*Agnieszka Bruzda-Zwiech1, Katarzyna Marut-Krawczyńska2, Anna Janas-Naze3, Joanna Szczepańska1
Podwójne zęby środkowe szczęki w uzębieniu mlecznym – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa
Double maxillary mesiodenses in milk dentition – case report and literature review
1Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Joanna Szczepańska
2Poradnia Stomatologii Wieku Rozwojowego, Instytut Stomatologii, Centralny Szpital Kliniczny, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Kierownik Poradni: prof. dr hab. n. med. Joanna Szczepańska
3Zakład Chirurgii Stomatologicznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Kierownik Zakładu: prof. nadzw. dr hab. n. med. Anna Janas-Naze
Streszczenie
Mezjodens (ząb środkowy) jest najczęściej występującą formą zębów nadliczbowych. Położony jest zwykle w linii pośrodkowej szczęki, pomiędzy lub za zębami siecznymi. Częstość występowania zębów środkowych w uzębieniu mlecznym, mieszanym i stałym u dzieci waha się w przedziale od 0,09 do 2,05%. Jednakże podwójne zęby środkowe stwierdzane są znacznie rzadziej, szczególnie gdy nie stanowią objawu towarzyszącego chorobom systemowym lub zespołom genetycznym.
Praca prezentuje opis przypadku występowania dwóch mezjodensów, jako izolowanego zaburzenia rozwojowego uzębienia u 3,5-letniej pacjentki z pozytywnym wywiadem rodzinnym w kierunku tej anomalii. Zęby środkowe miały stożkowaty kształt, jeden z nich był częściowo wyrżnięty i spowodował przesunięcie prawego górnego zęba siecznego mlecznego w kierunku mezjalnym i resorpcję korzenia tego zęba widoczną w badaniu radiologicznym oraz rotację zawiązka stałego zęba siecznego. Drugi z mezjodensów był zatrzymany i odwrócony. Usunięcie nadliczbowych zębów środkowych przeprowadzono w znieczuleniu ogólnym. Przebieg gojenia był prawidłowy.
Ponieważ mezjodens jest pojedynczą lub mnogą anomalią, którą lekarz dentysta może napotkać w swojej praktyce, w pracy omówiono także objawy, możliwe powikłania i sposoby postępowania klinicznego w przypadku zębów środkowych. Artykuł podkreśla również znaczenie wczesnego wykrywania i odpowiedniego postępowania w przypadku pojedynczych lub mnogich mezjodensów dla zminimalizowania przyszłych powikłań zębowych i wad zgryzu mogących być skutkiem występowania tej anomalii.
Summary
Mesiodens is the most common form of supernumerary teeth, usually located in maxilla, in the region of medial line. The overall prevalence of mesiodens in primary, mixed and young permanent dentition varies between 0.09 and 2.05%. However, occurrence of double mesiodentes in patient without any associated systemic conditions or syndromes is a rare phenomenon.
This paper presents a report of nonsyndromic double mesiodentes in 3.5-year-old girl with positive family history of supernumerary teeth. Both of mesiodentes had conical shape. One of supernumerary tooth was partially erupted and caused mesial displacement of deciduous maxillary right incisor, root resorption of that tooth found on intraoral radiograph, as well as rotation of the germ of permanent incisor. While the other was impacted and inverted. Mesiodentes were surgically removed under general anaesthesia. The healing was uneventful.
As the mesiodens is a single or multiple anomaly that a dental practitioner may come across, the paper discusses signs, complications and management of mesiodentes. It also emphasizes the importance of early detection and adequate management of single or double mesiodentes to minimize the future dental complication or malocclusion caused by this anomaly.
Wprowadzenie
Mezjodens (ząb środkowy) jest najczęściej występującą formą zębów nadliczbowych, według piśmiennictwa stanowi 30-50% tej anomalii (1-3). Zwiększona liczba zębów w uzębieniu stałym występuje z częstością 0,1-3,8%, z przewagą u mężczyzn (2:1), podczas gdy w uzębieniu mlecznym odsetek jest pięciokrotnie niższy – 0,01-1,9% i nie stwierdza się zależności z płcią (1, 2, 4-7). Podawany w literaturze odsetek występowania zębów środkowych w uzębieniu mlecznym, mieszanym i stałym u dzieci waha się w przedziale od 0,09 do 2,05% (5-11). Najczęściej mezjodens położony jest w linii pośrodkowej szczęki, pomiędzy lub za zębami siecznymi, i zwykle występuje pojedynczo, rzadziej w postaci mnogiej. Podwójne i potrójne zęby środkowe stwierdza się tylko w około 20-30% przypadków spośród wszystkich zębów nadliczbowych diagnozowanych w tej okolicy (2, 12). Mezjodens może występować jednostronnie lub obustronnie, często jest zatrzymany i rzadko ulega wyrzynaniu. Według piśmiennictwa tylko 25% tych zębów ulega samoistnej erupcji, w większości zaś pozostają zatrzymane (6, 11, 13). Ząb środkowy zwykle ma miniaturową formę i stożkowy kształt, ale obserwowane są też inne typy morfologiczne: zęby guzkowate (ang. tuberculate) o beczułkowatym kształcie z kilkoma wypukłościami lub guzkami, trzonowcowate (ang. molariform) lub zęby eumorficzne – dodatkowe o prawidłowej budowie (2, 5, 6, 8, 14-16). Obecność mezjodensów może znacząco zmienić zarówno warunki zgryzowe, jak i położenie oraz drogę wyrzynania stałych zębów siecznych, powodując powstanie wady zgryzu (3, 6, 12). Zęby nadliczbowe mogą też powodować resorpcję korzeni sąsiednich zębów (2, 13).
