*Dariusz Góra1, Natalia Figura2, Marcin Gregor3
Epidemiologia chorób alergicznych wśród dzieci i młodzieży w województwie śląskim w latach 2010-2019
Epidemiology of allergic diseases among children and adolescents in the Silesian Voivodeship in 2010-2019
1Wydział Nauk Przyrodniczych, Uniwersytet Śląski, Katowice
Dziekan Wydziału Nauk Przyrodniczych, Uniwersytet Śląski: Prof. dr hab. Leszek Marynowski
2Oddział Neonatologiczny, Szpital Powiatowy w Żywcu
Kierownik Oddziału: lek. med. Irena Erecińska-Siwy – specjalista neonatologii i pediatrii
3Oddział Otorynolaryngologiczny, Szpital w Tychach
Kierownik Oddziału: lek. med. Piotr Karczmarczyk
Summary
Introduction. Allergic diseases, including food allergies, are an increasingly common health problem in the societies of highly developed countries. The changing environmental conditions and lifestyle are primarily responsible for the increase in the incidence of allergic diseases. Allergic diseases are the most common chronic diseases in the developmental age population. In Poland, more than 20% of the child population is ill. Chronic allergic rhinitis is one of the most common (in Poland in 13% 6-7 year olds and 16.7% 13-14 year olds) chronic diseases in children. The epidemiology of bronchial asthma in Poland among schoolchildren is about 8% and in the world it is between 2 and 30%.
Aim. The aim of the article is to discuss the epidemiology of selected allergic diseases (morbidity and hospitalization) of children and adolescents from the Silesian Voivodeship in 2010-2019. The article includes: vasomotor and allergic rhinitis (J30), bronchial asthma (J45) and dermatitis and eczema (L20-L30)
Material and methods. In March 2021, data on morbidity and hospitalization (absolute numbers) of selected allergic diseases among children and adolescents from 0 to 19 years of age were obtained (divided into age groups: under 1, 1 to 4, 5 to 14 and 15 up to 19 years of age) from the Silesian Voivodeship. These data concern the years 2010-2019 and come from the National Health Fund ? Silesian Branch in Katowice. Then, figures were prepared that illustrate the morbidity and hospitalization of the diseases in question.
Results. Among newborns under 1 year of age, the incidence of vasomotor and allergic rhinitis was increasing from 2010 to 2014 and amounted to 409 and 514, respectively. The highest incidence of bronchial asthma (29,576) was recorded in 2015 and the lowest (16,073) in 2019 of newborns under 1 year of age, this incidence was between 217 in 2019 and 604 in 2010. The lowest (58) hospitalization for dermatitis and eczema in the group of children and adolescents aged 15-19 was recorded in 2019, and the highest (108) in 2011 and 2015.
Conclusions. It is estimated that allergies in the form of allergic rhinitis, bronchial asthma and atopic dermatitis are among the most common chronic diseases in the world occurring in children, which was confirmed by the analysis of morbidity and hospitalized children between 0 and 19 years of age. Childhood allergic diseases are the most common and costly group of childhood diseases.
Wstęp
Choroby alergiczne, w tym alergie pokarmowe, to coraz powszechniejszy problem zdrowotny w społeczeństwach krajów wysoko rozwiniętych. Za zwiększenie częstotliwości występowania chorób alergicznych odpowiedzialne są przede wszystkim zmieniające się warunki środowiskowe i styl życia (1). Choroby alergiczne są najczęstszymi chorobami przewlekłymi w populacji wieku rozwojowego. W Polsce choruje ponad 20% populacji dziecięcej. Zachorowalność na choroby alergiczne jest zróżnicowana w zależności od regionów kraju. W oparciu o przeprowadzone badania dotyczące występowania chorób alergicznych w 11 regionach Polski (pod patronatem Polskiego Towarzystwa Alergologicznego) zauważono, że częstość występowania astmy u dzieci i młodzieży w wieku od 3 do 16 lat wynosiła 8,6%. Dane te pokazują, jakim problemem medycznym i społecznym jest astma w Polsce. Drugą grupą chorób alergicznych u dzieci są alergie skórne. Powołując się na badania Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, w populacji pediatrycznej w wieku 3-16 lat stwierdzono atopowe zapalenie skóry u 4,7% dzieci (2).
Cel pracy
Celem artykułu jest omówienie epidemiologii wybranych chorób alergicznych (zachorowalność i hospitalizacja) dzieci i młodzieży z województwa śląskiego w latach 2010-2019. W artykule uwzględniono: naczynioruchowy i alergiczny nieżyt nosa (J30), astmę oskrzelową (J45) oraz zapalenie skóry i wypryski (L20-L30).
