Dawid Luwański1, *Grażyna Jarząbek-Bielecka1, Katarzyna Plagens-Rotman1, Justyna Opydo-Szymaczek2, Magdalena Pisarska-Krawczyk3 , Małgorzata Mizgier4
Obserwacje kliniczne związane z opieką nad kobietą w czasie pandemii COVID-19
Clinical observations related to woman care during the COVID-19 pandemic
1Pracownia Ginekologii Wieku Rozwojowego i Seksuologii, Klinika Ginekologii, Katedra Perinatologii i Ginekologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 2Klinika Stomatologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 3Akademia Kaliska im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego 4Zakład Dietetyki Sportowej, Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu
Summary
Introduction. Humanity faced the same enemy, the new SARS-CoV-2 coronavirus, and so the COVID-19 pandemic has become a common phenomenon faced by the modern world in the era of globalization. This has also proven to be a particular challenge for gynecologists.
Aim. To demonstrate that in gynecology as a science about women, also in the context of the COVID-19 pandemic, a holistic approach to women’s care is important, and this care should include health-promoting activities, including sexual health.
Material and methods. Analysis of the literature related to the problem of the COVID-19 pandemic, sexual health of women, as well as clinical observations from gynecological practice during the pre-vaccination pandemic period, which concerned the intensity of menstrual pain compared to the pre-pandemic period in 58 young, healthy women. The VAS scale was used.
Results. There was a significant difference in the level of pain intensity in women before the pandemic and during the pandemic in 2020 (p < 0.0001). Before the pandemic, women felt less pain than during the pandemic.
Conclusions. Clinical observations indicate that the stress associated with the pandemic and the restriction of movement related to lockdown during the pandemic may be associated with an increase in menstrual pain. Also in gynecological practice, the influence of bad experiences, suffering and pain related to the pandemic on the general condition, psyche, partnerships and functioning in the sexual sphere is observed.
Wstęp
Pandemia stała się powszechnym zjawiskiem, przed którym stoi współczesny świat w dobie globalizacji (1-6).
Jest to nadal szczególne wyzwanie również dla ginekologów, mimo że wielką nadzieją są szczepienia i nowe metody terapii.
Cel pracy
Wykazanie, że w ginekologii jako nauce o kobiecie, także w kontekście pandemii COVID-19, istotne jest holistyczne podejście do opieki nad pacjentką, a opieka ta powinna uwzględniać działania promujące zdrowie, w tym zdrowie seksualne.
Materiał i metody
Artykuł zawiera analizę piśmiennictwa związanego z problemem pandemii COVID-19, zdrowiem seksualnym kobiet, a także obserwacje kliniczne z praktyki ginekologicznej w okresie pandemii dotyczące bólu związanego z miesiączką.
W obserwacjach klinicznych zastosowano skalę VAS u 58 pacjentek 18-letnich, które zgłaszały się do gabinetu ginekologicznego z powodu bólu związanego z miesiączką.
VAS (Visual Analogue Scale; wizualna skala analogowa) to najbardziej popularna skala służąca subiektywnej ocenie odczuwania bólu. Zazwyczaj występuje w postaci linijki ze specjalnymi oznaczeniami. Ma ona dziesięć stopni – od 0, które oznacza całkowity brak bólu, do poziomu 10, który w ułatwieniu oznacza ból nie do zniesienia (najsilniejszy ból, jaki pacjent może sobie wyobrazić).
Skala VAS może być ilustrowana także grafikami w postaci rysunków twarzy (od uśmiechniętej do smutnej i cierpiącej). Oznaczenia te mają ułatwić pacjentowi wskazanie odpowiedniego stopnia bólu, który jest najbardziej tożsamy z jego odczuciami.
Pacjentki pytano, na ile punktów w skali VAS, w swej subiektywnej ocenie, odczuwały ból związany z miesiączką w dniu diagnostyki w okresie panowania pandemii. Dane porównywano z czasem przed pandemią. Przyjmowane pacjentki chorowały do dnia diagnostyki. Porównano zatem retrospektywnie odczucia subiektywne pacjentek dotyczące bólu przed pandemią i w czasie zgłoszenia się do gabinetu, gdy trwała pandemia.