Praca prezentuje opis przypadku występowania dwóch mezjodensów u pacjentki z pozytywnym wywiadem rodzinnym w kierunku tej anomalii i negatywnym wywiadem odnośnie do współwystępowania zespołów genetycznych. W pracy omówiono objawy, powikłania i sposoby postępowania klinicznego w przypadku zębów środkowych.
Opis przypadku
W listopadzie 2019 roku 3,5-letnia pacjentka zgłosiła się pod opieką ojca do Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi z powodu obecności zęba nadliczbowego w okolicy podniebiennej za centralnym lewym siekaczem górnym. Dodatkowo ojciec pacjentki w wywiadzie podał, że dziecko zgłasza dyskomfort z powodu drażnienia języka przez ząb nadliczbowy. Uzyskano pisemną zgodę rodzica/opiekuna prawnego na przeprowadzenie badania.
Wywiad ogólny był ujemny, bez chorób współistniejących. Wywiad rodzinny ujawnił, że w 2016 roku u starszego brata pacjentki także zdiagnozowano mezjodens, gdy chłopiec miał 6 lat. Nadliczbowy ząb stożkowy był wyrznięty i powodował dystalne przemieszczenie stałego lewego siekacza górnego i uniemożliwiał erupcję tego zęba (ryc. 1). Mezjodens został chirurgicznie usunięty w Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej IS UM w lutym 2016 roku.
Ryc. 1. Mezjodens widoczny na zdjęciu pantomograficznym u brata pacjentki w wieku 6 lat
W badaniu klinicznym pacjentki nie stwierdzono żadnych zmian mogących świadczyć, że mezjodens należy do objawów zespołów chorobowych. U dziewczynki występowało pełne uzębienie mleczne, wszystkie zęby pokrywał ciemny zewnętrzny nalot (ryc. 2). Częściowo wyrżnięty mezjodens za centralnym lewym siekaczem górnym spowodował przesunięcie w kierunku doprzedsionkowym i mezjalnym prawego górnego centralnego siekacza (ząb 51) (ryc. 3a, b). Stwierdzono także zwiększoną poziomą ruchomość (I stopień) zęba 51. Nie odnotowano innych anomalii zgryzowych oprócz zwiększonej diastemy między zębami 51 i 52 oraz przemieszczenia linii pośrodkowej łuku górnego w stronę lewą. Na podstawie zdjęcia wewnątrzustnego zdiagnozowano także resorpcję korzenia zęba 51 spowodowaną obecnością częściowo wyrżniętego zęba nadliczbowego oraz dystalną rotację zawiązka zęba 11. Dodatkowo stwierdzono obecność zatrzymanego, odwróconego mezjodensa nakładającego się w obrazie RTG na zawiązek zęba 21 (ryc. 4). Diagnostyka radiologiczna obejmowała także zdjęcie pantomograficzne, które wykluczyło obecność innych zębów nadliczbowych i anomalii zębowych (ryc. 5). Ciemny nalot na zębach pacjentki został usunięty przy pomocy szczoteczki osadzonej w końcówce wolnoobrotowej i dentystycznej pasty polerskiej (ryc. 6). Pacjentka została skierowana do Zakładu Chirurgii Stomatologicznej.
Ryc. 2. Zdjęcie wewnątrzustne w okluzji, zęby pokryte ciemnym nalotem
Ryc. 3a, b. Zdjęcie wewnątrzustne – częściowo wyrżnięty mezjodens umiejscowiony podniebiennie za mlecznym centralnym prawym siekaczem górnym
Ryc. 4. Wewnątrzustne zdjęcie RTG – widoczny mezjodens powodujący dystalną rotację zawiązka zęba 11 oraz zatrzymany, odwrócony mezjodens nakładający się na obraz zawiązka zęba 21
Ryc. 5. Zdjęcie pantomograficzne – obecność dwóch mezjodensów, nie stwierdzono obecności innych anomalii zębowych ani zębów nadliczbowych
Ryc. 6. Zdjęcie wewnątrzustne po oczyszczeniu zębów z osadu
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Singaraju GS, Reddy BR, Supraja G, Reddy KN: Floral double mesiodentes: A rare case report. J Nat Sci Biol Med 2015; 6(1): 229-231.
