition may have other cosmetic properties. Coconut oil is a product rich in medium chain fatty acids, contains vitamin E and K, iron and phenolic compounds. Because of that it has some antioxidant effect, enhancing cellular and anti-aging immunity. In traditional and modern cosmetology it is valued for its ability to bind water, retain it in deeper skin layers and to create a protective antimicrobial barrier. It has been shown that coconut oil reduces the colonization of Candida fungi and also has relativity high SPF index in comparison with other vegetables oils. All these properties also make it extremely useful in haircare. Many studies confirm positive effect of using coconut oil in case of atopic dermatitis, hyperkeratosis and dryness. It is use in massage salons as an excellent lubricant. His role in skin care of newborns was also indicated. Coconut oil is safe and relatively cheap compound but it is use in many aspects is conditioned only by traditional knowledge not supported by many research. Returning to natural sources of cosmetics raw materials requires increasing efforts towards scientific confirmation of their operation.



Wstęp
Olej kokosowy jest naturalnym surowcem, który można wykorzystywać na wiele sposobów. Mieszkańcy rejonów, w których naturalnie występuje od tysiącleci, wykorzystują pozyskiwane z niego produkty. Obecnie stanowi także źródło cennych surowców kosmetycznych, wpisując się w silny trend kosmetyki naturalnej.
Pielęgnacja ciała była dla człowieka ważnym aspektem codziennego życia od czasów wykształcenia się cywilizacji (1). Grecy stworzyli podwaliny dzisiejszej balneoterapii, zabezpieczali skórę przed nadmierną utratą wody nacieraniem ciała olejami, a praktyki te doprowadziły do powstania masażu klasycznego (2).
Dziś po wielu przewrotach w historii kosmetyki i kosmetologii znów powraca się do składników naturalnych, poszukuje się wartościowych surowców wśród roślin stosowanych w medycynie chińskiej i tybetańskiej, zapożycza się zabiegi i surowce z ksiąg ajurwedyjskich (3-5).
Dokonano przeglądu internetowych baz danych znajdujących się w zbiorach bibliotecznych Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie. Określono ramy czasowe badanych artykułów na lata 2000-2018. Słowa kluczowe wykorzystywane w trakcie poszukiwań to: olej kokosowy (coconut oil), olej kokosowy extra virgin (virgin coconut oil), kokos (coconut), oleje roślinne (plant oils), kosmetyki naturalne (natural cosmetics), kosmetologia (cosmetology), historia kosmetyków naturalnych (natural cosmetics history), kwasy tłuszczowe (fatty acids), witaminy (vitamins), minerały (minerals), składniki odżywcze (nutrition facts), skóra (skin), nawilżenie skóry (skin moisturisation), emolienty (emollients), warstwa okluzyjna (occlusion), rytuały pielęgnacyjne włosów olejem kokosowym (coconut oil hair rituals), szampony z olejem kokosowym (coconut oil shampoo). Stosowano również kombinację wymienionych wyżej słów kluczowych. Poszukiwania zawężono do prac opublikowanych w języku polskim i angielskim.
Kokos właściwy – palma kokosowa (łac. Cocos nucifera) – to jednoliścienna roślina z rodziny Arekowatych (Arecaceae). W stanie naturalnym występuje na wyspach Malezji, Indonezji i Filipin (1). Nazwa wzięła się najprawdopodobniej od hiszpańskiego słowa coco, czyli „duch, widmo”, co można wiązać z faktem, iż orzech kokosowy nie traci zdolności kiełkowania po przebyciu wielu tysięcy kilometrów, dlatego rozprzestrzenił się w całej strefie międzyzwrotnikowej. Obecnie jest to roślina uprawna, większość światowych upraw oleju kokosowego pochodzi z Ghany w Afryce Zachodniej (6). Jest bardzo cennym owocem, w indyjskim sanskrycie palma określana jest jako kalpa vriksha („drzewo, które dostarcza wszystkiego, co potrzebne jest do życia”). W języku malajskim palma nazywana jest pokok seribu guna („drzewo tysiąca zastosowań”). Społeczność pacyficzna uważa palmę kokosową za lekarstwo na wszelkie choroby (7).