Nasilenie bólu w skali VAS opisano za pomocą podstawowych parametrów, takich jak: średnia arytmetyczna, odchylenie standardowe (odch. std.), mediana, dolny kwartyl (Q25) i górny kwartyl (Q75) oraz wartość minimalna i maksymalna (min. i maks.).
Ze względu na to, że VAS jest zmienną mierzalną dyskretną do analizy statystycznej, użyto nieparametrycznego testu kolejności par Wilcoxona (próby zależne). Za istotną statystycznie przyjęto wartość p < 0,05. Obliczenia statystyczne przeprowadzono przy użyciu pakietu statystycznego STATISTICA 10 PL.
Wyniki
Test kolejności par Wilcoxona wykazał istotną różnicę w poziomie nasilenia bólu u badanych kobiet przed pandemią i w czasie pandemii w 2020 roku (p < 0,0001). Przed pandemią kobiety odczuwały słabszy ból niż w czasie pandemii.
Przeprowadzone obserwacje kliniczne wskazują, że stres związany z pandemią i ograniczenie ruchu wynikające z izolacji domowej mogły powodować zwiększenie bólu miesiączkowego (tab. 1).
Tab. 1. Wyniki retrospektywnej – subiektywnej oceny bólu związanego z miesiączką według skali VAS u pacjentek przed pandemią i w jej trakcie
| Rok | 2020 |
| Czas | przed pandemią | w czasie pandemii |
| n | 58 | 58 |
| Średnia | 5,6 | 7,6 |
| Odchylenie standardowe | 1,6 | 1,3 |
| Mediana | 5,5 | 8,0 |
| Q25 | 4,0 | 7,0 |
| Q75 | 7,0 | 8,0 |
| Min. | 3 | 4 |
| Maks. | 10 | 10 |
| Z | 6,39 |
| p | < 0,0001 |
Dyskusja
Wszystkie badane podawały, że przed pandemią były w ich subiektywnym odczuciu mniej zestresowane, a też bardziej aktywne ruchowo. Wszystkie badane w poszerzonym wywiadzie lekarskim podawały, że okres pandemii i lockdownu przyczynił się istotnie do ograniczenia ich aktywności fizycznej.
Zmniejszenie ruchu i stresy są według danych z piśmiennictwa czynnikiem zespołu napięcia przedmiesiączkowego i bólu – przeprowadzona obserwacja kliniczna zdaje się to potwierdzać (7-10). Także według danych z piśmiennictwa jako reakcję psychosomatyczną związaną ze stresem w czasie pandemii można obserwować częściej występujące bóle łączone z napięciem przedmiesiączkowym i miesiączką. Potwierdzony jest również korzystny wpływ aktywności fizycznej na redukcję bólu związanego z miesiączką, co w okresie izolacji domowej wynikającej z pandemii było znacząco ograniczone i właśnie to ograniczenie ruchu mogło także zwiększyć doznania bólowe związane z miesiączką (11).
Oprócz skutków infekcji wirusem SARS-CoV-2, zbiorowa kwarantanna zalecana przez WHO w celu spowolnienia rozprzestrzeniania się epidemii również przyniosła negatywne konsekwencje zdrowotne dotyczące sfery psychoseksualnej.
Pandemia COVID-19, co potwierdzają dane z piśmiennictwa, stała się też niespodziewanym i nagłym doświadczeniem społecznym, negatywnie wpłynęła na zdrowie fizyczne, psychiczne i seksualne.
W kontekście psychosomatyki warto podkreślić, że zwolennicy medycyny holistycznej zakładają, że ciało i umysł to całość. Wyróżniają pięć głównych aspektów, które wpływają na pojęcie zdrowia: fizyczny, emocjonalny, społeczny, duchowy i intelektualny.