2. Olczak-Kowalczyk D: Zaburzenia liczby i budowy anatomicznej zębów. [W:] Olczak-Kowalczyk D, Szczepańska J, Kaczmarek U (red.): Współczesna stomatologia wieku rozwojowego. Wyd. I. Med Tour Press International, Otwock 2017: 138-140.
3. Oztas B, Bardak C, Kursun ES: Clinical characteristics of non-syndromic supernumerary teeth in a cohort of Turkish patients. Oral Radiol 2011; 26: 108-113.
4. Rajab LD, Hamdan MA: Supernumerary teeth: review of the literature and a survey of 152 cases. Int J Paediatr Dent 2002; 12(4): 244-254.
5. Gharote HP, Nair PP, Thomas S et al.: Nonsyndromic double mesiodentes-hidden lambs among normal flock! BMJ Case Rep 2011; 2011: bcr0720114420.
6. Russell KA, Folwarczna MA: Mesiodens – diagnosis and management of a common supernumerary tooth. J Can Dent Assoc 2003; 69(6): 362-366.
7. Meighani G, Pakdaman A: Diagnosis and management of supernumerary (mesiodens): a review of the literature. J Dent (Tehran) 2010; 7(1): 41-49.
8. Mangalekar SB, Ahmed T, Zakirulla M et al.: Molariform mesiodens in primary dentition. Case Rep Dent 2013; 2013: 750107.
9. Fernández-Montenegro P, Valmaseda-Castellón E, Berini-Aytès L, Gay-Escoda C: Retrospective study of 145 supernumerary teeth. Med Oral Patol Oral Cir Bucal 2006; 11(4): E339-447.
10. Gündüz K, Celenk P, Zengin Z, Sümer P: Mesiodens – a radiographic study in children. J Oral Sci 2008; 50(3): 287-291.
11. Hattab FN, Yassin OM, Rawashdeh MA: Supernumerary teeth: report of three cases and review of the literature. ASDC J Dent Child 1994; 61(5-6): 382-393.
12. Tokarska P, Haładyj A, Piekoszewska-Ziętek P et al.: Mesiodens – incidence, complications and methods of early orthodontic and surgical treatment procedures based on material supplied by the Department of Orthodontics of the Medical University of Warsaw. Orthod Forum 2015; 11: 169-178.
13. Hyun HK, Lee SJ, Lee SH et al.: Clinical characteristics and complications associated with mesiodentes. J Oral Maxillofac Surg 2009; 67: 2639-2643.
14. Indira M, Dhull S, R S et al.: Molariform mesiodens in primary dentition: a case report. J Clin Diagn Res 2014; 8(5): ZD33-ZD35.
15. Augustine R, Babaji P, Kamalaksharappa SK: Management of Mesiodens In Mixed Dentition-Molariform and Tuberculate: A Case Report. Interventions In Pediatric Dentistry: Open Access Journal, Lupine Publishers, LLC 2019; 2(4): 161-164.
16. Primosch RE: Anterior supernumerary teeth – assessment and surgical intervention in children. Pediatr Dent 1981; 3(2): 204-215.
17. Mallineni SK, Nuvvula S: Management of supernumerary teeth in children: A narrative overview of published literature. J Cranio Max Dis 2015; 4: 62-68.
18. Aggarwal M, Singh C, Masih U, Kour G: Supernumerary Teeth and their Management – Report of 3 Cases. Int J Oral Health Med Res 2016; 3(1): 143-147.
19. Brook A: Multilevel complex interactions between genetic, epigenetic and environmental factors in the aetiology of anomalies of dental development. Arch Oral Biol 2009; 54 (suppl. 1): S3-17.
20. Orhan AI, Ozer L, Orhan K: Familial occurrence of nonsyndromal multiple supernumerary teeth. A rare condition. Angle Orthod 2006; 76(5): 891-897.
21. Parampill A, Rastogi R, Bhatia R: A rare case report of dual mesiodens. SRM J Res Dent Sci 2020; 11: 87-90.
22. Hogstrum A, Andersson L: Complications related to surgical removal of anterior supernumerary teeth in children. ASDC J Dent Child 1987; 54: 341-343.
23. Scanlan PJ, Hodges SJ: Supernumerary premolar teeth in siblings. Br J Orthod 1997; 24: 297-300.
24. Omer RS, Anthonappa RP, King NM: Determination of the optimum time for surgical removal of unerupted anterior supernumerary teeth. Pediatr Dent 2010; 32(1): 14-20.
25. Shih WY, Hsieh CY, Tsai TP: Clinical evaluation of the timing of mesiodens removal. J Chin Med Assoc 2016; 79(6): 345-350.
26. Nuvvula S, Melkote TH, Mohapatra A, Nirmala SV: Impacted mandibular permanent incisors related to supernumerary teeth: A rare condition. Pediatr Dent 2012; 34: 70-73.
27. Gupta S, Marwah N: Impacted Supernumerary teeth – Early or Delayed intervention: Decision making Dilemma? Int J Clin Pediatr Dent 2012; 5(3): 226-230.