Materiał i metody
W marcu 2021 roku otrzymano dane o zachorowalności i hospitalizacji (liczby bezwzględne) wybranych chorób alergicznych wśród dzieci i młodzieży od 0 do 19 lat (z podziałem na grupy wiekowe: poniżej 1. r.ż., 1-4, 5-14 i 15-19 lat) z województwa śląskiego. Dane te dotyczą lat 2010-2019 i pochodzą z Narodowego Funduszu Zdrowia – Śląskiego Oddziału w Katowicach. Następnie sporządzono ryciny, które ilustrują zachorowalność i hospitalizację omawianych chorób.
Wyniki i wnioski
Wśród noworodków poniżej 1. roku życia zachorowalność na naczynioruchowy i alergiczny nieżyt nosa od 2010 do 2014 roku wykazywała charakter wzrostowy i wynosiła odpowiednio 409 i 514. Począwszy od 2015 roku liczba ta stopniowo malała i wynosiła 489 w 2015 roku i 287 w 2019 roku. Również zmienny charakter zachorowalności odnotowano w grupie dzieci pomiędzy 1. a 4. rokiem życia. W latach 2010-2013 zachorowalność wzrastała i wynosiła 9172 w 2010 roku i 11 117 w 2013 roku. W latach 2014-2019 zachorowalność malała i wynosiła odpowiednio 11 079 w 2014 roku. Od 2010 (20 076) do 2017 roku (27 685) wśród dzieci pomiędzy 5. a 14. rokiem życia zachorowalność wzrastała, a od 2018 roku – malała i w 2019 roku wynosiła 25 002. Wśród grupy wiekowej pomiędzy 15. a 19. rokiem życia najniższą zachorowalność odnotowano w 2019 roku (6609), a najwyższą (8104) w 2014 roku (ryc. 1).
| | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 |
| ■ poniżej 1 | 409 | 445 | 486 | 497 | 514 | 489 | 454 | 449 | 321 | 287 |
| ■ 1 do 4 | 9172 | 10017 | 10716 | 11117 | 11079 | 10743 | 10526 | 9968 | 9735 | 9002 |
| ■ 5 do 14 | 20076 | 20831 | 22920 | 25290 | 26932 | 27281 | 27296 | 27685 | 26707 | 25002 |
| ■ 15 do 19 | 8047 | 7937 | 7738 | 7915 | 8104 | 7980 | 7407 | 6997 | 6747 | 6609 |
Ryc. 1. Dane z lat 2010-2019 dotyczące zachorowalności na naczynioruchowy i alergiczny nieżyt nosa dzieci i młodzieży w wieku 0-19 lat (z podziałem na grupy wiekowe) w województwie śląskim. Źródło: opracowanie na podstawie danych z Narodowego Funduszu Zdrowia – Śląskiego Oddziału w Katowicach
Najwyższą hospitalizację (2 przypadki) na naczynioruchowy i alergiczny nieżyt nosa wśród noworodków poniżej 1. roku życia odnotowano w 2010 i w 2018 roku, pojedyncze hospitalizacje występowały w latach 2011, 2016 i 2019. W grupie wiekowej pomiędzy 1. a 4. rokiem życia najwyższa zachorowalność występowała w 2014 roku (15), najniższa w 2016 roku. W grupie pomiędzy 5. a 14. rokiem życia hospitalizacja w latach 2010-2014 wykazywała charakter wzrostowy i wynosiła odpowiednio 32 i 59. Od 2015 roku hospitalizacja w tej grupie wiekowej malała i w 2017 roku odnotowano 18 hospitalizacji, ale od roku 2018 notujemy wzrost hospitalizacji. Najniższą hospitalizację w grupie wiekowej pomiędzy 15. a 19. rokiem życia odnotowano w 2017 roku (5), a najwyższą (17) w 2010 roku (ryc. 2).
| | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 |
| ■ poniżej 1 | 2 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 2 | 1 |
| ■ 1 do 4 | 9 | 7 | 12 | 13 | 15 | 7 | 5 | 7 | 7 | 10 |
| ■ 5 do 14 | 32 | 43 | 49 | 53 | 59 | 36 | 31 | 18 | 25 | 36 |
| ■ 15 do 19 | 17 | 16 | 11 | 9 | 9 | 12 | 9 | 5 | 12 | 8 |
Ryc. 2. Dane z lat 2010-2019 dotyczące hospitalizacji z powodu naczynioruchowego i alergicznego nieżytu nosa dzieci i młodzieży w wieku 0-19 lat (z podziałem na grupy wiekowe) w województwie śląskim. Źródło: opracowanie na podstawie danych z Narodowego Funduszu Zdrowia – Śląskiego Oddziału w Katowicach
Alergiczny nieżyt nosa (ANN) definiowany jest jako zapalenie błony śluzowej nosa, najczęściej przewlekłe, zazwyczaj IgE-zależne, wywołane działaniem alergenów środowiskowych. Odzwierciedlająca rzeczywistość epidemiologia umożliwia również ocenę znaczenia choroby (częstość występowania, wskaźniki chorobowości i zachorowalności) w różnych przedziałach wiekowych i regionach, zmiennych zależnych od rasy, płci, warunków życia, jak również poznanie czynników ryzyka zachorowania: uwarunkowań genetycznych i rodzinnych oraz zależnych od środowiska wewnątrz- i zewnątrzdomowego (3). Przewlekły alergiczny nieżyt nosa jest jedną z najczęstszych (w Polsce u 13% 6-7-latków i 16,7% 13-14-latków) przewlekłych chorób u dzieci, która wpływa na funkcje poznawcze, sen, wyniki w nauce, wydajność w szkole, zachowanie dziecka i jakość życia (4). Częstość występowania ANN w krajach europejskich w badaniach ISAAC u dzieci i młodzieży waha się od 1,4 do 39,7% (najmniej z krajów europejskich w Albanii, a najwięcej w Portugalii), średnio 7,5%. Ostatnio przedstawione dane szacują występowanie nieżytów nosa w połączeniu z zapaleniem spojówek w Europie na aż 48,9% w grupie dzieci 6-7-letnich i 58,3% u dzieci 13-14-letnich (5).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Piskorz-Ogórek K: Epidemiologia wybranych chorób alergicznych u dzieci w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2007-2010. Hyg Pub Health 2012; 47(3): 378-382.
2. Izquierdo-Domínguez A, Valero L, Mullol J: Comparative Analysis of Allergic Rhinitis in Children and Adults. Curr Allergy Asthma Rep 2013; 13: 142-151.
3. Sybilski A: Przewlekły alergiczny nieżyt nosa u dzieci – problem do rozwiązania! Stand Med Ped 2013; 11: 662-671.
4. Mallol J, Crane J, von Mutius E et al.: The International Study of Asthma and Allergies in Childhood (ISAAC) Phase Three: a global synthesis. Allergol Immunopathol 2013; 41: 73-85.
5. Rapiejko P, Emeryk A: Lokalny alergiczny nieżyt nosa. Alergoprofil 2019; 15(3): 3-9.
6. Muraro A, Clark A, Beyer K et al.: The management of the allergic child at school. Allergy 2010; 95: 681-689.
7. Trojanowska A, Bernat K, Tymecka I: Zadania edukacyjne pielęgniarki wobec dzieci chorych na astmę oskrzelową. Med Og Nauki Zdr 2013; 19(2): 95-98.
8. Samoliński B, Raciborski F, Lipiec A et al.: Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce (ECAP). Alergol Pol 2014; 1: 10-18.
9. Lewandowska K, Kuziemski K, Górska L et al.: Jakość życia u chorych na astmę oskrzelową. Pol Med Pal 2006; 5(2): 71-75.
10. Kamińska E: Rola emolientów w atopowym zapaleniu skóry u dzieci. Dev Per Med 2018; 4: 396-403.
11. Wróbel O: Żywienie w atopowym zapaleniu skóry. Kosmetol Estet 2017; 5(6): 467-469.
12. Czarnobilska E, Mazur M: Wpływ zanieczyszczenia środowiska na występowanie chorób alergicznych u dzieci i młodzieży szkolnej w Krakowie. Lek Wojsk 2017; 1: 32-39.
13. Kłudkowska J, Nowicki R: Wpływ atopowego zapalenia skóry na jakość życia pacjentów i ich rodzin. Alerg Astma Immun 2013; 18(1): 21-24.
14. Chamlin SL: The psychosocial burden of childhood atopic dermatitis. Dermatol Therapy 2006; 19(2): 104-107.
15. Śpiewak R: Wyprysk i alergia pokarmowa – czy istnieje związek przyczynowo-skutkowy? Prz Lek 2012; 70(12): 1051-1055.
16. Wojciechowska M, Żbikowska-Gotz M, Bartuzi Z et al.: Wyprysk kontaktowy alergiczny i niealergiczny: etiologia, obraz kliniczny, patomechanizm, diagnostyka i różnicowanie. Derm Estet 2012; 14(4): 276-284.