Drzewo palmowe osiąga wysokość 20-25 m. Pierzaste i sztywne liście mierzące 3-6 m tworzą na jej wierzchołku charakterystyczny pióropusz. Owoce zebrane są w owocostan. Orzech kokosowy to pestkowiec o średnicy ok. 25 cm i masie do 8 kg (dla świeżego owocu). Najbardziej zewnętrzną warstwę stanowi cienka, gładka i jasnobrązowa okrywa owocu. Poniżej znajduje się włóknista owocnia środkowa, wewnątrz której zlokalizowana jest pestka. Pestka pozbawiona zewnętrznych części owocu to właściwy orzech kokosowy. Jego najbardziej zewnętrzna część stanowi łupinę orzecha. W środku zbudowana jest z bielma nasiennego, zwanego koprą, którego wolną przestrzeń wypełnia mleko kokosowe, może być ono stosowane jako napój bogaty w elektrolity (8).
Skład chemiczny
Dojrzały orzech zawiera w swoim składzie 25-35% tłuszczu oraz ok. 4% pełnowartościowego białka. Bielmo nadaje się do spożycia ok. 7 miesięcy po kwitnieniu, jest wtedy miękkie, galaretowate i smaczne. Po kilku miesiącach twardnieje i przechodzi w koprę. Ta składa się z tłuszczu (70%), cukrów (14%) oraz białka (7%). To z niej pozyskuje się spożywcze wiórki kokosowe i mąkę. Z części kopry uzyskuje się tłoczony na gorąco olej zwany masłem kokosowym (9).
Występowanie i zawartość kwasów tłuszczowych nasyconych i nienasyconych ilustrują tabele 1 i 2.
Tab. 1. Kwasy tłuszczowe nasycone w składzie oleju kokosowego (12, 13)
Kwasy tłuszczoweZawartość
(%)
Charakterystyka
Kwas laurynowy (dodekanowy, fulwowy) (12:0)44-52Ma formę białego, puszystego ciała stałego o lekkim zapachu olejku lub mydła. Jest całkowicie nietoksyczny, bezpieczny w użyciu oraz ma długi okres przydatności; w przemyśle kosmetycznym znajduje zastosowanie w procesie produkcji mydeł i kosmetyków myjących, tj. szampony, środki do kąpieli; na dużą skalę otrzymuje się go przez zmydlanie różnych olejów, w tym oleju z orzecha kokosowego
Kwas mirystynowy (tetradekanowy) (14:0)13-19Jest tłustą, białą substancją krystaliczną; ma lekki zapach i nie podlega procesowi jełczenia; naturalnie występuje w olejach zwierzęcych i roślinnych; zwiększa poziom cholesterolu HDL we krwi; w przemyśle kosmetycznym znajduje zastosowanie w procesie produkcji mydeł, syntezie substancji zapachowych i aromatów; sam kwas zaliczany jest do emolientów tłustych, a jego stosowanie na skórę i włosy skutkuje wytworzeniem warstwy okluzyjnej (filmu), co zapobiega nadmiernemu odparowywaniu wody i działa pośrednio nawilżająco
Kwas palmitynowy (heksadekaenowy) (16:0)8-11Ma postać białych, krystalicznych łusek; otrzymuje się go poprzez hydrolizę tłuszczów lub na drodze syntezy; sole i estry kwasu palmitynowego mają duże zastosowanie w przemyśle kosmetycznym
Kwas stearynowy (18:0)1-3Jest białym ciałem stałym, słabo rozpuszczalnym w wodzie, flotuje po jej powierzchni; w przemyśle kosmetycznym kwas ten stosowany jest jako substancja stabilizująca emulsje i/lub emulgator, przez co dodawany jest do dużej ilości kosmetyków; używany jest także w kosmetykach myjących jako substancja renatłuszczająca, zapobiega wymywaniu substancji tłuszczowych z warstwy rogowej naskórka
Kwas arachidowy (eikozaenowy) (20:0)0-0,5Praktycznie nie rozpuszcza się w wodzie i jest stabilny w normalnych warunkach termodynamicznych
Kwas kapronowy (heksanowy) (6:0)0-0,8Jest bezbarwną, oleistą cieczą o zapachu sera; słabo rozpuszcza się w wodzie, ma od niej mniejszą gęstość; znalazł zastosowanie w produkcji żywności, leków i kosmetyków, a także w produkcji perfum; może poważnie podrażniać skórę