Medycynę holistyczną stosowano już przed wiekami w starożytnych Chinach, jej zwolennikiem był również Hipokrates, który twierdził, że stan psychiczny ma olbrzymi wpływ na stan fizyczny człowieka – i odwrotnie. Holistyczne podejście do zdrowia pacjenta opiera się na przywróceniu harmonii we wszystkich obszarach jego życia.
Zdrowie według WHO to: stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby lub niepełnosprawności.
Według tej definicji współczesna koncepcja zdrowia jest właśnie holistyczna i obejmuje aspekty: fizyczny, psychiczny, społeczny, duchowy, seksualny i reprodukcyjny. Definicja ta podkreśla, że zdrowie jest wartością, która pozwala jednostce realizować swoje aspiracje oraz aktywnie zmieniać środowisko (12).
Głównym celem medycyny holistycznej jest takie podejście do pacjenta, które pozwoli ocenić jego stan zdrowia nie tylko w sferze chorób i dolegliwości fizycznych, ale i w sferze jego samopoczucia i emocji, a następnie – doprowadzić do prawidłowego funkcjonowania każdej z nich, czyli uzdrowienia każdego aspektu zdrowia.
Według danych z piśmiennictwa wśród grup najbardziej narażonych na zaburzenia w trakcie kwarantanny i po jej zakończeniu są grupy, które w okresie przedpandemicznym były bardziej podatne na ich wystąpienie: kobiety, migranci, osoby zajmujące się osobami starszymi w jednym gospodarstwie domowym, osoby zajmujące się małymi dziećmi.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Lorent D, Nowak R, Kierzek R et al.: Przeciwciała przeciwko SARS-CoV-2 wśród pracowników medycznych w Polsce: stan przed i po szczepieniu. Post Mikrobiol 2021; 60(supl. 1): 44-45.
2. Van den Broucke S: Why health promotion matters to the COVID-19 pandemic, and vice versa. Health Promot Int 2020; 35(2): 181-186.
3. Takeda T, Kai S, Yoshimi K: Association between Premenstrual Symptoms and Posttraumatic Stress Symptoms by COVID-19: A Cross-Sectional Study with Japanese High School Students. Tohoku J Exp Med 2021; 255(1): 71-77.
4. Aolymat I, Khasawneh AI, Al-Tamimi M: COVID-19-Associated Mental Health Impact on Menstrual Function Aspects: Dysmenorrhea and Premenstrual Syndrome, and Genitourinary Tract Health: A Cross Sectional Study among Jordanian Medical Students. Int J Environ Res Public Health 2022; 19(3): 1439.
5. Younes Y, Hallit S, Obeid S: Premenstrual dysphoric disorder and childhood maltreatment, adulthood stressful life events and depression among Lebanese university students: a structural equation modeling approach. BMC Psychiatry 2021; 21(1): 548.
6. Marquini GV, Martins SB, Oliveira LM et al.: Effects of the COVID-19 Pandemic on Gynecological Health: An Integrative Review. Rev Bras Ginecol Obstet 2022; 44(2): 194-200.
7. Spring H: Health literacy and COVID-19. Health Info Libr J 2020; 37(3): 171-172.
8. Di Ruggiero E, Ardiles P. Health promotion perspectives on COVID-19. Glob Health Promot 2021; 28(1): 3-4.
9. https://www.bardomed.pl/blog/porady-eksperta/subiektywna-ocena-natezenia-bolu-skala-vas-i-skala-laitinena/.
10. World Health Organization: Global conferences on health promotion – charters, declarations and other documents: Ottawa 1986, Adelaide 1988, Sundsvall 1991, Jakarta 1997, Mexico 2000 and Bangkok 2005. Available at: http://www.who.int/healthpromotion/conferences/enhttps://www.nih.gov/news-events/news-releases/prior-stress-could-worsen-premenstrual-symptohttps://www.fortunejournals.com/articles/impact-of-physical-activity-and-sport-on-the-symptoms-of-menstrual-and-premenstrual-periods.htmlms-nih-study-finds.
11. https://www.nih.gov/news-events/news-releases/prior-stress-could-worsen-premenstrual-symptohttps://www.fortunejournals.com/articles/impact-of-physical-activity-and-sport-on-the-symptoms-of-menstrual-and-premenstrual-periods.htmlms-nih-study-finds.