Kwas kaprylowy (oktanowy) (8:0)5-9Ma zjełczały, nieprzyjemny smak i słabo rozpuszcza się w wodzie; wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym do wytwarzania estrów oraz przy produkcji barwników
Kwas kaprynowy (dekanowy) (10:0)6-10Jest białą, krystaliczną substancją stałą o zjełczałym zapachu; do celów kosmetycznych otrzymywany jest przez destylację frakcyjną oleju kokosowego
Tab. 2. Nienasycone kwasy tłuszczowe w oleju kokosowym (12, 13)
Kwasy tłuszczoweZawartość
(%)
Charakterystyka
Kwas oleinowy (18:1)5-8Jest bezbarwny i bezwonny, chociaż próbki handlowe mogą mieć zabarwienie lekko żółtawe; stosuje się go w produkcji środków powierzchniowo czynnych, mydeł i plastyfikatorów; jako emulgator wykorzystywany jest w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym
Kwas eikosanowy (gadoleinowy) (20:1)Ilości śladoweNależy do jednonienasyconych, długołańcuchowych kwasów tłuszczowych o 20 atomach węgla [m]
Kwas linolowy (18:2)0-0,1W przemyśle służy m.in. do produkcji mydeł i farb olejnych
Właściwości fizykochemiczne
Olej kokosowy, w odróżnieniu od znakomitej większości tłuszczów roślinnych, w temperaturze pokojowej jest ciałem stałym. W czystej postaci jest białą, śliską masą o charakterystycznym zapachu. Jest dobrze rozpuszczalny w nafcie i chlorku metylenu, słabo rozpuszcza się w 96% etanolu. Charakteryzuje się niską liczbą jodową (7-10). Temperatura topnienia wynosi 23-26°C. Liczba kwasowa ustalona dla 20 g próbki oleju kokosowego wynosi maksymalnie 0,5. Liczba nadtlenkowa, wskaźnik stopnia utlenienia (zjełczenia) tłuszczu może sięgać maksymalnie 5 (10).
Z kokosa pozyskuje się kilka rodzajów oleju. Najbardziej wartościowy produkt stanowi masło kokosowe (ang. cocos butter). Surowiec ma konsystencję masła w temperaturze poniżej 25°C. Wytwarza się z niego najlepsze mydła oraz luksusowe środki piorące. Jest używany do produkcji kosmetyków kąpielowych, kremów i balsamów do ciała (9).
Olej kokosowy z kopry pozyskiwany jest z tłoczenia suchej pulpy owocowej palmy kokosowej. Poniżej temperatury 25°C ma konsystencję stałego, białego tłuszczu; natomiast powyżej tej temperatury jest płynny i lekko żółty. Jest stosowany jako tłuszcz bazowy w balsamach i odżywkach do włosów. Ze względu na wysoką zawartość kwasu laurynowego (30%) stanowi również składnik mydeł. Zapewnia kosmetykom myjącym twardość i zdolność tworzenia gęstej piany (9).
Olej kokosowy frakcjonowany (INCI: CapryloCapric Trigliceride Cocos Nucifera Oil) ma w swoim składzie tylko triglicerydy kwasów tłuszczowych średniej długości. Skutkuje to zachowaniem płynnej konsystencji oleju w temperaturze pokojowej. Ten rodzaj oleju jest ceniony przez masażystów – jest bezbarwny i lekki oraz nie pozostawia na skórze i dłoniach tłustego filmu.
Olej kokosowy ze świeżego miąższu to produkt tradycyjny. Pozyskiwany jest bez uprzedniego suszenia miąższu oraz bez wykorzystania wysokiej temperatury i środków ekstrahujących. Jest produkowany w sposób ekologiczny głównie w Ghanie (7).
Forma oraz sposób pozyskiwania surowca wpływają na jego finalny skład, a co za tym idzie determinuje jego właściwości (11).
Właściwości dietetyczne i odżywcze

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Glinka M, Glinka R. Kosmetyka w starożytnym Egipcie. Pol J Cosmetol 2013; 16(1):64-8.
2. Zborowski A. Masaż klasyczny. Wyd AZ, Kraków 1994.
3. Nahorska A, Dzwoniarska M, Thiem B. Owoce pigwowca japońskiego (Chaenomeles japonica (Thunb.) Lindl. ex Spach) źródłem substancji biologicznie aktywnych. Post Fitoter 2014; (4):239-46.
4. Bośko P, Biel W. Właściwości lecznicze rokitnika zwyczajnego (Hippophaë rhamnoides L.). Post Fitoter 2017; 18(1):36-41.
5. Karłowicz-Bodalska K, Han S, Han T i wsp. Centella asiatica (L.) Urban, syn. Hydrocotyle asiatica L. – wąkrota azjatycka – znana roślina lecznicza Dalekiego Wschodu. Post Fitoter 2013; (4):225-35.
6. Boateng L, Ansong R, Owusu WB i wsp. Coconut oil and palm oil’s role in nutrition, health and national development: a review. Ghana Med J 2016; 50(3):189-96.
7. Mandal M, Mandal S. Coconut (Cocos nucifera L.: Arecaceae): in health promotion and disease prevention. Asian Pac J Trop Med 2011; 4(3):241-7.
8. Young J, Ge L, Ng YF, Tan SN. The chemical composition and biological properties of Coconut (Cocos nucifera L.) water. Molecules 2009; 14(12):5144-64.
9. Zarawska E, Chwała C, Gwardys A. Rośliny w kosmetyce i kosmetologii przeciwstarzeniowej. Wyd Lek PZWL, Warszawa 2012.
10. Gopala Krishna AG, Gaurav R, Singh BA i wsp. Coconut oil: Chemistry, production and its applications – a review. Indian Coconut J 2010; 53:15-27.
11. Mansor TST, Che Ma YB, Shuhaimi M i wsp. Physicochemical properties of virgin coconut oil extracted from different processing methods. Int Food Research J 2012; 19(3):837-45.
12. Zielińska A, Nowak I. Kwasy tłuszczowe w olejach roślinnych i ich znaczenie w kosmetyce. Chemik 2014; 68(2):103-10.
13. Bojarewicz H, Woźniak B. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe oraz ich wpływ na skórę. Probl High Epidemiol 2008; 89(4):471-5.
14. Zielińska A, Nowak I. Tokoferole i tokotrienole jako witamina E. Chemik 2014; 68(7):585-91.
15. Guralp O, Erel C. Effects of vitamin K in postmenopausal women: mini review. Maturitas 2014; 77(3):294-9.
16. Harshman SG, Saltzman E, Booth SL. Vitamin K: dietary intake and requirements in different clinical conditions. Curr Opin Clin Nutr Metab Care 2014; 17(6):531-8.
17. Dahlberg S, Ede J, Schött U. Vitamin K and cancer. Scand J Clin Lab Invest 2017; 77(8):555-67.
18. Borowska S, Brzóska MM. Metals in cosmetics: implications for human health. J Appl Toxicol 2015; 35(6):551-72.
19. Wszołek K, Piotrowska A. Polifenole roślinne w kosmetologii. Medyczne aspekty kosmetologii i dietetyki. Wyd Nauk TYGIEL, Lublin 2018; 69-78.
20. Ali SM, Yosipovitch G. Skin pH: from basic science to basic skin care. Acta Derm Venereol 2013; 93(3):261-7.
21. Arct J, Pytkowska K. Kosmetyki do pielęgnacji skóry suchej. Cosmetol Today 2009; (3):34-7.
22. Kacalak-Rzepka A, Bielecka-Grzela S, Klimowicz A i wsp. Sucha skóra jako problem dermatologiczny i kosmetyczny. Roczn Pom Akad Med w Szczecinie 2008; 54(3):54-7.
23. Moncrieff G, Cork M, Lawton S i wsp. Use of emollients in dry-skin conditions: consensus statement. Clin Exp Dermatol 2013; 38(3):231-8.
24. Desai AS. Coconut oil: The future of atopic dermatitis treatment? Dermatol Ther 2017; 30(2).
25. Aquero AL, Verallo-Rowell VM. A randomized double-blind controlled trial comparing extra virgin coconut oil with mineral oil as a moisturizer for mild to moderate xerosis. Dermatitis 2004; 15(3):109-16.
26. Gode V, Bhalla N, Shirhatti V i wsp. Quantitative measurement of the penetration of coconut oil into human hair using radiolabeled coconut oil. J Cosmet Sci 2011; 63:27-31.