12. Lanoix JP, Toussaint L: Holistic Medicine Must Mean Whole: How to Deal with Spirituality. Adv Mind Body Med 2021; 35(1): 9-15.
13. Sokół-Szawłowska M: Mental health impact of quarantine during the COVID-19 pandemic. Psychiatria 2020; 18(1): 57-62.
14. Jarząbek-Bielecka J, Warchoł-Biedermann K, Kędzia W: Idiopathic hirsutism – medical and psychological aspects. JMS 2014 [cited 2023]; 83(4): 294-298.
15. Kickbusch I: Health promotion 4.0. Health Promot Int 2019; 34(2): 179-181.
16. Marquini GV, Martins SB, Oliveira LM et al.: Effects of the COVID-19 Pandemic on Gynecological Health: An Integrative Review. Rev Bras Ginecol Obstet 2022; 44(2): 194-200.
17. Bhattacharya S: Mask Mouth Syndrome: An emerging oral health threat during the COVID-19 pandemic. J Family Med Prim Care 2022; 11(8): 4869-4870.
18. Wollina U: Challenges of COVID-19 pandemic for dermatology. Dermatol Ther 2020; 33(5): e13430.
19. Šitum M, Kolić M, Buljan M: [PSYCHODERMATOLOGY]. Acta Med Croatica 2016; 70 (Suppl. 1): 35-38.
20. Teo WL: The “Maskne” microbiome – pathophysiology and therapeutics. Int J Dermatol 2021; 60(7): 799-809.
21. Turban JL, Keuroghlian AS, Mayer KH: Sexual Health in the SARS-CoV-2 Era. Ann Intern Med 2020; 173(5): 387-389.
22. World Health Organization: Considerations for quarantine of individuals in the context of containment for coronavirus disease (COVID-19): interim guidance, 19 March 2020 (WHO/2019-nCoV/ IHR_Quarantine/2020.2). World Health Organization, Geneva 2020.
23. Xiao C: A Novel Approach of Consultation on 2019 Novel Coronavirus (COVID-19)-Related Psychological and Mental Problems: Structured Letter Therapy. Psychiatry Investig 2020; 17(2): 175-176.
24. Szuster E, Kostrzewska P, Pawlikowska A et al.: Depressive and sexual disorders during the first and second wave of the COVID-19 pandemic among young Polish women. Int J Environ Res Public Health 2022; 19(3): 1-12.
25. Luwański D, Jarząbek-Bielecka G, Warchoł E et al.: Holistyczna opieka nad kobietą w czasie pandemii COVID-19 – znaczenie współpracy ginekologa i lekarza rodzinnego. Med Rodz 2022; 25(1): 3-6.
26. Goździewicz T, Jarząbek-Bielecka G, Luwański D et al.: The role of visceral therapy in the sexual health of women with endometriosis during the COVID-19 pandemic: a literature review. J Clin Med 2022; 11(19).
27. Jarząbek-Bielecka G, Luwański D, Jarząbek A et al.: Refleksje o przemijaniu w praktyce lekarskiej, nie tylko w czasie pandemii, z odniesieniem do wybranych tekstów z literatury. Med Rodz 2021; 24(3-4): 30-32.
28. Jarząbek-Bielecka G, Luwański D, Plagens-Rotman K et al.: Wybrane zagadnienia związane z promocją zdrowia w okresie pandemii. Med Rodz 2021; 24(3-4): 27-29.
29. Jarząbek-Bielecka G, Jarząbek A, Luwański D et al.: Zdrowie i zdrowie seksualne – rozważania także w kontekście medycyny rodzinnej. Med Rodz 2021; 24(3-4): 33-35.
30. Jarząbek-Bielecka G, Madziar K, Bojanowska K et al.: Zarys problemu cierpienia i bólu w praktyce lekarza rodzinnego. Wybrane aspekty medyczne i humanistyczne również w kontekście pandemii koronawirusa SARS-CoV-2. Med Rodz 2020; 23(1): 22-25.