27. Mhaskar S, Kalghatgi B, Chavan M i wsp. Hair breakage index: An alternative tool for damage assessment of human hair. J Cosmet Sci 2011; 62:203-7.
28. Connolly M, Stafford KA, Coles GC i wsp. Control of head lice with a coconut-derived emulsion shampoo. J Eur Acad Der Ven 2009; 23:67-9.
29. Jost X, Ansel JL, Lecellier G i wsp. Ethnobotanical survey of cosmetic plants used in Marquesas Islands (French Polynesia). J Ethnobiol Ethnomed 2016; 12:55.
30. Evangelista MT, Abad-Casintahan F, Lopez-Villafuerte L. The effect of topical virgin coconut oil on SCORAD index, transepidermal water loss, and skin capacitance in mild to moderate pediatric atopic dermatitis: a randomized, double-blind, clinical trial. Int J Dermatol 2014; 53(1):100-8.
31. Escuadro MO, Maano MMC, Dofitas BL. A randomized assessor-blinded controlled trial on the efficacy and safety of virgin coconut oil versus mineral oil as a therapeutic moisturizer for senille xeriosis. Poster Presentation/Published in Abstracts American Contest, Dermat Soc Annual Meeting 2013.
32. Songkro S, Sirikatitham A, Sungkarak S i wsp. Characterization of aromatherapy massage oils prepared from virgin coconut oil and some essential oils. J Am Oil Chem Soc 2010; 87:93.
33. Intahphuak S, Khonsung P, Panthong A. Anti-inflammatory, analgesic, and antipyretic activities of virgin coconut oil. Pharm Biol 2010; 48:151-7.
34. Nangia S, Paul VK, Deorari AK i wsp. Topical oil application and trans-epidermal water loss in preterm very low birth weight infants – a randomized trial. J Trop Pediatr 2015; 61:414-20.
35. Salam RA, Darmstadt GL, Bhutta ZA. Effect of emollient therapy on clinical outcomes in preterm neonates in Pakistan: a randomised controlled trial. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2015; 100:210-5.
36. Stodolak A, Fuglewicz A. Kontakt skóra do skóry i kangurowanie noworodków – chwilowa moda czy naukowo udowodniona metoda? Perinatol Neonatol Ginekol 2012; 5(1):19-25.
37. Verallo-Rowell VM, Katalbas S, Pangasinan J. Natural (mineral, vegetable, coconut, essential) oils and contact dermatitis. Curr Allergy Asthma Rep 2016; 7:51.
38. Ogbolu DO, Oni AA, Daini OA i wsp. In vitro antimicrobial properties of coconut oil on Candida species in Ibadan, Nigeria. J Med Food 2007; 10(2):384-7.
39. Verallo-Rowell VM, Dillague KM, Syah-Tjundawan BS. Novel antibacterial and emollient effects of coconut and virgin olive oils in adult atopic dermatitis. Dermatitis 2008; 19(6):308-15.
40. Chanchal K, Swarnlata S. In vitro sun protection factor determination of herbal oils used in cosmetics. Pharmacogn Res 2010; 2(1):22-5.
41. Gause S, Chauhan A. UV-blocking potential of oils and juices. Inter J Cosm Sci 2016; 38:1-10.
42. Nevin KG, Rajamohan T. Effect of topical application of virgin coconut oil on skin components and antioxidant status during dermal wound healing in young rats. Skin Pharm Physiol 2010; 23:290-7.
43. Al-Edresi S, Baie S. Formulation and stability of whitening VCO-in-water nano cream. Int J Pharm 2009; 373(1-2): 174-8.
44. Noor NM, Khan AA, Hasham R i wsp. Empty nano and micro-structured lipid carriers of virgin coconut oil for skin moisturisation. IET Nanobiotechnol 2016; 10(4):195-9.
otrzymano: 2019-01-11
zaakceptowano do druku: 2019-02-25

Adres do korespondencji:
*dr n. farm. Anna Piotrowska
Zakład Biochemii i Podstaw Kosmetologii Wydział Rehabilitacji Ruchowej Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie
Al. Jana Pawła II 78, 31-571 Kraków
tel.: +48 509-337-470
e-mail: anna.piotrowska@awf.krakow.pl

Postępy Fitoterapii 2/2019
Strona internetowa czasopisma Postępy Fitoterapii